Aired (June 8, 2025): Isang pamilya ng Southern Luzon giant cloud rat ang naligaw sa isang private resort sa Indang, Cavite. Nang subukan i-rescue ang mga ito, tanging ang padre de pamilya lamang ang nakuha. Matagpuan pa kaya ang ibang miyembro ng pamilya nito? Panoorin ang video!
Category
😹
FunTranscript
00:00Umaga na!
00:02Gising pa rin ang lalaking Southern Luzon Giant Cloud Run o Bugkul.
00:08Kadalasan kasing tulog ang mga ito sa umaga.
00:12Sa itaas ng puno, naabutan naming kumakain ito.
00:18Hindi nag-iisa ang lalaking Bugkul.
00:20Meron siyang asawa at anak.
00:24Klingi o hindi mapaghiwalay ang bata sa kanyang ina.
00:28Hindi pa niya kaya maghanap ng pagkain na mag-isa.
00:31Kaya nakadikit ito sa kanyang nanay.
00:35Sa kanilang bugad, nagpapahinga ang mag-ina.
00:39Lalo na't hindi pa marunong umakyat ng puno ang batang Bugkul.
00:44Pero paano na lang kung ang padre da pamilya ay mahiwalay sa kanila?
00:58Sa private resort na ito sa Indang Cavite, may bakasyonista.
01:09Pamilya raw ito ng mga naglaalakihang daga.
01:12Gamit ang trap na rescue ang isang lalaking Bugkul.
01:16Pero mayroon pa raw itong mga kasama sa loob.
01:21Kaya kinagabihan, sinubukan nila ulit itong hulihin.
01:31Pinuntahan ko ang resort kung saan nakita ang Bugkul.
01:34Nakakilala ko si Arnel.
01:36Ang tanod na nag-rescue sa hayop.
01:39Tatlo po sila nakatira din sa loob.
01:43Ibig nyo sabihin sa loob nitong bubong na to, may mga nakatirang cloud rats.
01:48Mayroon po.
01:49Pero ang nakuha nyo lang ay?
01:50Isa lang po.
01:51Isa pa lang.
01:52Bakit may trap dito?
01:53Iyan po yung pan-trap sana kagabi.
01:55Kaso hindi sila lumabas ka lang.
01:57Dala ganila lang ganito.
01:58Pinaka-trap nila.
01:59Parang trap ng daga pero manaki.
02:01And when they found out na it's a cloud rat, that's when they started to report sa inyo.
02:07At may nang titira pang dalawa.
02:11Ayun!
02:13Ito po.
02:14Ito yung cloud rat. Ito itim.
02:16South Luzon cloud rat ito.
02:19Ayan, medyo maila pa siya.
02:21Ito halika oh.
02:22Wow!
02:24Alright, hey you!
02:26Hey!
02:27Mahigit dalawang linggo na raw na nasa pangangalaga ng barangay ang Bugun.
02:33Umaasa pa sila na mahuli ang mga naiwang asawa't anak nito.
02:39Para sabay umano na mairelease o mapakawalan sa wild ang mag-anak.
02:44Wow naman.
02:45Nocturnal kasi itong mga ito kaya they're very active at night.
02:48Kasi sa umaga, natutulog lang, nagtatago.
02:50Magpunan natin ang physical examination before we introduce them back to the wild, release them to the wild.
02:58Hindi ito ang unang beses na naka-rescue ang aming team ng Southern Luzon Giant Cloud Rats sa Kabite.
03:05May sinagip dahil sa pagpawid ng kasada,
03:08at may isang pamilya na Bugun na maswerting nakabalik sa wild.
03:13Kilala bilang maalaga sa kanilang anak ang mga Bugun.
03:18Hindi nila ito basta iniiwan hanggang sa sumapit sa tamang edad.
03:22Endemic o sa Timog Luzon lang matatagpuan ang kanilang lahi.
03:27Kulay itim at may kaunting brown sa kanilang balahibo.
03:31Ito, lagi siyang nilalapitan. Delikada ito ang sangpa. Baka masabit siya.
03:36Yes, may stress nga naman ito.
03:39Pero sabi niyo, medyo sanay na nga siya.
03:41Kasi kanina, napapansin ko, kahit natatakot siya,
03:45kumakain.
03:47Which is weird.
03:50Malaki kasi oo, mga magat. Sumusugod ah!
04:02Para ma-examine natin siya ng maayos.
04:06Ito kasing mga cloud rat, no?
04:08Kapag minsan, na-stress sila,
04:11in their attempt to escape,
04:13iwan nila yung buntot nila, pinuputol.
04:15Para maiwasan na yun,
04:17importante sa kanila yung buntot eh.
04:19They use that for balancing.
04:21Kung maputol yung buntot nila,
04:23impaired yung kanilang balance sa pag-akit ng mga puno.
04:26Kaya, ang gawin na lang natin, try natin i-sedate.
04:31It's better for me.
04:34At saka dun sa animal, no?
04:36Less stress.
04:38Unti lang ang nilagay ko,
04:40para makakapangagat pa to.
04:46Kamangagat.
04:47Okay.
04:50Alright!
04:52Ang ngipin.
04:54Oh, medyo pudpud yung ngipin mo sa baba.
04:57Okay.
04:59So, lalaki nga.
05:02No?
05:04And then,
05:06wala naman siyang sugat.
05:08Okay na okay to.
05:09Medyo tumaba na nga siya.
05:11Wala siyang,
05:13wala rin siyang ano ah,
05:15parasites.
05:17Very healthy.
05:18Fit for release to.
05:19Ibig sabihin, kung ganito yung pangatawa niya,
05:21talagang healthy sila dito.
05:24Okay yung pagtirahan nila.
05:26Okay yung living conditions nila dito.
05:29Walang bali.
05:30Walang sugat.
05:31Tsaka kaya sila nakakapag-multiply pa.
05:33May sugat ng kaunti.
05:34Most likely dun sa pagtakas niya.
05:37Napagkama lang kasi nilang rat.
05:39Yung common house rat.
05:41So, kasi tiga mo yung itsura.
05:43But,
05:45they're different.
05:46They look similar, but they're different.
05:48Mas maliit at invasive o hindi taga Pilipinas ang dagang normal na nakikita sa bahay.
05:55Itong mga cloud rat na to endemic sa atin ito dito sa Pilipinas.
05:59Hindi pa naman nanganganib yung bilang nila.
06:01Nasa least concerned pala silang sa IUCN.
06:03But, hindi ibig sabihin na pwede silang patayin dahil meron tayong batas that protects them.
06:11Busy na to anytime now.
06:20Sabi ng kasama naming forest ranger mula sa Department of Environment and Natural Resources or DNR na si Ruel,
06:27marami umanong bugkon na matatagpuan sa Indang Kabite.
06:32Dito talaga yung part ng marami pong kahoy at marami pa po ditong mga prutas.
06:38Simpre yung area na marami tayong cloud rat dito,
06:41hindi natin alam kung some portion na simpre napapalipat-lipat sila ng mga area.
06:46Napupunta sila sa may mga resort.
06:49Kilalang sea disperser ang mga bugkon.
06:52Kaya katuwang ito sa pagpapalago ng puno at halaman sa gubat.
06:57I-status sila doon sa established area na meron silang population.
07:03Pinagsaglig pa,
07:05nangising na ang bugkon.
07:08Bakit natin i-release? Eh hindi kasama yung family.
07:11We don't have any idea kung kailan sila magsasama-sama ulit.
07:16Habang nandito siya sa cage, nababago yung behavior niya.
07:20Sa ngayon, sinusubukan pa rin makita ang kanyang pamilya.
07:28Maraming salamat sa panonood ng Born to be Wild.
07:33Para sa iba pang kwento tungkol sa ating kalikasan,
07:36mag-subscribe na sa GMA Public Affairs YouTube channel.
07:39Major now.