Aired (June 1, 2025): Ang mga unggoy sa abandonadong Corregidor Island, bantay sarado ang mga kanto nito at nakamasid sa mga dayo, mapa-kapwa nila hayop man o tao. Panoorin ang video!
Born to be Wild’ is GMA Network’s groundbreaking environmental and wildlife show hosted by resident veterinarians Doc Nielsen Donato and Doc Ferds Recio. #BornToBeWild #GMAPublicAffairs #GMANetwork
Watch it every Sunday, 9 AM on GMA
Network. Subscribe to youtube.com/gmapublicaffairs for our full episodes.
Born to be Wild’ is GMA Network’s groundbreaking environmental and wildlife show hosted by resident veterinarians Doc Nielsen Donato and Doc Ferds Recio. #BornToBeWild #GMAPublicAffairs #GMANetwork
Watch it every Sunday, 9 AM on GMA
Network. Subscribe to youtube.com/gmapublicaffairs for our full episodes.
Category
😹
FunTranscript
00:00In this place, the king of the king.
00:05Every king,
00:10has a machine.
00:14Every king of the king,
00:17as the king of the king,
00:20as the king.
00:22In their territory, they could attack a group of the Kupo.
00:32The Kupo
00:40On the top of the Puno, they have a group of the Unggoy.
00:44The Kupo
00:46They have a group of the Kupo
00:48They have a group of the Kupo
00:50They have noценdyed to the Kupo
01:00On a part of the Kupo
01:02When often the Kupo
01:04With his fingers showed us
01:06through the Kupo
01:09We have other tools
01:12These are...
01:14These are the safety,
01:14the precautionary measures
01:18Pagay nitong mapasok ang saradong staff house.
01:22Lalo na tuwing hapon, umaalis sa isla ang mga empleyado roon.
01:27Kaya ang mga estruktura, nakapako.
01:31Pati ang mga pintana, may harap.
01:35Para siguradong walang unggoy na makakapasok.
01:39Sa Japanese cemetery,
01:42kampante naman ang ilang unggoy sa kanilang pwesto.
01:44Kumakain at naglalaro.
01:50May panahon din na nagkakainisan at nauuwi sa habulan.
01:59Ala, sige, taklo.
02:02Aabot ng ikindalwampung unggoy ang naninirahan sa pwesto nito.
02:07May ilang unggoy na ayaw magpadaan.
02:11At kahit nasa isang grupo,
02:14hindi pa rin may iwasan ang magkabanggahan.
02:19Ang malalaking unggoy,
02:21inaawag ang malilig nitong kauri.
02:24Kaya ang ibang nanay,
02:26sinong protektahan ang kanilang malilig?
02:28Laban sa kapwa unggoy.
02:31May get 80 years since natapos yung gera dito.
02:34Kaya itong corredor, patuloy na bumabangon.
02:38Pati yung mga wildlife dito,
02:40kaya dati binisita para tignan natin kung kamusa na nga ba yung mga hayop dito.
02:46Pero hindi lahat ng unggoy dito malaya.
02:48So dami ng unggoy na nakakita natin dito na napakawalala.
02:53May isang unggoy dito na nakakulong.
02:57Ayon sa tagapangalaga ng isla,
02:59nahulog daw ang unggoy na si Moy Moy sa puno.
03:02Dinala siya dito nung isang kasamahan din namin sa trabaho,
03:06galing gubat.
03:07So baby pa lang siya.
03:08May mga sugat,
03:10so inalagaan,
03:11ginamot,
03:12hanggang sa pati pagbibigay ng milk sa bote.
03:18Matapos ang halos 6 na buwan,
03:20sinubukan daw nila itong pakawalan.
03:23Pag pinakawalan siya,
03:24andyan na naman siya bumabalik.
03:26Minsan, pag may nakaano sa kanya ibang mga unggoy,
03:29sinasaktan siya.
03:30Siguro, kayo na niyang umalis dito
03:32sa nag-alaga sa ngayon.
03:36Ugali umano ng mga ito na hindi tumanggap ng bagong miyembro.
03:41Kaya ang napahiwalay noon na si Moy Moy,
03:44hirap makisama at makabalik sa kanilang umdol.
03:48Kung tungkol naman sa inalagaang umdol,
03:51maaring nilalapin na dito ng other makak sa isla
03:54dahil sa curiosity
03:55o lang nito ay nasa loob ng silang home rich for foraging area.
04:00Niyayari ito lalo sa mga lugar
04:02kung saan may provisioning
04:04o may akses sa pagkain
04:06ang umgoy nila sa tao.
04:08Kailangan daw munang magpakilala si Moy Moy
04:11sa kapwa niyang unggoy
04:12bago matanggap ng naturang grupo.
04:16Kaya kahit patagal,
04:18hinahayaan muna siyang
04:19napitan ng iba pang unggoy
04:21habang nasa kudungan.
04:24Paraan daw nila ito
04:25para hindi masaktan
04:26at mamatay si Moy Moy
04:28ng mga unggoy loob.
04:33Sa isla,
04:35hindi lang mga unggoy
04:36ang nagpaparami.
04:38Pami-pamilya rin dito
04:39ang mga asong gala
04:40na may sakit sa balat.
04:42Napansin ko habang
04:43naglilibot kami dito sa isla,
04:45ang daming aso.
04:46Tapos yung isa-isa namin tinignan,
04:48karamihan sa kanila
04:49may sakit sa balat.
04:51Halos lahat ng mga aso rito
04:53ay dinala at iniwan
04:55sa isla
04:56ng dati nitong amo.
04:59May ilang aso na hados
05:01na walang balayibo
05:02ang puno ng sungan sa katawan.
05:05Hindi mapakali
05:06sa pagkamot ng balat.
05:10May ilang aso na pagalagala
05:12sa ilalim ng puno.
05:15Habang ang mga unggoy
05:16malayang naglalambitin
05:18sa mga sanga dito.
05:21Pero pareho itong nakaabang
05:23sa tirang pagkain
05:24ng mga taong
05:25pumupunta sa isla.
05:28At hanggang makipag-agawan
05:30para malamnan
05:32ang tiyan.
05:34Pero dahil matalino raw
05:35ang mga unggoy,
05:37umababa lang ito sa puno
05:38kapag wala na
05:39ang mga aso.
05:41Dahil tsak na
05:42magkakaroon ang abulan
05:43kapag nagpangabot
05:45ang dalawang hayo.
05:47Kung di natin namomonitor,
05:48ay nagiging bantas
05:50sa wildlife.
05:51Maring madulot ito
05:52ng matinding stress,
05:53injury,
05:54or even pagkamatay
05:55ng mga unggoy
05:55lalo na kung sila
05:56ay abunit
05:57o makalat.
05:58May mga panganip
05:59ng disease transmission
06:01mula sa aso
06:03papunta sa mga unggoy
06:04at sa iba pang
06:05wildlife species.
06:07May sakit sa balat
06:08ang mga aso
06:08sa isla
06:09gaya ng galis,
06:11naglalagas na balahibo
06:12at pulgas.
06:14Paano na ipasa ito
06:15sa mga unggoy
06:16kapag nagkaroon
06:17ng interaksyon
06:18sa mga aso.
06:20Bukod dito,
06:36dapat mabigyan
06:37ng anti-revis vaccine
06:38ng mga aso sa isla.
06:40Lalo na't maaaring
06:41maipasa sa mga unggoy
06:42ang virus
06:43kapag ito ay
06:44nagkasakupaan
06:45sa kanilang teritoryo.
06:48Ang mga gamot
06:49na binigay
06:49at itinuro ko
06:50sa mga aso
06:51makakatulong
06:52sa pagpatay
06:53ng mga parasite
06:54sa kanilang katawan.
07:00Para matigil
07:01ang pagkakamot,
07:02pagkasugat
07:03at pagkalagas
07:05ng balahibo nito.
07:06Ito,
07:07ang laki ng tiyan,
07:07ang laki ng tiyan,
07:09mo, baby,
07:09dito ang hawak.
07:10Okay.
07:11Alright.
07:13Puya,
07:14yung kamay mo,
07:15ilagay mo sa ilalim
07:15ng leg niya.
07:16Dikit mo sa katawan mo.
07:17Huwag ka magalala.
07:23Huwag ka matakot.
07:24Treat yan,
07:24treat yan.
07:27Ito,
07:27madami yung pulgas.
07:29Nakikita mo yung pulgas niya.
07:30Nakikita mo na.
07:31At saka,
07:31yan,
07:32nakikita mo,
07:32lumalabas na sa ano.
07:33Yan.
07:34Dikit mo lang.
07:35Dikit mo lang.
07:35Yan.
07:36Kamot-kamot mo
07:37dyan dito.
07:38Yan.
07:39Ganyan.
07:39Ganyan lang ha.
07:47Ayon sa pamunuan ng tourism,
07:49infrastructure,
07:50economic zone,
07:51notoriety,
07:51o Tiesa.
07:52Pagdating sa pangangalaga
07:55sa isla,
07:56ang Tiesa,
07:56nakikipagtulungan siya
07:58sa LGU,
07:59sa local government
08:00ng Kavita City,
08:02and sa DENR
08:03para mapangalagaan
08:04o magkaroon ng
08:06tamang paraan
08:07para hindi magkaroon
08:08ng pasahan ng sakit
08:09yung sa mga monkeys
08:11and then sa mga dogs.
08:12Maraming salamat
08:13sa panonood
08:14ng Born to be Wild.
08:15Para sa iba pang kwento
08:17tungkol sa ating kalikasan,
08:18mag-subscribe na
08:19sa GMA Public Affairs
08:21YouTube channel.