- 2 gün önce
TARİHİ YAPILARIN İLGİNÇ ÖYKÜSÜ TARİHTE YÜRÜYEN ADAM’DA
Her köşesinde tarihten izler barından ülkemizin tarihi yapılarına dair bilgiler veren ve geçmişten günümüze uzanan öyküsünü anlatan “Tarihte Yürüyen Adam; Vakıf Eserleri”, izleyenlerini tarihi bir yolculuğa çıkarıyor. Ahmet Şahin Baykal'ın sunumuyla ekranlara gelen “Tarihte Yürüyen Adam; Vakıf Eserleri”, tarihi yapıların yapılış amacı, yapıldığı dönem ve günümüzdeki son durumunu inceliyor ve izleyenleriyle paylaşıyor.
Tarihi sade bir dille anlatan ve sevdiren program “Tarihte Yürüyen Adam; Vakıf Eserleri”, geçmişten günümüze bir bağ kurarak birçok döneme tanıklık etmiş tarihi yapılara dair önemli bilgiler aktarıyor ve yapıların çeşitli dönemlerdeki fotoğrafları ile günümüzdeki son durumunu ekranlara getiriyor. Tarihi yapıların inşa edildiği dönemin koşulları, o bölgeye verilen isim, günümüze dek uğradığı değişiklikler ve o dönemde yaşanmış hikayeler tarih meraklılarıyla buluşuyor.
Birçok medeniyete ev sahipliği yapmış dört bir yanı tarih kokan Türkiye’nin, tarihi mirasını ve öyküsünü ekranlara taşıyan “Tarihte Yürüyen Adam; Vakıf Eserleri” her cumartesi saat 16:00’da Ülke TV ekranlarında…
Her köşesinde tarihten izler barından ülkemizin tarihi yapılarına dair bilgiler veren ve geçmişten günümüze uzanan öyküsünü anlatan “Tarihte Yürüyen Adam; Vakıf Eserleri”, izleyenlerini tarihi bir yolculuğa çıkarıyor. Ahmet Şahin Baykal'ın sunumuyla ekranlara gelen “Tarihte Yürüyen Adam; Vakıf Eserleri”, tarihi yapıların yapılış amacı, yapıldığı dönem ve günümüzdeki son durumunu inceliyor ve izleyenleriyle paylaşıyor.
Tarihi sade bir dille anlatan ve sevdiren program “Tarihte Yürüyen Adam; Vakıf Eserleri”, geçmişten günümüze bir bağ kurarak birçok döneme tanıklık etmiş tarihi yapılara dair önemli bilgiler aktarıyor ve yapıların çeşitli dönemlerdeki fotoğrafları ile günümüzdeki son durumunu ekranlara getiriyor. Tarihi yapıların inşa edildiği dönemin koşulları, o bölgeye verilen isim, günümüze dek uğradığı değişiklikler ve o dönemde yaşanmış hikayeler tarih meraklılarıyla buluşuyor.
Birçok medeniyete ev sahipliği yapmış dört bir yanı tarih kokan Türkiye’nin, tarihi mirasını ve öyküsünü ekranlara taşıyan “Tarihte Yürüyen Adam; Vakıf Eserleri” her cumartesi saat 16:00’da Ülke TV ekranlarında…
Kategori
📺
TV ve DiziDöküm
00:00Vakıf Katılım, tarihte yürüyen adamla vakıf eserlerimizi sunar.
01:00Tarihte yürüyen adamla vakıf eserlerimiz programında bu bölümde Zeyrek Camii'ndeyiz.
01:11Daha öncesinde manastır olarak inşa edilen bu cami Fatih döneminde önce medrese sonra cami olarak kullanılmaya başlanmıştır.
01:19Aslında bulunduğu yer Zeyrek Mahallesi ve Haliç'e yakın olmaklığı Fatih bölgesinin en önemli konumlarından bir tanesi olmaklığı bu camiyi öncesinde manastır olarak inşa edilen Ayasofya'dan sonra en eski mabetlerden bir tanesi olmaklığıyla birazcık önemli bir noktaya da taşımaktadır.
01:39Şunu da ifade edelim.
01:40Zeyrek Camii'ni anlamak için aslında büyük bir yolculuğa çıktık.
01:44Bugün tarihteki bu yolculuğumuzdaki durağımız Zeyrek Camii'ni anlamak için bazı sorulara cevap aramamız gerekiyor.
01:50Öncesinde haziresi yani Fatih döneminden önce kullanılma biçimi, Fatih'in buraya yüklediği misyon, Fatih Külliyesi tamamlandıktan sonra buradaki medresenin kapatılması ve işlevinin Fatih Camii'ne devredilmesi önemli unsurlardan bir tanesidir.
02:05Biz bu bölümde caminin iç kısmını, yüzyıllara meydan okuyan bir mabedin hem bir sosyal mekan olarak hem de fiziki bir mabed olarak varlığını nasıl sürdürdüğünü ve aslında İstanbul'un katmanlı bir şekilde anlaşılması gerektiğini Zeyrek Camii özelinde anlamaya çalışacağız.
02:23İçeride bizi büyük sırlar bekliyor.
02:25Bütün bu sırları hep birlikte anlamaya çalışacağız.
02:28Şimdi içeride görecek olduğunuz bütün unsurlarıyla beraber Zeyrek Camii aslında yüzyıllara meydan okumasıyla birlikte birçok sırrı barındırmakta.
02:38Hem Osmanlı dönemini hem de Osmanlı döneminden önceki paradigmayı birlikte tutmayı başarabilen ender ibadethanelerden bir tanesidir.
02:47Manastır olarak hayata başlayan ve sonrasında hem medrese hem cami olarak varlığını sürdüren bu büyük camiyi, Zeyrek Camii'ni hep birlikte gezmeye başlayalım.
03:17Aslında öncesinde manastır olarak inşa edilen bir caminin içerisine adım atmış bulunmaktayım.
03:37Bu aslında tek başına büyük bir olay olarak bana kendisini hissettirdi.
03:42Aslında şunu söylemek istiyorum.
03:44Medeniyetlere köprü vazifesi gören büyük mekanlar vardır.
03:48Bu mekanlardan bir tanesi hiç şüphesiz Zeyrek Camiidir.
03:52Çünkü buraya 1452'de adım atmış olsaydık biz bugün bir manastıra yani bir Hristiyan mabedine adım atmış olacaktık.
04:01Fakat 1453'den sonra, fetihten sonra attığımız için bu adımı bir camiye atmış oluyoruz.
04:07Bunu şunun için ifade etmek istiyorum.
04:08Bir önceki bölümde kendinizden önceki paradigma ile karşılaştığınızda bir özgüveniniz varsa oradaki krizi yönetebilirsiniz.
04:17Aslında bunun bir örneğini Endülüs, diğer bir örneğini de zirveye çıktığı nokta olarak Abbasilere değinmek gerekmektedir.
04:24Abbasiler döneminde aslında biz şunu görmekteyiz.
04:27Kendisinden önce karşılaştığı paradigmayı geçmeye çalışan bir İslam medeniyeti vardı.
04:32Bunun İstanbul'daki tezahürü de fetihten sonra hiç şüphesiz Ayasofya ve hemen ardından da Zeyrek Camiidir.
04:39Gelin içeride bugün son cemaat mahfili olarak kullanılan noktaya hep birlikte geçelim.
05:02Medeniyetlerin buluşması aslında tarihin önemli noktalarından bir tanesidir.
05:15Az önce ifade etmeye çalıştığım aslında İslam'ın en erken dönemlerinde öteki medeniyetlerle karşılaşma söz konusuydu.
05:23Bunların başında Hulefa-i Raşidun yani 2. Halife döneminde, Hz. Ömer döneminde ciddi fetihler gerçekleşmişti.
05:30Bu fetihlerin devamı gelmiş ve Emeviler dönemiyle birlikte zirveye ulaşmıştı.
05:36Fakat kültürel anlamda ötekiyle karşılaşma çok büyük oranda Abbasi dönemine gelmişti.
05:42Biz şunu bilmekteyiz.
05:43Abbasilerin burada yani kendi yaşadıkları dönemde karşılaştıkları kültürle mücadelesi büyük bir krizin sonucunda olmuştu.
05:51Bu kriz aynı zamanda büyük bir imkanı da ortaya çıkarmıştı.
05:56Burada Zeyrek Camii'nde bunları niçin ifade ediyorum?
05:59Çünkü Zeyrek Camii en nihayetinde farklı medeniyetlerin ve dinlerin buluştuğu önemli bir noktaya teşkil etmekte.
06:07Çünkü biz buranın bir manastır olarak inşa edildiğini ve yüzyıllarca manastır olarak kullanına geldiğini bilmekteyiz.
06:14Sonrasında cami olarak kullanına gelinmiş olması bu köprü vazifesini aslında bize ifade etmekte.
06:20Burada şu noktayı biraz daha açmamız gerekiyor.
06:22Abbasi döneminde ötekiyle kültürel anlamda entelektüel anlamda ötekiyle buluştukları noktada bir kriz meydana gelmişti.
06:30Bu kriz Abbasi halifelerini tercüme faaliyetlerini yapmaya zorlamıştı.
06:35Ve o tercüme faaliyetlerinin sonucunda İslam'da bilim tarihinin zirvesi görülmüş Beytül Hikme denen merkezde birçok kitap tercüme edilmişti.
06:43Bu kitaplar arasında antik Yunan'dan kitaplar vardı, felsefe kitapları vardı.
06:48Mısır'dan gelen astronomiye dair ciddi anlamda bir yekün, ciddi anlamda bir müktesebat vardı ve bunlar değişmişti.
06:55Aynı zamanda Hint kıtasından elde edilen bilgiler de tercüme edilmiş ve aslında sadece tercüme edilmekle kalmamış aşılmaya çalışılmıştı.
07:03Bütün bunlarla beraber büyük bir köprü vazifesi gören Abbasi dönemindeki tercüme faaliyetleri hem İslam'da bilim tarihinde hem de o bilimin daha sonrasında Avrupa'ya geçme noktasında ciddi bir köprü vazifesi gördüğünü biz bilmekteyiz.
07:17Peki bunları burada Zeyrek Camii'nde niçin anlattım?
07:21Zeyrek Camii'ne geldiğiniz zaman manastır olarak inşa edilen ve daha sonrasında camiye dönüştürülen bir mabette olduğumuzu unutmayalım.
07:29Bu bize şunu gösteriyor, medeniyetlerin buluştuğu bir noktadayız.
07:34Burada Fatih Sultan Mehmed'in özgüveniyle birlikte bu tür noktalar Ayasofya gibi, Zeyrek Camii gibi ve daha sonrasında bahsettiğimiz Kalenderhane Camii, İmaret Camii farklı motivasyonlarla camiye ve medreseye çevrilmiş durumda.
07:50Peki buradaki önemli nokta nedir diye soracak olursak onu da şu şekilde izah edebiliriz.
07:55Sizler yeni bir paradigma inşa ediyorsanız, hayata ben şuradan bakıyorum diyorsanız kendinizden önceki paradigmayı küçümsemek yerine onu anlayıp ve sonrasında yorumlayıp aşmaya çabalayacaksınız.
08:08Kendinizden önceki medeniyeti küçümsemek yerine anlamak, açıklamak ve onu geçmek istiyorsanız Fatih'teki gibi bir ufka sahip olmanız gerekmekte.
08:17Çünkü ötekiyle olan ilişkiniz aslında kendinizi de belirleyen önemli noktalardan bir tanesi.
08:23Tam olarak burada birkaç kelimeden yardım alarak yine tarihi anlamaya ve tarihte yürümeye çalışalım.
08:30Bugünkü kelimemiz hüviyet kelimesi.
08:33Hüviyet 1900'lü yıllara kadar Türkiye'de yani Osmanlı döneminin son dönemine kadar biz hüviyet dediğimizde kimlik anlaşılıyordu.
08:41Peki bu kelimenin kökeni nedir?
08:43Bu kelimenin kökeni Arapçadaki hüve yani o demektir.
08:47Buradan yola çıkarak yani o kelimesinin o kavr zamirinin çoğaltılmasıyla kimlik kelimesini elde ediyoruz.
08:54Aynı şekilde Latin dillerinde de identity kimliği karşılar fakat id latince de o demektir.
09:01Dolayısıyla biz kimlik sahibi olduğumuzda bunun onunla yani o zamiriyle ciddi anlamda bir ilişkisi vardır.
09:10Biz o değiliz şeklinde tanımlayabileceğimiz bir noktaya temas etmek istiyorum.
09:15Burada tam bu medeniyetlerin buluştuğu Fatih Sultan Mehmed'in bir kiliseden bir manastırdan medreseye çevirdiği bir caminin kimliğinden bahsederken aslında ötekinden de bahsetmemiz gerekmekte.
09:28Dolayısıyla hüviyet yani kimliğimizi belirleyen şeyin bizim ne olduğumuzu tanımlarken bize ait olmayan unsurların da dışarıda kalması gerekmektedir.
09:37Dolayısıyla bizler kendimizi tanımlarken kendimizin içerisinde elbette biricik benliğimiz, kültürümüz, tarihimiz, dinimiz bütünüyle beraber tanımlarken biz ötekiyle bir temas içerisindeyiz.
09:52Bu ötekiyle temasın vücut bulduğu yerlerden bir tanesi hiç şüphesiz Zeyrek Camii'dir.
09:57Kendimizi, tarihimizi ve kültürümüzü anlamaya çalıştığımız bu noktada bugün Zeyrek Camii'nden çıkış noktamızda elbette hiç şüphesiz Bizans'ı da anlamakla mükellefiz.
10:08Çünkü bizler ötekinin gözünde var olan aslında kendi kimliğimizi, hüviyetimizi öteki üzerinden inşa eden hem insanlar hem de toplumlarız.
10:17Bugün burada Zeyrek Camii böyle bir işlevi görmektedir.
10:22Gelin hep beraber tarihe, yüzyıllara meydan okuyan bu camide yolculuğumuza devam edelim.
11:17İstanbul'un altında binlerce İstanbul vardır desek yeridir.
11:23Bugün Zeyrek Camii'nin altında muhtemelen Cumhuriyet döneminde yapılan restorasyonlarda ortaya çıkan bir bölüm var.
11:31Bu bölüm mermer mozaiklerle bir taban süslemesi.
11:35Aslında tarihe tanıklık eden en önemli noktalardan bir tanesi.
11:38Çünkü bir restorasyon sırasında ahşabın, taban ahşabının çürümesinden dolayı orayı kaldırmak istemişler.
11:45Ve şu an burada görmüş olduğunuz belki de binlerce yıllık bir mermer mozaiği biz görebiliyoruz.
11:52Caminin bir bölümünde halı yarım bırakılmış ve gelen ziyaretçiler tarihe bir tanıklık etsinler diye, tarihi görsünler diye burada ziyaretçilere de açık durumda.
12:02Az önce bahsetmiş olduğumuz medeniyetler için bir köprü vazifesi gören Zeyrek Camii aslında İstanbul için de hala en önemli noktalardan birini teşkil etmektedir.
12:12Çünkü buraya gelen gayrimüslimler özellikle Hristiyan turistlerin uğrak noktalarından bir tanesidir.
12:17Ayasofya'dan sonra İstanbul'da ve Haliç'e bakan noktada İstanbul'un en eski, en tarihi binalarından, mabetlerinden bir tanesidir.
12:27Fakat 1453 sonrasında Fatih'in burayı medrese ve cami olarak değiştirmesiyle birlikte buranın hüviyeti, az önce bahsetmiş olduğumuz anlamda kimliği değişmiş durumdardır.
12:39Çünkü burada kimliği değişen bir mabetten bahsettiğimizde elbette Osmanlı etkisini de konuşmak zorundayız.
12:46Tam olarak içerisinde bulunmuş olduğumuz bölümle birlikte aslında Osmanlı'nın buraya yani Fatih dönemiyle birlikte buraya kendi kimliğini, kendi rengini buladığı birçok unsurla birlikte anlayabiliriz.
12:59Az önce görmüş olduğunuz yer mozaiğiyle birlikte İstanbul sayfalarca üst üste konmuş büyük bir kitabı temsil ediyor.
13:06Her sayfasını açtığınızda fiziki olarak yeri de kazdığınızda başka anlamlar, başka dünyaları da görmek mümkün.
13:14Gelin hep beraber caminin detaylarını incelemeye devam edelim.
13:44Camiye hüviyetini veren hiç şüphesiz kültürün kendisidir.
13:48Şu an dokunmuş olduğum mermerler büyük ihtimalle eski klasik dönemden kalma mermerlerin ta kendisi.
13:54Çünkü bu bölgede çok fazla mermerin olduğunu biz bilmekteyiz.
13:58Az önce bahsettiğim Fatih'in İstanbul'a rengini bulaması yani buraya yeni bir kimlik kazandırmasının sonucunda meydana gelen şeylerin başında hiç şüphesiz Ayasofya ve Zeyrek Camii gelmektedir.
14:09Zeyrek Camii'nde şu an arkamda görmüş olduğunuz unsur İslami bir unsurdur.
14:14Çünkü manastır döneminde manastırların içerisinde camilere has bir unsuru bulmak mümkün değildir.
14:20Dolayısıyla burada bir minber görmekteyiz.
14:24Minber her zaman için tekrar ettiğimiz ve bütün Müslümanların da bildiği üzere cuma günleri imamın veya hatibin hutbe okuduğu noktanın ta kendisi.
14:34İslam mimarisine ait bir nokta.
14:36Fakat hem mermer işlemesi hem de şu an içerisinde bulunduğumuz caminin içerisindeki mermer işlemeler göz alıcıdır.
14:43Fakat burada Zeyrek Camii'ne has olduğunu bildiğimiz bir nokta var.
14:47Tam olarak şuradaki sütunların içerisinde görmüş olduğunuz bir bağ vardır.
14:52Bir ip bağı gibi görünür.
14:54Fakat o bir mermer işlemenin ta kendisidir.
14:56Bilindiği üzere İstanbul'da başka hiçbir camide yoktur.
15:00Bendeniz Manisa'da büyüdüm ve ben Manisa'da iki tane örneğini gördüm.
15:04Bir tanesi İshak Bey türbesindeki beylikler döneminden kalma bir türbedir.
15:08Manisa'yı Manisa yapan Selçuklu döneminde İshak Bey'in kendi türbesinde de bunun bir örneği var.
15:14Bir diğer örneği de Akisar'da görmüştüm.
15:16Akisar'daki Fatih Camii'nde vardı.
15:18Fakat bunlar çok büyük ihtimalle başka camilerden değil de kiliselerden alınmış devşirme malzemeler olabilir.
15:26Daha önce değindiğimiz üzere eğer kendinize güveniniz varsa büyük bir medeniyetin paradigmasını inşa etmek istiyorsanız klasik Osmanlı mimarisinde devşirme malzemenin kullanımının ardında böyle bir motivasyon olduğunu biliyoruz.
15:40Dolayısıyla herhangi bir yerde var olan hatta antik dönemden kalan bir mermeri camide kullanmakta bir beis görmemiştir Osmanlı klasik mimarisi.
15:47Burada arkamda görmüş olduğunuz düğüm de aslında bunun bir sonucu.
15:52Burada yani İstanbul'da başka örneğinin olmaması Zeyrek Camii'ne has kılması aslında Zeyrek Camii'ni de önemli bir noktaya çeken unsurlardan bir tanesidir.
16:03Bununla beraber şunu da görmekteyiz.
16:05Şu an arkamda görmüş olduğunuz mihrap da İmam Efendi'nin namaz kıldırdığı bölüm.
16:10Elbette bir manastır olarak inşa edilen iki şapel ve bir kiliseden meydana getirilen bu manastırın ilk yapıldığı dönemde bu İslami unsurların olmasını bekleyemeyiz.
16:20Elbette 1453 sonrasında ciddi bir değişim söz konusudur.
16:25Bunu hüviyet kavramıyla anlatmıştık.
16:27Fakat burada yani Zeyrek Camii'ni anlattığımız başka bölümde de ifade ettiğimiz üzere İstanbul'u bekleyen İstanbul'un her zaman masasında bir problem olarak var olan bir depremler klasik dönem içinde yangınlar vardı.
16:411700'lü yılların ortasında meydana gelen Cibali yangınlarından Zeyrek Camii de nasibini almıştır.
16:47Ve hemen akabinde 1700'lü yılların sonunda meydana gelen büyük bir depremde bu manastır ciddi anlamda etkilenmiştir.
16:54Dolayısıyla sonrasında yani 1800'lü yıllarda da restorasyon devam ettiği için arkamda görmüş olduğunuz mihrabın işlemeleri aslında klasik Osmanlı dönemi işlemelerinden farklıdır.
17:06Ciddi anlamda barok etkisini de görmekteyiz.
17:09Bu barok etkisinin ilk örneği hiç şüphesiz Nur-i Osmanlı Camii'ydi.
17:13Bu tarihsel süreç içerisinde de içerisindeki işlemelerden ve süslemelerden aslında biz restorasyonun hangi dönemlerde yapıldığını da anlamaktayız.
17:22Bugün burada Zeyrek Camii'nde hem tarihe meydan okuyan hem de birden fazla medeniyete ev sahipliği yapmış olan İstanbul'un bir çeşit hüviyetini, kimliğinin devamlılığını görmekteyiz.
17:35Çünkü Fatih Sultan Mehmet 1453'te burayı medrese yaptığında pratik bir ihtiyacı karşılamak üzere medrese yapmıştı.
17:43Çünkü biz şunu biliyoruz.
17:44Fatih Camii Külliyesi tamamlandığında buranın medrese işlevi bitmişti.
17:49Burası sonrasında yapılan camilerle birlikte İstanbul süliyetinden de kaybolduğunu, daha doğrusu daha alçak bir, daha aşağıda bir konuma geldiğini de biz bilmekteyiz.
18:00Haliç'te, Haliç'e bakan Zeyrek mahallesinde İstanbul'un kalbi Fatih'te en önemli camilerden bir tanesi olmaklığını devam ettirmektedir.
18:09Bugün hala İstanbul'da en fazla turistin geldiği ve özellikle gayrimüslimlerden Hristiyanların uğrak noktası olan bu camiyi hep birlikte gezmeye devam edelim.
18:39Tarihin her döneminde önemli mabetlerden elbette çalınan şeyler olmuştur.
18:46Bugün hala Osmanlı'nın klasik eserleri olarak günümüze kadar var ola gelmiş vakıf eserlerinden, külliyelerden, bazen Çiniler, bazen caminin önemli unsurları çalına gelmiştir.
18:57Bugün burada aslında klasik dönemde çok önemli olan mermerlerin bir kısmını görmekteyiz fakat belli yağmalar sonucunda şunu da ifade edebilirim.
19:07Buradan çok fazla unsur, camiye ait parçalar ve kiliseye ait parçalar çalınmış Avrupa'nın çeşitli kütüphanelerinde ve müzelerinde sergilenmektedir.
19:17Burada büyük bir yağma geçirmiştir.
19:19Burada çünkü bir hazine odası da vardır aşağıda.
19:22Birazdan görecek olduğumuz mahzenle birlikte burada tarihe tanıklık etmiş çok önemli emanetler, kutsal emanetlerin olduğunu da biliyoruz.
19:30Fakat bunların büyük bir kısmı da buradan alınıp götürülmüş.
19:33Tam olarak şu noktada ifade etmek istediğim şeylerden bir tanesi de şudur.
19:37Burada şunu da ifade etmek isterim.
19:39Camiler, mabetler, manastırlar, vakıf eserleri ve külliyeler.
19:43Bunlar her zaman önemli din adamlarının da uğrak noktası olmuştur.
19:48Bu camiye gelen önemli isimlerden bir tanesi de hiç şüphesiz diğer seyyahlar gibi veya diğer bu camiye adımını atmış olan seyintler yani aziz insanlar gibi önemli bir isim söz konusu.
20:00Burada bu önemli ismi niçin anıyorum?
20:03Çünkü tarihe tanıklık eden çok önemli bir cümle söylemiştir.
20:06Burada Ortodoks Patriği vardır.
20:08Ortodoks Patriği İstanbul'un fethinden tam bir yıl önce bir cümle söylemiştir.
20:13Bu cümlenin ne olduğu aslında tarih için çok önemli bir noktayı teşkil etmekte.
20:17Bu cümle o dönemin tarihini anlattıktan sonra söyleyeceğim.
20:21İstanbul'u Fatih Sultan Mehmet tarafından fethedileceği bir şekilde hissedilmekte ve burada yaşayan Ortodoksların Katoliklerle arasında ciddi problem vardır.
20:31O noktada iki rivayet söz konusudur.
20:33Birincisi şudur, Ortodoksların Katoliklerden yardım isteyelim dendiğine dair bir rivayet vardır.
20:39İki tane merkez, bir tanesi İstanbul, bir tanesi de başka bir yerde.
20:43Burada bir konsül toplandığı ve Ortodokslarla Katoliklerin birleştiği, daha doğrusu şöyle bir çağrı söz konusu, bir toplantı, bir konsül yapıyorlar.
20:52Bu çağrıda şu konuşuluyor.
20:54Gelin bize yardımcı olun.
20:55Katoliklerden yardım istendiğine dair bir rivayet söz konusu.
20:59Fakat şurada şunu da ifade edelim.
21:02Ortodoks Patriği bunu istememektedir.
21:05Bunun sonucunda o meşhur cümleyi ifade etmektedir.
21:09Türk sarığını Papa'nın külahına tercih ederim.
21:12Bu şunu da beraberinde getiriyor.
21:14Fatih Sultan Mehmet İstanbul'u fethettikten sonra buna karışmıyor.
21:19Buradaki patriklik görevine devam ettiriyor.
21:21Aslında tarihin akışında önemli bir noktaya tekabül ediyor.
21:25Bazen bir cümle söylersiniz, bazen bir vakıf eserine bir tuğla koyarsınız.
21:29Bu sizin tarihte var olmanızı, varlığınızı sürdürmenizi devam ettirecek en önemli şeylerden bir tanesi olabiliyor.
21:37Tarihin doğru yerinde olmak, doğru adımı atmak, bazen doğru sözü söylemek,
21:43sizin varlığınızı, mevcudiyetinizi devam ettirmeniz için en önemli eserlerden, en önemli noktalardan bir tanesi hiç şüphesiz olabiliyor.
21:52Gelin hep beraber bu caminin altında var olan bir mahzene birlikte inelim.
21:57Daha önce bu mahzen elbette çekilmiştir.
22:00Fakat İstanbul'un tarihini Fatih Sultan Mehmet'le beraber hem öncesini hem sonrasını birlikte karşılaştırabilmek için
22:07üstünde bir caminin varlığı, daha öncesinde medrese olarak kullanılan bölümleriyle beraber
22:12altında bir mahzenin varlığıyla birlikte düşünmek bizleri tarihte önemli bir noktaya götürecektir.
22:20Buyurun bu yolculuğumuza tam olarak o mahzende devam edelim.
22:27Şu an caminin mahzenine, aslında tarihin derinliklerine bir yolculuk yapmaktayız.
22:49Daha önce de söylediğimiz gibi burası bir manastırdı ve manastırda bir mahzenin tam altında bir mezar odalarının var olduğunu biz bilmekteyiz.
22:58Burayı hep birlikte gezmeye çalışalım.
23:191124 yılında inşası tamamlanan manastırın mahzen bölümündeyiz.
23:39Bu mahzenle birlikte biz Zeyrek caminin altında aslında kendisinden önceki manastırın bir çeşit haziresi olan mezar odalarının olduğunu da bilmekteyiz.
23:48Fakat bunlar neye tekabül etmekte şunu da ifade edelim.
23:52Yani bizim klasik camilerimizde ve ibadethanelerimizin bahçelerinde hazireler mevcut.
23:58O hazireleri şehrin bir tarihi, şehrin bir hatıra defteri olarak okuyabileceğimizi paylaşmıştık.
24:04Bununla birlikte bizler vefat eden alimleri veya orada çalışan insanları, aziz olarak kabul edilen insanları da cami hazirelerine defnederiz.
24:14Ve bu bizim hazirelerimiz çok büyük oranda camilerin bahçesinde, yanında veya onlara has olarak yapılan türbelerde mevcuttur.
24:23Fakat klasik dönemin öncesinde yani Bizans veya Roma döneminden kalan mabetlerin altında hazireler mevcut.
24:30Yani bir çeşit ölü odaları, mezarlıklar bulunmakta.
24:34Biz aslında şu an bazı sarnışların olduğu ve bir oda şeklinde, koridor şeklinde devam ede gelen bir yapının içerisindeyiz.
24:41Şu anda tam olarak üstümüzde caminin namaz kılınan bölümü mevcuttur ve insanlar orada namaz kılmaktadır.
24:48Gelin bu mahzenin, aslında şu an tarihe tanıklık etmekteyiz.
24:51Çünkü binlerce yıllık bir mahzenin içerisindeyiz.
24:54Gelin diğer tarafları birlikte gezmeye devam edelim.
25:11İstanbul'u bir defterin sayfaları gibi okumanın mümkün olduğunun en güzel örneklerinden bir tanesi burada.
25:28Çünkü bir sayfayı çevirdiğinizde başka bir anlam, onun altındaki sayfaya baktığınızda bambaşka bir dünyayla karşılaşmanız çok büyük muhtemel.
25:36Çünkü İstanbul birden fazla medeniyete, birden fazla şehre ev sahipliği yapmış, birden fazla dine ev sahipliği yapmış en önemli merkezlerden bir tanesidir.
25:47Hem Doğu Roma'nın, hem Bizans'ın, hem İstanbul'un yani Osmanlı'nın merkezi olma hüviyetiyle birlikte bütün bu çeşitliliği, geçişkenliği bize göstermektedir.
25:58Bu geçişkenliğinin en önemli göstergelerinden bir tanesi de hiç şüphesiz Zeyrek Cami'dir.
26:03Çünkü Zeyrek Cami'nin bütün serüveni aslında bu toprakların serüveni olarak da okunabilinir.
26:10Ama yukarıda da caminin yani iç kısmında ifade ettiğim üzere kendi kimliğinizi öteki üzerinden tanımlarsınız.
26:17Ötekini yok ettiğinizde kendiniz de yok olursunuz.
26:19Fakat onu dönüştürdüğünüzde, onu yorumladığınızda, büyük bir özgüvenle hakim paradigmayı inşa ettiğinizde
26:25bu şekilde caminin mahzenini de kurursunuz.
26:29Bir kiliseyi alıp cami yapsanız bile bütün unsurlarıyla onu da yaşatmaya devam edersiniz.
26:35Caminin altında bir mahzende binlerce yıllık var ola gelmiş duvarlara dokunmak aslında tarihi hissetmemiz için çok güzel örneklerdir.
26:44Ben bugün bir şanslı olarak burada bulunuyorum ve bunu sizlerle paylaşıyorum.
26:49Bunu sizlerin ekranına taşımak benim için çok büyük bir keyif.
26:52Çünkü tarihin içerisinde yürümek, bir vakıf eserini anlatmak, bir vakıf eserine temas etmek bizim için çok önemlidir.
26:59Her zaman tekrarladığımız cümleyi burada da söylememizde bir mani yoktur.
27:04Her temas iz bırakır ve bazen gözlerimizde, bazen ellerimizde, bazen anlam dünyamızda bir iz bırakır.
27:11Tıpkı bir manastır olarak inşa edilen bu mabedin cami olarak devam etmesi
27:15ve bu iki kültürün birbiriyle temasının Zeyrek Camii olarak kalması bizim için çok güzel bir örnektir.
27:22Bugün burada çıkmış olduğumuz yolculukta Zeyrek Camii'ni kendisinden önceki dönemi hep birlikte anlamaya, gezmeye, görmeye, hissetmeye çalıştık.
27:32Gelin hep beraber caminin geri kalan kısımlarıyla bugünkü bölümümüzü sonlandıralım.
27:45Bu hafta tarihte yürüyen adam olarak vakıf eserlerimiz programında uğrağımız, durağımız, menzilimiz Zeyrek Camii'ydi.
28:03Burada Haliç'e bakan yüksek noktada İstanbul'un tarihinin içerisinde sizlere seslenmeye çalıştık.
28:10Zeyrek'i, Molla Zeyrek'i, Fatih Sultan Mehmet'i, öncesindeki paradigmayı anlamaya çalıştık.
28:16Bununla beraber caminin bir manastırdan medreseye dönüşümü, medrese ve camiye dönüşümü, bütün hikayesiyle beraber camiyi anlamaya çalıştık.
28:26En sonunda geldiğimiz nokta caminin altında 1124 yılından kalan mahzen oldu.
28:32Biz programımızı bu hafta burada bitirmek istiyoruz.
28:35Tarihin içerisinden ve İstanbul'un derinliklerinden size seslenmeye çalıştık.
28:40Bir noktaya daha temas etmek istiyorum.
28:42Bu şekilde kadim bir mabet olan İstanbul'daki bütün camilere bizim çok dikkatli ve çok özenle yaklaşmamız gerekiyor.
28:50Çünkü bu camiler bizden önceki nesillerden, ecdadımızdan tevarüs ettiğimiz fakat çocuklarımıza bırakmakla mükellef olduğumuz noktalardır.
28:58Dolayısıyla bu camilere gittiğimizde klasik kapılara, eski kapılara veya cami içerisindeki bütün unsurlara çok dikkat etmemiz gerekiyor.
29:06Zeyrek Camii'ndeki en önemli noktalardan bir tanesi bu mahzen.
29:09Fakat şunu da belirtelim.
29:11Biz bu mahzene özel izin alarak girdik.
29:14Burası normalde ziyaretçilere açık değil.
29:16Dolayısıyla buraya girmeye çalışmak her zaman için iyi olmayabilir.
29:20Sebebi de şu, bu camilerin muhafaza edilmesi için bazı noktalarının kapalı kalması gerekiyor.
29:25Bir, geçiş güzergahı çok zor.
29:27İkincisi, bu kadim camiye zarar verebiliriz.
29:30O zaman her zaman yaptığımız gibi son cümleyle kapatalım.
29:34İstanbul'a, bu kadim şehre, bu medeniyetlerin buluştuğu ortak noktaya iyi bakın, vakıf eserlerimizi güzel koruyalım.
30:04İzlediğiniz için teşekkür ederim.
İlk yorumu siz yapın