- 4 gün önce
TARİHİ YAPILARIN İLGİNÇ ÖYKÜSÜ TARİHTE YÜRÜYEN ADAM’DA
Her köşesinde tarihten izler barından ülkemizin tarihi yapılarına dair bilgiler veren ve geçmişten günümüze uzanan öyküsünü anlatan “Tarihte Yürüyen Adam; Vakıf Eserleri”, izleyenlerini tarihi bir yolculuğa çıkarıyor. Ahmet Şahin Baykal'ın sunumuyla ekranlara gelen “Tarihte Yürüyen Adam; Vakıf Eserleri”, tarihi yapıların yapılış amacı, yapıldığı dönem ve günümüzdeki son durumunu inceliyor ve izleyenleriyle paylaşıyor.
Tarihi sade bir dille anlatan ve sevdiren program “Tarihte Yürüyen Adam; Vakıf Eserleri”, geçmişten günümüze bir bağ kurarak birçok döneme tanıklık etmiş tarihi yapılara dair önemli bilgiler aktarıyor ve yapıların çeşitli dönemlerdeki fotoğrafları ile günümüzdeki son durumunu ekranlara getiriyor. Tarihi yapıların inşa edildiği dönemin koşulları, o bölgeye verilen isim, günümüze dek uğradığı değişiklikler ve o dönemde yaşanmış hikayeler tarih meraklılarıyla buluşuyor.
Birçok medeniyete ev sahipliği yapmış dört bir yanı tarih kokan Türkiye’nin, tarihi mirasını ve öyküsünü ekranlara taşıyan “Tarihte Yürüyen Adam; Vakıf Eserleri” her cumartesi saat 16:00’da Ülke TV ekranlarında…
Her köşesinde tarihten izler barından ülkemizin tarihi yapılarına dair bilgiler veren ve geçmişten günümüze uzanan öyküsünü anlatan “Tarihte Yürüyen Adam; Vakıf Eserleri”, izleyenlerini tarihi bir yolculuğa çıkarıyor. Ahmet Şahin Baykal'ın sunumuyla ekranlara gelen “Tarihte Yürüyen Adam; Vakıf Eserleri”, tarihi yapıların yapılış amacı, yapıldığı dönem ve günümüzdeki son durumunu inceliyor ve izleyenleriyle paylaşıyor.
Tarihi sade bir dille anlatan ve sevdiren program “Tarihte Yürüyen Adam; Vakıf Eserleri”, geçmişten günümüze bir bağ kurarak birçok döneme tanıklık etmiş tarihi yapılara dair önemli bilgiler aktarıyor ve yapıların çeşitli dönemlerdeki fotoğrafları ile günümüzdeki son durumunu ekranlara getiriyor. Tarihi yapıların inşa edildiği dönemin koşulları, o bölgeye verilen isim, günümüze dek uğradığı değişiklikler ve o dönemde yaşanmış hikayeler tarih meraklılarıyla buluşuyor.
Birçok medeniyete ev sahipliği yapmış dört bir yanı tarih kokan Türkiye’nin, tarihi mirasını ve öyküsünü ekranlara taşıyan “Tarihte Yürüyen Adam; Vakıf Eserleri” her cumartesi saat 16:00’da Ülke TV ekranlarında…
Kategori
📺
TV ve DiziDöküm
00:00Vakıf Katılım, tarihte yürüyen adamla vakıf eserlerimizi sunar.
00:30İzlediğiniz için teşekkür ederim.
01:00Tarihte yürüyen adamla vakıf eserlerimiz programında bu bölümde de Nur Osmanya Camii'ni birlikte gezmeye başlıyoruz.
01:09Nur Osmanya Camii, klasik Osmanlı mimarisinden barok usulün etkisiyle de üretilmiş bir mekandır.
01:17Bu mekan Osmanlı'nın batıyla olan temasının sonucunda meydana gelmiş.
01:21İki tane önemli mimarın yapımıyla ve aslında külliyenin kitabesiyle beraber hem kütüphanesinin hem etrafındaki büyük pazarın etkisiyle aslında bugün de hala bir cazibe merkezidir.
01:35İstanbul'da en fazla turist alan bölgelerin içerisinde olması, büyük pazara yakın olması, İstanbul'un önemli bir tepesinde bulunması Nur Osmanya Camii'ni aslında önemli bir noktaya taşıyan unsurlardır.
01:47Bunlarla birlikte şunu da ifade etmemiz gerekiyor.
01:52Bugün bu bölümde Sultan I. Mahmud, kardeşi III. Osman, bunların bu camiyle ne yapmak istediği aslında bu da bu caminin hikayesini tamamlayan özelliklerinden bir tanesi.
02:05Çünkü I. Mahmud'un döneminde 1749 yılında inşaatına başlanan bu cami 1755 yılında tamamlanmıştır.
02:14Fakat Sultan I. Mahmud bu cami tamamlanmadan önce vefat etmiştir.
02:19Burada enteresan küçük bir tarih dedikodusu diyebileceğimiz bir şeyi de ifade edip caminin içine birlikte geçelim.
02:26Aslında bu tarih dedikodusu tam olarak şuna tekabül etmekte.
02:30Sultan I. Mahmud bu külliyenin içerisine defnedilmek istemektedir.
02:35Fakat yerine geçen kardeşi Sultan III. Osman, bu camiye de adını veren Nur Osmani, birazdan içeride niçin Nur dendiği, aslında neye tekabül ettiğini de konuşacağız ama
02:46Sultan III. Osman'ın buna müsaade etmediğini biliyoruz.
02:50Çünkü I. Mahmud bugün Eminönü'nde yani yeni cami dediğimiz yerde caminin haziresinde metfundur.
02:57Fakat çok enteresandır.
02:59Bununla birlikte Sultan III. Osman da burada metfund değildir.
03:03Ona da nasip olmamıştır.
03:04Fakat camiye adını vermiştir.
03:06Fakat ikisi de burada bir türbeleri ya da cami haziresinde bulunmuyorlar.
03:11Gelin hep beraber caminin iç detaylarını, barok sisteminin Osmanlı klasik mimarisiyle buluştuğunda neler yapabileceğini,
03:19nasıl bir sanat eseri, nasıl bir mekan ürettiğini hep birlikte gezelim.
03:23Nur Osmanlı caminin içerisine girdiğimiz anda ilk önce hangi parçayı, hangi bölümünü anlatayım diye gerçekten düşündüm.
03:50Çünkü her biri diğerinden hem kıymetli hem estetik açıdan önemli hem de cami içerisine girdiğimiz andan itibaren bizi ışıklı bir yapının karşıladığı aşikar.
04:02Çünkü bugüne kadar epeyce bir cami anlattık ve cami içerisinde bir külliye, bir vakıf eseri içerisinde neredeyse tamamından görevli arkadaşlardan biz ışıkları açmalarını istedik.
04:12Fakat bu noktada caminin bütün ışıklarını açtırmadık.
04:16Çünkü caminin içerisi yapılan pencerelerden dolayı ki şunu da unutmayın,
04:21Mimar Sinan'ın en büyük arzularından aslında üzerine çalıştığı şeylerden bir tanesi cami içi ışığı ayarlamaktı.
04:28Fakat bunun tırnak içerisinde söylüyorum, mükemmele ulaştığı örneklerinden bir tanesi Nur Osmanlı camidir.
04:34Burada bu ışıklardan dolayı caminin bütün ışıklarını açtırmadık.
04:37Peki bu ışıkları niçin anlattım? Şundan dolayı caminin ismi Nur Osmaniye veya Nur Osmani.
04:45İki tamlamada da aslında Sultan 3. Osman'ın hem ismine hem de Osmanlı Devleti'nin aslında bütün Osmanlıların tamamına teşmil edilebilecek bir isim olmaklığından dolayı Osman ismi son eki eklenmiştir.
05:00Fakat başındaki Nur ışığı temsil etmektedir.
05:02Bu noktada burada ismin verilmiş olması da caminin içerisinin ışık alması yani nurlu bir yapıya sahip olmasının ardında yatmaktadır.
05:12Burada anlatmak istediğim birçok bölüm var çünkü taşları sadece üst üste koyduğunuzda taşlar konuşmaz.
05:20Fakat onu inşa ettirenler, onun banileri, onun mimarları taşları konuşturmayı bilirse taşlar çok şey söyler.
05:27Taşların bir dili yoktur. Fakat taşları konuşturabilirseniz hem dönemi hem tarihi hem de bu eşsiz mabedi anlayabiliriz.
05:37Bununla beraber birçok camide gördüğümüz fakat burada eşsiz bir yapıya sahip olduğunu gördüğümüz hatlar vardır.
05:44Yani klasik dönem için söyleyecek olursak taşların bir dili yok fakat üzerindeki kitabelerle, taşların nasıl yerleştirildiğiyle alakalı bize çok şey söylemekte.
05:55Çünkü sadece mermerden ya da küfeki taşından yapılmış değildir bu mabet.
06:00Bunun ardında bir mefkure, bir misyon, bir hayata bakış açısı, dönemini yansıtan, batıyla Osmanlı'nın temasını da yansıtan önemli bir noktadır burası.
06:11Çok fazla mermer işleme görmekteyiz. Bu barok etkisinin en önemli göstergelerinden bir tanesidir.
06:18Burada şunu da aslında biraz daha izaha kavuşturayım. Burası 18. yüzyıl yani 1755 yılında tamamlanmış bir cami.
06:25Mimar Sinan ise bu cami yapıldıktan yaklaşık olarak 200 yıl önce yaşadı.
06:30Osmanlı'nın klasik usul, Osmanlı'ya ait olmaklığının yani bir mimari eserin ve özelliğin zirvesi olan Mimar Sinan'dan şundan dolayı bahsettim.
06:39Mimar Sinan yaptığı eserler içerisinde hem sesin şu anda burada olduğu gibi akustik bir sese ulaşmak istiyordu hem de Sinan'ı yani koca Sinan'ı diğer mimarlardan ayıran özelliklerinden bir tanesi de cami içerisinde namaz kılınan bölgeye ışığı olabildiğince yüksek derecede düşürmekti.
06:58Dolayısıyla Mimar Sinan'ın aslında bir hayalini bu camide biz görmekteyiz. Kastettiğim buydu.
07:04Şu an tam olarak arkamda görmüş olduğunuz hünkar mahfili. Aslında bir geçişle bir koridorla buraya bağlanan bir bağlantı sonucunda hünkar mahfiline ulaşabiliyorsunuz.
07:14Hünkar mahfilinin önemi ise şurada yatmakta. Osmanlı sultanları namaz kılmak istediklerinde camilere geldiklerinde onlara özel olarak yapılmış olunan hünkar mahfillerinde namaz kılmaktalar.
07:25Fakat daha önceki programlarda da söylediğimiz gibi hünkar mahfili tek başına sultanın namaz kıldığı bir yeri imlememektedir.
07:33Bununla birlikte bir padişahın, bir sultanın halkla beraber iç içe geçmesi, devlet ve halk arasında ciddi bir bağlantıyı kurabildiğimiz en önemli yerlerden bir tanesidir.
07:46Dolayısıyla burada görmüş olduğunuz hünkar mahfilini diğer mahfillerden ayıran özelliklerden bir tanesi de şudur.
07:53Bu hünkar mahfilinde görmüş olduğunuz yaldızlı ve altın işlemeler birçok camide, klasik dönem camilerinde mevcut değildir.
08:00Burada Nuri Osmaniye Camii'ne has bir özellik söz konusudur.
08:04Sizin de görmüş olduğunuz üzere hünkar mahfili yine caminin mihrap kısmının ya sağında ya solunda camisine göre değişkenlik gösteriyor.
08:13Fakat burada bu süslemeler ve mermer işçiliğinin üstüne inşa edilmiş olması buraya has kılan özelliklerinden bir tanesidir.
08:22Burada programın başından beri ifade etmeye çalıştığım şey şu.
08:2718. yüzyıla geldiğimizde dönem değişmiş.
08:30Aslında biz bunu tam Pınar'ın kitaplarında da görüyoruz veya Osmanlı kroniklerinde de cami kitabelerinde de bu vakıf kitabelerinde de görmekteyiz.
08:38Birçok cami aslında nevi şahsına münhasırdır.
08:41Yani kendisine has, kendisine ait özellikleri barındırmaktadır.
08:45Fakat bir önceki dönemin devamı onu daha ileriye taşıyan özelliklere sahip birçok cami ve vakıf eseri külliye bulunmaktadır.
08:54Fakat biz Nur Osmaniye Camii'ne geldiğimiz zaman şunu fark ediyoruz.
08:58Artık dönem değişti, devir değişti.
09:01Osmanlı padişahlarının hayata bakış açısı, siyasete bakış açısı, kültüre olan perspektiflerinin değiştiğini görmekteyiz.
09:09Bu değişimin aslında vücuda gelmiş hali, yani mücessem halinin en güzel örneklerinden bir tanesinin şu an içerisindeyiz.
09:17Nur Osmaniye Camii içerisindeki mermer işçilik.
09:20Şu an arkamda görmüş olduğunuz mihrap ve minber.
09:23Yani burada kendisine has bir özellik olmakla birlikte birazdan detayları anlatacağım.
09:28Yani dönemin değişikliğini, halktaki anlatının değiştiğini ve batıyla olan ilişkilerinin değişmiş olması bir esere nasıl yansır biz burada görmekteyiz.
09:40Burası elbette sadece bir mabet değil, bir sanat eseri.
09:44Burada içeriye adımınızı attığınız andan itibaren sizleri karşılayan kitabelerle birlikte aslında bir mescide, bir camiye girdiğinizi hissediyor ve bunu görüyorsunuz.
09:54O yazılar az önce de söylediğimiz gibi taşların bir dili yoktur fakat taşları yapan ustanın bir dili vardır.
10:01Bunu konuşturabilmek ustanın yani mimarın maharetine bakar.
10:06Bununla beraber bunun ardındaki motivasyon yani Sultan 1. Mahmud ya da Sultan 3. Osman ikisinin birlikte ikisinin himmetiyle meydana gelen bu cami aslında çok şeyi ifade etmektedir.
10:18Sadece mermerin bir dilinin olmadığını biliyoruz fakat üzerindeki kitabelerle birlikte biz şunu görmekteyiz.
10:24Örneğin gelip burada tarihe dokunabilirsiniz bu mermerlerin bu şekilde inşa edilmiş olması, bu şekilde yapılmış olması tamamen 18. yüzyılı anlatan ve dönemi bize ifade eden en önemli kitaplardan birisidir.
10:39Yani sizler mermeri okuyamazsınız fakat onu inşa eden bir anlam dünyasına bu mermerden bu camiden yola çıkarak kesinlikle okuyabilir ve anlayabiliriz.
10:50Caminin mihrap bölümüne bakacak olursak bu kendisinden önce olmayan yani klasik Osmanlı mimarisinde görmediğimiz en önemli özelliklerinden bir tanesidir.
11:00Yarım daire şeklinde şu an burada görmüş olduğunuz yarım daire şeklinde ve üstünde yarım bir kubbeyle kapatılmış aslında caminin ana kare bölümünün dışında kalmış bir bölüm.
11:12Bu Nur Osmaniye Camii'ni kendisinden önce yapılan camilerden ayıran en önemli özelliklerinden bir tanesidir.
11:18Burada sadece dışarıda olması, yarım daire olması ve üzerinin yarım kubbeyle kapatılmış olmasının ötesinde de üzerindeki işçilik ve barok esintileri dediğimiz,
11:29burada da yine kapsarasının mukarnaslı olmaması ve daha S şeklinde dediğimiz bir geçiş söz konusu.
11:37Burada şunu ifade edebiliriz.
11:39Burada aslında görmek istediğimiz ve bu camiyi yani şu an içerisinde bulunmuş olduğumuz mihrap kısmı hoca efendinin namaz kıldıracağı yeri ayıran özelliklerden bir tanesi şudur.
11:51Tam olarak buradaki kapsaranın mukarnaslı olmaması, desenlerinin biraz daha yaprak stilleri, biraz daha bitki motifleri ve geçişin biraz daha S şeklinde dediğimiz bir şekilde yapılmış olması bu camiye has kılan özelliklerden bir tanesidir.
12:09Aslında biz şunu biliyoruz.
12:11Bu camiden önce yapılan kapsaraların büyük bir kısmı mukarnaslıdır.
12:16Yani keskin hatları olan klasik Osmanlı mimarisini ifade eden hatlara sahipti.
12:21Fakat hem içerisinde bulunduğum şu kısmı caminin diğer camilerden farklı hem de kapsarada görmüş olduğunuz motif üzerindeki renk bu kadar mermer işçiliğinin olması bu camiyi diğer camilerden ayıran.
12:351755'e geldiğimizde kendisinden önce örneğin Beyazıt'ta kendisini bulan Osmanlı mimarisinden artık uzaklaşıldığını, başka bir noktaya geldiğini biliyoruz.
12:46Fakat şunu tekrar vurgulamak istiyorum.
12:48Osmanlı mimarisi tamamen barok veya tamamen batı usulüne geçmiş değildir.
12:53Burası buradan farklı yerlerde de birazdan konuşacak olduğumuz kuşakla birlikte İstanbul'da farklı camilerde de örneklerini görüyoruz.
13:00Bu bir önceki bölümde de ifade ettiğim gibi Osmanlı büyük bir medeniyetti ve merkezde kendisini gördüğü için İslam sanatlarında devşirme malzeme kullanmaktan kaçınmıyordu.
13:10Aynı şekilde kendisine ait olmayan bir usulü alıp kendisinin düşüncesiyle harmanlayıp ortaya böyle bir eser çıkarabiliyor.
13:19Dolayısıyla burada tamamen klasikten uzaklaşılmış bir durum söz konusu değildir.
13:23İçerisinde bulunmuş olduğumuz bölüm yeni, Nur Osmanlı Camii yeni bir dünyayı, yeni bir anlam dünyasını ifade etmekle birlikte görmüş olduğunuz desenlerin aslında bir noktada Osmanlı'nın yorumu şeklinde de okuyabiliriz.
13:39Gelin hep beraber caminin içerisinde bulunan kuşağı konuşarak ve onu okuyarak anlamaya devam edelim.
13:53İzlediğiniz için teşekkür ederim.
14:23Bismillahirrahmanirrahim
14:28İnna fetahna leke fethan mübina
14:30Sadakallahu lazim
14:31Şu an Nur Osmanlı Camii'nin içerisinde bulunan kuşakta yazılı olan surenin ilk ayetini okudu.
14:38Yani burada yaklaşık olarak 11 metre yükseklikte ve Fetih Suresinin tamamı mermer üzerine işlenmiştir.
14:46Bu, bu camiyi kendisinden önce yapılan camilerden ayıran en önemli özelliklerden bir tanesi.
14:51Bugün Nur Osmanlı Camii'ni anlatırken taşın bir dilinin olmadığını fakat yapanın, ustanın bir dili olduğunu, bir amacı olduğunu, bir motivasyonu olduğunu ve bununla birlikte taşın üstüne konan kitabelerin bir dili vardır ve dolayısıyla bu taşa bir dil kazandırmaktadır.
15:09Daha önce de söylediğimiz gibi taşları sadece üst üste koyarak bir mabet inşa edemezsiniz.
15:15Ona bir anlam gereklidir.
15:17Yani ben program yapmaya başladığımdan beri her girdiğim camideki kitabeleri, ayeti kerimeleri, orada yazılı olanları anlamaya çalışıyorum ve bunun üzerinden caminin anlam dünyasına da nüfuz etmeye çalışıyorum.
15:30Çünkü sadece taşları üst üste inşa etmekten ibaret olsaydı bir yer mabet olarak anılmaya yetmeyecekti.
15:38Burada Nur Osmanlı Camii'ni hem estetik açıdan hem sanat eseri olmaklığı özelliğiyle birlikte burada bu kuşak inanılmaz bir ton, inanılmaz bir değer katmakta.
15:51Fetih Suresinin tamamının işlenmiş olması da gerçekten hayret verici bir şey.
15:56Çünkü görece uzun bir sure işlemesi zor ve mermer üzerine elle işlenmiş olmasını gerçekten tahayyül etmekte zorlanıyorum.
16:05Nur Osmanlı'yı belki de Nur Osmanlı'yı yapan yani burayı nevi şahsına münhasır yani kendisine has özellikli kılan bir cami olmasının ardında bu tür büyük işçilikler ve bu kuşağın kendisi de bulunuyor diyebiliriz.
16:21Çünkü mermer işçiliğinin kendisi zor bir şeydir fakat biz Nur Osmanlı'yı de bunun zirveye çıktığını görmekteyiz.
16:29Burada bu kuşağın İstanbul'daki başka camilerde mülk suresinin ve başka surelerin de yazılı olduğu örnekleri mevcut.
16:35Fakat Nur Osmanlı'da yine kare plan üzerinde merkezi bir kubbenin olması fakat az önce de göstermiş olduğumuz mihrap kısmının dışarıda olması, yarım bir kubbeyle örtülü olması burayı farklı kılan özelliklerden bir tanesi.
16:5118. yüzyılın tam ortasındayız ve mimarlar yani hattatlarla birlikte mermerin üzerine Fetih Suresini işlemişler ve caminin içerisinde bir kuşak olarak bunu bizlere kadar sunmuşlar.
17:04Bu kısım yani tek başına Nur Osmanlı'ya gelip onu ziyaret etmek için yeterli bir sebeptir.
17:13Şayet yolunuz İstanbul'un bu ikinci tepesine düşerse Beyazıt'tan bu tarafa doğru yürürseniz veya Çemberli Taş'a kadar yolunuz düşerse Nur Osmanlı'nın içerisine gelip tarihi görmek isterseniz buraya gelebilirsiniz.
17:26Çünkü tarih görülebilir bir şey midir? Evet.
17:29Taşların dilini okumaya başladığınız anda mimari planların yani bir caminin krokisini veya bir planını okumayı öğrendiğiniz anda o tarihi görebilirsiniz.
17:40Tarihi okumak elbette klasik metinler üzerinden bizim biz tarihçilerin yani sal tarihçilik yaptığımız zaman elimizde bir kanıt, bir eser, bir arşivden aldığımız bir kitap varsa tarih okunabilir bir şeydir.
17:53Fakat tarihi bu tür sanat eserleri, mabetler, vakıf eserleri, külliyeler üzerinden de görebiliriz.
18:00Fakat şurada şunu belirtelim yani buraya gelip şu kuşağı görmeden veya bu kuşak üzerindeki fetih suresinin nasıl işlendiğini düşünmeden gittiğiniz anda taşa sadece taş gibi bakmış oluruz.
18:14Bu noktada taş gibi bakmayı bir deyim olarak düşünün.
18:17Çünkü mermerin bu derecede işlendiği ender örnekler yani yeryüzünde mevcut ama kendi dönemi için gerçekten çok nadir bulunan örneklerden bir tanesidir.
18:28Taşa taş gibi bakmadığınız zaman taşın arkasındaki motivasyonu yaptıranın ufkunu, mefkuresini gördüğünüz anda taş sizinle konuşmaya başlar.
18:38Bugün burada caminin kuşağı içerisinde bulunan fetih suresi üzerinden aslında biz hem tarihi görüyoruz, caminin taşlarına, mermere dokunduğumuz zaman da tarihi tarihe dokunmuş oluyoruz.
18:51Programımızın adı Tarihte Yürüyen Adam.
18:53Bizler tarihte yürüyerek belli duraklar belirliyoruz.
18:55Bunlar çok büyük oranda vakıf eserleri çünkü vakıf eserleri bizim ecdadımızdan miras aldığımız, onlardan tevarüs ettiğimiz ve çocuklarımıza bırakacak olduğumuz en önemli eserlerin başında geliyor.
19:08Tıpkı tarih kitapları gibi.
19:10Fakat burada bugünkü durağımızın Nur Osmaniye olması İstanbul'da en fazla turist alan, büyük pazarın yanında, kapalı çarşının yanında olmuş olmaklığıyla birlikte en fazla turist alan yerlerin başında geliyor.
19:22Az önce de söylediğimiz gibi burayı diğer yerlerden ayıran şeylerin başında estetik olması, barok etkisinin görülmesi, mermer işçiliğinin de kendisi bulunmaktadır.
19:32Bununla birlikte merkezi kare plan üzerine inşa edilen tek kubbe mevcut.
19:37Burada şunu da ifade edelim.
19:40Kendisinden önce yapılan Sultanahmet Camii ve Süleymaniye Camileri dışında onlardan sonra gelen en büyük kubbe diyebiliriz.
19:47Burada Mimar Sinan'ın da ulaşmak istediği noktalardan bir tanesi merkezi kare plan üzerine yerleştirilebilecek en büyük kubbeyi yerleştirmek.
19:56Şunu ifade edelim.
19:57Caminin bütün müştemilatı, bir külliyenin bütün parçaları aslında bir anlam dünyasını ifade ediyordu.
20:03Yani caminin yanına bir medrese inşa edilmesi orada ilmiye sınıfı.
20:08Şu an arkamda görmüş olduğunuz hünkar mahfiliyle birlikte aslında devletle halkın buluştuğu noktaydı.
20:13Peki kubbenin anlamı da neresinde yatıyor bu işin?
20:17Kubbenin anlamı tamamen gök kubbeyle bağlantısı kurulup caminin bir araya getirme özelliğini ifade eden en önemli unsurlardan bir tanesiydi.
20:26Klasik dönemde Mimar Sinan'ın ulaşmak istediği merkezi kubbenin olabildiğince büyük olarak inşa edilmesiydi.
20:33İstanbul'da çok güzel örnekleri var.
20:35Az önce ifade ettiğim gibi Sultanahmet Camii ve Süleymaniye Camii'nden sonraki en büyük kubbelerden bir tanesidir.
20:41Bu çok önemli bir şey.
20:42Kubbenin altında yazan Tevbe Suresi 112. ayeti mevcuttur.
20:46Burada bu ayetle alakalı da yani bunun seçilmiş olmasının da tesadüf olmadığını biliyoruz artık.
20:51İslam sanatlarındaki bir esere baktığımız zaman okumasını öğrenmemiz gerekiyor.
20:55Daha önce de söylediğimiz gibi herhangi bir yere asılmış olunan bir tabela veya bir hat, bir levha, bir kitabe
21:03lalet tayin belli belirsiz bir amaçla asılmadığını biliyoruz.
21:07Ve burada kubbenin altında yazılı olan ayetin de bir amaçla yazıldığını biz anlamaya çalışırsak ancak taşların dilini öğrenir ve onu okumaya başlayabiliriz.
21:16Bu ayeti kerimede başlangıcı itibariyle tövbe edenler, hamd edenler, Allah'a ibadet edenler ve oruç tutanlar diye devam ediyor.
21:26Fakat burada şunu vurgulamak istiyorum.
21:28Oruç tutanlar diye tercüme ettiğimiz bazı meallerde yanlış çevrildiğini de görüyorum.
21:32Sa'ihun kelime anlamı itibariyle seyahat edenler demek.
21:36Fakat bir hadisin öncülüğünde biz bu ayeti kerimedeki seyahat edenlerin aslında oruç tutanlar olarak tercüme ediyoruz.
21:44Çünkü yaşana gelen sünnet içerisinde ilk dönem örnekleri üzerinden tefsirlerde bu şekilde anlaşılmış ve bu şekilde tercüme ediyoruz.
21:52Fakat burada kelimenin kendi anlamı yani seyahat etmekle oruç tutmanın bir bağlantısı olması gerektiğini düşünüyorum.
22:00Tam olarak bu noktada Sezai Karakoç'un da oruçla alakalı yazdığı kitabın adı Samanyolunda Ziyafet.
22:07Yani bir samanyolu, galaksi, bir kubbe, gök kubbe seyahat etmek ve oruç tutmak.
22:14İbadetin kendisini farklı bir biçimde ifade edilişini biz görmekteyiz.
22:18Şunu da söyleyebiliriz. Merkezi bir kubbenin büyüklüğü aslında buradaki büyüklükten kastımız sadece bir fiziki olarak büyüklük de değil.
22:27Kubbenin aslında en temelde bütünleştirici ve iyi bir konumda olması altında yazılan ayetle birlikte anlaşılabilir olduğunu düşünüyoruz.
22:38Yolunuz Nur Osmanlı Camii'ne düşerse.
22:40Bir, kitabeleri okumaya çalışın.
22:42İki, taşların dilini anlamaya çalışın.
22:45Üç, buradaki farklılığı yani buraya gelmeden önce örneğin Fatih Camii'ne, Sultanahmet Camii'ne, Şehzadebaşı Camii'ne veya yolunuz düşerse Üsküdar'da Atik Valide Camii'ne,
22:57Mimar Sinan'ın son eseri olarak onları görüp onları bu gözle inceledikten sonra Nur Osmanlı Camii'ne gelirseniz çok daha anlamlı olacaktır.
23:06Çünkü bir, kronolojik olarak size Atik Valide Camii'ni veya az önce sıraladığım İstanbul'un fethinden hemen sonra inşa edilen Fatih Camii'ni bir kronolojik sıra içerisinde inceleyip buraya geldiğiniz zaman aslında siz 1400'lü yıllardan çıkıp 1750'li yıllara kadar bir tarih yolculuğunu görmüş olacaksınız.
23:26Bunu bu vakıf eserleri üzerinden, külliye üzerinden de yapabilirsiniz.
23:31Önce oraları görüp sonra buraya geldiğiniz zaman ki tabii önce buraya da gelebilirsiniz ama bu farkı net bir şekilde görmek istiyorsanız,
23:38önce Mimar Sinan'ın yaptığı camiler Beyazıt Camii'nde kendisini bulan Osmanlı mimarisi ve sonrasında 18. yüzyılın ortası 1755'te inşa edilmiş olan.
23:491. Mahmut'un başlattığı 3. Osman'ın devam ettirdiği bu camiye geldiğinizde aslında bir tarih okuması da yapmış olacaksınız.
23:57Az önce söylediğim gibi taşların dilini anlamak için taşa taş gibi bakmamak yeterli.
24:03Gelin hep beraber burada mihrap kısmında başlayan ve pencerelerin üzerinde bulunan Esma-ül Hüsna'yı konuşalım.
24:49Daha önce de söyledim bazı camileri, mabetleri, vakıf eserlerini, külliyeleri tarihin bir bölümünü anlamaya ömür yetmez.
24:58Anlatmaya da programlar yetmez.
25:00Bu programı nihayete erdirmeden önce paylaşmak istediğim bir nokta daha var.
25:05Şu an bulunduğum bölümün aslında Nur Osmaniye Camii'ne has olduğunu yani buraya münhasır olduğunu belirtmiştim.
25:12Çünkü merkezi kare planın üzerindeki ana kubbenin dışında bir yerde mihrap söz konusu.
25:17Burada yarım kubbenin var olduğunu ve aslında tam olarak arkamda görmüş olduğunuz kavsarının barok usulle yapıldığını belirtmiştim.
25:25Fakat bununla beraber şunu da ifade etmek istiyorum.
25:28Şu an içinde bulunduğumuz bölüm pencerelerin aralarındaki mermerlerin üzerine işlenen Esma-ül Hüsna var.
25:35Tam olarak şurada besmele ile başlıyor ve Esma-ül Hüsna bu taraftan devam edip bütün camiyi çepeçevre saran,
25:42pencerelerin aralarında ve üstündeki aynalarda diyebileceğim noktada isimler yazıyor.
25:47Cenab-ı Hakk'ın 99 ismi.
25:49Aslında belki bir başka programda bir vesileyle 99 ismin yani Esma-ül Hüsna'nın hem şerhleri hem tercümeleri hem onun üzerine inşa edilen ciddi bir literatür var.
26:00Bir gün bunlardan da bahsetmek isterim.
26:02Çünkü bu hem tasavvuf literatüründe hem İslam felsefesinde bir şekilde Cenab-ı Hakk'ın isimlerinin üzerine ciddi çalışmalar,
26:10ulemanın ve ariflerin bu konuda yazdığı ciddi bir literatürün oluştuğunu da biliyoruz.
26:15Fakat burada Nur Osmaniye Camii'nde bugün tam olarak bu kısımdan başlayıp yazılmış olan Esma-ül Hüsna'yı da Nur Osmaniye Camii stiliyle yazıldığı,
26:25Osmanlı ve Barok karışımının birlikte oluşturduğu bir stille yazıldığını göstermek istediğim için
26:30bugünkü programı burada bitirmek istedim.
26:33Fakat şurada bir Tuğra var.
26:35Aslında Tuğra'lar Osmanlı padişahlarının bir nevi imzası mesabesinde.
26:39Fakat benim daha önce görmediğim bir Tuğra'nın yanında yine Barok usulün etkisiyle yazılmış ya da çizilmiş diyebileceğim bir çiçek duruyor.
26:49Bu gerçekten çok güzel görünüyor.
26:51Çünkü buraya has bir şey olduğunu düşünüyorum bunun.
26:54Ben daha önce görmemiştim bunu.
26:55Bu camiye has olduğunu düşündüğüm bir stille Tuğra'nın yanına bir buket çizilmiş durumda.
27:03Dolayısıyla bu camiyi anlatmak, bütün özellikleriyle kuşatmak, bugün bu taşların dilinin tamamını okumak
27:10veya bu taşların terennüm ettiği hikayeyi, şarkıyı, türküyü, bize has olan şeyi dinlemek elbette bir gün içerisinde yapılabilecek bir şey değil.
27:20Fakat biz bugün caminin içerisinde kuşağıyla, kubbenin altında yazılı olan ayetle, mermer işçilikle ve aynı zamanda caminin planıyla birlikte anlamaya çalıştık.
27:33Daha önce de söyledim, bir tarihi eseri anlamak bazen çok uzun sürebiliyor.
27:38Fakat onun üzerine konuşmak ve dinlemek elbette keyifli bir şeydir.
27:42Bize ait olan 18. yüzyılda da yapılmış olsa, 15. yüzyılda da yapılmış olsa bize ait olan bence çok kıymetli ve o kadar da uzakta değil.
27:51Dolayısıyla bize ait olanı anlama çabası içerisinde olmak, onu gezmek, tarihe dokunmak ve tarihi görme çabası içerisinde olmak bizatihi kıymetli bir şeydir diye düşünüyorum.
28:02Bugün Nur Osmaniye Camii'ni hep beraber anlamaya çalıştık.
28:06Tarihte yürüdüğümüz noktada bir durağımız olarak Nur Osmaniye Camii'ne geldik.
28:11Yolunuz daha önce de söylediğim gibi Büyük Çarşı'ya, Çemberli Taş'a, Beyazıt'a, Fatih'e düşerse mutlaka uğramanız gereken, gelip görmeniz gereken eserler arasında bulunmaktadır.
28:23Nur Osmaniye Camii bizimdir, bize aittir ve bu toprakların bir anlam dünyasını tarih yolculuğunda gidip uğrayabileceğimiz bir durak olarak da burada mevcuttur.
28:36Dolayısıyla bu programı bitirmeden önce her zaman yaptığım gibi kendinize iyi bakın, şehrinize iyi bakın ve İstanbul'a, vakıf eserlerine, bu güzel mabetlere iyi bakın, hoşçakalın.
28:53İzlediğiniz için teşekkür ederim.
29:23İzlediğiniz için teşekkür ederim.
29:53İzlediğiniz için teşekkür ederim.
30:23İzlediğiniz için teşekkür ederim.
Önerilen
34:35
|
Sıradaki
30:17
30:47
30:40
38:45
32:17
30:22
38:00
36:40
31:28
35:51
34:56
35:23