01:00Öncelikle hem kumaşı hem desenlerinin ortaya konulması süreci çok büyük bir emek isteyen,
01:12kadim geçmişimizin izlerini taşıyan, bizim türkülerimize yansımış olan pek çok güzelliği tabirle ifade etmek gerekirse
01:23desene dökmüş halde ortaya konulan yazmalar bunlar.
01:27Tabii işlemeli olması apayrı bir şey.
01:31İşte bazen bu yavuklunun boynuna sarılıp askere uğurlamada da dahil olmak üzere gönderilirken kullanılan,
01:40işte erkekler için farklı, kadınlar için farklı pek çok anlam taşıyan ve çeyizlerin en önemli süsleri haline gelen,
01:47bugün itibariyle de hem sofra besi hem yer örtüsü gibi kullanılmaya çalışılan,
01:54gerçekten tarihimizin eşsiz değerlerinden günümüze yansıyan en önemli miraslarımızdan birisidir yazma.
02:04Tokat yazması bizim Olgunlaşma Enstitüsü olarak yaptığımız araştırmalarda yaklaşık 650 yıllık bir geçmişe sahip
02:23ve bu sürede de Osmanlı Devleti'nde padişahların annelerine verilen has olarak bilinen bir ödenek varmış.
02:32Onları bu tokattaki yazmalardan, yazmadaki vergilerden elde ediyorlarmış ve valide sultanlara veriliyormuş tokat yazması.
02:40Yazmasının gelirleri daha doğrusu.
02:42Daha sonra tokatta yazmacılık sanatı önce oymayla, kalıp oymayla, yani özellikle ıhlamur ağacına oymayla başlıyor.
02:53Elle desenler oyuluyor ve daha önce kök boyalar varmış.
02:58Kök boyayla yapılıyormuş bu yazmacılık sanatı ama, alizarin boya, kök boyalar ama daha sonra işte çağ geliştikçe,
03:08sanayi geliştikçe normal, biraz kimyasal boyalara da dönmüş yazmacılıktaki kullanılan teknikler.
03:15Önceden hanlarda 5 tane han varmış burada.
03:19Hanlarda yazmacılık devam ediyormuş ama şu anda sadece 75. yıl yazmacılar hanında bu sanat devam ettiriliyor.
03:28Kalıplar ve desenler daha çok doğadaki bitkilerden esinlenerek yapılmış kalıplar.
03:38Daha çok hangi yörede, hangi renk boy gidiyorsa ona göre de üzerlerine baskı yapılmış.
03:45Mesela bizim tokattımızda en çok elmalı yazmanın bir hikayesi vardır.
03:52Birkaç tane böyle rivayet var ama bir tanesi işte kız istemeye giderken verirlermiş bu elmalı yazmayı.
04:00Bir de eğer bir kişinin annesi ya da babası yoksa elmalı yazma vermezlermiş, yarım elmalı yazma verirlermiş.
04:07Tabi bunlar rivayet, bizim araştırmalarımızda elde ettiğimiz bulgular.
04:11Günümüzde de yazmacılığı biz kurum olarak da eski usüllerle yapmaya çalışıyoruz.
04:17Bunu nesillere de anlatmaya çalışıyoruz.
04:20Olgunlaşma enstitülerin amacı zaten bu.
04:23Artı yazmaların iğne oyaları da tabi ki önemli.
04:26İğne oyalarını da biz burada kendimiz yapıyoruz.
04:30Eskiyi yaşatmaya çalışıyoruz.
04:32Tokat yazma sadece bir yazma olarak değerlendirmiyoruz biz bunu.
04:55Tabi ki ilk önceleri annelerimizin, babaannelerimizin, annelerimizin döneminde yazma olarak örtülürdü.
05:03Şimdiki dönemlerde işte değişik aksesuarlar olsun, süslemeler olsun, motifler olsun.
05:09O yazmaların hepsinin bir türküsü vardır, bir manisi vardır, bir anlamı vardır.
05:13Bunlar hepsinin bir hikayesi vardır muhakkak ki.
05:16Bunlardan dolayı da yazma olarak değil de bir hikayedir, bir türküdür.
05:20Bunlarla çeşitlendirilebilir bunlar.
05:22Bizim buradaki yapmış olduğumuz meslek tamamen fabrikasyonun tamamen dışında el yapımı.
05:28Bir emek var, bir alın teri var.
05:31Bunun üzerinde gerek bürokrasimiz, gerek kültür sanat etkinliklerimiz,
05:35gerek de sizlerin vasıtasıyla tanıtımları en iyi şekilde yapılıyor Allah razı olsun.
05:40Bunların sayesinde mesleğimiz gündemde kalacak ve ilerliki yıllara taşıyacağız inşallah.
05:45Önce kumaş bize ham gelir.
05:47Ham geldikten sonra yıkarız havuzlarda.
05:49Apresini attıktan sonra, kuruttuktan sonra boyama havuzlarımız var.
05:55Boyama havuzlarında güzelce çiğneyerek, yani ayak gücüyle çiğneyerek, güzelce boyayı kumaşa yediririz.
06:03Yedirdikten sonra sıkma makinelerimiz var.
06:06Orada fazla suyunu, yani boyasını çıkartırız.
06:09Çıkarttıktan sonra da baskı atölyesine getiririz.
06:14Boyamız bildiğiniz duvar kireci içinde şeker ya da zamk.
06:17Onun karışımıyla kireç boyası yapılır.
06:21Baskıyı vurduğumuz yer, alttaki boyalı yeri söker.
06:25Söktükten sonra kurumaya alırız taa dediğimiz cereklere.
06:30Kuruduktan sonra zemini yeşil, desen pempe ya da beyaz olur.
06:34Pempeyi görme amaçla tarız.
06:36İki gün sonra suya girdiği zaman zemini siyah, deseni beyaz olarak çıkar.
06:41Yani şu taa cereklerde asılı olanlar gibi.
06:45Tokat yazması
07:04Osmanlı döneminin döneminde başlamıştır.
07:07600 yıllık bir geçmişi vardır.
07:10Bu geleneği de biz devam ettirmeye çalışıyoruz.
07:13Kaybolmaya yüz tutmuş sanatlardan.
07:16Fakat biz bunu yaşatmaya çalışıyoruz.
07:19Tokat yazma kalıp yapmak için önce ağacımızı bulmamız gerekiyor.
07:24Ağacımız ıhlamur ağacından oluyor.
07:26Bunu 1-1,5-2 yıl kadar kurutmaya bırakıyoruz.
07:31Kuruttuktan sonra onu teker gibi kalıplar halinde kesiyoruz.
07:37İşlenecek deseni kalıplara aktarıyoruz.
07:40O şekilde bıçaklarımızla onu oymaya çalışıyoruz.
07:45Ihlamur ağacının şu özelliği var.
07:49Boyayı iyi tutuyor.
07:50Lif oranı az.
07:51Yırtılma yapmıyor.
07:56Yazmacılığı bir endüstri halinde devam ettirme.
08:19Hem geleneksel üretim metotları, hem bunun modernine katkısı,
08:22hem de aynı zamanda yazma motiflerinin pek çok farklı tekstil ürününe yansıması ile ilgili olarak çalışmalar yapıyoruz.
08:31Olgunlaşma Enstitüümüz eliyle, Halk Eğitim Merkezimiz eliyle, yine belediyemizin de desteği eliyle.
08:37Öbür yandan da çocuklarımızın bu mirası edinebilmeleri için de kendilerine Tokat Şehir Müzemiz içerisinde belli günlerde etkinlik düzenliyoruz.
08:49Çocuklar kendi tişörtlerine baskıları yaparak ayrılıyorlar.
08:54Böyle de bir güzel mirası paylaştırma, aktarma, yeni nesillere aktarma çalışması içerisinde oluyoruz.
09:03Tokat yazması günümüzde şu anda eskiden yatak örtüsüyle başladı.
09:09Bundan ilerleyen zamanlarda yazmasıydı, bandanasıydı, elbisesiydi, masa örtüsüydü.
09:15Farklı ürün, çok çeşit, yani bulmaca pantolon, şalvar pantolon, yani giyime daha çok düştük şu anda.
09:25Eskiden bir yazmayla bir masa örtüsü yapıyordu ama rağbet çoğudu o zamanlar.
09:30Şimdi kıyafete döndük, onda da rağbet çoğu.
09:33Yani yeri geliyor, malı yetiştiremiyorum.
09:35İzlediğiniz için teşekkür ederim.
10:05Tokat yazmasının kalıplarında, baskılarında ayrı ayrı bir anlamları var.
10:21Hüzün zamanı, hüzünlü şeyler vardır.
10:24Sevinçli zamanlarda sevinçli, gelin olacakları ayrı, nişanlanacakları ayrı, askere gidecekleri ayrı.
10:34Bu şekilde hepsine ayrı ayrı bir anlam yüklenmiştir.
10:37600 yıldan bu yana devam eden kalıplarımız halen yaşatılmaya çalışıyor.
10:44Bunları biz, zaten kalıplarımız 300 yıl kadar dayanma süresi var, en az.
10:50Yani korunduğu zaman.
10:52Biz bunları alarak, yani nesilden nesile aktararak bunu devam ettiriyoruz.
11:20Coğrafi işaretten sonra bizim tokatımıza ait bu ürün, inşallah daha da eski günlerine dönüp, eski rağbetini görecek diye düşünüyorum ben.
11:35Çünkü sağ olsun, işte il, büyüklerimiz, valiliğimiz olsun, belediyemiz olsun ve diğer kurumlarımız olsun, bunun için çok çalıştılar.
11:44Tokat yazmasının coğrafi işaretini aldılar.
11:47Umarım daha da çok tanınacak, biliniyor gerçi ama daha da çok tanınacak.
11:54Biz biraz da bu serigrafi yazmalar, çünkü biraz daha fabrikasyon oluyor ama özüne döneceğini düşünüyoruz biz de bu şekilde rağbet oldukça.
12:03Çünkü turizm olmadıkça el sanatları gelişemiyor ama coğrafi işaretten dolayı turizm de çekeceği için eskiye, aslına dönük şekilde de çalışılacağını, üretileceğini ben düşünüyorum.
12:16Coğrafi işaret aldıktan sonra biz son bir buçuk senedir biz bunu hissettik zaten.
12:40Gerek turlar vasıtasıyla, gerekse turizm il müdürümüzün katkılarıyla, valiliğimizin katkılarıyla bayağı bir çalışmalar oldu.
12:49Bunlar şu anda üretime hemen hemen %50'nin üzerine bir artısı oldu.
12:54Bunlar da tabii ki burada çalışan personelimizi artırıyor, sayımızı artırıyor, talepleri artırıyor.
13:01Bu da bizi tabii ki şevklendiriyor, heyecanlandırıyor, bize umut veriyor.
13:05Hem bizler için hem bizden gelecek sonraki nesiller için çocuklarımız var, onların çocukları olacak, yeni yetişecek nesiller için ve artık tokatımıza özgü olan bu şey gündemde kalacak ve ileriye dönük olarak taşıyacağız bunları inşallah.
13:35Tokata gitmek gerek demiştir Hazreti Mevlana.
13:44Biz de buradan tüm Türkiye'de yaşayan vatandaşlarımıza, halkımıza, tokatı görmemiş olanlara tokata gelmek gerek diyoruz.
13:56Kendilerine şimdiden misafirperverliğimizin en güzel şekilde gerçekleşeceğini ifade etmek istiyorum.
İlk yorumu siz yapın