- 4 months ago
Category
📚
LearningTranscript
00:00Niemcy rok 1942. Trzecia Rzesza jest u szczytu potęgi.
00:10Dzięki finansowaniu przez wielkie firmy z kraju i z zagranicy w ciągu czterech lat Adolf Hitler podbił prawie pół Europy.
00:18Na początku wojny, a nawet później, Amerykanie wciąż robili interesy z Niemcami.
00:23Gdy w roku 1933 Hitler doszedł do władzy, kilka amerykańskich korporacji miało inwestycje w niemieckim przemyśle.
00:30Niemiecka polityka zaczęła się zmieniać. Nie mogli się wycofać, bo straciliby zainwestowane środki.
00:36Dlatego amerykańskie firmy były częścią gospodarki III Rzeszy.
00:42Aby pokryć wojenne wydatki III Rzeszy, w każdym z podbitych krajów naziści przejmowali zasoby państwa i prywatnych obywateli.
00:50Przy okazji część tych pieniędzy trafiała do kieszeni Hitlera i jego popleczników.
00:57Były to działania w stylu mafii. Zwykły rabunek.
01:02Kraje neutralne nie tylko przymykały na to oko, ale niekiedy same uczestniczyły w tych działaniach.
01:11Było to łamanie prawa. Nikt się jednak tym nie przejmował.
01:15Wszyscy chcieli być blisko tego, kto miał władzę w Europie.
01:20Aby nazistowska machina wojenna mogła funkcjonować, do obozów koncentracyjnych trafiły miliony ludzi.
01:29Dochód przynosiły nawet zwłoki więźniów.
01:32Ilu ludzi trzeba zabić, aby napełnić skrzynkę wyrwanymi złotymi zębami.
01:39Potem przetapiano je i odlewano sztabki.
01:41Ale czemu to wszystko służyło?
01:53Hitler był uzależniony od wojny.
01:57Chciał jej coraz więcej.
01:58Jednak na jej prowadzenie potrzebował środków.
02:01A jak zawsze w takich przypadkach sytuacja tylko się pogarszała.
02:05Złoto Hitlera
02:12Odcinek trzeci. Wojenny interes
02:19Paryż. 23 czerwca 1940 roku.
02:26Adolf Hitler zwiedza stolicę Francji.
02:29Miasto świateł okrył mrok nazizmu.
02:35W roku 1919 Niemcy podpisały rozejm kończący Wielką Wojnę.
02:40Teraz Francuzi podpisują kapitulację przed nowym władcą Europy.
02:49Trzy dni później grupa amerykańskich przemysłowców spotyka się na kolację,
02:54aby świętować zwycięstwo nazistów na zachodzie Europy.
02:57Gospodarzem spotkania jest niemiecki prawnik.
03:04Gerhard Alloyz Westrich.
03:05Westrich należał do interesujących postaci na gospodarczej i politycznej scenie tego okresu.
03:12W latach 20-tych był przedstawicielem kilku amerykańskich firm,
03:16a za Hitlera stał się attache handlowym,
03:19który pracował w Stanach na rzecz Trzeciej Rzeszy.
03:22W latach 1933-1939, gdy Hitler został kanclerzem,
03:28a nawet podczas wojny, Amerykanie handlowali z Niemcami.
03:32Rzesza stanowiła potęgę przemysłową,
03:35więc banki z USA robiły z nią interesy.
03:41W Niemczech kancelaria Gerharda Westricha reprezentowała takie amerykańskie koncerny,
03:46jak Ford, General Motors, Kodak, Texas Oil czy ITT.
03:53Od roku 1938 Westrich był także prezesem niemieckiej filii ITT.
03:59W roku 1940 Westrich, ze względu na powiązania ze światem biznesu,
04:03został wysłany do USA przez ministra spraw zagranicznych Rzeszy,
04:07Joachima von Ribbentropa.
04:09Oficjalnie była to misja handlowa,
04:11ale jej prawdziwe cele były nieco inne.
04:16Westrich przyjechał z ofertą.
04:21Jeśli powstrzymacie przystąpienie Stanów do wojny
04:24i pomożecie Niemcom zaprowadzić nowy porządek w Europie,
04:27to pomogę Wam w interesach z III Rzeszą.
04:30Wielu amerykańskich przedsiębiorców było zainteresowanych.
04:34Innymi słowy, Westrich liczył,
04:36że amerykańscy biznesmeni będą lobbować u prezydenta Franklina Roosevelta,
04:41aby Ameryka została neutralnym pośrednikiem w handlu
04:44między III Rzeszą a krajem i Zachodu
04:46i wstrzymała dostawy broni dla Anglii i Francji.
04:51Propozycja zainteresowała kilku przemysłowców,
04:54którzy chcieli zwiększyć zyski z długoterminowych inwestycji w Niemczech.
04:59Lecz jak zwykle pojawił się problem.
05:03Naziści wprowadzili cła zaporowe,
05:05aby napędzić gospodarkę
05:07oraz utrzymać produkcję w kraju,
05:10a także ochronić niemiecką walutę.
05:17Bezpośrednie inwestycje nie były atrakcyjne
05:20dla przemysłowców z zagranicy,
05:22a reeksport towarów z Niemiec
05:24stał się nieopłacalny.
05:26Na dodatek bardzo wysokie opłaty
05:28pobierane od takich operacji
05:30utrudniały transfer zysków.
05:31W rezultacie żadna duża firma
05:37nie chciała inwestować w Niemczech.
05:50Mimo problemów z eksportem
05:53i transferem zysków,
05:54kilka zagranicznych przedsiębiorstw
05:56utrzymywało filie wrzeszy
05:58z ekonomicznej konieczności
06:00lub politycznych sympatii.
06:05Aby uniknąć dokuczliwych podatków
06:08od eksportu,
06:09firmy te prowadziły z nazistami
06:10interesy w barterze.
06:12Głównie dostarczały surowce
06:14w zamian za gotowe produkty.
06:17Wśród nich była Texas Oil,
06:19której prezes,
06:20Torquild Reber,
06:22sympatyzował z nazistami.
06:25Reber znalazł się pod lupą
06:27amerykańskich władz
06:28z powodu pozytywnych wypowiedzi
06:30o nazizmie.
06:31Co więcej,
06:32gdy Gerhard Westrick
06:33przyjechał do USA,
06:35Reber kupił mu samochód,
06:37a Westrick,
06:38gdy rejestrował prawo jazdy,
06:39podał jako swój adres
06:41siedzibę Texas Oil.
06:43Dowodziło to powiązanie
06:44Rebera, Texas Oil
06:46i Westricka.
06:48Reber chciał robić interesy
06:51z nazistami.
06:52Trudno powiedzieć,
06:53czy podzielał ich przekonania,
06:54czy chodziło mu tylko
06:55o potencjał ekonomiczny
06:57Trzeciej Rzeszy.
07:07W trakcie wojny domowej
07:09w Hiszpanii
07:09Texas Oil
07:10dostarczała
07:11nacjonalistom Franco
07:12ropę naftową
07:13na kredyt,
07:14co było pogwałceniem
07:15ustawy o neutralności
07:17USA z roku
07:1837.
07:19Wymieniała też
07:20ropę na tankowce
07:21budowane w stoczniach
07:23Trzeciej Rzeszy,
07:24gdy Hitler
07:24doszedł do władzy.
07:30Ale dla koncernów
07:32samochodowych
07:33Ford i General Motors
07:34system barterowy
07:36był nie do przyjęcia,
07:38więc Westrick
07:38próbował innej taktyki.
07:45Barter z tymi koncernami
07:47był problematyczny,
07:48bo auto stanowi
07:49wyrób skomplikowany
07:50technicznie.
07:51To nie stalowa rura
07:53czy beczka ropy.
07:55I dlatego
07:56amerykańscy
07:57producenci samochodów
07:58mieli problem
07:59z wyborem czegoś
08:00na wymianę.
08:02Można sobie wyobrazić,
08:04jak na spotkaniu
08:04Westrick mówi
08:05mogę wam umożliwić
08:07transfer pieniędzy,
08:09które zgromadziliście
08:10na kontach
08:10w niemieckich bankach.
08:11Hitler jest skłonny
08:13uchylić cła,
08:14ale potrzebujemy
08:15czegoś na zachętę.
08:17Wizyta Westricka
08:18nie umknęła uwadze
08:19brytyjskiego wywiadu.
08:21Agenci przekazywali
08:22informacje
08:23amerykańskim kolegom
08:24oraz prasie.
08:26W efekcie gazety
08:27donosiły o związkach
08:29nazistowskiego emisariusza
08:31z amerykańskim biznesem
08:32i planach wywierania
08:34nacisków
08:35na prezydenta USA.
08:39Reporterzy nowojorskich gazet
08:42zaczęli obserwować
08:43działania Westricka
08:44i informować o nich
08:46czytelników,
08:47wykonując robotę
08:48za FBI.
08:50Pisano o nim tyle,
08:51że Westrick
08:52nie mógł dłużej
08:53wypełniać
08:54swojej misji
08:54i wyjechał z USA,
08:56bo stracił wiarygodność.
09:11Misja zakończyła się fiaskiem
09:13i Westrickowi
09:14nakazano powrót do Niemiec.
09:16Jednak związani z nim
09:18amerykańscy biznesmeni
09:19jeszcze długo mieli
09:20złą opinię w prasie,
09:22a to wywołało
09:23poważne konsekwencje.
09:27Na spotkaniu
09:29zarządu Texas Oil
09:30Thorkild Riber
09:31musiał się tłumaczyć
09:32z koneksji
09:33z nazistowskim reżimem,
09:34a potem ustąpić
09:35ze stanowiska.
09:38Kolejną ofiarą skandalu
09:40był szef zagranicznych
09:41filii General Motors
09:43James Mooney.
09:43On także stracił stanowisko,
09:46gdy ujawniono,
09:47że w roku 1938
09:48za współpracę
09:49z nazistami
09:50odznaczono go
09:51Orderem Zasługi
09:52Orła Niemieckiego.
09:54W tym samym roku
09:56z okazji swych
09:5775. urodzin
09:58Henry Ford
09:59został odznaczony
10:00Krzyżem Wielkim
10:01Orderu Orła Niemieckiego.
10:03Dlaczego naziści
10:04nadali
10:05amerykańskim przemysłowcom
10:06tak wysokie odznaczenia?
10:08Gdy w roku 1933
10:15władzę w Niemczech
10:16przejęli naziści,
10:17obie korporacje
10:18dostrzegły szansę
10:19zarobku
10:20przy remilitaryzacji
10:21Niemiec.
10:26W Brandenburgu
10:28firma Opel
10:29należąca do
10:30General Motors
10:31wybudowała fabrykę,
10:32w której produkowano
10:33ciężarówki
10:34Opel Blitz
10:35dla Wehrmachtu.
10:36Zakłady Forda
10:38w USA
10:38wytwarzały części
10:39zamienne
10:40do wojskowych
10:40pojazdów
10:41produkowanych
10:42w Niemczech.
10:48Lecz jeśli zysków
10:50nie można było
10:50transferować
10:51do USA,
10:52to dlaczego
10:53obie firmy
10:54inwestowały
10:54w Niemczech?
10:58Raczej nie chodziło
10:59o sympatię
11:00do nazizmu,
11:01ale o strach
11:02przed komunizmem.
11:03Hitler to dyktator,
11:07ale nie jest
11:07taki zły,
11:08bo nie cierpi
11:08komunistów.
11:10Mogło także
11:11chodzić o względy
11:12gospodarcze.
11:14Tak czy inaczej,
11:16koncerny
11:16General Motors
11:17i Ford
11:17były zaangażowane
11:19w remilitaryzację
11:20Niemiec
11:20i przyczyniły się
11:22do powstania
11:22niemieckiej machiny
11:23wojennej,
11:24która już wkrótce
11:25miała się
11:26przetoczyć
11:26przez całą Europę.
11:281 września
11:411939 roku
11:43wojska
11:43III Rzeszy
11:44zaatakowały
11:45Polskę.
11:46Po kilku dniach
11:47wojnę Niemcom
11:48wypowiedziały
11:48Francja
11:49i Wielka Brytania.
11:51Był to
11:51początek
11:52najstraszliwszego
11:53konfliktu
11:53w dziejach świata.
11:55Jednak
11:55grabierze
11:56prowadzone
11:56na terytorium
11:57okupowanej Polski
11:58nie wszystkim
11:59przypadły
11:59do gustu.
12:02Atak
12:03na Polskę
12:04nie był
12:04dobrą wiadomością
12:05dla niemieckich
12:06finansistów.
12:07Jeden z nich,
12:08Fritz Thyssen,
12:10od dawna
12:10wspierał
12:11NSDAP.
12:13Jednak
12:13teraz
12:14nie chciał
12:14brać udziału
12:15w grabierzy.
12:18Już
12:18dwa lata
12:18wcześniej,
12:19w 1937,
12:20Thyssen
12:20pisał do
12:21Hitlera
12:21protestując
12:22przeciwko
12:23prześladowaniom
12:23chrześcijan.
12:25Po
12:26pogromach
12:26nocy kryształowej
12:27Thyssen
12:28zrezygnował
12:29ze stanowiska
12:29doradcy
12:30Führera.
12:33Jeszcze
12:33większe obawy
12:34niemieckich
12:34przemysłowców
12:35budził
12:35pakt
12:36o nieagresji
12:37podpisany
12:38na tydzień
12:38przed wybuchem
12:39wojny
12:40z zaciekłym
12:40wrogiem
12:41III Rzeszy
12:42sowiecką
12:43Rosją.
12:44Tak zwany
12:45pakt
12:45Ribbentrop-Mołotow
12:47był także
12:47tajną umową
12:48handlową
12:49między
12:49reżimami.
12:50to Sowieci
12:53wyszli
12:54z propozycją
12:55porozumienia
12:55handlowego
12:56czego
12:57jako
12:58przeciwnicy
12:59nazizmu
12:59nie powinni
13:00byli robić.
13:02Ale
13:02Hitler
13:03dostrzegł
13:04okazję
13:04ubicia
13:04politycznego
13:05interesu.
13:12Pakt
13:12Ribbentrop-Mołotow
13:13był pod względem
13:14ekonomicznym
13:15bardzo korzystny
13:16dla III Rzeszy.
13:17W ramach
13:19porozumienia
13:20Niemcy
13:20mogły
13:21otrzymywać
13:21potrzebne
13:22surowce
13:22takie jak
13:23ropa naftowa,
13:24ruda żelaza,
13:25złom
13:25metali kolorowych,
13:29a także
13:29zboże
13:30i olej
13:30słonecznikowy.
13:32W zamian
13:34za sowieckie
13:34surowce
13:35naziści
13:36wysyłali
13:36do Rosji
13:37wyroby
13:37przemysłowe,
13:38co
13:38bulwersowało
13:39szefów
13:40niemieckich
13:40koncernów.
13:41Nie wierzyłem,
13:47że dojdzie
13:48do podpisania
13:48umowy
13:49między
13:49sowiecką
13:50Rosją
13:50a III Rzeszą.
13:53Zawsze
13:54ostrzegałem
13:54kręgi
13:55finansowe
13:55i wojskowe
13:56przed
13:57zbliżeniem
13:57z komunistyczną
13:58Rosją,
14:00która jest
14:00wrogiem
14:01Niemiec
14:01oraz
14:01całej
14:02Europy.
14:06Tyssen,
14:07który
14:07praktycznie
14:08od początku
14:08wspierał
14:09finansowo
14:09nazistów,
14:10wysłał
14:11telegram
14:11z protestem
14:12do jednego
14:13z najbliższych
14:13współpracowników
14:14Hitlera,
14:15Hermana
14:16Göringa.
14:20W efekcie
14:21naziści
14:22usunęli go
14:23z NSDAP
14:23i przejęli
14:25jego przedsiębiorstwa.
14:29Przebywający
14:29we Francji
14:30Tyssen
14:30został
14:31aresztowany
14:31przez policję
14:32Vichy
14:32i deportowany
14:33do Niemiec.
14:34Do końca
14:35wojny
14:35był
14:36przetrzymywany
14:36w obozach
14:37koncentracyjnych,
14:39choć jako
14:39Erehaftlick,
14:41czyli więzień
14:42honorowy.
14:45Dla
14:46przedsiębiorców,
14:47którzy mimo
14:47zastrzeżeń
14:48do interesów
14:48z Sowietami
14:49pozostali
14:50lojalni
14:50wobec
14:51nazistów,
14:52pociechą
14:52stała się
14:53nowa
14:53organizacja
14:54stworzona
14:54przez
14:55Hermana
14:55Göringa.
14:57Jej celem
14:57było przejęcie
14:58majątku
14:59obywateli
14:59Polski,
15:00tak Żydów,
15:01jak i
15:01nie Żydów
15:02i przekazanie
15:03go nowym
15:04właścicielom,
15:05głównie
15:05nazistowskim
15:06przywódcom
15:07i ich
15:07sprzymierzeńcom.
15:09Małe i średnie
15:17firmy
15:17zostały zamknięte,
15:18aby ułatwić
15:19funkcjonowanie
15:20niemieckich karteli.
15:23Zajęto
15:23także
15:23konta bankowe.
15:25Rekwirowano
15:26nieruchomości,
15:27samochody,
15:28biżuterię
15:29i kolekcje
15:30dzieł sztuki.
15:33Były to
15:34działania
15:34w stylu
15:35mafii.
15:37Zwykły
15:37rabunek.
15:44Część
15:45dzieł sztuki
15:45wysyłano
15:46za granicę
15:47i sprzedawano.
15:49Dotyczyło to
15:49głównie
15:50tak zwanej
15:50sztuki
15:51zdegenerowanej,
15:52którą
15:52konfiskowano
15:53i oficjalnie
15:54przeznaczono
15:55do zniszczenia.
15:56Tak naprawdę
15:57większość
15:58dzieł sztuki
15:58sprzedawano
15:59handlarzom
15:59w Szwajcarii,
16:00a ci
16:01dostarczali je
16:02nowojorskiemu
16:03handlarzowi
16:04z galerii
16:04przy 57 ulicy.
16:09Potem
16:09Muzeum
16:10Sztuki
16:10Nowoczesnej
16:11kupowało
16:12wszystko
16:12za
16:12relatywnie
16:13nieduże
16:14pieniądze.
16:18Uzyskane
16:18w ten sposób
16:19środki
16:20były wysyłane
16:20do III Rzeszy.
16:22W tym czasie
16:27amerykańska firma
16:28stworzyła
16:29urządzenie,
16:30które ułatwiło
16:30katalogowanie
16:31łupów z Polski.
16:34Maszyn liczących
16:35używano również
16:36przy prowadzeniu
16:37spisów powszechnych
16:38w III Rzeszy.
16:41Firmą,
16:42która rozrastała się
16:43wraz z imperium nazistów
16:44była
16:45The International
16:46Businesses
16:47Machines
16:48Corporations,
16:50czyli
16:50IBM.
16:52W połowie
16:55lat dwudziestych
16:55IBM kupiło
16:56niemiecką firmę
16:57Dechomag,
16:58która produkowała
16:59podobne maszyny.
17:01Miała problemy
17:02ekonomiczne,
17:03więc IBM
17:04dostało ją
17:05dosłownie
17:05za grosze.
17:06W ten sposób
17:08Thomas Watson
17:08uzyskał dostęp
17:09do rynku
17:10w Niemczech.
17:17Firma Dechomag
17:18założona
17:19w roku
17:201910
17:21przez
17:21Williego
17:22Heideggera
17:23produkowała
17:24maszyny
17:24liczące
17:25wykorzystujące
17:26karty
17:26perforowane.
17:28W roku
17:281923
17:2990%
17:30udziałów
17:31nabył
17:31Thomas Watson
17:32i stworzył
17:32niemiecką
17:33filię
17:33IBM.
17:35Gdy w roku
17:361933
17:37Hitler
17:37został
17:38kanclerzem
17:38Rzeszy,
17:39IBM
17:40Dechomag
17:41zaoferowała
17:42usługi
17:43nowemu rządowi.
17:44Niemcy
17:47mieli obsesję
17:48liczb
17:48i uważali się
17:49za reżim
17:50technokratyczny.
17:51Chcieli wiedzieć
17:52wszystko o swoim
17:53społeczeństwie
17:54oraz ludności
17:55z terenów
17:55podbitych.
18:00Maszyny
18:00liczące
18:01IBM
18:01umożliwiały
18:02szybkie
18:03katalogowanie
18:04obywateli
18:04według różnych
18:05kryteriów.
18:08Widać
18:08związek
18:09między chęcią
18:10policzenia
18:10obywateli
18:11i określania
18:12ich pod względem
18:13demografii,
18:15religii
18:15czy nawet
18:16rasy,
18:17a wydarzeniami,
18:18które doprowadziły
18:19do Holokaustu.
18:24W roku
18:251937
18:26Thomas Watson
18:27został wybrany
18:28prezesem
18:29Międzynarodowej
18:30Izby Handlowej.
18:32I podobnie
18:34jak Henry Ford
18:35i James Mooney
18:35został odznaczony
18:37orderem
18:37zasługi
18:38Orła Niemieckiego
18:39za zacieśnianie
18:40stosunków
18:41między USA
18:41i Trzecią Rzeszą.
18:47Lecz gdy Niemcy
18:48rozpoczęły agresję
18:50na sąsiednie kraje
18:51Watson
18:51odesłał
18:52nazistowski medal
18:53do Berlina.
18:56Zwrócenie odznaczenia
18:58było jak
18:58policzek
18:59dla niemieckiego rządu,
19:00a szefostwo
19:01Dechomagu
19:01obawiało się,
19:02że może to
19:03wpłynąć na interesy.
19:04Dlatego
19:05dawna filia
19:06odłączyła się
19:06od centrum
19:07w Stanach.
19:08Była to
19:09spora strata
19:09dla IBM,
19:10bo Dechomag
19:11pracował
19:12dla niemieckiego rządu
19:13do końca wojny.
19:17Teraz,
19:18gdy trwała wojna,
19:19liczyła się
19:19głównie
19:20produkcja
19:20zbrojeniowa.
19:22A to
19:23oznaczało
19:23zwiększenie
19:24tempa pracy
19:25na liniach
19:25montażowych
19:26Forda
19:27i General Motors.
19:28Po najeździe
19:31po najeździe
19:33na Polskę
19:33zarządzanie
19:34w obu firmach
19:35zaczęło się
19:36wymykać
19:36z amerykańskich rąk.
19:38W zarządach
19:39zasiadało
19:39coraz więcej
19:40nazistowskich
19:40urzędników
19:41i choć
19:43wciąż
19:44wytwarzano
19:44pojazdy
19:45cywilne,
19:46to na większości
19:46linii produkcyjnych
19:48zaczęto montować
19:49silniki lotnicze
19:50dla Luftwaffe.
19:52Ale trzeba
19:53dodać,
19:54że ani Ford,
19:55ani General Motors
19:56nie miały wyboru.
19:57W Rüsselheim
19:59obie wytwórnie
20:00zaczęły
20:01produkować
20:01wyposażenie
20:02do samolotów
20:03Junkers
20:03Ju-88.
20:06Przynosiło to
20:06ogromne zyski,
20:08zwłaszcza
20:08w okresie
20:08bitwy o Anglię,
20:10gdy potrzebne
20:11były bombowce.
20:14Co ciekawe,
20:14choć Opel
20:15General Motors
20:16uczestniczyły
20:17w produkcji
20:18zbrojeniowej
20:18w Niemczech,
20:19to w USA
20:20GM
20:21ograniczały się
20:22tylko do
20:22wytwarzania
20:23aut osobowych
20:24i ciężarówek.
20:27Kilka miesięcy
20:30później
20:30Henry Ford
20:31odrzucił
20:32pomysł
20:32produkowania
20:33silników
20:34lotniczych
20:34dla brytyjskiego
20:35RAF-u.
20:38Kolejnym
20:39przykładem
20:40współpracy
20:41amerykańskich
20:41biznesmenów
20:42z nazistowskim
20:43przemysłem
20:44zbrojeniowym
20:44jest właściciel
20:45ITT
20:46Sostenes-Ben.
20:49ITT
20:49miała udziały
20:50w Focke-Wulf,
20:51produkującej
20:52myśliwce
20:53dla Luftwaffe
20:54oraz
20:58w Signalbau
20:59Hut
20:59wytwarzającej
21:01sprzęt
21:01łączności
21:02dla Wehrmachtu.
21:08Sostenes-Ben
21:08często spotykał się
21:10w Szwajcarii
21:10z Gerhardem
21:11Westrichiem
21:12i nazistowskim
21:13finansistą
21:14Kurtem
21:14Schroederem.
21:17Rzecz jasna,
21:18gdy w zarządzie
21:19firmy
21:19zasiadali
21:20nazistowscy
21:20dyrektorzy,
21:21nie można było
21:22nic zrobić.
21:24Ale przed wojną
21:25ani Ford,
21:26ani General Motors
21:27nie próbowały
21:28zapobiec
21:28przyłączeniu
21:29ich zakładów
21:30do niemieckiej
21:31produkcji wojennej.
21:39Działające
21:40w III Rzeszy
21:41koncerny
21:41nie miały wyjścia
21:43i musiały
21:43przystać
21:44na żądania
21:44Hitlera,
21:45a te
21:46z czasem
21:47stawały się
21:47coraz większe.
21:49Hitler wiedział,
21:51że jedynym
21:52choć tymczasowym
21:53sposobem
21:53na pokrycie
21:54deficytu
21:55budżetowego
21:55Rzeszy
21:56będzie przejęcie
21:58rezerw finansowych
21:59oraz zakładów
22:00przemysłowych
22:01w podbitych krajach.
22:04Zachowywał się
22:05jak ktoś
22:05uzależniony.
22:06Im więcej miał,
22:07tym więcej
22:08pragnął.
22:09przez 8 miesięcy
22:17po wypowiedzeniu
22:18wojny Niemcom
22:19przez Wielką Brytanię
22:20i Francję
22:21cały świat
22:21czekał na to,
22:22kto wykona
22:23pierwszy ruch.
22:299 kwietnia
22:301940 roku
22:31niemieckie wojska
22:32wkroczyły
22:32do Danii
22:33i Norwegii
22:34pod pretekstem
22:35ochrony ich terytoriów
22:36przed atakiem
22:37Wielkiej Brytanii
22:38i Francji.
22:40Miesiąc później,
22:4110 maja,
22:42wojska Hitlera
22:43rozpoczęły atak
22:44na neutralną
22:44Belgię,
22:45Holandię
22:46i Luksemburg
22:47oraz na Francję,
22:49omijając
22:49fortyfikację
22:50linii Marginota.
22:53Wojna obronna
22:54Francji
22:54trwała krótko
22:55i 22 czerwca
22:58Francuzi
22:58zostali zmuszeni
22:59do podpisania
23:00kapitulacji
23:01w tym samym
23:01wagonie,
23:02w którym
23:03w roku 1918
23:04Niemcy
23:05podpisywali
23:05kapitulację
23:06kończącą
23:07I wojnę światową.
23:09Teraz,
23:09gdy panowali
23:10nad większością
23:11krajów Europy,
23:12naziści
23:12mogli sięgnąć
23:13po jej bogactwa.
23:15Na Francję
23:16nałożono podatki
23:17sięgające
23:1820%
23:19dochodu
23:19krajowego.
23:24Poza tym,
23:24z terenów
23:25Rzeszy
23:25i podbitych
23:26krajów
23:26utworzono
23:27tak zwaną
23:28Rzeszę
23:28Wielkoniemiecką,
23:30w której
23:31wprowadzono
23:31bardzo korzystny
23:32kurs
23:33niemieckiej marki
23:34w stosunku
23:35do kursu
23:35walut
23:36okupowanych
23:37państw.
23:45Naziści
23:46wpadli
23:46na prosty
23:47i pomysłowy
23:48sposób wykorzystania
23:49zasobów złota
23:50i kruszców
23:51z podbitych krajów.
23:52Zrabowane
23:54sztaby złota
23:55były przetapiane
23:56i ponownie
23:57odlewane,
23:57tym razem
23:58z oznaczeniami
24:00Banku Rzeszy.
24:01Krąży
24:02o tym
24:02mnóstwo
24:03opowieści.
24:04Rząd Belgii,
24:05aby ratować
24:05swoje zasoby,
24:06wysłał złoto
24:06do Afryki,
24:07ale Niemcy
24:08przechwycili
24:09transport
24:09i przetopili
24:10cały kruszec.
24:12Była to
24:13wielka operacja,
24:14którą
24:15naziści
24:15próbowali
24:16utrzymać
24:16w tajemnicy.
24:17Rzesza
24:27powiększyła
24:27także
24:28swoje zasoby
24:29i zaplecze
24:29techniczne,
24:31bo fabryki,
24:32huty
24:32i stalownie
24:33w podbitych krajach
24:34pracowały
24:35na potrzeby
24:35niemieckiego
24:36przemysłu
24:37zbrojeniowego.
24:43A
24:44wszystkim
24:44kierowali
24:45niemieccy
24:46przemysłowcy
24:47i zarazem
24:48sympatycy
24:48nazizmu.
24:51Na początku
24:52wojny
24:53Gustaw Krupp
24:53i dwóch innych
24:54przemysłowych
24:55magnatów
24:56stanęli przy mapie
24:57i zaczęli w nią
24:58wbijać
24:59różnokolorowe
25:00szpilki.
25:04Każda z nich
25:04oznaczała
25:05jakiś zakład
25:06przemysłowy
25:06we Francji
25:07i krajach
25:07Beneluxu.
25:09Ci ludzie
25:09wcześniej
25:09sponsorowali
25:10nazistów,
25:11a teraz
25:11odnosili
25:11finansowe
25:12korzyści.
25:17okupacja
25:25Francji,
25:25Belgii
25:26i Holandii
25:27miała ogromne
25:28znaczenie
25:28dla gospodarki
25:29Rzeszy,
25:30bo umożliwiała
25:31wykorzystanie
25:32tamtejszych
25:32zakładów
25:33przemysłowych
25:34oraz robotników.
25:38Podbite kraje
25:38pracowały
25:39teraz dla Niemiec.
25:40Wehrmacht
25:45składał
25:45zamówienia
25:46na przykład
25:51na sprzęt
25:52łączności
25:52lub pojazdy
25:53bezpośrednio
25:55we Francji,
25:56aby zmniejszyć
25:57obciążenia
25:57niemieckiego
25:58przemysłu.
26:02Im więcej
26:03żołnierzy
26:04III Rzeszy
26:05walczyło
26:05w Afryce
26:06Północnej
26:06albo uczestniczyło
26:08w powietrznej
26:08bitwie o Anglię,
26:09tym mniejsza
26:10była liczba
26:11pracowników
26:12w kraju.
26:13Niemcy
26:13potrzebowały
26:14dużo
26:14tanich
26:15robotników,
26:16a dostarczyć
26:17ich mógł
26:17największy
26:18kraj świata,
26:19czyli
26:19sowiecka
26:20Rosja.
26:2526 czerwca
26:271941 roku
26:28Hitler
26:29złamał
26:30Pakt
26:30o nieagresji
26:31i wydał
26:32rozkaz
26:32rozpoczęcia
26:33operacji
26:33Barbarossa.
26:34Tuż
26:35za prącymi
26:35w głąb
26:36sowieckiej
26:36Rosji
26:37oddziałami
26:37Wehrmachtu
26:38postępowała
26:39grabież
26:40podbitych
26:40terenów.
26:44Na Ukrainie
26:46znajdowały się
26:47złoża
26:47żelaza
26:47i niklu
26:48potrzebnych
26:49niemieckiej
26:49gospodarce.
26:50Hitler
26:51o wojnie
26:52w Rosji
26:52powiedział
26:52albo
26:53zdobędziemy
26:54Majkop
26:55i Grozny
26:55albo
26:56przegramy
26:57tę wojnę.
27:00Chodziło
27:00o złoża
27:01ropy naftowej,
27:02bo pola
27:03naftowe
27:03Rumunii
27:03nie pokrywały
27:04zapotrzebowania
27:05nazistowskich
27:06karmik,
27:06dlatego Niemcy
27:07produkowali
27:08benzynę
27:08syntetyczną.
27:10Dzięki operacji
27:12Barbarossa
27:12Niemcy
27:13zdobyły
27:14trochę
27:14ropy.
27:17Do tego
27:17Ukraina
27:18dostarczała
27:18zboże,
27:19więc
27:19odnosiły
27:20korzyści.
27:22Ale utrzymanie
27:23walczącej
27:24armii
27:24jest kosztowne,
27:25a wojsko
27:25otrzymywało
27:26też zaopatrzenie
27:27z kraju.
27:28Gdyby
27:34podsumować
27:35zyski
27:35i koszty,
27:36operacja
27:37Barbarossa
27:37wychodziła
27:38na plus.
27:40Ale gdy
27:41zaczęły się
27:41walki
27:42na wyniszczenie,
27:43jak ta
27:43pod Stalingradem,
27:45Niemcy
27:46znalazły się
27:46na minusie.
27:55Gdy
27:56niemieckie
27:57armie
27:57walczyły
27:58na bezkresnych
27:58terenach
27:59Rosji,
28:007 grudnia
28:011941 roku
28:02wojska
28:03Cesarstwa
28:04Japonii
28:04przypuściły
28:05atak
28:05na amerykańską
28:06bazę morską
28:07w Pearl Harbor
28:08na Hawajach.
28:10Cztery dni
28:10później
28:11Adolf Hitler
28:12wypowiedział
28:12wojnę
28:13USA,
28:14a choć
28:14oznaczało to
28:15zerwanie
28:15wymiany
28:16handlowej,
28:17wiele
28:17amerykańskich
28:18koncernów
28:19nie mogło
28:19zamknąć
28:20swoich fili
28:20na terenach
28:21Rzeszy.
28:21Filie amerykańskich
28:28przedsiębiorstw
28:29funkcjonowały
28:30tak jak
28:30przed atakiem
28:31na Pearl Harbor.
28:33Głównie
28:33dlatego,
28:34że nie były
28:34już kierowane
28:35przez Amerykanów.
28:37W ich zarządach
28:38zasiadali
28:39członkowie
28:39NSDAP,
28:40którzy decydowali
28:41o kontynuowaniu
28:42produkcji.
28:46Dlatego
28:47większość
28:47amerykańskich
28:48korporacji
28:49nie mogła
28:50zamknąć
28:50swoich zakładów
28:51w Europie.
28:57Niektóre
28:58koncerny
28:59wciąż
28:59robiły
29:00interesy
29:00z Trzecią Rzeszą,
29:02choć stanowiło
29:03to pogwałcenie
29:04ustawy
29:04o zakazie
29:05handlu
29:05z wrogiem.
29:06Należał
29:07do nich
29:07Standard Oil.
29:10Niewielka,
29:12ale niebezpieczna
29:12grupa
29:13menedżerów
29:14liczy na
29:14dodatkowe
29:15zyski
29:15i chce działać
29:17tak jak
29:18dawniej.
29:20Na początku
29:22roku
29:221942 rząd
29:23USA był
29:24zaniepokojony
29:25tym, że
29:25amerykańskie
29:26firmy nie tylko
29:27wciąż handlują
29:28z Trzecią Rzeszą,
29:29ale pomagają
29:30jej prowadzić
29:31wojnę.
29:32Dlatego zaczęto
29:33się przyglądać
29:33tym działaniom
29:34i ustalono,
29:35że interesy
29:36z nazistami
29:36prowadzi
29:37m.in.
29:38Standard Oil.
29:46Prezesem
29:47Standard Oil
29:48był wtedy
29:49Walter Tegel,
29:50który zarządzał
29:51też amerykańską
29:52filią
29:52IG Farben
29:54noszącą
29:54nazwę
29:55Standard IG.
29:58Obie firmy
30:00dzieliły się
30:00patentami,
30:01dzięki czemu
30:02IG Farben
30:03mogła podnieść
30:04liczbę
30:04oktanową
30:05niemieckiej
30:05benzyny.
30:06Było to
30:07bardzo ważne
30:07dla Luftwaffe
30:08i niemieckiej
30:09armii.
30:12Po ataku
30:14na Pearl Harbor
30:14dowództwo
30:15marynarki
30:16amerykańskiej
30:17chciało,
30:17aby Standard Oil
30:18dostarczała jej
30:19syntetyczne
30:20smary i oleje.
30:21Jednak nawet po wypowiedzeniu
30:23wojny przeciw Japonii
30:24i Trzeciej Rzeszy
30:25Walter Tegel
30:26nie zerwał
30:27współpracy
30:28z IG Farben.
30:29Kongres USA
30:37wszczął
30:37dochodzenie,
30:38a szef komisji
30:39senator
30:40Harry Truman
30:41oskarżył
30:42koncern
30:42o zdradę.
30:46Walter Tegel
30:47przekonał rząd,
30:48że Standard Oil
30:49jest zbyt
30:50wielkim graczem
30:51na rynku
30:51i nie warto
30:52karać jej
30:52w trakcie wojny.
30:55Tegel
30:55ustąpił
30:56z funkcji
30:57prezesa,
30:57a Departament Sprawiedliwości
30:59w zamian
31:00zrezygnował
31:01z oskarżenia firmy
31:02o złamanie
31:03prawa
31:03antymonopolowego.
31:09Standard Oil
31:10nie była
31:11jedyną firmą,
31:12która prowadziła
31:12interesy
31:13z Niemcami.
31:14W latach
31:14trzydziestych
31:15to samo
31:15robiła
31:16Texas Company.
31:18Nawet po wybuchu
31:19II wojny światowej
31:20koncert,
31:20na którym kierował
31:21William Rhodes Davis,
31:23sprzedawał
31:24III Rzeszy
31:24ropę naftową
31:25z Meksyku.
31:27Dopiero
31:27brytyjska
31:28blokada morska
31:29uniemożliwiła
31:30wpływanie tankowców
31:31firmy
31:31do niemieckich portów.
31:32Jak widać,
31:33amerykańskie
31:34koncerny naftowe
31:35nieustannie
31:35dostarczały
31:36III Rzeszy
31:37ten strategiczny
31:38surowiec.
31:40Jednak
31:41w innych
31:41przypadkach
31:42rząd USA
31:43skutecznie
31:43zablokował
31:44konta firm,
31:45które handlowały
31:46z nazistami.
31:48Hitlerowski reżim
31:49walczący
31:49teraz na dwóch frontach
31:51z dwoma
31:51państwami
31:52posiadającymi
31:53największe zasoby
31:54naturalne
31:54potrzebował
31:56jeszcze więcej
31:56pieniędzy.
32:06Jesienią
32:071942 roku
32:08naziści
32:08zaczęli
32:09tracić
32:09inicjatywę.
32:11W Rosji
32:12Armia Czerwona
32:13rozpoczęła
32:13kontrofensywy,
32:14po których
32:15legł w gruzach
32:16mit o wyższości
32:17wojsk niemieckich.
32:22Na początku
32:24wojny
32:24III Rzesza
32:25mogła liczyć
32:26na dostawy
32:26surowców
32:27z sowieckiej
32:28Rosji
32:28i USA.
32:30Teraz
32:31musiała polegać
32:32tylko na kilku
32:33sojuszniczych
32:33faszystowskich
32:34reżimach.
32:40Portugalia
32:41była krajem
32:42neutralnym,
32:44ale rządzonym
32:44przez
32:45faszystowskiego
32:46dyktatora
32:46Antonio
32:48Salazara.
32:48Naziści
32:51sprowadzali
32:52z Portugalii
32:52Wolfram
32:53i inne
32:54cenne
32:54surowce.
33:00Dostawcą
33:01cennego
33:02i rzadkiego
33:02Wolframu
33:03była też
33:04Hiszpania.
33:06Ze Szwecji
33:07sprowadzano
33:08rudę żelaza.
33:09Kraj ten
33:10okazał się
33:10najważniejszym
33:11dostawcą
33:12żelaza
33:12dla III Rzeszy.
33:16Chrom
33:17sprowadzano
33:18z Turcji.
33:18A porty
33:19w Hiszpanii
33:20i Portugalii
33:20przyjmowały
33:21dostawy
33:21dla III Rzeszy.
33:24Transport
33:24zapewniały
33:25statki
33:25amerykańskich
33:26korporacji
33:27pływające
33:28pod tak zwaną
33:29neutralną
33:29banderą.
33:34Nawet po
33:35japońskim
33:36ataku
33:36na Pearl Harbor
33:37amerykańscy
33:38biznesmeni
33:39spotykali się
33:39z niemieckimi
33:40w krajach
33:41neutralnych,
33:42aby zakładać
33:43fikcyjne firmy
33:44i nadal
33:45czerpać zyski
33:45z rozwoju
33:46niemieckiego
33:47przemysłu
33:47zbrojeniowego.
33:48Działo się tak,
33:52bo część
33:52wpływowych
33:53przedsiębiorców
33:54uważała,
33:55że prawdziwym
33:55wrogiem
33:56nie są Niemcy,
33:57lecz
33:57Japonia.
33:59Aby utrudnić
34:01wykrycie powiązań
34:02z III Rzeszą,
34:03tworzono
34:04fikcyjne spółki
34:05z ograniczoną
34:06odpowiedzialnością.
34:08Tak ukrywano
34:09tę działalność.
34:09sekretne spotkania
34:16nazistowskich
34:17biznesmenów
34:18z zachodnimi
34:18partnerami
34:19odbywały się
34:20w Hiszpanii
34:21lub Portugalii,
34:22ale zarobione
34:23pieniądze
34:24najczęściej
34:24trafiały
34:25do banków
34:25w Szwajcarii.
34:26Wielu wysoko
34:32postawionych
34:33nazistów
34:33zakładało
34:34konta
34:35w szwajcarskich
34:35bankach.
34:36Adolf Hitler
34:37miał rachunek
34:38w Union Bank,
34:39na który
34:40wpływały
34:40tantiemy
34:41za Mein Kampf.
34:42Wszyscy
34:43naziści
34:43korzystali
34:44z usług
34:44banków
34:45w Szwajcarii.
34:47Szwajcaria
34:47dostarczała
34:48Niemcom
34:48wyrobów
34:49przemysłowych.
34:49Jednak
34:50o wiele
34:51bardziej
34:51liczyło się
34:52to,
34:52że jej
34:53banki
34:53handlowały
34:54na rynku
34:54międzynarodowym
34:55złotem
34:56dostarczanym
34:56przez Bank
34:57Rzeszy.
34:59Często
35:00były to
35:00sztaby
35:00z przetopionych
35:01złotych
35:02zębów
35:02lub obrączek
35:03żydowskich
35:03więźniów
35:04nazistowskich
35:05obozów
35:05koncentracyjnych.
35:14Grabieże
35:15i grabunki
35:15w podbitych
35:16krajach
35:17prowadziły
35:18głównie
35:19Schutzstaffel
35:20czyli
35:21SS
35:21jedna z
35:22najbardziej
35:22brutalnych
35:23organizacji
35:24podległych
35:24NSDAP.
35:26SS
35:27miało
35:28za zadanie
35:29łupić.
35:31Po zajęciu
35:32terytorium
35:33przez wojska
35:34Wehrmachtu
35:34cywilna
35:35administracja
35:36była przekazywana
35:37SS,
35:38które zajmowało się
35:39gromadzeniem
35:39łupów.
35:42Do zadań
35:43tej formacji
35:44należało
35:45także
35:45zwalczanie
35:46partyzantki
35:47oraz
35:47wyszukiwanie
35:48Żydów.
35:49i wysyłanie
35:50ich do
35:50obozów
35:51śmierci.
35:53Deportacje
35:54Żydów
35:54zaczęły się
35:55jesienią
35:551941 roku.
36:00Na podstawie
36:02obowiązujących
36:03w III Rzeszy
36:04przepisów
36:05Żydom,
36:06którzy znaleźli się
36:07na terenie Niemiec
36:08konfiskowano
36:09całe mienie.
36:09W latach
36:1742-45
36:18do obozów
36:19koncentracyjnych
36:20i obozów
36:21śmierci
36:21naziści
36:22wysłali
36:23miliony
36:23europejskich
36:24Żydów.
36:26Logistykę
36:27i koordynację
36:28działań
36:28ułatwiały
36:29maszyny
36:29liczące
36:30firmy
36:30Dehomag
36:31filii
36:31amerykańskiej
36:32korporacji
36:33IBM.
36:33A w komorach
36:36gazowych
36:36obozów
36:37śmierci
36:37wykorzystywany
36:38był
36:39cyklon B
36:40produkowany
36:41przez koncern
36:42IG Farben.
36:43Przed wejściem
36:44do komór
36:44więźniów
36:45pozbawiano
36:46wszystkiego
36:46co mieli.
36:48Uzyskane
36:48w ten sposób
36:49dobra
36:49stawały się
36:50własnością
36:51III Rzeszy.
36:53W obozach
36:54zabierano im
36:55wszystko
36:55co mieli
36:56przy sobie.
37:03Potem
37:04przeszukiwano
37:05zwłoki
37:06i wyrywano
37:07złote zęby.
37:10Zabierano
37:10wszystko
37:11co miało
37:11jakąś
37:11wartość
37:12i co mogło
37:13się przydać.
37:18Nawet
37:18buty
37:18czy włosy.
37:20Ze skóry
37:21robiono
37:21abażury.
37:25Nic się
37:25nie marnowało.
37:26naziści
37:34wykorzystywali
37:35te łupy
37:35na wiele
37:36sposobów.
37:37Przede
37:38wszystkim
37:38zasilali
37:39konto
37:39partii
37:40aby zbilansować
37:41deficyt
37:42wojennej
37:42ekonomii.
37:44Sprzedawali
37:45też co
37:46bardziej
37:46wartościowe
37:47rzeczy
37:47za
37:47dewizy.
37:48Brylanty,
37:49drogie
37:49kamienie,
37:50futra,
37:51a także
37:52akcje,
37:52które trafiały
37:53do pośredników
37:54w Szwajcarii
37:55lub Szwecji.
37:56Zagłada
38:00i rabowanie
38:01ofiar
38:01odbywały się
38:02głównie
38:03na terenie
38:04Polski,
38:05gdzie w ramach
38:05akcji
38:05Reinhardt
38:07między październikiem
38:0841
38:08a listopadem
38:1043
38:10zamordowano
38:12ponad
38:123 miliony
38:13Żydów.
38:14Działaniami
38:14tymi kierował
38:15dowódca SS
38:16i policji
38:17dystryktu
38:17lubelskiego
38:18Odilo
38:19Globocnik.
38:20Jak wynika
38:22z niemieckiej
38:23dokumentacji
38:23w ramach
38:24akcji
38:25Reinhardt
38:25do skarbca
38:26III Rzeszy
38:27trafiło
38:27prawie
38:28180
38:28milionów
38:29marek.
38:30Pieniądze
38:31pochodziły
38:31ze sprzedaży
38:32włosów,
38:33ofiar,
38:33ich ubrań,
38:34butów
38:34oraz rzecz jasna
38:37złota i
38:37prezjozów,
38:38które wysyłano
38:39do Banku Rzeszy
38:40w Berlinie.
38:47SS
38:48zajmowało się
38:49także dostarczaniem
38:50robotników
38:50przymusowych
38:51dla niemieckiego
38:52przemysłu
38:53zbrojeniowego.
38:57Jeszcze w połowie
38:58lat 30.
38:59szef SS
39:00Heinrich Himmler
39:01zaprzyjaźnił się
39:02z architektem
39:03Albertem
39:03Sperrem.
39:05Sperr był
39:06bliskim współpracownikiem
39:07Hitlera.
39:08Zaprojektował
39:09wiele obiektów
39:09dla przyszłej
39:10tysiącletniej Rzeszy.
39:12Między innymi
39:13Stadion Olimpijski
39:14w Berlinie,
39:15teren zjazdów
39:16NSDAP
39:16w Norymberdze,
39:17gmach
39:19Kancelarii Rzeszy
39:20oraz Świątynia Chwały,
39:21w której
39:22Hitler miał
39:22celebrować
39:23zwycięstwo.
39:27W marcu
39:271942 roku
39:29Adolf Hitler
39:29powierzył
39:30Sperrowi
39:30stanowisko
39:31ministra
39:31uzbrojenia
39:32i amunicji.
39:36Albert Sperr
39:37był technokratą.
39:39Uczył się
39:40bardzo szybko
39:41i spisał się
39:41znakomicie
39:42jako minister
39:43uzbrojenia
39:44i amunicji,
39:46bo w ciągu
39:47roku
39:47produkcja
39:48militarna
39:48wzrosła
39:49dwukrotnie.
39:53Młodzi
39:53niemieccy
39:53robotnicy
39:54byli
39:54powoływani
39:55do wojska,
39:56więc w
39:56przemyśle
39:57zbrojeniowym
39:58brakowało
39:58rąk do pracy.
40:01Dlatego
40:02nowy
40:02minister
40:02uzbrojenia
40:03zlecił,
40:04by SS
40:05zajęło się
40:06uzupełnieniem
40:06niedoborów.
40:08W efekcie
40:09nazistowskie
40:10obozy
40:10koncentracyjne
40:11lokowano
40:12w pobliżu
40:12wielkich
40:13ośrodków
40:14przemysłowych.
40:17Po zajęciu
40:22Polski
40:22szefostwo
40:23IG Farben
40:24zwróciło uwagę
40:25na teren
40:26uzbiegu
40:26trzech rzek.
40:29W pobliżu
40:30znajdowały się
40:31kopalnie węgla
40:32i właśnie tam
40:34postanowiono
40:35zbudować
40:35wielką wytwórnię
40:36syntetycznej
40:37gumy
40:37i benzyny.
40:41Potrzebna była
40:42także tania
40:43siła robocza.
40:44Tak powstał
40:45obóz
40:46koncentracyjny
40:46w Auschwitz.
40:48Między
40:48robotnikami
40:49przymusowymi
40:50a więźniami
40:50panowała
40:51wielka różnica.
40:52Więźniów,
40:53nie tylko
40:53Żydów,
40:54czekała
40:55prawie
40:55pewna
40:55śmierć
40:56z głodu,
40:56chorób
40:57lub
40:57przemęczenia.
41:02Robotnicy
41:03przymusowi,
41:04tak z
41:04zachodu,
41:05jak i ze
41:05wschodu
41:06Europy,
41:07byli przywożeni
41:08do Niemiec,
41:08aby pracować
41:09w fabrykach.
41:11W tej
41:11grupie
41:11śmiertelność
41:12wynosiła
41:13około 10%,
41:14głównie
41:15przez
41:15naloty
41:15aliantów.
41:17W efekcie
41:17zarówno
41:18niemieckie
41:18przedsiębiorstwa,
41:19jak i działające
41:20w Rzeszy
41:20filie
41:21amerykańskich
41:21koncernów
41:22musiały
41:23płacić
41:23SS
41:24za dostarczanie
41:25rąk do pracy,
41:27a zapotrzebowanie
41:28na tanią
41:28siłę roboczą
41:29wciąż
41:30rosło.
41:35Początkowo
41:35robotnicy
41:36z obozów
41:37koncentracyjnych
41:38szli rano
41:38do pobliskiej
41:39fabryki,
41:40a potem
41:40wracali
41:41do obozu.
41:41Ale nie
41:42było to
41:43najlepszym
41:43rozwiązaniem.
41:44W późniejszym
41:45okresie
41:45obozy
41:46koncentracyjne
41:47zakładano
41:48w pobliżu
41:48fabryk,
41:49w których
41:49pracowali
41:50więźniowie.
41:54W roku
41:5445,
41:55gdy alianci
41:56wyzwolili
41:56obozy
41:57w pobliżu
41:58zakładów
41:58Opla
41:58i Forda
41:59w rejonie
42:00Kolonii,
42:01znaleźli w nich
42:01ledwo żywych,
42:02przerażonych ludzi,
42:03którzy nie tylko
42:04musieli pracować
42:05dla niemieckiego
42:06przemysłu,
42:07lecz także
42:07bali się
42:08bombardowań,
42:09bo fabryki
42:10stanowiły cel
42:10alianckich
42:11nalotów.
42:17Wiele firm
42:18traciło zyski,
42:19bo spadało
42:20tempo produkcji
42:21i jakość
42:22wyrobów.
42:23To nie było
42:25opłacalne,
42:26ale niemieckich
42:27zarządców
42:28nie interesowały
42:29zyski,
42:30lecz koszty pracy.
42:32A te,
42:33mimo wykorzystywania
42:34więźniów
42:34albo robotników
42:35przymusowych
42:36wciąż
42:36rosły.
42:38Nawet jeśli
42:39płaciło się
42:39mniej niż
42:40wykwalifikowanym
42:41niemieckim
42:42robotnikom,
42:42zwłaszcza przy
42:43produkcji części
42:44do samolotów.
42:48Pomimo
42:48starań
42:49Alberta
42:49Speera,
42:50przemysł
42:51zbrojeniowy
42:51miał coraz
42:52większe
42:52problemy.
42:54Na froncie
42:55wschodnim
42:56rosły
42:56straty.
42:57Okres
42:58prosperity
42:58i zwycięstw
42:59stał się
43:00odległym
43:00wspomnieniem,
43:02a w niemieckim
43:02społeczeństwie
43:03z dnia na
43:04dzień
43:04słabło poparcie
43:05dla wojny.
43:20Historia uczy,
43:22że wojna
43:22nie przynosi
43:23zysków,
43:24ponieważ jest
43:24bardzo kosztowna.
43:30Trzeba
43:30wytwarzać
43:31uzbrojenia.
43:32nawet
43:36najlepszy
43:36samolot
43:37lub czołg
43:38może zostać
43:39zniszczony,
43:40a każdy
43:40wystrzelony
43:41pocisk
43:41to kolejne
43:42obciążenie
43:43dla budżetu.
43:46Dlatego
43:46wojny
43:46są takie
43:47drogie,
43:48a im
43:48dłużej
43:49trwają,
43:50tym więcej
43:50kosztują.
43:51Trzeba
43:52mieć na to
43:53spore
43:53środki.
43:56Jednak
43:57Amerykanie
43:58i Brytyjczycy
43:59dysponowali
44:00większymi
44:00zasobami
44:01i mogli
44:02finansować
44:03swoje działania
44:04praktycznie
44:05bez ograniczeń.
44:12Amerykanie,
44:13Brytyjczycy
44:14i Sowieci
44:14wkrótce
44:15zamierzali rozpocząć
44:16ostateczny
44:17szturm
44:17na III Rzeszę
44:19i zmusić
44:20nazistów
44:20do końcowego
44:21podliczenia
44:22aktywów,
44:23a ci
44:23nie mieli
44:24już
44:25ani żołnierzy,
44:26ani środków.
44:27Hitlerowi
44:28kończył się
44:28czas.
44:29Wersja Polska