00:30Sabun'un tarihçesi şöyle, İstanbul'dan önceki başkent biliyorsunuz Edirne.
00:45Edirne'nin Osmanlı'ya başkentlik yaptığı zamanlarda saray hareminde çıkan bir e-sanat ürün.
00:55O zamanki cariyeler, sarayda çalışan görevliler el sanatlarıyla meşguldüler.
01:02Bunlardan bir tanesi de mis meyve sabunculuydu.
01:06Bunu o zamanlar hem hijyen için hem de dekoratif amaçlı yapıyorlardı.
01:10Mis, amber ve meyve kokularının esanslarını çıkarıp yaptıkları sabunlara katarak ellerinde de meyve şeklinde getirerek nihayet meyve sabunu ürününe dönüştürüyorlardı.
01:22Zamanında bunu padişahlar aynı zamanda hem temizlenmek için kullanırken dönemin kralları, sultanları, padişahlarına hediye gönderdikleri zaman muhakkak bu meyve sabunlarından da gönderiyorlardı.
01:37Edine mis sabunu Osmanlı İmparatorluğu döneminde 17. yüzyılda el sanatları olarak yapılmaya başlanmıştır.
01:58Günümüzde 19. yüzyıldan sonra tekrar gündeme gelmiştir.
02:04Edine Halk Eğitim Merkezi olarak da çeşitli kurslar açarak bu el sanatlarının hala gün yüzünde tutmasını sağlamaya çalışıyoruz.
02:17Mis sabunu öğretmeniyim ben.
02:19Geleneksel yöntemlerle yapıyoruz mis sabunu.
02:2315 yıldan beri yapıyorum bu işi.
02:25Sabunu, normal sabunu, kalıp sabunu rendeliyoruz.
02:31Hamur haline getiriyoruz.
02:33Daha sonra elde şekil veriyoruz.
02:35Yaptığımız meyve formu veriyoruz onlara.
02:38Meyve formuna verdikten sonra belli bir süre, bir hafta 10 gün kadar kuruyor.
02:43Kuruduktan sonra geleneksel yöntemlerle yine gıda boyasıyla boyuyoruz.
02:47Daha sonra cila işlemi oluyor.
02:50En son da meyve sabunlarımızı dekoratif bir şekilde sunuma hazırlıyoruz.
02:54Bu mesleğe başlamadan önce ev hanımıydım.
03:09Eşimin iş yeri vardı oraya yardıma gidiyordum.
03:12Sonra baktım ki herkes ellerinde sepetler meyve sabunları getiriyorlar.
03:17Bir arkadaşımla beraber biz de bu işi yapalım dedik ve kursa başladık.
03:30Avrupa Birliği'nden, yurt dışı temsilcilerinden misafirlerimiz gelmişti.
03:35Bizim de bir sergi dönemimizdi.
03:37Sabunla şu minik bonbon şekerlerden yapmıştık sergiye koymak amacıyla.
03:41Beyefendiler geldiğinde ben de şekerlikle kendilerine ikramda bulundum.
03:46Ve hemen açtı.
03:47Onun sabun olduğuna hiç ihtimal bile vermedi.
03:50Açtı ve ağzını attı.
03:51Hemen akabinde de biz bir kağıt peçete sunduk kendisine.
03:55Bu şekilde böyle bir anımız var.
03:56Her şeyi canlandırabiliyoruz sabundan.
03:59Gerçeğe uygun şeyler yapabiliyoruz.
04:01Mesela o misafirimiz sabunu şeker olduğunu düşünmüştü.
04:11Şimdi ben Edirne'li olarak bunların varlığından ciddi manada büyük memnuniyet buluyorum.
04:19Tabii ki herkes kendi ilinde böyle coğrafi işareti ve dünya çapında bilinen,
04:29efendime söyleyeyim, takdir gören, onu yediği zaman az duyan insanların olmasından
04:36memnun ve mutlu olmaması mümkün değil.
04:40Tabii ki ben de bir Edirne'li olarak bu coğrafi işareti ve ürünlerimizden,
04:48piyasaya ciddi bir arz ve talep olmasından mütevellit çok memnunum.
04:55Daha sonrasında uzun yıllar saraylarda yapıldıktan sonra tabii ki bu Cumhuriyet dönemine yaklaştığımızda
05:08bitmeye, çökmeye yüz tutmuş bir esanatı durumuna gelmişti.
05:14Edirne'ye has bir ürün olduğu için Edirne'de de imalatını yapan, bu işle uğraşan çok fazla usta kalmadığından,
05:22sanıyorum 1930'larda bayağı bir sonuna ulaşmıştı.
05:27Son ustamız Arif Reşat Çamdere, Cumhuriyet tarihinde Selanik'te ve birçok yerde bu ürünün
05:35altın madalyasını almış bir şahıstır.
05:38Bizim de üstadımızdır.
05:42İki binlerin başında rahmetli Fahri Yücel, valimiz Edirne valisi,
05:47bu ölmeye yüz tutmuş el sanatını canlandırmaya çalıştı.
05:52Sağolsun da bize de bir rota çizdi.
05:55Kendisi o zaman Arif Reşat Çamdere'nin kızları, torunları, yani bu işi bilen, elde sanatını
06:03uygulayan kim varsa bunları tutup akşam sanat okulları ve halk eğitim merkezlerinde
06:08usta öğreticilik yaptırdı.
06:10Onun sayesinde Edirne'de birçok ev hanımı evlerinde bir ekonomi yarattı.
06:16Bununla beraber bizim gibi bu işi daha da ciddi alanlar görmüş olduğunuz gibi birerken atölye kurdu.
06:22Şu anda bu işi yapan çok az kişiyiz.
06:27Bu sayede meyve sabunu 1400'lü yılların başından 2000'li yılların başına kadar tarihçesini doldurmuş oldu.
06:472005 tarihinde başladık.
06:49Kustan sonra küçük bir atölye açtık.
06:53Sonra baktık kendimiz 5-6 kişiyle sadece atölyede yapıp boya yiyorduk.
06:59Ama siparişler çoğalınınca sabunlarımızı rendeleyip evde kurs gören arkadaşlara götürdük.
07:06Tabii ki bu kurs gören arkadaşlarımız bizden geldiler.
07:10Hep beraber hangi meyvenin nasıl yapılacağını hepimiz kararlaştırdık.
07:17Ve elmayı elma yapan bir arkadaş yaptı.
07:21Portakalı bir arkadaşımız yaptı.
07:24Bu şekilde başladık.
07:2715-20 arkadaşla şu an hala bu işi devam ettiriyoruz.
07:32Bizim öğrencilerimiz genellikle ev hanımları ya da işte emekli olmuş hanımlar.
07:41Belli bir şekilde sosyalleşmek isteyen insanlar.
07:45Kurslarımıza katılıyorlar.
07:47İşte böyle arkadaşlıklar kuruyorlar.
07:49Bu şekilde tanışıyorlar ve bu dostluklarını çok daha uzun yıllara taşıyabiliyorlar.
07:53Kurslarımızda çok zevk aldıklarını söylüyorlar.
07:56Onlara terapi gibi olduğunu bahsediyorlar.
07:59Bir şekilde bir de doktorların da bize yönlendirdiği, psikiyatrların bize yönlendirdiği hanımlar da var.
08:05Mesela uzun yıllar depresyon tedavisi görülmüş öğrencim var benim ve bu şekilde bu tedavi sürecini atlatmış.
08:12Hatta hep her zaman şey derler ki hocam işte buraya geldik, ilaçlarımı bıraktım.
08:17Ben kendimi çok iyi hissetmeye başladım.
08:19İşte her gün hastaydım, başım ağrıyordu, dişim ağrıyordu.
08:22Ama burada her şeyi unuttum, kendimi çok iyi hissediyorum diye bu şekilde de faydalı olduğunu söylüyor öğrencilerimiz.
08:29Tabi bu da bizi mutlu ediyor.
08:33Edirne'de belli çarşılarımız var.
08:35Tarihi kapalı çarşılarımız var.
08:37Arasta'dır, Bedesten'dir.
08:40Bu çarşılarda hediyelik eşya satan, turistik hediyelik eşya satan esnafımız var.
08:45Bu esnaflarda bu üretilen sabunlar mevcut bulunuyor.
08:48Ve Edirne'ye gelen turistlerimiz de bu sabunları hatıra olarak Edirne'den temin edebiliyorlar.
09:05Önemli olan Edirne'nin nerede yer alacağı.
09:08Biz içinde olsak da olur, olmasak da olur.
09:11Tabi ki bununla ilgili ciddi çalışmalar var.
09:14Özellikle işte uluslararası e-ticarete geçirirseydi çok çok daha Edirne için bu tescilli ürünlerden iyi bir katma değer elde edeceğimizi düşünüyorum.
09:27Sadece Edirne'ye değil, memleket ekonomisine de bir katkı sunacağını aşikardır.
09:34Meyve sabunculuğu şöyle bir şey, yoktan sabun var etmiyoruz.
09:47Olan bir sabunu rendeleyip, hamur haline getirip, daha sonra ekmek hamuruymuş gibi sıcak suyla karıştırıp,
09:54el de şekillendirerek, daha sonra da üzerlerini boyayarak doğada gerçek görüntüsüne en yakın canlı görüntüsünü vermeye çalışıyoruz.
10:07Tabi bunu yaparken sağlık koşullarına çok dikkat ediyoruz.
10:10Ürün, yiyecek benzeri bir ürün olduğu için muhtemelen çocuklar tarafından ya da ürünü tanımayan kişiler tarafından ısırılabilir.
10:18Ya da ağza götürülebilir.
10:22Bu yüzden kullandığımız sabunların hepsi Türk menşeili ve TSO, ISO ya da bir sürü Sağlık Bakanlığı'ndan onaylı, raporlu.
10:35Üzerlerinde kullandığımız boyalar, şekerleme, pasta ve gıda sektöründe kullanılan boyalar, yenilebilir boyalar.
10:42Yani olası bir ısırma anında ya da başka bir şeyde kullanıcıya ya da müşteriye ya da herhangi bir canlıya zarar vermesin diye kimyasal boya ya da sanayi tipi boya kullanmıyoruz.
10:56Kullandığımız boyaların hepsi gıda boyası.
11:00Kullandığımız sabunların hepsi Sağlık Bakanlığı'nda onaylanmış sabunlar.
11:04En nihayetinde sabun ürün zaten kişiye ya da materyale zarar verecek bir şey değil.
11:23En güzel hangi arkadaş hangi meyveyi yapıyorsa o meyveyi o aldı.
11:29Anlatabiliyor musun? Portakalı yapan portakalı aldı, muzu yapan güzel yapan muzu aldı.
11:33Ve bu şekilde zaten isim olarak hitap etmiyoruz.
11:37Arkadaşlara elmacımız, portakalcımız, muzcumuz, üzümcümüz diye birbirimize hitap ediyoruz.
11:42O şekilde işimize devam ediyoruz.
11:45Mis sabun öğrencilere çok şey katıyor bence.
11:53İlk önce el becerilerini geliştiriyor.
11:55Psikolojik olarak rahatlattığını söylüyorlar.
11:59Daha sonra da mis sabunu öğrendikten sonra bir şekilde dışarıya sipariş yaparak ev okanemilerine katkıda bulunuyorlar.
12:08Güzel vakit geçiriyorlar.
12:12Bir hobi olarak eğlenceli vakit geçiriyorlar.
12:16Güzel arkadaşlıklar, dostluklar kuruyorlar.
12:18O şekilde güzel ilişkiler içerisinde geçmişten kalan bir sanatı bugün de icra ediyorlar.
12:28Tabi Edine'nin sabunla talep, coğrafi işaret aldıktan sonra talep arttı.
12:41Tüm Türkiye'de ve dünyada bu tanınmaya başladı.
12:43Edine'ye gelen turistlerimizle bu sabuna ilgi göstermeyi başlayınca Edine Halk Eğitim Merkezi olarak kurslarımızı aşırı derecede talep arttı.
12:52Bu talep doğrultusunda da Edine'de bayanlarımız bu kurslarda hem hobilerini geliştirdiler hem de aile ekonomilerine katkı sağlamaları için de üretip satmaya başladılar.
13:05Genelde ilk kursa başladığımda Edirne dışından gelen öğrenciler tercih ediyor.
13:26Edirne içinden de tercih ediyorlardı ama dışarıdan gelen subay eşleri, polis eşleri onlar çok tercih ediyorlardı.
13:33Daha sonra onlar burada eğitim alıp diğer gittikleri illerde de bunu diğer illere de taşıdılar.
13:40Orada öğretmenlik yapan öğrencilerim var.
13:42Pek çok öğrencim mezun oldu.
13:45Öğretmenlik yapıyorlar şu anda Ankara'da, Sivas'ta, Kars'ta, Erdek'te, İstanbul'da yapan öğrencilerim var.
13:56Onlarla her zaman için gurur duyuyorum.
13:59Benim için de güzel bir şey.
14:03Benim gençlerimize ve hanımlarımıza tavsiyem kesinlikle evde kapalı kalmasınlar.
14:15Gençlerimiz de daha çok sosyal medyadan ya da bu tür şeylerden vakit kaybedeceklerine, ben bunları vakit kaybı olarak görüyorum,
14:22böyle işte el sanatlarına uğraşsınlar, bu şekilde kendilerine hobiler edinsinler ve özellikle bu tarihi sanatlarımızı da yaşatmak için çaba göstersin gençlerimiz.
14:32Yani bizim sonraki nesillere de bu sanatı öğretmemiz ve yaşatmaları için destek vermemiz gerekiyor.
14:41Ben bu anlamda bütün ev hanımlarımız olsun, gençlerimiz olsun bu tür faaliyetlere katılmaya davet ediyorum.
14:46Çok önemli bunlar.
14:47Bir süre sonra bizim el sanatlarımız ve geleneksel sanatlarımız unutulmaya yüz tutacak.
İlk yorumu siz yapın