- 13 saat önce
Kategori
🛠️
Yaşam tarzıDöküm
00:00Efendim harika konuğumla başlıyor, devam ediyorum.
00:03Kardiyoloji uzmanı Prof. Dr. Bülent Demir.
00:07Hocam hoş geldiniz.
00:08Çok teşekkür ederim.
00:09Nasılsınız?
00:09Sağ olun, çok iyiyim. Siz nasılsınız?
00:11Orada sizi geri iken gördüm, gömleğinize uygun giyindim.
00:14Oldu mu?
00:15Olmuş.
00:16Tamam, süper.
00:17Sizinle konuştuğumuz konular genelde sıra dışı konular oluyor.
00:20O yüzden ben de bugün yine o konulardan bir tanesi olan yapay zekanın kardiyolojiyle ne alakası var demeyin.
00:28Şimdi soracağım.
00:29Kardiyoloji, yapay zekada, mesela kalp hastalıklarının teşhisinde işe yarıyor mu?
00:35Yapay zeka.
00:35Tabii ki.
00:36Yani dijital bir çağdayız.
00:38Yapay zekanın kullanım alanı her disiplinde artıyor.
00:42Tıpta da çok artıyor.
00:43Kardiyoloji de bundan nasibini alıyor.
00:46Nasıl mesela akıllı EKG'ler var artık.
00:50Yapay zeka temelli EKG'ler.
00:52Mesela sizde bir atrial fibrilasyon denilen bir düzensiz ritim gelişip gelişmeyeceğini öngörebiliyor.
00:58Veya bir yıl içinde kalp yetmezliği gelişip gelişmeyeceğini öngörebiliyor.
01:03Kalp damarlarında bir tıkanıklık var mı?
01:06Tabii ki %100 doğrulukla değil ama %70-80 doğrulukla öngörebiliyor artık.
01:12Yapay zekadan sadece elektrokardiyogram kalp grafisi değil.
01:16Mesela kalp ultrasonu da yapay zeka temelli olabiliyor.
01:19Çok daha bazı parametreleri doğru ölçüyor.
01:23Yine kalp kardiyak görüntüleme dediğimiz işte kalp tomografisi koroner bt bunlar yapay zeka temelli olabiliyor.
01:32Mesela kalp damarlarında bir plak damar sertliği başlamacı olduğu zaman bunun bir yumuşak plak mı?
01:40Kırılmaya meyilli mi?
01:41Yoksa stabil plak mı?
01:43Hatta bir takım risk faktörleriyle birlikte değerlendirdiğinde 10 yıl içinde kalp krizi geçirme riskine kadar bu tür şeylerde yapay zeka çok faydalı olabiliyor.
01:53Yine çok ilginç bir konu mesela kalp emarı.
01:57Kalp emarına yapay zeka eklendiği zaman kalbin yaşını söyleyebiliyor.
02:02Birçok parametre var.
02:03İmteşem.
02:04Hatta benim de amaçlarımdan biri bu kalp damar yaşını gençleştirmek.
02:10Evet.
02:10Yapay zekayı yani kullanıyor.
02:11Yaşıştıkmak.
02:12Evet.
02:13Ya da bir yerde.
02:14Evet.
02:14Bunu daha önce de söylemiştiniz.
02:16Birçok kullanım olanı var.
02:16Peki erken teşhiste bir faydası var mı bunun?
02:20İşte akıllı EKG olarak biliniyor.
02:22Erken teşhiste tabii ki yani ileri görüntüleme yöntemlerine gitmeden bir fikir verebiliyor.
02:29Ama hala ben yapay zekanın yine emekleme döneminde olduğunu düşünüyorum.
02:34Çok daha tabii tabii çok daha kullanım alanları artacak.
02:38Hatta bizim girişimsel işlemlerde bile yapay zekayı, yapay zeka temelli robotları, robotik cerrahları bunları yavaş yavaş kullanmaya başlayacağımızı düşünüyorum.
02:50Müthiş bir dijital çağa giriyoruz.
02:52Hazır olun.
02:53Tıp da gerçekten biz hekimler olarak da bize düşüyor.
02:58Çok iş düşüyor.
02:59Yapay zekayı ben kesinlikle bir düşman olarak görmüyorum.
03:03Yapay zekayı kesinlikle bizim iyi kullanmamız gerekir.
03:07Bu kesinlikle teşhisi doğru koyma ihtimalini arttıracak ve doktorların iş yükünü de azaltacak bence.
03:15Muhteşem.
03:16Kesinlikle birleştirmemiz gerekiyor.
03:18Yapay zekayla günlük pratiğimizi.
03:20Yapay zekadan kaçmayalım.
03:22Tabii ki.
03:22Peki ameliyatsız kalp tedavileri nelerdir?
03:25Girişimsel kardiyolojide devrim niteliğinde Bırcan Hanım artık değişiklikler var.
03:31Bundan 10 yıl önce 20 yıl önce kesinlikle açık kat cerrahisi gerektiren işlemleri biz artık girişimsel kardiyologlar olarak kesisiz ameliyatsız şey yapabiliyoruz, düzeltebiliyoruz.
03:45Bunlardan herhalde en meşhuru aort kapağını değiştirebiliyoruz anjiyografik yöntemle.
03:51Tavi denilen yöntem bu ülkemizde birçok merkezde gayet başarıyla uygulanıyor.
03:56Eskiden çok yüksek riskli hastalara bunu yapardık ileri yaş ama artık orta riskli cerrahi açıdan riskli hastalara bile bunu yapabiliyoruz.
04:04Diğer taraftan kalpteki ikinci en önemli kapak mitral kapak deniliyor.
04:10Artık özellikle cerrahi riski yüksek hastalarda ameliyat olamayacak hastalarda yine kasık damarından girerek mitra klip denilen yöntemler var.
04:21Dolayısıyla ne yapabiliyoruz?
04:24Bu kapağı tamir edebiliyoruz, mandallama işlemleri yapabiliyoruz.
04:27Tabii bu süreçin de ben yapay zeka ve dijital teknolojiden kesinlikle fazla payını alacak ileride.
04:35Mesela nasıl bir hastaya artık 3 boyutlu yazıcıyı da kullanarak, doku mühendisliğini de kullanarak hastaya özel kapaklar üretebileceğiz.
04:46Böylece kapak mesela tam bir Can Hanım'a göre olacak.
04:50Onun kapağı.
04:51Tabii tabii onun kapağı.
04:52Böylece kenarından sızdırma olmayacak, pıhtılaşma riski olmayacak.
04:57Belki bu işlemi bile biz belki hayal gibi duruyor ama ben bunun kesinlikle olacağını düşünüyorum.
05:03Olacağını düşünüyorum.
05:03Çok da uzak bir gelecek de değil.
05:06Belki bir yapay zeka temeli robotik bir cerrah yapacak bu işlemi.
05:10Hatta bunu uzaktan da kontrol edebileceğiz.
05:13Yani 20 kilometre öteden bu operasyonu yapabileceğiz.
05:16Bu teknolojiler gelişiyor.
05:17Gelişecek.
05:18Kesinlikle gelecek çok değişik olacak.
05:23Bu da size kapak olsun mu?
05:25Böyle bir şey oldu şimdi tam da.
05:27Peki bilgisayarla EKG sonuçları ya da yorumları özür dilerim daha mı iyi?
05:33Kesinlikle iyi eğitimli bir kardiyoloğu tutmuyor ama iyileştirmeler var tabii yani.
05:41Neden olmasın mı?
05:43Akıllı saatler var mesela bu konuda.
05:45O teknoloji de bayağı ilerliyor.
05:48Aslında gerçekten ciddi fikirler veriyor.
05:51Önceden doğruluğunu sorguluyorduk ama mesela artık ciddi çarpıntılarda uyarı da verebiliyor.
05:57Doğru ölçü öpüyor mu?
05:58O atrial fibrilasyon dediğimiz ritim bozukluğunu tanıyabiliyor.
06:02Bir yüzde 80-85 doğruluk şeyi var.
06:05Var.
06:05Gerçekten.
06:06Oran çok yüksek.
06:06Oran çok yüksek.
06:07Güzel.
06:08Peki küçük işlemler açık kalp ameliyatının yerini alabilir mi?
06:11Şimdi şöyle biraz önce de söyledim.
06:16Yani 10-20 yıl önce ameliyat uyguladığımız birçok işlemi artık girişimsel kardiyoloji yapıyor.
06:23Aslında bypass ameliyatlarını da yani eskiden bypass önerdiğimiz açık kalp ameliyatı önerdiğimiz
06:30birçok damarı artık biz girişimsel kardiyolojide stentle ve ilaç kaplı balonlarla aslında bu da bir program konusu olabilir.
06:39Açabiliyoruz.
06:40Çünkü stent teknolojisi çok ilerliyor.
06:43Bir yandan da Türkiye'de girişimsel kardiyoloji gerçekten çok iyi bir yerde.
06:48Bizim operatör deneyimlerimiz çok artıyor.
06:51Yani eskiden işte ana damar, ana damar artı çoklu damar hastalığı bunlara çok bypass uygulardık daha çok ama
06:58artık bunları stent işlemleriyle, balon işlemleriyle ameliyatsız halledebiliyoruz.
07:05Yine kapaklarda da dediğim gibi tavi yöntemi var, mitraklip yöntemi var.
07:09Bu teknolojiler giderek de gelişiyor.
07:13Peki MR görüntülenmesinde yapay zekanın rolünü de?
07:18Kalp MR'ı çok önemli ve gelişen bir teknoloji.
07:22Aslında bu konuda ülkemizdeki uzmanların sayısının da artması gerekiyor.
07:26Mesela COVID'de çok ön plana çıkmıştı korona döneminde kalp kası iltihabı.
07:31Mesela bu miyokardit tanısında falan kalp MR'ı gerçekten tanık oydurucu.
07:36Bazı doğuştan gelen kalp kası hastalıklarında.
07:40Dediğim gibi yapay zeka çok işe yarıyor.
07:43Mesela MR bence kalp kası yaşını, daha doğrusu kalp yaşını belirlemede artık günümüzde en önemli görüntüleme yöntemi.
07:51Yapay zeka temelli MR'la birlikte birçok parametreye bakılarak kalp yaşı belirlenebiliyor.
07:58İşte her organın yaşı belirlenebiliyor aslında.
08:02Yani 80 küsur organımız var.
08:04Şu da enteresan.
08:05Her kas ayrı bir organ.
08:07Çünkü her kasın yaşı farklı olabiliyor.
08:09Bu yüzden bu organların ayrı ayrı yaşı hesaplanabiliyor.
08:13Bu dijital teknolojiyle beraber yaşlanmanın da önüne geçmek.
08:17Yani organ yaşlanmasının önüne geçmek de mümkün.
08:19Onu soracaktım şimdi önüne geçmek dediğimiz zaman acaba mesela önceden görebilir mi kalp yetmezliğini mesela görebilir mi?
08:28Bir takım bulgular uyarı verebilir.
08:31İşte skar dokusu olabilir, fibrozis dediğimiz durumlar olabilir.
08:36Yine MR'da kontrast madde tutulumu olabilir.
08:39Bunlar erken siyaller olabilir.
08:41Aslında burada kalp yaşını hesaplamak önemli.
08:45İnsana da mesela kalp kronolojik takvim yaşımızdan daha yaşlıysa bu şu demek.
08:52Sen dikkat etmen gereken şeyler var.
08:54Var bir şeyler.
08:55Şu beslenmeni bir gözden geçir, sigara içme.
08:58Şekerini bir kontrol altında tut, egzersiz yap demek aslında.
09:02Bunlar birinci derece yaşam tarzı değişiklikleri.
09:05Bunlar için de erken bir sinyal olabilir.
09:07Tabii ki kalp ve damar yaşı çok önemli.
09:10Çünkü aslında damar yaşı bir tık daha önemli diyebilirim.
09:14Çünkü biyolojik yaş diye bir şey var.
09:17İlk önce damar fonksiyonları bozulmaya başlıyor.
09:21Dolayısıyla damar yaşını genç tutmak çok önemli.
09:25Damar yaşını nasıl hesaplarız?
09:27Bu da herhalde ayrı bir program konusu.
09:29Bunu da başka bir gün konuşalım.
09:30Evet evet bu da çok önemli bir konu.
09:31Çünkü damar yaşı diye bir şey var.
09:33Damar yaşı diye bir şey var.
09:34Dediğim gibi 80 küsur organ olarak tanımlanıyor artık.
09:37Hepsinin yaşı ayrı ayrı hesaplanabiliyor.
09:39Aslında gelecekte belki şöyle olacak.
09:42MR teknolojisi de çok ilerliyor.
09:45Bircan Hanım, Bircan Hanım'ı MR'a sokacağız.
09:47Tüm organlarının yaşını belki yapay zeka temelli bir saat içinde hesaplayacağız.
09:53Ve bu organların hangisine nasıl müdahale edilmeli ortaya çıkacak.
09:56Peki robotlarla yapılan bu kalp tedavileri güvenilir mi?
10:01Aslında bypass'ta gerçekten robotik cerrahi ilerledi.
10:07Ama her hastaya uygun değil.
10:09Hasta seçimini iyi yapmak gerekiyor.
10:12Robotik cerrahi aslında üroloji gibi kadın da oyun gibi birçok alanda da kullanılıyor.
10:17Kalp damar cerrahisinde de kullanılıyor.
10:20Aslında ilginçtir.
10:21Bizim stent işleminde de robotik PCI dediğimiz robot gerçekten stent takabiliyor.
10:27Bu tabii tabii 2013 yılında bunun çalışması aslında 10-11 yıl önce yayınlandı gerçekten.
10:34Başarı oranını söyleyeyim size.
10:36Robot %98 başarıyla bunu yapıyor.
10:39%98 ve radyasyon biliyorsunuz biz anjiyo işlemlerinde x işinli radyasyona maruz kalıyoruz.
10:46Tabii bu radyasyona maruziyeti %97-98 azaltıyor.
10:50Komplikasyonları daha da az yapıyor.
10:54Bu teknoloji de ilerliyor.
10:55Aslında mevcut var ama feasible hani çok kullanılabilir değil.
10:59Biraz da çok da pahalı.
11:01Ama ileride bu teknolojiler dediğim gibi belki gün gelecek çok uzak bir gelecek de değil.
11:07Kıtalar arası bu işlemler yapılabilecek bence.
11:10Hatta bu kadar maliyetli de olamayacak.
11:12Tabii tabii maliyette düşecek.
11:14Peki ameliyatsız kalp kapağı değişimi bu kimler için uygun?
11:18Bu ileri yaş işte ameliyat riski çok yüksek.
11:22Hastalara biz TAVİ dediğimiz aort kapağını değiştiriyorduk.
11:27Ama artık orta riskli hastalarda bile bu TAVİ yöntemini uygulayabiliyoruz.
11:31İleri yaş ameliyat riski yüksek hastalarda gerçekten iyi bir tercih bu.
11:37Mitral dediğimiz ikinci sol kalp kapağında da işte cerrahi riski yüksek.
11:42Kapak değişim ameliyatına giremeyecek ama ciddi mitral kapağında kaçak var.
11:47Bu hastaları mandallama yöntemleriyle mitra kliple düzeltebiliyoruz büyük bir oranda.
11:52Hatta sağ kalp kapağı kaçaklarında da türküs bit yetmezliği.
11:57Yine bu triklit denilen yöntemle mandallama işlemleriyle bayağı bir azaltabiliyoruz.
12:02Harika.
12:02Artık bu teknoloji de çok ilerliyor.
12:06Aort kapağını nasıl anjiyografik yöntemlerle değiştireceksek.
12:10Bence birkaç yılda bunun çalışmaları devam ediyor.
12:13Birkaç tane kapak var.
12:14Biraz anatomik olarak daha zor mitral kapak ama bence anjiyografik transkateter mitral kapak replasmanı.
12:21Yani mitral kapağı da bence anjiyoyla değiştireceğiz.
12:25Değiştireceğiz artık.
12:26İşte doku mühendisliği 3 boyutlu yazıcı.
12:29Burada da çığır açacak gibi geliyor bana.
12:32Kalp sağlığıyla ilgili bir şey sormak istiyorum.
12:35Akıllı saatler ya da sensörler.
12:37Kalp sağlığını korur mu?
12:39Erken uyarı verebilir.
12:41Bu çok önemli.
12:42Yani bazen bir ritim bozukluğunu tanıyabiliyor.
12:47Dediğim gibi bu teknoloji çok ilerledi.
12:48Birkaç tane marka var işte bilinen.
12:51Bunlar gerçekten bu işi bayağı bir düzelttiler.
12:56%80-85 oranında ciddi ritim bozukluklarını haber verebiliyor.
13:00Bu da erken teşhis açısından çok önemli.
13:04Teknoloji varsa niçin kullanmayalım?
13:07Bence kullanabiliriz.
13:09Bazı hastalar şunu merak ediyor.
13:11İşte benim ortalama kalp hızım nasıl?
13:13Gündüz kalp hızım nasıl?
13:14Gece kalp hızım nasıl?
13:16Kalp hızı da önemli bir şey.
13:18Ne kadar kalp hızı yüksekse o kadar erken ölüyoruz aslında.
13:22O organ kalp damar sistemi çok çalışıyor anlamına geliyor.
13:25Dolayısıyla bazı hastalar bunu takip etmek istiyor.
13:29Saygı duymak lazım.
13:31Dolayısıyla bir teknoloji varsa işimize yarıyorsa teknoloji niçin var?
13:35Hayatımızı kolaylaştırmak için var.
13:37Sağlığımızı daha iyiye getirmek için var.
13:40O zaman bundan yararlanmıyor.
13:41Bence hiçbir sakıncası yok.
13:43Hiçbir sakıncası yok.
13:44Peki kişiye özel kalp tedavisi var mı?
13:47Kişiye özel bir kalp tedavisi uygulaması.
13:49Ben bunu yapmaya çalışıyorum.
13:54Şimdi şöyle kişiye özel kalp tedavisi denilince
13:58mesela bir kalp damarlarınızda sizin bir hastalık var.
14:02Damar sertliği var.
14:03Farz-ı muhal.
14:04Ne yapmamız gerekir?
14:06Bircan Hanım'ın tüm yaşam tarzını gözden geçirmemiz lazım.
14:10Mesela en başta beslenmesi nasıl?
14:13Egzersizi nasıl?
14:15Psikolojik durumu nasıl?
14:16Bir depresyon, ansiyete bozukluğu var mı?
14:19Stresi nasıl?
14:19Tek tek hepsini bilmek.
14:20Tüm parametreler ama bu çok derin bir konu.
14:23Mesela beslenmenizi çok ciddi.
14:26Sigara gibi kötü, alkol gibi kötü alışkanlığı varsa bunun uzaklaşması.
14:30Hatta doğar reçeteler bir takım.
14:35Psikolojik rehabilitasyon gerektiren hobileri var mı?
14:38Bunların hepsini konuşmak lazım.
14:40Ama bunların içerisinde ilk iki önemlisi hangisi?
14:44Kesinlikle diyet.
14:44Diyet de bireysel diyet olmalı.
14:47Bitkisel temelli kalp damar hastalıklarından korunmak için ve bireysel diyet olmalı.
14:52Egzersiz de kesinlikle bireysel bir egzersiz programı olması lazım.
14:57Ondan sonra diğer şeyler.
14:58Ama kesinlikle bir bütüncül yaklaşmak gerekiyor.
15:01Mikroplastik maruziyeti de önemli.
15:04Bağırsak bakterilerinin durumu da önemli.
15:06Ağır metallerin maruziyeti de bu hastalıkta çok önemli.
15:11Yani düşündüğümüzden çok daha geniş bir perspektiften bakmak gerekiyor.
15:15Kişiye özel başka.
15:17Dediğim gibi artık teknoloji çok gelişiyor.
15:19Belki size özel kapak yapmak mümkünün olacak.
15:23Çünkü biyoteknoloji üç boyutlu yazıcılar.
15:27Bunların birleşmesi doku mühendisliği ile birlikte gerçekten tıbbı çok daha devrimsel yeni çığır açacağımız bir yere taşıyacak.
15:35Çok teşekkür ediyorum Bülent Hocam.
15:39Sizinle sohbetlerimizin hiç sonu gelmesini istiyorum.
15:42Ama yine size ayırdığımız sürenin sonuna geldik.
15:44Biz sabah kahvemize devam edelim.
15:46Belki sizi başka programda yeni aralara devam edelim.
15:47İnşallah.
15:48Ben teşekkür ederim.
15:49Çok sağ olun.
15:50Çok mağaz.
15:52Efendim sabah kahveniz devam ediyor.
15:54Yanında çok kıymetli hocam Salih Hocam gelmiş.
15:56Gelirken de bana bir sürprizle gelmiş.
15:59Eğer isterse belki ilerleyen zamanlarda onu göstereyim.
16:01Tahmin edersiniz ki Kuzey'den bahsediyorum.
16:04Hocam hoş geldiniz.
16:04Hoş buldum.
16:06Nasılsınız?
16:06İyiyim teşekkür ederim.
16:07Bu güzel sürprizinize teşekkür ediyorum.
16:10Kuzey.
16:11Buradan artık bakışıyoruz Kuzey'le.
16:13Muhteşem.
16:14Şimdi bugünkü konumuz aslında sizin de çok önemli altını çizdiğiniz bir konu.
16:20Yaratıcılık.
16:22Her çocuk yaratıcı mıdır?
16:24Ya da evde biz aslında yemek yaparken bile bir yandan onlara ilham mı oluyoruz?
16:29Hepsini konuşacağız.
16:31Peki gerçekten de sorayım.
16:32Her çocuk yaratıcı mıdır yoksa bazıları da oluştan şanslı mıdır?
16:36Yani Bircan Hanım aslında önce şurada böyle mini bir yaratıcılık bilgisiyle girmek istiyorum.
16:41Yaratıcılık hani sadece çizmek ya da tasarlamak değil.
16:44Burada hani bir çocuk için yaratıcı düşünme, probleme farklı çözüm yolları bulmak, yeni yollar denemek yani alışılmışın biraz daha dışına çıkmak gibi düşünebilirsiniz.
16:55Bu açıdan baktığımızda evet hani her çocuk evet yaratıcı doğar ama bundan sonraki süreçte nasıl beslendiğiyle ilgili aslında yaratıcılığı.
17:03Yani mesela bir bebek düşünün etrafındaki eşyaları karıştırmaya başlıyor ve o süreçte dünyayı keşfediyor.
17:11Ama büyüdükçe biz ona hayır öyle yapılmaz dediğimiz her an aslında ne yapıyoruz?
17:17Onun hani merakını böyle yavaş yavaş köreltmeye başlıyoruz.
17:20Evet yani burada potansiyelinin gelişmesi için hani çocuğun merak etmesine, hata yapmasına bu noktada hani kendi fikirlerini ifade etmesine gerçekten alan tanımamız gerekiyor.
17:33Çocuklar hiç durmadan hani neden ve niçin diye hani sorarlar ve biz bu süreçte bu sorulara hani sabırla cevap vermeliyiz.
17:40Biz yaratıcılıklarını hani besleyen sorular bunlar ama baktığınızda zaman içerisinde biz hani sus şimdi sırası değil gibi ifadeler kullandığımızda onun öğrenme sürecinden ziyade aslında hani ona sormamayı öğretiyoruz bu şekilde yaklaştığımız zaman.
17:58Bir çocuğun hayal gücü ona verilen tepkiyle büyü edebilir hani küçüledebilir.
18:04Oradaki bizim hani tutumumuz çok kıymetli.
18:06Çok abartı tepkiler de belki doğru olmayabilir ama gerçekten desteklemek lazım.
18:10Biz desteklemek lazım bu süreçte onları alan açarak onları hani dinlemek lazım.
18:14Ben mesela Cin Ali çiziyor ya ben benim kızım Cin Ali mi çizmiş ben evde böyle türküler şarkılar çocuk Cin Ali'den soğuyor yani o da aslında bir yerde bir ortak yer bulmak lazım abartmadan.
18:30Ay ben böyle çok fena ama herkesin çocuk kendine öyle geliyor ya yani.
18:34Şimdi o süreçlerin hepsinde aslında hani çocuğun gerçekten duygularını düşüncelerini ifadelerini alan açmamız gerekiyor.
18:40Mesela oyun sırasında çocuk hayvanlarla oynarken diyebilir ki anne bak ya da baba bak hani kediler uçabiliyor dediğinde biz hayır kediler uçamaz demek yerine eğer uçabilseydi sence nereye giderdi?
18:54Hani gibi sorularla biraz daha böyle onu düşünme yolculuğuna yönetmemiz gerekiyor.
18:59Aslında yaratıcılığı korumak çocukların hani hayal kurmasına izin vermekle de bağlantılı.
19:04Hani bu açıdan baktığımızda evet hani çocuklar hani yaratıcılıkla beraber ilerlerken bizim o süreçte onları nasıl beslediğimizle de şekilleniyor diyebiliriz.
19:12Şimdi yaratıcılık deyince de kıyafetiniz de dikkatimi çekti yani bugün özel bir böyle seçtiğiniz üzerinde böyle şey tam bir yaratıcılık örnekleri var gerçekten çok da ışıkmış çok da yakışmış zaten çok ışıksınız hocam.
19:25Teşekkür ederim.
19:25Şimdi şimdi yani yaratıcılık deyince bakla bir sanat geliyor ya gerçekten sadece sanata yatkınlar için midir yani ben doğru mu algılıyorum?
19:34Hayır yani burada hani sadece sanatla alakalı değil aslında yani yaratıcılık genelde evet resim ve müzikle gibi alanlarla daha fazla düşünülüyor ama sanat burada biraz daha duygu dili yani çocuğun kendini ifade etmesiyle de bağlantılı.
19:49O yüzden yaratıcılığı sanatla sadece ilgili düşünmememiz gerekiyor yani hayatı farklı açılardan görebilme becerisiyle de ilgili.
19:58Bir düşünme biçimi diyebiliriz mesela matematikte farklı yolları deniyorsa mutfakta yeni tarifleri uyduruyorsa sofrayı hazırlarken hani farklı düzenlemeler yapıyorsa
20:10bozulan bir oyuncağı hani atmak yerine bunu nasıl tamir edebilirim diye düşünüp onun üzerine çalışıyorsa bunların hepsinde yaratıcılık vardır diyebiliriz.
20:19Şimdi sanat noktasında da hani sanat sadece güzel çizen çocuklar için değil çünkü sanat kendini ifade etmek isteyen aslında herkes için.
20:29Kimi çocuk renklerle, kimi çocuk hareketlerle, kimi çocuk kelimelerle kendini anlatır.
20:35Bir çocuk evet her şeyle anlatabilir yani bir çocuk resim çizerken yalnızca boyaları kullanmaz yani duygularını, düşüncelerini hatta bazen gününü bile anlatabiliyor.
20:46Ve çocuk aslında burada renklerle konuşuyor bazen çizgilerle bazen sadece bir nokta koyuyor ama hepsinin bir anlamı ve değeri var çocuk için.
20:56Ve bu süreçte her çocuk için de üretkendir de diyebiliriz.
21:00Yani aslında sanat çocuğun iç dünyasının aynası gibi mesela bir ev çizdiğinde o evin bacasından dumanlar çıkıyorsa o ev sıcak, o ev yaşayan bir evmiş gibi hani bize hissettirebilir.
21:11Bu noktada bir çocuk hayal kuruyorsa, deniyorsa, karıştırıyorsa acaba böyle olur mu diyorsa hani hepsi aslında sanatın içinde gibi düşünebilirsiniz.
21:20Mesela bir çocuk evde karton kutudan diyelim bir ev yapıyorsa, robot yapıyorsa.
21:29Yani bunu size göstermek isterdim Salih hocama gösterdim.
21:33Yarasızlık deyince ben dört saatte yaptığım robotu videosunu gönderirim belki de yani izleyiciyi de şey yapmak istemiyorum gözünü kanatmak istemiyorum.
21:43Hocamı görmüşüm demişim ki hocam şurada robot yaptım bir bakar mısınız dedim püskürdü.
21:46Püskürdü.
21:48Püskürdü demeyelim.
21:50Hani dört saat ne bir cancım dedi yani dört saat biraz abarttı tamam yani boyalar çıktı.
21:55Yani bunların hepsini evde yaptığında ya da mesela oyun hamurundan kendi karakterlerini yaratıyorsa, boyaları karıştırıp yeni renkler oluşturuyorsa aslında tüm çocuklarımız bu süreçte hani sanatın içindedir diyebiliriz.
22:09Bu süreçte hani bu neden böyle olmuş demek yerine bu fikri nasıl düşündün gibi hani sorularla biraz daha alan açabiliriz.
22:16Ve hani onların keşfetmelerini ve özgüvenlerini artırmaya destek olabiliriz.
22:21Burada aslında sanatta hani kim daha yetenekli değil hani kim kendini nasıl ifade ediyor sorusunun karşılığını düşünmek lazım.
22:30Yani bana göre.
22:31Çünkü her çocuk aslında sanatın dünyasına dahil.
22:35Çünkü her çocuk eşsiz diyebilirim.
22:38Çok doğru.
22:39Şimdi bir yerde çocuk bir şey ürettiğinde bizim ona gördüğümüzdeki tepkimiz çok önemli.
22:47Biz ne yapmalıyız aile bireyler olarak yani anne baba olarak?
22:50Şimdi özellikle sanat çalışmaları ya da hani üretilen çalışmalarda aileler genelde böyle bazen ne güzel olmuş diyebiliyor ya da a hiç benzememiş hani diyebiliyor.
23:03Ama buradaki hani asıl büyü çocuğun ne düşündüğünü anlamaya çalışmak.
23:08Yani çocuklar çünkü o resimleri yaparken o hani ürünleri ortaya çıkarırken duygularını düşüncelerini hayallerini yansıtıyorlar.
23:18Bu yüzden böyle benziyormuş benzemiyormuş üzerine gitmek yerine onların gerçekten hani düşünme yolculuğuna eşlik etmek lazım.
23:25Mesela bu resmi bana anlatır mısın?
23:28Bu fikri nereden buldun?
23:29Bu resmi yaparken neler hissettin?
23:32Böyle sorular mı sorabiliriz?
23:32Evet böyle sorular sorabiliriz.
23:34Bir daha sorar mısınız?
23:34Mesela bu resmi yaparken ne hissettin mi sormak?
23:37Evet resmini bana anlatır mısın?
23:39Bu resmi yaparken neler hissettin?
23:41Bu fikri nereden buldun?
23:42En çok hangi kısmını çizmek senin hoşuna gitti?
23:46Oradan daha keyif aldın.
23:47Bu neden pembe mesela öyle mi?
23:49Yani oradaki hani o size zaten bu soruları sorduğunuz zaman hani o renklerin anlamlarına kadar hepsini size hani anlatacaktır.
23:57Ve süreç içerisinde zaten hep siz bu sorularla mesela başta şunu da düşünmeyin hani hiç cevap alamıyorum deyip pes etmemek de lazım.
24:05Cevap vermeyebilir mi?
24:06Alışılmamışsa eğer hani bu tür sorularla çok fazla iletişim halinde değilse çocuğumuz birazcık zamana ihtiyacı olabilir bazen soruların cevaplarını vermekte.
24:15Hani bizim sabırla hani süreçleri bu şekilde yöneterek aslında onların düşünme yolculuklarına hani eşlik etmemiz gerekiyor.
24:22Ve hani burada hani sanatta aslında amaç sonuç değil.
24:25Hani burada gerçekten o hikayeyi duymak.
24:27Çünkü gerçekten resmin hani çocuğun çizgisi, rengi, boş bıraktığı yerin bile onun için gerçekten bir anlamı olabiliyor.
24:37Ve yine bir önerim mini bir köşe oluşturabilirsiniz sergi köşesi.
24:41Bu bir duvar da olabilir, bir pano da olabilir, bir buzdolabının kapağı bile olabilir.
24:44Ve her hafta yeni çalışmalarını oraya asabilirsiniz.
24:48Bu da hani senin emeğin değerli hissiyatını ona verir.
24:52Ve hani kendini çok daha keyifli hisseder bu süreç içerisinde.
24:56Güzel.
24:57Hocam zaten programa başladığınızdan beri ev köşe doldu.
25:00Okuma köşesi var şimdi köşelerden.
25:02Artık evde eşya kaldı.
25:05Artık köşe biliyorsunuz hocam okuma köşesi de dedi biz onu yaptık.
25:08Şimdi bir de etkinlik sanat köşesi.
25:10Gerçekten yani köşeden dönülmüyor.
25:12Şimdi yaratıcılık gerçekten gelecek için önemli mi?
25:16Geleceğimiz için.
25:17Evet Bircan Hanım yani yaratıcılık dediğim gibi sadece sanatla düşünmemek lazım.
25:22Genel anlamda hani yaratıcı düşünme önemli bir beceri.
25:25Artık hani bilgiye ulaşmak çok kolay.
25:27Ama önemli olan o bilgiyi nasıl kullanabildiniz?
25:31Yani iş dünyası sadece doğru cevabı değil hani farklı düşünebilen yeni çözümler üretebilen hani kişileri istiyor.
25:38Ve hani birçok şirket işe alımlarda problem çözme ve yaratıcı düşünme becelerini hani test edebiliyor.
25:45Şöyle düşünün hani kutulardan bahsettik.
25:47Hani bugün o kartondan kutudan robot yapan çocuk geleceğin hani mühendisliğinde belki bir şeyi icat edebilir.
25:55Ya da mutfakta yeni tarifler deneyen bir çocuk gelecekte bir girişimci örneğin olabilir.
26:00Burada sadece notlara hani başarıya değil çocuğun gerçekten düşünme sürecine fikir üretmesine de odaklanmak gerekir.
26:09Çünkü hani yaratıcılığı beslenen çocuk geleceğe uyum sağlayan bir birey olabilir diye düşünüyorum.
26:16Ve bu noktada hani yaratıcılığı büyütmek için özel yeteneklere gerek yok bence.
26:21Yani her ev biraz ilgi ve hani biraz sabırla bir bolca merakla aslında küçük bir fikir atölyesine dönüşebilir.
26:31Yine bir köşe geldi fikir köşesi.
26:33Evet fikir köşesi.
26:35Güzel.
26:35Beni komple boşaltıp bu köşeleri arayıp arayıp hocam buraya ne köşesi yapayım diye sizin konu mimarlığa doğru gidiyor ben size söyleyeyim yani.
26:44Çünkü aslında çocuklar gerçekten fikir üretmeyi biz onları dinledikçe de öğreniyorlar.
26:50Bu anlamda hani onlara bu süreçte eşlik edebiliriz.
26:54Şimdi aslında son sorum olsun.
26:58Yaratıcılığı biz destekleyecek bir şeyler yapabilir miyiz?
27:02Yani yoksa öyle bir yeteneği yoksa hiç aman boş verelim mi diyelim.
27:07Burada hani yeteneği yoksa gibi düşünmekten ziyade gerçekten hani küçüklükten itibaren biz bu süreci çok güzel destekleyebiliriz ebeveynler olarak.
27:16Hazır fikir atölyesi.
27:18Varsel.
27:20Şimdi yaratıcılığın tek bir şekli yok aslında.
27:24Yaşla birlikte biçim değiştiriyor.
27:26Yani küçükken biraz daha oyunla büyüdükçe böyle fikir üretmeye başlıyorlar.
27:31Ve burada evde yaratıcılığı desteklemek dediğimizde illa pahalı oyuncaklara gerek yok.
27:36Oyuncaklardan bahsederken de konuşmuştuk.
27:39Yani sadece böyle tek tuşla hareket eden oyuncaklar bir süre sonra zaten oyun kurmayı çok fazla sürdüremiyor çocuk yeni ve farklı oyunlar anlamında.
27:47Sıkılır da bir de.
27:48Evet sıkılabiliyorlar rafa kalkıyor hep o oyuncaklar.
27:51Tabii ki yine yaratıcılığı destekleyen birçok oyuncak var ama günlük hayatla da ilgili.
27:56Biz ebeveynler olarak günlük hayatla bağlantılı çalışmalar da yapabiliriz.
28:00Mesela mutfakta yemek yaparken malzemeleri birlikte seçebilirsiniz.
28:04Diyelim ki bugün bu makarnayı nasıl farklı yapalım.
28:07Ama kız erkek fark etmek istiyor.
28:09Hiç fark etmez.
28:09Biz hep bir yiyoruz mutfağa.
28:11Ya.
28:11Her türlü evet.
28:12Kızıyı nasıl alırız buraya hocam?
28:14Alır mıyız?
28:15Bilmem alır mıyız?
28:16Belki deneriz belki.
28:17Bir deneyeceğim şansımı.
28:19Evet.
28:20Mesela bugün bu makarnayı nasıl farklı yaparız dediğimizde belki biraz peynir belki başka malzemelerle bir süreç başlattınız.
28:28Sonuç belki çok başarılı değil ama süreç çok daha öğretici olacak.
28:34Burada hani çocuğunuz mesela sebzeleri yıkayabilir.
28:37ve burada domatesi mesela başka nasıl kesebiliriz?
28:42Burada başka daha başka gibi sorular hani bir daha fazla fikir üretmesine ve düşünmesini sağlıyor.
28:49Birlikte böyle renkli tabaklar tasarlayabilirsiniz.
28:51Ya da hani kutulardan bahsettik.
28:54O gelen kargo kutularını hani atmayabilirsiniz.
28:57Onlar inanılmaz malzemelere dönüşebiliyorlar.
29:02Ve hani burada çocuk gerçekten size hani şunu şöyle yapabilir miyiz dediğinde yine ona alan açarak evet deneyelim demek aslında onun zihninde yüzlerce kapıyı açabiliyor.
29:13Evde küçük bir üretim köşesi oluşturabilirsiniz.
29:16Buyursunlar yeni köşemiz.
29:18Üretim köşesi.
29:20Merak ediyorum ya gerçekten Salih Hocamın evini merak ediyorum.
29:22Köşelerden geçindi.
29:23Evet.
29:24Aslında gördüm de evi ben köşelere bakamadım.
29:28Özel tamamen bir alanımız var.
29:31Bunlar çok haklısınız tamam.
29:33Hani kalemler renkli kağıtlar hani birçok malzeme orada olabilir ama o köşe böyle her şeyin mümkün olduğu köşe gibi düşünün.
29:41Orada hani aslında böyle temizlik değil üretim önemli.
29:45Hata yok kural yok.
29:47Çocuk burada üretim sonrasında da hani sadece ne güzel olmak ne güzel olmuş demekle kalmayıp aslında bunu nasıl düşündün diye sorabiliriz.
29:56Bu bunu nasıl düşündün dediğimiz o soru aslında çok sihirli bir soru.
30:00Kendini böyle önemli hissetmesini sağlıyor.
30:04Fikrinin önemli olduğunu ona hissettiriyoruz ve yaratıcı düşünmenin belki de hani güçlü bir motivasyonu oluyor.
30:10Çok teşekkür ediyorum kıymetli bilgileriniz için.
30:15Efendim sabah kahveniz tüm hızıyla devam ediyor.
30:18Yanında çok kıymetli hocalarım var.
30:19Ortopedi ve travmatoloji uzmanı doçent doktor Hüseyin Gökhan Karahan.
30:24Hoş geldiniz hocam.
30:25Hoş bulduk.
30:25Ve yine ortopedi ve travmatoloji uzmanı operatör doktor Abdurrahman Vuraz.
30:30Hoş geldiniz.
30:30Hoş bulduk.
30:31Ayak burkulmaları konuşacağız.
30:34Sen gel travmatoloji de burkulma diyeme.
30:36Değişik bir sunucu.
30:38Ayak burkulmaları konuşacağız.
30:40Çünkü herkesin kafasında şöyle bir şey var.
30:43Ay burktum bir daha mı burkacağım?
30:44Ay burkulursa yer yapar mı falan filan.
30:46Öncelikle şunu sormak istiyorum.
30:49Ayak bileği burkulması tam olarak nedir?
30:52Ayak bileği burkulması aslında tüm dünyada acillere en sık başvuru seviyor.
30:59Hatta bir numaralı ortopedik sebep diyebiliriz.
31:01Öyle mi?
31:03Çünkü çok sıklıkla ayak bileği bir şekilde burkulabiliyor.
31:07Ve bu burkulma sonrası burkulmanın şiddetine bağlı olarak da oradaki dokularda bir yaralanma meydana geliyor.
31:13Bu yaralanma kemiğin de kırıldığı kırıktan tutun çok basitçe dokuların esnediği basit burkulmaya kadar değişen geniş bir yelpazede incelenen bir konu.
31:24Ama açıkçası bugünün konusu ne çok basit yaralanmaları ne de kırıkları.
31:28Hani burada daha arada bağların yaralandığı ve bu işte kronik insanlarda probleme yol açan burkulmalar.
31:35Burada bizim için poliklinik şartlarının en sık gördüğümüz hasta grubu oluyor aslında.
31:40Peki nasıl anlaşılır burkulma?
31:44Yani önce zaten bu hani bir dönmeyle oluyor.
31:49Peki yani buradaki esas soru ne zaman doktora gidelim kısmı olması lazım.
31:54En büyük buradaki bizim belirleyicimiz basamama ve çok ciddi şişlik.
32:01Yani bunlar varsa çok ciddi hızlı gelişen bir şişlik.
32:05Benk değişimi?
32:06Evet benk değişimi.
32:08Daha sonra üzerine basmada zorlanıyorsak çok ciddi ağrı çekiyorsak mutlaka acil servise başvurmakta fayda vardır.
32:15Çünkü biz bunu basit bir burkma gibi değerlendirmemiz çok mümkün olmayacaktır.
32:22Bu lezyonla birlikte sıklıkla kırıkları bu dış mallol dediğimiz ayağımızın dışındaki bu ince kemiğimizde orada kırıklar gelişebiliyor.
32:32Çok sık gelişiyor ve bununla birlikte aynı zamanda bağ lezyonları aynı zamanda kıkırdak lezyonları da olabiliyor.
32:40Dikkat etmek lazım.
32:40Bizim basit bir burkma gibi düşündüğümüzde geçmemek lazım.
32:45Peki burkulma sırasında ilk ne yapmamız lazım?
32:49Şimdi bir kere burkulmanız oldu.
32:52Mutlaka üzerine basmamak lazım.
32:57Küçük de olsa büyük de olsa ne olduğunu bilmiyoruz.
32:59Ne olduğunu bilmiyoruz.
33:01Ve derhal soğuk uygulama çok çok önemli.
33:04Ve ayağın yukarıda tutulması yani kalp seviyesinin üstüne tutulması şişme açısından çok önemli.
33:08Tamam.
33:09Şimdi burada hastaların açıkçası en çok sorun yaşadığı yer şu oluyor.
33:13Hocam işte burktum o anın sıcaklığıyla fark etmedim.
33:16İşte yürümeye devam ettim vesaire.
33:19Sonra ertesi gün davul gibi olmuş bir ay.
33:21Şimdi eğer böyle bir yaralanma yaşadıysanız mutlaka yaptığınız aktiviteyi bırakıp bir an evvel bence acil servise gitmekte fayda var.
33:29Zaten eğer büyük bir yaralanma yaşadıysanız Gökhan hocamın dediği gibi bir şeye atlamamak açısından.
33:32Zaten orada da bizim açıkçası hastalara önerdiğimiz şey temel olarak işte bandaj uygulamak, soğuk uygulamak, ayağın yukarıda tutulması gibi yöntemler bizim burada ilk yaklaşımımız.
33:45Bunları yaptığımız zaman zaten ayak bileği otomatik olarak o şişlik azalıyor.
33:52Yaralanma kendini daha hızlı toparlıyor.
33:55Ve en azından bir yaralanma varsa bile siz bunu üzerine basmak suretiyle ilerletmemiş oluyorsunuz.
34:00Bu muhteşem.
34:01Peki iyileşmezse ne olur burkulma?
34:03İyileşmezse sıkıntılı.
34:05Şimdi burkulma iyileşmedi.
34:07Ondan sonra bu ayağımızda en sık işte hani biraz önce bahsettiniz ya yer etti.
34:13Halk arasında yer etti denilen şey sıklıkla tekrarlayan burkulmaların iyileşmesi.
34:17Yani iyileşmediği anlamına mı gelir?
34:19İyileşmediği anlamına gelir.
34:20Aynen öyle.
34:21Sık tekrar eden burkulmaları yaşamaya devam ediyorsak daha sonrasında bu ayak bileği instabilitesi diyoruz.
34:28Muayenede ayağı öne doğru çektiğimiz zaman geliyorsa buradaki bağ çoğu zaman kendiliğinden iyileşebiliyor esasında.
34:36Ay anlamadım ya.
34:38Çektiğinizde gelmesi mi gerekiyor?
34:39Böyle hafifçe hareket ediyor.
34:41Eğer bağ iyileşmezse.
34:42Bu durumla eğer karşılaşırsak bu artık buradaki bağ iyileşmiyor'a doğru gidiyor demektir.
34:52İyileşmezse iyileştirici yöntemlerimiz var.
34:55Tabii ki maalesef onlar da artık biraz cerrahiye doğru kayıyor.
34:59Öyle mi? Dur onu konuşalım.
35:00Kronik ayak bileği problemi nedir?
35:02Aynı şey mi?
35:03Evet.
35:03Evet kronik kısmı bu.
35:05Ama yani hastalara şu şeyi vermek lazım ki ne kadar ciddi bir burkulma olursa olsun.
35:12Eğer kırık olmadıysa hiçbir zaman cerrahi yöntemler ilk seçenek değil.
35:17Yani bazen hastalarda şu olabiliyor.
35:19Yani biz burkulma sonrasında ilk dönemde özellikle çok sık biliyorsunuz bizim toplumumuzda MR çektirme durumu.
35:26Hastalar hemen bir MR çektiriyorlar ve o ilk çekilen MR'da aslında yaralanmanın da etkisiyle bazen bağda yırtılmalar, kopmalar.
35:35Hocam benim bağım kopmuş ne olacak diye gelen birçok hasta oluyor.
35:38Şimdi burada bağ kopsa da yırtılsa da çok ciddi bir yaralanmada geçirseniz ilk seçeneğimiz, ilk tedavi seçeneğimiz kesinlikle cerrahi değil.
35:46Yani cerrahi dışı tedavi yöntemleri ve ilk söylediğim de zaten bu işte soğuk uygulama, elevasyon, basma.
35:55Zaten ayağın kendini iyileştirmesine fırsatlanmak ve sonrasında da çok sıkı bir rehabilitasyon.
36:01Yani fizik rehabilitasyonla o bağın düzgün bir şekilde iyileşmesini sağlamaya çalışıyoruz.
36:07Ama tabii bu bazen başarılı olduğumuz bir konu bazen de başarısız oluyor.
36:12Yani hastalara çok ciddi bir bağ lezyonu var ve ne kadar siz iğrehabilite ederseniz edin iyileşmiyor.
36:17Ya da bazen hasta tedavi alamamış oluyor, üzerine basmaya devam ediyor gibi gibi.
36:21O zaman işte bu kronikleşme süreci bu.
36:24Sonuçta bu iş kronikleşiyor ve kronikleştiği zaman işte bazen cerrahi tedavi ihtiyacımız olur.
36:30Peki ağrı niye devam eder burkulduktan sonra?
36:34Bunun temel bazı sebepleri var.
36:35Bir tanesi iyileşmeme.
36:37Tekrar eden burkulmalar bunları zaten biliyoruz.
36:40İkinci temel sebep bu burkulma esnasında kıkırdakta da ayak bileği kıkırdağında da lezyonlar gelişebiliyor.
36:48Yüzde 10-15 oranında ve bu ciddi bir oran esasında çok şiddetli burkulma geçirdiniz.
36:55Ondan sonra gerçekten basamadınız.
36:57Ondan sonra filmler çekildi.
36:59Kemikte bir lezyon yok.
37:01Ancak kıkırdağı da burada göz ardı etmemek lazım.
37:04Belli bir süre sonra hala ayakta ağrı devam ediyor.
37:08Günlük hayatta ayakkabı giymede ciddi sorunlar yaşıyorsunuz.
37:12Uzun yol yürümede ciddi sorunlar.
37:13Birçok tedavi yöntemi yapılmış.
37:16Fizik tedavisi yapılmış.
37:17Basit işte splitleme diyoruz.
37:19Ayağı sabitleyici basit yöntemlerle bu işi toparlamaya çalışıyoruz.
37:23Ama belli bir süre sonra hala bu ayakta bir ağrı varsa artık bu ayak bir MR'ı hak ediyor demektir.
37:30Hak ediyor ve burada artık bir kıkırdak lezyonu olup olmadığı mutlaka ve mutlaka değerlendirmesi gerekiyor.
37:39Varsa çünkü çok ilerleyen dönemlerde ayak bileğinin kireçlenmesine kadar gidebilen bir süreci tetikler.
37:47Bunu ihmal etmemek lazım.
37:49Peki fizik tedavinin önemi?
37:51Şimdi fizik tedavinin önemi şurada.
37:53Şimdi bağ ilk etapta ayak bileği burkulduğu anda zaten ya yırtılıyor ya da bazen aslında sünüyor.
38:01Yani en basit Türkçe tabirle sünüyor.
38:03Ve fonksiyon gösterememeye başlıyor.
38:06Şimdi fizik tedavinin aldığı rol şu.
38:08Hem o bağın düzgün bir şekilde iyileşmesini sağlıyor.
38:11O bağınla birlikte etki eden kas ve tendonları güçlendirerek ayağın tekrar burkulmasının önüne geçiyor.
38:19Ve çok önemli bir konu.
38:21Son dönemde önemi daha da arttı.
38:23Propriosepsiyon dediğimiz.
38:25Yani bizim gözümüzü kapattığımızda organlarımızın, elimizin, kolumuzun nerede olduğunu bilen bir sistem var.
38:32Ve bu sistemi çalıştıran denge üzerine çalışmalar yaptırıyoruz hastalara.
38:37Sıklıkta görmüşsünüzdür belki işte futbolcuları vesaire.
38:40Böyle bir topun üstünde dengede durmaya çalışıyorlar.
38:42Tek ayak üstünde gibi.
38:43Topları dengede.
38:44İşte bu denge çalışmaları oradaki bağın aslında düzgün iyileşmesini sağlıyor.
38:49Öyle mi?
38:50Evet.
38:50Yani zaten siz burkulma sonrasında rehabilitasyona gittiğinizde bu tarz tedaviler alıyorsunuz.
38:55Ve bu tedavilerle bağ düzgün iyileşebiliyor.
38:59Çünkü bağ...
39:00Yanlış da iyileşebilir.
39:01Evet.
39:02Yanlış da iyileşebilir.
39:03Ve yanlış iyileştiğinde de gene kronik problemler karşılaşabiliyorsunuz.
39:04İşte o yine burkulma yine burkulma.
39:06Dolayısıyla aslında yani orta ve ileri seviye bir burkulma yaşamış herkese mutlaka iyileşme esnasında bir fizik tedavi öneriyoruz.
39:13Ki bağ düzgün iyileşsin sonrasında bir daha tekrarlamasın.
39:17Şimdi ayağı burktuk basmayalım dedik ya ne kadar basmayacağız nasıl kullanmayacağız buraya ne zamana kadar?
39:22Öyle bir şey yok artık.
39:23Yani o artık eskidendi.
39:25Eskiden işte böyle alçılara alınıyordu.
39:30Ondan sonra ciddi.
39:32O iş bitti mi?
39:33Tabii.
39:33Bayağıdır artık o yöntemleri kullanmıyoruz.
39:36Yani iki hafta üç hafta alçıda kalıyordu.
39:39Şimdi son dönem artık esas Abdurrahman Hoca'nın da bahsettiği gibi esas bu işin propiyosepsiyonu ile birlikte bu bağın dengeli bir şekilde tekrar fonksiyonel halde iyileşmesi.
39:52Bu iyileşme için de erken basış çok önemli.
39:57Erken basma ve tabii ki yine dinlendirici işlerimiz var.
40:02Ayak bileğini sabitleyici basit bu splitleme sarma sabitleyici basit cihazlar ama artık alçıyı kullanmıyoruz.
40:11İşte uzun süre basmadan kasların dengesizliğini ve kasları kullanmamayı yapmıyoruz.
40:17Erken hareket veriyoruz.
40:18Ve böylelikle iyileşme oranlarının çok daha iyi olduğunu özellikle sporcular üstünde zaten göstermiş.
40:24Yani sporcuları çünkü bir an evvel döndürmeniz lazım.
40:27Hemen sahaya dönmeleri lazım.
40:29Peki ayak bileği nasıl güçlenir?
40:31Ne ile güçlenir bağlar?
40:33Yani ayak bileği bağları tabii bir kas dokusu değil bağ.
40:36Burada güçlendirdiğimiz konu aslında kaslar.
40:39Yani ayak bileğini çevreleyen dışarıda içeride ön ve arka grup kaslar var.
40:43Bu kasları uygun oranlarda güçlendirerek tendonları burada aslında bir denge elde edilmeye çalışılıyor.
40:51Özellikle dış yan grup çoğunlukla burkulmalar çünkü dışa doğru oluyor biliyorsunuz.
40:55Ayak bileğinin dışa doğru olduğu bölgede.
40:58Perenoyal kaslar yani dış taraftaki kasları güçlendirdiğiniz zaman burada burkulma oranlarının ciddi anlamda azaldığı görülmüş.
41:05O yüzden burada fizik rehabilitasyonla elde edilmeye çalışılan şeylerden biri de bu.
41:09Yani ayak bağlarının güçlendirilmesi değil aslında onlarla eş hareket eden kasların güçlendirilmesi.
41:15Yani güçlü kaslarınız varsa esasında burkulmayı da bir kısım tolere ediyorsunuz.
41:20Burkulmadan sonra çok daha hızlı rehabilite olabiliyorsunuz.
41:25Çok daha hızlı bağlarınız iyileşiyor.
41:26Hani sporun önemi, yürüyüş, koşu diyoruz.
41:29Ondan sonra günlük aktivasyonların artışındaki kas kitlemizin önemi burada ortaya çıkıyor.
41:36Muhteşem.
41:37Peki diyelim şu hani altı alçı yok ama bandaj ve atel var değil mi?
41:44Biraz bunları konuşalım.
41:46Basit bandajlama ve splitleme teknikleri diyoruz.
41:49Bunlar hem ödemi çözsün hem buradaki dokuların birazcık daha kendi sabitliğini sağlasın.
41:57Erken dönemde birazcık iyileşmeye katkıda bulunsun diye.
42:01Tabii ki basarken ağrısı oluyor erken dönemde.
42:04Bu dönem daha hızlı rehabilite olsun diye uyguladığımız yöntemler.
42:08Esanlar çok basit sarma teknikleri bandajlama.
42:11Siz sert mi sarıyorsunuz? Sıkı mı?
42:13Çok sıkı dememek lazım.
42:14Üstüne 1 bölü 3 oranında gelecek şekilde sarıyoruz.
42:19Ve belli bir gerginliği var onun.
42:22Ona göre hastaları da sıkmayacak ve ağrı yapmayacak şekilde olması lazım.
42:26Niye sormuyor musun?
42:27Benim ayağım burukmuştum ben çocukta.
42:29Anneannem Allah rahmet eylesin.
42:30Kangren olacağım bir sıktı beni sıktı yani o da yanlış mesela değil mi?
42:33Sanki böyle sıkınca hareket etmeme sanki alçılıyormuş gibi bir.
42:36Bandaj uygulamak aslında ciddi profesyonellik gerektiren bir şey.
42:39Gökhan Hocam dediği gibi yani uygun teknikle sarılmazsa
42:42çok sıkı sararsanız dediğiniz gibi dolaşımı engelliyor.
42:45Şişliği daha çok arttırabilir.
42:46Çok gevşek sararsanız da bir işe yaramıyor.
42:49O zaman da bir işe yaramıyor.
42:50O yüzden artık böyle hani daha böyle çorap gibi geçirilen böyle daha sıkı.
42:54O kıvamda sıkı kıvamda.
42:56Yani ortalama aynı basınçta tutan ortezler var.
42:59Biraz daha kullanımı bu anlamda hastalar için kolay.
43:01Her şey için çok kolay.
43:02Çünkü bandaj dediğim gibi yani bandajı siz tamam hastanede biz belki sarıyoruz hastalama.
43:06Çıkıyor işte gevşiyor hocam bunu nasıl saracağız?
43:10Ya da çok sıkı oluyor.
43:11Evet.
43:12Sıkı sarıyor.
43:12Onu bilmek çok zor.
43:13Peki sporcuları konuşalım.
43:15Sporcular için de bir an önce sahaya dönmek ya da işte spor aktivitesine dönmek için ne tavsiye ediyorsunuz?
43:22Şimdi sporcularda özellikle işte voreybol grubunda basketbol grubunda daha çok görülen bir durum.
43:26Özellikle kadınlarda kadın sporcularda onlarda tabii yumuşak doku daha esnek burkulmaya daha meyilli oluyorlar.
43:35Ve açıkçası voreybolcuların zaten neredeyse spor hayatlarının tamamını da kesinlikle görüyor.
43:43Kesinlikle burkulmuştur.
43:44Evet.
43:45Dolayısıyla onların tedavisi çok daha bizim için özel.
43:47Çünkü özellikle profesyonel sporcular bir an evvel müsabakaya dönmek istiyorlar.
43:52Ve siz hani normal popülasyonla uyguladığınız işte 3 hafta şöyle yapacağız, 6 hafta böyle yapacağız.
43:57Onlar da çok sıkı sökmüyor.
43:58Onlar da tabii çok daha yoğun bir şekilde ödemi çözecek.
44:02Özel cihazlarla, özel yöntemlerle buradaki ödemi çözmeye çalışıyoruz.
44:07Çünkü ödemi geçince açıkçası çoğunlukla sporcular da kas gücü de iyi olduğu için fizik rehabilitasyonu çok daha cızlı toparlıyor.
44:14Normal kişilerden, sporculara ayıran en önemli şeylerden biri o.
44:17Yani kas gücünün çok çok iyi olması.
44:19Bu konuda bizi rahatlatıyor.
44:20Son sorum olsun hocam.
44:21Burkulma sonrası ayakkabı seçimi geldik.
44:24Stiletto'lara yine geldik.
44:26Buyursunlar.
44:27Stiletto zaten bir ayak burkulması için şey.
44:31Tabii şey şey.
44:31Başkan.
44:32Başkan.
44:32Merhaba stiletto başkan.
44:34Evet.
44:34Yani şeyi çok biliyoruz yani mazgalın arasına girer, o nasıl topuk girer bir şekilde burkulur.
44:40Yani esasında ciddi risk taşıyan bir durum.
44:42Ama özellikle sporcularda yani normal popülasyondaki insanlarda da belli bir dönem birazcık yüksek, konçlu.
44:51En azından ayak bileğini hani spliti biz kendimiz vermeyelim de o ayak bileğini sabitleyici işe bu ayakkabı yapsın.
44:58Bazen hatta akut dönemde hani sporcuları görürsünüz burkulur hemen böyle bir sıkar bağcığını ayak bileğini olunca.
45:08O en azından minik bir sabitlemesini ister.
45:12Bu bir dönem devam etsin diye birazcık yüksek boğazlı ayakkabıları açıkçası öneriyoruz belli bir dönem için.
45:20Çok teşekkür ediyorum kıymetli bilgileriniz için.
45:23Yine burada da sınıfta kaldım.
45:24Teşekkürler.
45:25Yani gerçekten ne öbülü bir ondan var ne de ondan var yok yani.
45:29Ama biz devam ediyoruz.
45:30Çok teşekkürler.
45:31Tazeleyin geliyorum.
45:35Ve geldik programımızın son kısmına.
45:38Çok kıymetli hocam, fitoterapist, doktor Hakan Özgül.
45:41Hocam hoş geldiniz.
45:42Hoş bulduk.
45:43Teşekkürler.
45:43Salıları programı sizinle sonlandırıyoruz.
45:46O bölümler hep beni merak ettiğim sorular oluyor.
45:49Bugün de yine çok önemli bir konu konuşacağız.
45:51Evre dört kanser.
45:53Daha önce zaman zaman değindik bu konulara ama uzun uzadıya konuşmak isterim.
45:58Ne anlama geliyor evre dört kanser?
46:00Evre dört kanserin en ileri aşaması.
46:03Yani bir yerde bir noktada bir hücreden başlayan kanser büyüdükten yakın bölgesine yayıldıktan sonra metastaz dediğimiz damar yani kan damarı veya lenf damarı ile başka bir organlara gitmiş ilk başladığı yerden başka organlara da sıçramış halidir.
46:23Evre dört dediğimiz şey yani kanserin yayılmış olduğu ileri evresi dediğimiz bir haldir.
46:29Yani örnek verirsek diyelim memede başlayan bir kanser var önce orada büyüme yapıyor yakın bölgelere yayılma yapıyor yakın lenf bezlerine sonra biraz daha uzak lenf bezlerine özellikle ilk başta koltuk altına mesela ama daha sonra kemiğe metastaz yaptıysa yani kemiğe sıçradıysa bu artık uzak bir organa sıçramadır.
46:49Veya akciğere karaciğere sıçradıysa veya beyne sıçradıysa artık uzak bir organ sıçraması yayılması vardır.
46:58Biz buna artık evre dört kanser diyoruz.
47:01Bu aşağı yukarı birçok kanser çeşidinde aynı yani akciğer kanseri için de durum aynıdır mide bağırsak kanseri için de durum aynıdır sonuçta hastalığın ileride olduğu bir evredir zor bir evredir zorluklar içeren bir evredir tedavisinin ciddi zorlukları olan bir evredir.
47:25Erken evrelerde yani kanser bir ikinci evrede yakalanırsa yayılmadan sadece bir dokudayken yakalanırsa tedavide büyük başarı sağlayan şey hastalığın yani kanserli dokunun ameliyat edilerek
47:44kanser dokusuna dokunmadan onun çevresindeki sağlam dokuyla beraber adeta kirli diyelim o dokunun çıkartılıp atılmasıyla elde edilir büyük başarı.
47:58O yüzden erken evrede hastalığı yakalamak çok önemlidir.
48:02Tedavide büyük bir başarı oranına sahiptir bu.
48:06Ama değilse geç tespit edilirse evre dört dediğimiz aşamaya metastaz yoluyla evre dört dediğimiz aşamaya gelirse tedavisi büyük zorluklar çok çok çok büyük zorluklar içeriyor.
48:23Fakat imkansız demiyoruz.
48:24İmkansız değil.
48:25Evre dörtteyken bile tedavi mümkündür.
48:29Ben bir oran göstermek istiyorum.
48:30Evet hemen yönetmenim.
48:32Örnek olsun diye söyleyeceğim burada tam rakamlar öyle değil de mesela küçük hücreli olmayan akciğer kanseriyle ilgili olarak 2017'de Amerikan Kanser Birliği'nin bir tablosu var.
48:43Beş yıllık yaşam oranlarını vermiş.
48:45Mesela evre 1'de yüksek oranda evre 2'de düşüyor evre 3'de düşüyor.
48:51Beş yıllık yaşam oranları buradaki tabloya göre oldukça düşüyor.
48:57Demek ki evrenin ilerlemiş olması tedavilerle tam iyileşme tam iyileşme oranını yani 5 yıl sonra bile iyileşmiş olma sağlıklı olmuş olma oranını son derece düşürüyor.
49:12Evre 4'ün tabii kendi içerisinde zorlukları var.
49:16En büyük zorluklarından bir tanesi tedavi açısından zorluklarından bir tanesi bu evrede yani hastalığın yayıldığı evrede kişilerin genel dirençlerinin çok düşmüş olmasıdır.
49:28Yani kişinin halsizdir, güçsüzdür, kilo kaybına uğramıştır, iştahsızlık vardır.
49:34Çoğu kez bu evrede kanser kaş eksisi dediğimiz kansere bağlı zayıflama, kas ve yağ dokusunda zayıflama, genel iltihap ve iştah azalması süreci de evre 4'te daha belirgin hale gelmiştir.
49:52Sadece bu olay bile kişiyi eritip güçsüzleştirdiği için kanserle mücadeleyi zorlaştırır.
50:00Bu evredeki kanser hücrelerinin bağışıklığa karşı, bağışıklık hücrelerine karşı dirençleri daha fazla.
50:08Bir başka özelliği evre 4'te kanser bir yerde yayılıp başka yere gittikten sonra oranın ortamında, oranın mikro çevresinde kendine adapte oluyor ve farklı bir kanser niteliğine dönüşebiliyor.
50:26Yani meme kanseri A tipi diyelim ki bir kanser hücresi akciğere sıçradığında aynı A tipi olmayabiliyor.
50:36Genetik, epigenetik bazı değişikliklerle başka B, C, D, E vs. yine meme kanseri ama niteliği farklı.
50:46Burada protokoller de değişir o zaman.
50:47Evet, buna biz heterojenite, farklılaşma diyoruz.
50:51A tipi kansere bir ilaç, bir tedaviye uygunken belki B, C'ler dirençli olabilir.
51:00Evre 4'ün en büyük sorunlarından bir tanesi budur.
51:03Yani heterojenitenin oluşmasıdır.
51:04Peki bu nasıl gerçekleşiyor?
51:07Evre 4 nasıl oluyor?
51:091, 2'den, 3'ten evre 4'e?
51:11İşte kanser hücresinin damar yoluyla ya kan damarları yoluyla ya da lenf damarları yoluyla uzak dokulara yayılması.
51:21Bu yayılma çok kompleks mekanizmalarla gerçekleşiyor.
51:24Yani bu bir anda pat diye olmuyor.
51:27Kanser hücresi epitel, mezanşimal dönüşüm dediğimiz şekil değiştiriyor.
51:32Şöyle söyleyelim, diyelim ki kanser hücresinin bir şekli var.
51:42Bazı molekülleri kaybederek yani birbirine tutulmuş hücreler bozuluyor.
51:48Şekilsiz, tekil hücreler haline geliyor.
51:52Buna mezanşimal dönüşüm diyoruz.
51:55Artı hareket etme kabiliyetleri artıyor bu hücrelerin.
51:59Resmen bu hücreler ana kanser dokusundan kopup, hareket edip, damarın içerisine girip, bunların her biri ayrı ayrı mekanizmalar girip, dolaşımda dolaşıp, başka bir yere gidip, orada tutunup, orada kendine bir yer oluşturup çoğalıyor.
52:19Çok kompleks bir mekanizma, çok basamaklı bir mekanizma yani metastaz dediğimiz olayın oluşması çok basamaklı.
52:30Bunda kanserin çevresindeki asit, kanserin oluşturduğu asit ortamın etkisi var.
52:36Enflamasyonun etkisi var.
52:38Kanserin kendi çevresinde damar oluşturması, anjiyocenezis dediğimiz damar oluşturmasının etkisi var.
52:47Bahsettiğim o şekilli değişmiş, hareket kabiliyetine sahip hücrelere dönüşmesinin etkisi var.
52:56Kan dolaşımına geçtikten sonra orada bazı hücrelere, trombosit dediğimiz hücrelere tutunarak dolaşımda kalmasıyla da ilgili metastaz.
53:07Başka dokulara gittiğinde tutunmasıyla da ilgili yani çok basamaklı, çok yönlü bir mekanizmadan bahsediyoruz.
53:17Kanseri tedavisinin çok zorlaştığı, istemediğimiz ileri seviyeye geldiği bir mekanizmadan bahsediyoruz.
53:27Ama şunu ben söyleyeyim, evre 4 olsa bile kanser tedavi edilmez değil.
53:33Bundan mücadele etmek, doğru metotlar, doğru mekanizmalarla tedaviye devam etmek lazım.
53:42Evre 4 iken iyileşen o kadar çok insan var ki bunlar bize örnek olsun.
53:48Bunlar bize moral versin, cesaret versin ve kanserin üzerine gidelim.
53:54En önemli şeylerden bir tanesi moralimizi yüksek tutmak.
53:56Umutsuzluğa kapalı.
53:58Ve bu hastalığı yeneceğimiz inancıyla hareket etmek.
54:02Mutlaka umudumuzu kaybetmek.
54:03Bir savaşta, tarihte birçok savaşlar vardır.
54:05Çok küçük orduların, çok büyük orduları yendiği birçok savaşlar vardır.
54:11Tersi de vardır.
54:12Çok büyük orduların küçücük kuvvetlere karşı yenildiği ordular vardır.
54:18Burada komutanın ve askerin kazanma direnci ve mücadele azmi ve savaş metotları tabii ki çok önemlidir.
54:27Çok önemli.
54:28Küçücük ordular, büyük savaşları kazanır.
54:29Aynen güzel örnek.
54:30Burada da kanserde de biz aynen öyle olacağız.
54:33O zaferi kazanan küçük ordunun komutanı, askeri gibi olacağız.
54:37Bunu kazanacak metotları, stratejileri geliştireceğiz.
54:42Büyük ordular, evre dört bile olsa büyük orduların yenilemez olduğu düşüncesini ortadan kaldıracağız ve yeneceğiz.
54:52Yeneceğiz.
54:52Bu ordu yeneceğiz.
54:53Peki bunu fitoterapiyle nasıl yapacağız?
54:55Şimdi fitoterapi dediğimiz şey bitkilerin hastalıkların tedavisinde kullanma yöntemi.
55:02Bu tarihi bir yöntem.
55:04Yani fitoterapinin geleneksel olması buradan yani insanlık tarihi boyunca insanlar hasta olduklarında doğanın hemen şifa eczanelerine yani bitkilere yönelmişler ve tedavilerine bunun vasilesiyle çare bulmuşlar.
55:20Bu geçmişte metotlaşmış da İbn-i Sinalar gibi Hipokratlar gibi hekimler tarafından formülize edilmiş.
55:26Biz şu şu şu şu bitkileri şu şu şu hastalıklarda kullandık, şöyle kullandık, böyle kullandık, şu olumlu etkileri gördük diye kitaplarda yazmışlar.
55:35Yani İbn-i Sina'nın kitabı da var, Hipokrat'ın kitabı da var.
55:38Hatta İbn-i Sina'nın kitabı, İbn-i Sina'nın kitabı, Kanun adlı eseri 300 yıl o zamanki batıda tıp ders kitabı olarak da okutulmuş.
55:48Evet fitoterapi, bitkileri kullanma, hastalıkların tedavisinde kullanma geleneksel ama aynı zamanda günümüzde tamamlayıcı bir tıbbi tedavi yöntemi yani diğer tedavileri kesmeden de kullanılan bir tedavi yöntemi.
56:00Pek çok hastalıklarda kullanabildiğimiz gibi kansere karşı pek çok bilimsel araştırma tıbbi bitkilerin kansere karşı çok yönlü olarak
56:10kanser kök hücresine etki etmek suretiyle kanserin kökünün kurutulmasına sağladığı katkılar ile
56:17bağışıklık sisteminin güçlendirilip kanserle savaşın kolaylaştırılması yöntemi ile
56:23doğrudan kanser hücresinin ölmesini, çoğalmasının engellenmesini sağlayıcı faktörler ile
56:32diğer tedavilerle oluşan yan etkilerin azaltılmasının azaltılmasına sağladığı katkılar ile
56:42yani o kadar çok farklı mekanizmalarla kansere karşı savaşta tıbbi bitkiler bize fayda sağlıyor.
56:49Kanser hücrelerinde çeşitlilik oluşuyor.
56:52Bu genetik çeşitliliği epigenetik etkiyle engelleme, hareketini engelleme,
56:58kan dolaşımında, kan dolaşımında trombositlere tutunarak dolaşmasını engelleme,
57:04dokulara yapışmasını engelleme, bütün bu basamaklardaki faydalar ile ilgili yapılmış
57:11pek çok bilimsel araştırma var.
57:13Yani biz bugün fitoterapide kullandığımız tıbbi bitkileri rastgele kullanmıyoruz.
57:19Sonuçlarını, etkilerini, bildiğimiz şeyleri yapıyoruz ve diyoruz ki
57:23metastaz çok önemli bir süreçtir kanserde, çok basamaklı bir süreçtir.
57:30Bunun bir tarafını engellemek de değil, pek çok basamağına etki etmek lazım ki
57:35bütün olarak siz metastaza etki edebilirsiniz.
57:39Tıbbi bitkilerin güzel tarafı tek etki mekanizmalarıyla değil,
57:43çoklu etki mekanizmalarıyla, tabii hangi bitkilerin hangi mekanizmalarıyla sahip olduğunu bilmek
57:49derin bir bilgi gerektiriyor. O yüzden fitoterapi rastgele kendi başına yapılacak bir tedavi değildir.
57:56Bu konuda yetkili, tecrübe sahibi, yeterli bilimsel birikime sahip bir hekim tarafından yapılmalı ki
58:03hangi kanser tipiyle, hangi metastatik süreci durdurmak istiyoruz,
58:11hedefe ulaşmak istiyoruz. Bunun bilinmesi çok önemli.
58:13Bunlar yapıldıktan sonra bu geleneksel ve tamamlayıcı tıbbi tedavi yöntemi
58:18evre dört bile olsa kanser hastaları için çok büyük bir şanstır diyorum.
58:25Ve bütün hastalara acil şifalar diyorum.
58:29Evre dört bile olsa bu hastalık yenilmez değil.
58:34Bu düşünceyi asla önümüzden, hafızamızdan çıkarmayalım.
58:38Küçük ordularla büyük seferler kazanılır.
58:41Biz böyle bir mesajla bugün Hakan Hocam'la programına son veriyoruz.
58:47Umudunuzu ve moralinizi hiç hiç hiç kaybetmeyin diyoruz.
58:51Efendim sağlıklı günler diliyoruz. Yarın yine aynı saatte görüşürüz.
Önerilen
59:44
|
Sıradaki
59:18
58:52
57:28
58:31
58:51
57:42
58:49
1:05:34
1:01:13
1:01:16
1:01:18
1:00:13
1:01:27
58:16
1:00:05
58:49
59:53
1:12:22
1:00:16
57:08
57:18
58:41
58:48
59:32
İlk yorumu siz yapın