- 2 ay önce
Tarihi sevdiren ve merak uyandıran program Tarihte Yürüyen Adam geçmişten günümüze kadar ayakta kalmayı başaran tarihi yapıları ve hikâyelerini izleyicilerle buluşturuyor.
Mekanların tarihçesi, gündelik hayatta sıkça kullanılan deyişlerin kökeni ve tarihe farklı bir bakış Ülke TV’de… Kimi zaman mimari yapıları ile ilk olma özelliğine sahip yerleri ekrana taşıyor.
“Dünü bilmeyen bugünü anlayamaz; bugünü anlamayan yarını göremez, yarını inşâ edemez; hattâ dünden gelen hamlelerin nedenlerini bile düşünemez.” diyen Abdulbaki Gölpınarlı’nın sözünden ilhamla ‘Tarihte Yürüyen Adam’ dünü anlatıyor, bugünü gösteriyor ve yarının rotası için ışık tutuyor.
Tarihi camiler, kervansaraylar, üstünde birçok medeniyetin yaşadığı Mezopotamya ve Anadolu şehirlerinin bilinmeyen hikâyeleri Tarihte Yürüyen Adam ile her Cumartesi Ülke TV’de…
Mekanların tarihçesi, gündelik hayatta sıkça kullanılan deyişlerin kökeni ve tarihe farklı bir bakış Ülke TV’de… Kimi zaman mimari yapıları ile ilk olma özelliğine sahip yerleri ekrana taşıyor.
“Dünü bilmeyen bugünü anlayamaz; bugünü anlamayan yarını göremez, yarını inşâ edemez; hattâ dünden gelen hamlelerin nedenlerini bile düşünemez.” diyen Abdulbaki Gölpınarlı’nın sözünden ilhamla ‘Tarihte Yürüyen Adam’ dünü anlatıyor, bugünü gösteriyor ve yarının rotası için ışık tutuyor.
Tarihi camiler, kervansaraylar, üstünde birçok medeniyetin yaşadığı Mezopotamya ve Anadolu şehirlerinin bilinmeyen hikâyeleri Tarihte Yürüyen Adam ile her Cumartesi Ülke TV’de…
Kategori
📺
TV ve DiziDöküm
00:00Vakıf Katılım, tarihte yürüyen adamla vakıf eserlerimizi sunar.
00:59Vakıf Eserlerimiz programında Atik Valide Sultan Camii'ndeyiz.
01:05Atik Valide Camii, gücün, zarafetin ve dehanın birleşmesiyle ortaya çıkmış 16. yüzyılın en önemli eserlerinden bir tanesidir.
01:15Gücün, zarafetin ve dehanın dedim.
01:18Burada güç elbette dönemin imparatorluk gücünü temsil eden bu cümle içerisinde yer aldı.
01:25Zarafet dedim, sessiz bir güç olarak da Nürbanu Sultan, bir kadın bani tarafından yapılmış olan bu cami aslında hem sessiz bir gücün hem de zarafetin temsili olarak var olmuştur.
01:40Biz bugün 16. yüzyılda bir kadın bani tarafından yapılmış olan camiyi ve külliyesini konuşmaktayız.
01:47İstanbul'un en güzel semtlerinden bir tanesi olan, İstanbul'un adeta incisi olan Üsküdar'da güzel bir tepe üzerinde bir vadiye bakan Atik Valide Camii.
01:58Daha sonrasında ilk dönemde kendisine Valide Sultan, Valide Camii olarak adlandırılmasına rağmen daha sonra Atik Valide denmiştir.
02:07Çünkü kendisinden sonra yapılmış olan, bugün İskele'de, Mihrimah Sultan Camii'nin yakınında bulunan cami yapıldığında eskisine Valide Sultan yani Atik Valide Camii denmiştir.
02:20Atik burada hem eski anlamındadır, bu bize aslında yeni yapılan caminin de bir Valide Sultan tarafından yaptırıldığını da göstermektedir.
02:30Kanuni'nin oğlu 2. Selim. 2. Selim'in eşi 3. Murad'ın da annesi Nurbanu Sultan.
02:3816. yüzyıl ve sonrasında biz aslında çok fazla kadın baniisi olan cami, külliye ve mimari eser ve vakıf eseri görmekteyiz.
02:49Bu bize aslında saray içerisinde de, toplum içerisinde de kadının hem gücünü hem de bize bıraktığı eserler üzerinden tarihi okumamıza yardımcı olan özel kılan noktaları belirlemektedir.
03:06Dolayısıyla Atik Valide Camii sadece Üsküdar'ı değil, tüm Türkiye'yi aynı zamanda bu mirasa sahip çıkan, bütün herkesi ilgilendiren önemli bir külliyedir.
03:17Bu öyle bir külliyedir ki aynı zamanda edebi eserlere mevzu olmuş, konu olmuş fakat son dönemlerde de bazı filmlerin bu camide çekildiği veya bu caminin külliyesinin kullanıldığını bizler biliyoruz.
03:34Gelin hep beraber bu camiyi birlikte gezelim, bu camiyi anlamaya çalışalım.
03:39Bu camiyi anlarken banisinin kim olduğu, hazirede kimlerin yattığı, medreselerin veya Sıbiyan Mektebi'nin bugün ne olarak kullanıldığını hep birlikte görelim.
03:51Bununla beraber hiç şüphesiz konuşmamız gereken en önemli isimlerden bir tanesi de Mimar Sinan'dır.
03:58Koca Sinan'ın son eseri olarak kabul edilmektedir.
04:01Caminin yapımı iki ya da üç seferde tamamlanmıştır.
04:04Bu yapımların sonuncusunda hiç şüphesiz Sinan her zaman vardı.
04:10Mimar Sinan o sırada Edirne'de büyük ustalık eseriyle ilgilenmekteydi.
04:15Fakat kendisinin bıraktığı camiyi yani bu binayı emanet ettiği ustaları ve kalfaları vardı.
04:24Dolayısıyla caminin içerisinde külliyenin tamamında Mimar Sinan'ın ruhunu hissetmemiz gayet tabii ki mümkün.
04:33Dolayısıyla bizler bugün Nurbanu Sultan'ı, Kanuni'den kalan dönemi hep birlikte bu camiyi anlamaya çalışırken
04:41hem konuşacağız hem de caminin niçin bu bölgede yapıldığını hep birlikte anlamaya çalışacağız.
04:47Çünkü burası da İstanbul'un diğer Salatin camileri gibi aslında onlar ortak özellik olarak büyük bir kompleks olarak inşa edilmektedirler.
04:56Sadece büyük bir kompleks, bir yaşam alanı, sosyal bir alan olarak inşa edilmemiştir bu külliyeler.
05:03Aynı zamanda estetiğin, zarafetin hep birlikte bir araya geldiği ve bunun vücut bulduğu bir haliyle bu camiler inşa edilmiştir.
05:14Dolayısıyla her zaman tekrarladığımız gibi fikirler, düşünceler ilk olarak kelimelerde yani sözlerde meydana gelir.
05:23Fakat bunları ilerlettiğimiz zaman kesinlikle mimari eserler ve vakıf eserlerini her zaman için görebiliriz.
05:31Bir fikrin vücut bulmuş hali olarak bugün Atik Valide Camii'ndeyiz.
05:37Hep beraber bu camiyi gezmeye ve anlamaya başlayalım.
05:44Sultan 2. Selim'in eşi, 3. Murad'ın annesi.
06:07Haseki Sultan iken başlanan bu imaret aynı zamanda Mimar Sinan'ın son eseri olmaktadır.
06:15Günümüze kadar ulaşan bu eser sadece bir cami değildir.
06:19Külliye olarak inşa edilmiştir.
06:20Fakat burada Nurbanu Valide Sultan'ın inşa ettirmiş olduğu bu külliye çok önemli özelliklere sahiptir.
06:28Bunlardan bir tanesi sadece cami olarak inşa edilmemiştir.
06:31Etrafında medrese, imarethane, darüş şifasıyla, kütüphanesiyle hepsiyle beraber ortak bir yaşam alanıdır.
06:40Tam olarak şu an arkamda görmüş olduğunuz hünkar mahfilinin de bu konuda çok önemli bir noktaya sahiptir.
06:47Bunu şöyle izah edebiliriz.
06:48Hünkar mahfili sadece padişahın veya sultanın ailesinin cami ile irtibatlı olarak okunmaması gereken bir yerdir.
06:57Çünkü bu sembolik anlam tam olarak arkamda görmüş olduğunuz ve daha sonrasında caminin külliyesine camiye bitişik olarak inşa edilmiş olan bu hünkar mahfili
07:07sembolik olarak ve temsili anlamda devletin cami ile yani güçlerin birleştiği noktayı da temsil etmektedir.
07:16Çünkü cami tek başına sadece bir halkın ibadet ettiği bir yer değildir.
07:22Şayet 16. yüzyılda bir mimari eserden, bir vakıf eserinden bahsedecek olursak güçlerin katmanlı anlamda mekanların okunması gerekmektedir.
07:32Bu noktada Atik Valide Camii'yi Nurbanu Hatun'un inşa ettirdiği birden fazla aşamada inşa edilmiş olan ve Mimar Sinan'ın son eseri olma özelliğine sahiptir.
07:43Bu şunun için önemlidir.
07:44Aslında Mimar Sinan'ın ustalık eseri olarak birden fazla cami olarak görebiliriz.
07:49Osmanlı döneminde 16. yüzyıldan bize kalan birden fazla eser var.
07:54Fakat bu caminin özelliği ise tam olarak yerleştirildiği mekan.
07:59Bundan dolayı yerleştirildiği mevkiden dolayı Üsküdar'da bir tepenin üstünde vadiye bakan konumuyla birlikte aslında bir menzil külliyesi olarak da inşa edilmiştir.
08:11Bu şu açıdan önemlidir.
08:13Coğrafi olarak konum her zaman için bir eserin olmazsa bir parçasıdır.
08:18Fakat birazdan konuşacak olduğumuz Mimar Sinan'ın niçin burayı tercih etmiş olduğu aslında önemli noktalardan bir tanesidir.
08:26İstanbul'da yol üstünde bulunan aslında doğuyla batıyı birbirine kaynaştıran bir mevkidir burası.
08:34İstanbul'dan çıkacak olanların ilk dinlenme tesisi olarak da düşünebilirsiniz.
08:39Fatih'ten yola çıkan birisi şayet hacca gidiyorsa, Anadolu'nun çeşitli yerlerine gidiyorsa bu noktadan geçmek zorundadır.
08:46Dolayısıyla niçin külliye olarak inşa edilmiş olduğunun cevabı biraz da buralardadır.
08:52Fakat bununla beraber Nurbanu Hatun'un niçin burayı tercih ettiği aslında tam olarak bu noktada gizlidir.
08:59Günümüzden yola çıkarak tarihi bir vakıf eserini anlamaya çalışıyorsak bütün bu detayları bilmemiz gerekiyor.
09:05Bu da caminin ve külliyenin aslında nereye konumlandırıldığı.
09:10İstanbul haritasını önünüze açınız.
09:12Doğudan batıya, batıdan doğuya yani İstanbul'un içerisinden Anadolu'ya gidecek olan bir kimsenin ilk uğrak yeri olarak düşünebilirsiniz bunu.
09:20Tarihler 16. yüzyılı gösteriyor.
09:22Bu bize aslında bir mimari eseri, bir vakıf eserini bütünlüklü olarak anlayabilmemiz için coğrafyasını da bütün tarihi bireşenleriyle beraber edebiyatıyla, şiiriyle yani vakfiye olarak inşa edilmiş bütün eserleri aslında bütün katmanlarıyla anlamamız gerekiyor.
09:41Bu noktada bir menzil hüviyeti yani bir dinlenme tesisi olarak da biz bu Atik Valide Camii'ni görmekteyiz.
09:49Bütün bunlarla beraber aslında Valide Sultan bir külliye inşa ettirmek istenmiştir.
09:55Bu noktada şunu da belirtelim.
09:56Nurbanu Valide Sultan aslında Valide Sultan ünvanını kullanan ilk kadındır.
10:04Nurbanu Sultan'ın aslı için yani background'u daha önce nereden geldiğine dair birden fazla rivayet söz konusudur.
10:10Bununla beraber Venedikli aristokrat bir aileden gelmesiyle beraber aslında daha sonrasında saray içerisinde yani politika içerisinde sessiz bir güce sahip olan Nurbanu Valide Sultan ilişkileri bağlamında Yahudi olduğuna dair de rivayetler söz konusudur.
10:27Fakat Venedikli olması aslında orayla olan ilişkiler noktasında da göz önüne alındığında daha isabetli bir yorum, daha isabetli bir bilgi olarak gözümüzün önündedir.
10:37Bütün bunlarla beraber Atik Valide Camii için kesinlikle şunu söyleyebiliriz.
10:43Bir gücün yani Osmanlı İmparatorluğu'nun, Osmanlı Devleti'nin 16. yüzyıldaki geldiği noktayla birlikte bir gücün simgesidir.
10:51Bununla beraber aynı zamanda bir zarafetin de simgesidir.
10:55Çünkü bir kadın banisi vardır.
10:573. Murad'ın annesi 2. Selim'in eşi olan Nurbanu Valide Sultan tarafından inşa edilmiştir Atik Valide Camii.
11:04Bu noktalar çok önemlidir ve bunlara şunu da eklemek zorundayız.
11:08Koca Sinan'ın dehası, mimari deha.
11:10Bu üçünün birleşmesiyle inanılmaz, efsanevi bir mabet, efsanevi bir külliye ortaya çıkmıştır.
11:18Bunları birlikte değerlendirdiğimiz zaman, yerleştirildiği mevki Üsküdar ve şu anki bulunduğu tepe
11:23ve bu az önce bahsettiğim 3 saç ayağı, güç, zarafet ve mimari dehanın birleşmesiyle Atik Valide Camii'yi yıllara meydan okuyan,
11:34Osmanlı'dan bizlere miras kalan en önemli eserlerden bir tanesidir.
11:38Bununla beraber birazdan hem camiyi gezerken hem de külliyenin bütün bileşenleriyle beraber burayı anlamaya çalışırken
11:46ve dahi hissetmeye çalışırken birazdan Mimar Sinan'dan da bahsedeceğiz.
11:52Buyurun camiyi gezmeye devam edelim.
12:24Üsküdar'da Atik Valide Camii'ni ve Külliyesini ziyaret eden birisi sadece bir külliyeyi ve camiyi ziyaret etmiş olmaz.
12:3216. yüzyılın ruhunu aynı zamanda bir entelektüel, ilmi bir, idealize edilmiş bir hayat tarzını da ziyaret etmektedir.
12:41Bu ruha dokunmak için caminin bütün bileşenleriyle gezilmesi ve anlaşılması gerekmektedir.
12:47Bu noktada şu anda hünkâr mahfilinin tam yanında ve arkamda bulunan hazire de bunun bir parçasıdır.
12:55Arkamdaki hazire de Şabaniye kolu yani bir tarikatın mensupları da yatmaktadır.
13:01Bununla beraber askerler, devlet erkanından insanlar, saray ailesinden insanlar ve başka insanlar da burada metfundur.
13:10Bu çok önemli bir noktadır. Yani bizim Osmanlı'nın kültürel hafızasını, entelektüel hafızasını okuyabileceğimiz yerlerden bir tanesi de arkamda görmüş olduğunuz haziredir.
13:22Klasik dönemde yapılmış birçok cami ve külliye de hazire mevcuttur.
13:26Daha önce de söylemiştik, ölüm modern öncesi dönemlerde hayatın bir parçasıydı.
13:31Aslında şöyle söylersek yanlış söylemiş olmayız diye düşünüyorum.
13:34Modern öncesi dönemde bir insanın vefat etmesi yani beş duyu alanımızın dışına çıkması onun yok olduğuna bir karini oluşturmuyordu.
13:44Dolayısıyla mezarlıklar ve dahi hazireler bu hayatın bir parçasıydı.
13:50Fakat tam arkamda görmüş olduğunuz hünkâr mahfiliyle birlikte bu ikisini değerlendirmek istiyorum.
13:55Aslında sizlere şunu söylemek istiyorum. Devletin ve toplumun 16. yüzyılda bir şekilde iç içe geçtiği, mekanların katmanlar haline geldiği iki güzel örnek burası.
14:08Yani hünkâr camiyle, cami cemaatiyle bu toplumda yaşana gelen dinle bir şekilde irtibattaydı.
14:14Bunu hem hukuk hem entelektüel anlamda okunan kitaplar hem de yazılan kitaplarla birlikte bu noktada fiziki olarak da bir araya geldiklerini görmekteyiz.
14:26Cami haziresinde yatan insanlar ve bu cami haziresindeki mezar taşları da Osmanlı döneminde 16. yüzyıl ve sonrasında günümüze kadar gelen insanların aslında bize bir bakıma biyografisini,
14:40idealize edilmiş hayatlarını üzerinde yazan veya şekillerinden hangi toplumun hangi katmanına ait olduğunu anladığımız noktalardır.
14:49Bütün bunlarla beraber hazireyi tarihin bir parçası olarak görmek zorundayız.
14:54Hazire hem tarihin hem bu külliyenin hem caminin bir parçası olarak ayakta kalmıştır.
15:00Bizler o zaman şunu söylersek yine yanlış yapmayız diye düşünüyorum.
15:04Hazirelerimizi, mezarlıklarımızı ve ölülerimizi koruyabildiğimiz ölçüde bizler hafızamızı diri tutmaktayız.
15:12Bir insan için hafıza neyse aynı şekilde mezarlıklar ve tarihin kendisi toplum için aynı mesabededir.
15:20Ünlü yazarın söylediği gibi, mekan toplumu var eder, toplum da mekanı var eder.
15:25Bir dönemi anlamak istiyorsak o dönemin bütün toplumlarıyla birlikte aslında anlamak zorundayız.
15:32Mekanını var edemeyen toplumlar ayakta kalmamışlardır.
15:36Bizler bugün bir vakıf eserini, külliyesiyle beraber camiyi, hazireyi, medreseyi, sıbyan mektebini, kütüphanesini, hamamı ile birlikte anlamaya çalışıyorsak aslında bir toplumu anlamaya çalışıyoruz demektir.
15:50Buna entelektüel bilgi birikim de eklenebilinir.
15:54Dolayısıyla bugün bu noktada bizler sadece hazireyi anlamaya çalışmıyoruz.
15:59Tarihin kendisini de anlamaya çalışıyoruz.
16:02Hünkar Mahfili ile hazire arasındaki ilişkiyi açığa çıkarmak için buradayız.
16:07Bugün Atik Valide Camii'ni ve külliyesini anlamak için gelin hep beraber külliyenin diğer bileşenlerini birlikte gezelim.
16:32Atik Valide Sultan Camii'ni anlamak için Mimar Sinan'ı konuşmak zorundayız.
16:40Çünkü Mimar Sinan'ın son eseri olarak bilinmektedir.
16:44Edirne Selimiye'de çalışmak durumunda kalan Mimar Sinan zaman zaman İstanbul'a gelmiştir.
16:50Fakat bu caminin bitiminde buradadır.
16:54Kendisinin buraya bırakmış olduğu bina eminleri caminin ve külliyenin tamamının inşaatında rol almıştır.
17:01Fakat burada şunu da söylememiz gerekmektedir.
17:04Mimar Sinan niçin önemli bir isimdir?
17:07Tarihi anlamamızda bize nasıl yardımcı olabilir?
17:09Osmanlı döneminin en önemli mimarlarından bir tanesidir.
17:14Kesinlikle şu noktayı vurgulamak zorundayız.
17:16Mimar Sinan kendi döneminde, kendi döneminin tarihi bir şahsiyetidir.
17:22Ve günümüze kadar eserleri devam etmiştir.
17:25Dolayısıyla Atik Valide Camii'ni bu camiyi anlamak için Mimar Sinan'ı anlamadan olmaz.
17:31Mimar Sinan niçin önemlidir?
17:32Bu camiyi gezdiğinizde bunu biraz hissedebiliyorsunuz.
17:36Çünkü bazı vakıf eserlerini anlama çabasında zihin yetersiz kalıyor.
17:42Aynı zamanda hissiyata, duygulara da ihtiyaç duyuyoruz.
17:46Bunun en güzel örneklerinden bir tanesi Atik Valide Camii'dir.
17:50Çünkü Mimar Sinan'ın belki de son yani ustalık eseri olarak diyebileceğimiz eser bu eserdir.
17:57Burada Mimar Sinan'ı anlamadan bu eseri anlamaya çalışmak beyhude bir çabadır.
18:02Çünkü bu cami veya bu külliyenin tamamı nasıl ki bir dönemin orijinal bir eseri ise, tarihi anlamamızda bize yardımcı olan çok önemli bir unsursa, tarihin bir kalıntısı ve tarihi anlamamıza yardımcı olan en önemli noktalardan bir tanesi ise,
18:18Mimar Sinan da tarihe tanıklık etmiş ve çağları aşmış bir isim olarak karşımızdadır.
18:24Mimar Sinan ortalama 300'ün üzerinde eser üreterek Osmanlı dönemini günümüze aktaran.
18:31Nasıl ki 16. yüzyılda yazılmış bir kitap günümüze aktarılıyorsa ve biz o kitaptan tarihi anlayabiliyorsak,
18:39Mimar Sinan'ın Osmanlı kültürünün tamamını bize aktarabilmek için 300'ün üzerinde eser inşa etmiştir.
18:47Doğrudan ya da dolaylı olarak bu eserlere katkı sağlamıştır.
18:51Bugün Osmanlı tarihine atıf yapmadan kendi memleketinin tarihini anlatamayan onlarca devlet bulunmaktadır.
18:59Osmanlı döneminin en önemli ve en büyük devletlerinden bir tanesiydi.
19:05Doğrudan dünya politikasına etkide bulunabilen ve bu politikayı yönetebilen yöneticileri vardı.
19:12Paşalarıyla, sadrazamlarıyla, kadın sultanlarıyla biz bunların sadece bani olarak görmüyoruz.
19:18Bunlar aynı zamanda sarayın içerisinde de toplum üzerinde de ciddi etkileri olan aslında isimlerdir.
19:25Nurbanu Sultan bunlardan bir tanesidir.
19:27Birinin zarafeti ve sessiz gücü, diğerinin mimari dehası bu Atik Valide Camii'nin inşasında ciddi anlamda rol almıştır.
19:37Bugün Balkanlara gittiğimizde veya Osmanlı'dan miras olarak dünya tarihine kalan herhangi bir devlete gittiğimizde
19:45Mimar Sinan'ın eserlerini görmekteyiz.
19:47Köprüler, yollar, camiler, hamamlar aklınıza gelebilecek sosyal dokuya, dini hayata veya politik düzlemde yani siyaseti belirleyen birçok eser Mimar Sinan'dan kalmıştır.
20:02Nasıl ki bir köprü birden fazla iki noktayı birbirine birleştiriyorsa bugün 16. yüzyılla aramızdaki en önemli köprülerden bir tanesi Mimar Sinan'dır.
20:13Niçin burası tercih edildi? Bir önceki noktada söylemiştik.
20:17Burası Anadolu'ya açılan noktaydı.
20:20Burası bir menzil külliyesi olarak kullanılmıştır.
20:23Yani hacca gidecek olan, Anadolu'ya geçiş yapacak olan birisinin uğrak mekanıdır.
20:28Burada dinlenilir, namaz kılınır veya medreselerde öğrenciler, çocuklar okurlar, sıbyan mektebinde çocuklar yetişirler.
20:37Bütün bir kompleks olarak hayatın tamamını teşmil eden bir külliye hüviyeti olarak Mimar Sinan'ın eseridir.
20:4316. yüzyılla aramızdaki en önemli köprü olarak Mimar Sinan'ı anlamadan, onun dehasını anlamadan Atik Valide Sultan Camii'ni anlamamız imkansızdır.
20:54Burada şunu da belirtelim.
20:55Atik eski demek.
20:57Daha sonrasındaki dönemde Lale Devri eseri olarak karşımıza çıkan, bugün Mihrimah Sultan Camii'nin hemen yanında iskelede bulunan Yeni Valide Camii'nden sonra Atik Valide Camii denmiştir.
21:08Atik kelimesi sadece eski olduğu anlamına gelmez.
21:11Aslında biz bugün bunu şu şekilde okuyabiliriz.
21:14Atik Valide Camii sadece eski olduğu için Atik demiyoruz artık.
21:18Aslında zamanı aşan, zamana meydan okuyan ve bize tarihin en önemli noktalarından bir tanesinden bakan önemli bir cami ve külliye hüviyetindedir.
21:28Bu noktada Sinan'ın da dehasını konuşmamız gerekiyor.
21:31Bir vadiye bakan, yani bir tepe üzerinde, İstanbul'un incisi ve aslında kalbi diyebileceğimiz noktalardan bir tanesinde,
21:39yani Üsküdar'da bu külliyeyi inşa ederken topografyaya, yani yeryüzünün buradaki, bu noktasındaki bütün özelliklerini zekice kullanabilen bir dehadan bahsediyoruz.
21:52Mimar Sinan, bu eğimli araziyi tepenin tamamını inanılmaz bir şekilde kullanmıştır.
21:58Az önce içeride söylediğimiz gibi, 114 pencereden süzülen ışıklar, cami mimarisini, manevi hayatı hem dini hem sosyal, bütünlüklü bir şekilde ifade eden bir camidir burası.
22:11Fakat etrafta inşa etmiş olduğu imarethane, külliyenin tamamında Darüşşifası ile mektep, Sıbyan Mektebi ile birlikte topografyanın inanılmaz derecede kullanıldığını görmekteyiz.
22:23Bu bize aslında şunu vermektedir, Mimar Sinan sadece iyi bir bina ustası değildir.
22:30Coğrafyayı ve o bölgeyi de iyi derecede kullanabilen büyük bir dehadır.
22:35Çünkü şunu görmekteyiz, Sıbyan Mektebi'ni inanılmaz derecede hesaplayıp biraz yüksekte yapmıştır.
22:42Çocukların dersliklerde, yani o dersliklerin alacağı ışığı dahi hesap etmiştir.
22:47Fakat biz o dönemde yapılmış Sinan'ın dokunmadığı eserlerde bu ince özellikleri görmekteyiz.
22:54Fakat Sinan'ı onlardan ayıran çok önemli bir şey vardır.
22:57Sinan coğrafyayı, topografyayı kullanırken aynı zamanda İstanbul'un süliyetine de dikkat etmiştir.
23:03Bu şu demektir, bu noktada şunu da söyleyelim.
23:06Süliyet bir gölgede kalan izleri takip etme anlamına gelir.
23:09Yani aslında Fransızca gölge demektir.
23:11Ama 16. yüzyıldan bahsediyoruz.
23:14Bugünkü gibi büyük binaların olmadığı bir dönem.
23:18Gemilerle ulaşımın sağlandı.
23:20Gemilerle yolculuk yapan birisinin başını kaldırıp Üsküdar'a ya da Fatih'e ya da Boğaz'ın iki tarafına baktığında
23:27gördüğü binalar, o gölge hiza aslında tam olarak söylemek istediğim.
23:33Mimar Sinan bir yandan tepenin coğrafyasını, topografyasını kullanırken,
23:37bunu hesaplarken bir yandan da bu süliyeti hesaplamıştır.
23:41Aradaki fark şudur, biz fetihten sonra ilk salatin cami olma özelliğini ve külliyesi olma özelliğini taşıyan Fatih Camii'ni konuşurken aslında
23:51bütün bu özelliklerle beraber Fatih Camii'nin İstanbul'a, Türk-Müslüman İstanbul'a atılmış en önemli tohumlardan bir tanesi olduğunu görmekteyiz.
24:01Kademeli bir şekilde mekan algısının ve sosyal mekanın inşasında aslında ilerlemeci bir anlayış olduğunu da görmekteyiz.
24:10Tohumun atıldığı dönem Fatih dönemi.
24:12Fakat biz bugün kanuni sonrasında 2. Selim'in eşi, 3. Murad'ın annesinin inşa ettirdiği bir külliyedeyiz.
24:20Artık zirveleri görmekteyiz.
24:22Mimar Sinan inanılmaz bir deha.
24:25Aynı anda hem süliyeti hem camiyi ve külliyeyi inşa ettirdiği yeri,
24:30hem caminin içini hem sosyal hayatın kendisini ve aynı zamanda etrafta inşa edilen bütün bileşenleriyle bu külliyeyi hesaplamıştır.
24:39Dolayısıyla tarihin bir dönemini konuşmak istiyorsanız, anlamak istiyorsanız,
24:43bazen bir alimin, entelektüel bir insanın kitaplarını, bazen bir mimarın eserini konuşmak zorundasınız.
24:52Bugün Atik Valide Sultan Camii'nde, yani eski Valide Camii'nde Mimar Sinan'la beraber,
24:59caminin bütün bileşenleriyle bahçesinde, avlusunda, kubbeli revakların altında Mimar Sinan'ı ve aynı zamanda camiyi, Nurbanu Sultan'ı hepsini anlamaya çalıştık.
25:11Gelin beraber bu camide sormak istediğimiz soruyu soralım ve cevaplayalım.
25:17Bugünkü durağımız 16. yüzyıl Valide-i Atik Camii, eski Valide Camii.
25:43Bugün burada tarihin bir dönemini anlamaya çalıştık.
25:47Hep beraber camiyi, külliyeyi, Mimar Sinan'ı, Nurbanu Hatun'u ve Üsküdar'ı anlamaya çalıştık.
25:55Bununla birlikte sadece anlama çabası içerisinde olmadık.
25:59Yani bir vakıf eserini anlamak sadece zihinsel bir faaliyet değildir.
26:04Biz bununla beraber bu camiyi ve külliyeyi yaşamaya ve aynı zamanda hissetmeye çalıştık.
26:10Tarih için bir vesika, bir kaynaklık arşiv olarak elimizde bulunan eski Valide Camii, Üsküdar'ın en güzel tepelerinden bir tanesindedir.
26:20Üsküdar'ı anlamaya çalışmak, eski Valide Camii'ni anlamaya çalışmak aslında çok da zarif bir düşünceyi, bir fikri, bir mefkureyi, tarihin bir dönemini anlamaya çalışmaktır.
26:32Bu bize aslında şunu da vermektedir.
26:35Tarihin bir döneminde yapılmış bir mabet, bir külliye, o dönem için kaynaklı teşkil eden koskoca, devasa bir kompleks bizlere o dönemi anlamamıza yardımcı olmaktadır.
26:47Fakat bugün İstanbul'da yaşayanlar, Üsküdar'da mukim olan insanlar veya bir şekilde yolu Üsküdar'a düşen insanların mutlaka uğraması gereken bir yerdir burası.
26:57Gelip bahçesinde kubbeli revakların altında birer bardak çay içebilirsiniz.
27:02Bu tarihi 16. yüzyılı Nurbanu Sultan'ı, 2. Selim'i, 3. Murat'ı, 16. yüzyılı sonrasını anlamak istiyorsanız bazen bir bardak çay içmek bile yeterli olmaktadır.
27:15Yolunuz Üsküdar'a düşerse mutlaka bu camiye uğrayın. 16. yüzyılı hissedin.
27:20Daha önceki bölümlerde söylediğimiz gibi burası sadece taşların üst üste inşa edildiği ve bunun sonucunda inşa edilmiş olan bir mabet değildir.
27:30Bu külliyenin kendisi aslında kendi dilince içerisindeki had sanatlarıyla, hünkâr mahfiliyle, medreseleriyle bir şarkı söylemektedir.
27:39Gönül kulağı açık olanlar için buralarda çok güzel nameler vardır.
27:43Yolunuz düşerse bu şarkıları, bu nameleri, tarihin derinliklerinden kopan bu ezgileri dinlemek isterseniz mutlaka buraya uğrayın.
28:13İzlediğiniz için teşekkür ederim.
28:43İzlediğiniz için teşekkür ederim.
29:13İzlediğiniz için teşekkür ederim.
Önerilen
35:19
|
Sıradaki
35:06
38:46
30:59
31:30
33:11
30:47
30:34
27:45
30:50
30:40
37:56
37:34
30:17
35:30
38:45