Park sa Romblon, pinamugaran ng daan-daang ibong pula ang mata?!

5 weeks ago

Aired (October 26, 2025): Tuwing gabi sa Romblon, umuuwi ang daan-daang ibong Asian glossy starling na kilala sa kanilang mapupulang mata at malalakas na huni. Ano ang dala nilang babala sa komunidad? Alamin sa video!

Transcript

00:00Unti-unti ng buwabalot ang dilim.

00:05Pudyat ito ng pagtitipo ng mga maitim na nila lang.

00:17Maya-maya pa, marilingig ang natakaingay nitong tunog.

00:30Habang nagbamasid ang napakaraming nandilisik at mapupulang mata.

00:41Ang tanong yon, daan-daang mga ibon ang unti-unting na gumulian na dito sa parke na ito.

01:01Sa isla ng Romblon, makikitang naglilimis ng sarili ang mga Asian Glossy Starling o Galansyang.

01:16Ang isang ito, tila lapuyat at gusto pang magpahinga.

01:21Pero ang mag-asawang Galansyang, literal na early bird.

01:29Dahil maaga pa lang, nag-iipon na sila ng dahon sa butas ng puno.

01:34Ito kasi ang magsisilbi nilang bahay o ugad.

01:47Pagsapit ng dilim,

01:48tila pinatawag sa park ang lahat ng mga Galansyang.

01:57Sabay-sabay itong lumilipad at nag-iingay.

02:07Sa ganitong oras, nasa mga mag-alas sa isla,

02:10kita mo,

02:13plucks and plucks of birds

02:15are going home into this park

02:19para mamahinga na sila.

02:20Pag-iingay na sila.

02:30Dito na nagroost o namamahay yung

02:33Asian Glossy Starling.

02:34Or anong tawag nyo dito sa local?

02:37Locally po, it's called Galansyang.

02:39Noon po, itong park na to, wala pa po masyadong trees.

02:41Now, siguro around 60s or 70s,

02:46nung dinagdagan po ng foliage dito,

02:50nung lumawak po yung cover,

02:52doon po sila nag-start na dumami.

02:55I resided here for almost 20 plus years na.

02:58Talaga itong park po na ito ay,

03:01talaga dito nagpupunta yung galansyang.

03:04Kwento ng tourism officer,

03:06nang udyongan na si Jaycee,

03:08ilan lang ang galansyang sa kanilang park ito yung umaga.

03:12What time do they normally start coming home?

03:15Usually po, mga around 4pm,

03:174, 5, 6,

03:19pero pinakamarami na po sila around 6 na.

03:21Tapos hanggang gabi na po yun doon.

03:23Pero pagsapit ng dilim,

03:26kapansin-pansin daw ang daan-daan ibon na nagliliparan.

03:30Lalo na't isa ito sa pinakamaingay na uling ng ibon sa mundo.

03:44Natotua ba kayo sa mahuni nila?

03:47Mayingay.

03:48Mayingay.

03:50Sa matataas na puno daw,

03:52ito na piling magroost o magpahinga.

03:57Sa locals po, minsan iba-iba yung pag-receive nila sa mga galansyang birds.

04:04Kasi nga po minsan pag naglalakad na mamasa sila,

04:06na iiputan sila.

04:08Pero yung iba po ang tourists,

04:09natutuwa naman.

04:10Kasi nga po,

04:11medyo nasa urbanized area.

04:13Tuwing umaga,

04:15kita raw ko sa kanilang parke

04:17ang dami ng ipot mula sa mga ibon.

04:23Every day po, nag-clean up.

04:25Pero yung pinaka

04:27talagang general cleaning po is every Sunday.

04:30Kasi po, mag-flag ceremony ng Monday.

04:32So usually, mga feces nila at saka mga balahibo ang nawawalos nyo?

04:36Yes po.

04:37Yes po.

04:38Nalalagdag talaga.

04:39The smell po ng feces nila,

04:41hindi naman po talaga off-putting.

04:44Amoy parang freshly cut grass.

04:47Sa umaga, karaniwang nanginginain ng mga prutas,

04:50ang mga galansyang sa iba't ibang lugar sa Rumblon.

04:54All year round po nandito si Kalani.

04:55All year round sila.

04:56Kahit bagyo nandyan sila.

04:57Yes po, kahit bagyo po nandyan sila.

04:59Kaya po, maintain lang yung cover dito sa park.

05:02Pero, may ilang nagsasabing posibleng sinyalis ito ng masamang tangitain.

05:10Sabi ng matatanda dito na pagka parang nagkakagulo sila,

05:17ibig sabihin may pagparating pagyo gano'n?

05:21Opo.

05:22Isa din yun sa mga sinasabi ng mga matanda,

05:25sign din yun na mayroong magarating kasapapanaguan.

05:29Bagyo, kanya, pagulan.

05:33Noong mga nakaraang linggo,

05:39niyanig ng malakas ng lindol ang iba't ibang bahagi ng bansa.

05:47Pero, di lang tao ang nakaramdam ng pagyanig na ito.

05:56Sa video na ito,

05:57makikita ang daandang ibon na nagliparan at dumapok sa mga kable na kuryente

06:03sa Santo Tomas, Dabao del Norte.

06:08Ayon sa mga residente,

06:09tila na bulabog ang mga ibon matapos tumama

06:12ang magnitude 7.4 na lindol sa Dabao Oriental.

06:19At hinanig ng magnitude 6.9 na lindol ang probinsya ng Cebu.

06:24Paliwanag ng mga eksperto,

06:29posible isa itong instinctive response ng mga ibon

06:33sa paghahanap ng mas ligtas na lugar.

06:36Bago tumama ang lindol,

06:38nagkakaroon na ng maliit na paggalaw ng lupa.

06:43Dahil sensitibo ang mga ibon sa vibration,

06:46ito ay maaaring maramdaman na ng mga ibon

06:49bago pa mapansin na mga tao.

06:51Kaya, sabay-sabay itong lumipad

06:54at tila nagtitipon-tipon.

06:58Pusibli rin tumagal ang ganitong pagsasama-sama ng mga ibon

07:02dahil sa pagkasira o mano na kalangkugad o tahanan.

07:06Samantala, sa isla ng Romblon,

07:17nabutan kong nanginginain ang Asian Glossy Starling o Galansyang.

07:21Gamit ang matatals nitong tuka,

07:24pilit nitong inaabot ang butas ng buko.

07:27Ilang sandali pa.

07:34Tagumpay,

07:35naasunggit nito ang matamis na laman ng buko.

07:39Homnivore o kumakain ng halaman,

07:42trutas at malilit na insekto ang mga galansyang.

07:46Monomorphic o parehas ng itsura ang babae at galaking galansyang.

07:57Ang tanging kaibahan nito sa isa't isa ay ang kanilang boses.

08:02Mas mababa ang boses ng babaeng galansyang kumpara sa mga lalaki.

08:07Ang ilang residente sanayin na raw sa araw-araw nilang bisita sa kanilang parke.

08:20Tanina, may nakita yung cameraman namin na ulo na lang natira.

08:24So, sa dami-dami ng mga ibon nito, may lalabas dyan na may sakit.

08:29Yung mga weakling, you know, the weakest of this flock.

08:35Minsan, magkakasakit sila, mamatay sila at minsan kinakain ng pusa.

08:41Kaya, yung nakita natin doon kanina, ulo na lang ang natira.

08:49Sa unang tingin, nakakakilabot daw pag mas daan ang mga galansyang

08:54dahil sa mapupulan nitong mata.

08:58Kaya, hindi ito may iwasang pagkamalang itong may dalang kamalasan.

09:05Tinatatakutan din ang maitim nitong balahibo na nagbibigay umano ng misteryosong anyo.

09:15Makikita mo, ipakpak nila.

09:17Pag tinigla mo, itim lang sila.

09:20Pero pagdating dito sa balugbog nila,

09:23meron siyang metallic scene.

09:26Akala mo, parang natakakintam.

09:29Lalo na pag tinamaan ng araw.

09:32Pag nilinaw ng mga eksperto,

09:34hindi dapat katakutan ang mga galansyang dahil sa itsura nito.

09:39Ang mga Asian glossy starling o galansiyang

09:44ay nabubuhay talaga sa anthropogenic landscape.

09:48So, sa lugar mismo ng mga tao,

09:51hindi yan unnatural.

09:54Natural sa kanila yun.

09:56Na mamuhay sa siyudad,

09:58na mamuhay sa mga building,

10:01mamuhay malapit sa mga tao.

10:03So, hindi yan kakaiba.

10:05Siguro ang rason bakit sila nabubuhay doon,

10:09kaya nilang kumain ng pagkain na galing sa tao.

10:16Dahil sa adaptability skills ng mga ibong ito,

10:21hindi raw nito kailang lumipat ng roasting area.

10:24Kailangan lang nilang umalis

10:27upang mas makahanap pa ng mas maraming pagkain.

10:32Itong Asian glossy starling,

10:35they're not endemic to the Philippines,

10:38pero Southeast Asia,

10:40makikita talaga itong mga ibon ito.

10:44Kailangan lang panatilihin ang kalinisan sa lugar

10:47upang hindi magdulot ng sakit

10:49pang dumi ng mga galansiyang.

10:56Hindi dapat natin silang tanggalin sa lugar kung saan sila.

11:00Doon lang dapat sila manatili

11:02kasi meron naman silang ginagawang maganda

11:05which is nagko-control sila ng population

11:10ng mga insekto.

11:13So, yun isa yun sa ecological role nila.

11:17Maraming salamat sa panonood ng Born to be Wild.

11:20Para sa iba pang kwento tungkol sa ating kalikasan,

11:23mag-subscribe na sa JMA Public Affairs YouTube channel.

Park sa Romblon, pinamugaran ng daan-daang ibong pula ang mata?! | Born to Be Wild

Category

Transcript

Be the first to comment

Recommended