Pagpaparami ng Visayan spotted deer sa Pilipinas | Born to be Wild - video Dailymotion

GMA Public Affairs

Aired (September 27, 2025): Sa Loay, Bohol, may isang center na gumagawa ng hakbang para mapangalagaan at maparami ang endangered Visayan spotted deer. Panoorin ang video.

Transcript

00:00D.P.E.R.O. ang kanilang pagkatago

00:08Sa talas ng pagiramdam, sa sangkaluskus lang

00:14Ito ang mailap na bisayang sa Pagodirong Nagsaw

00:30Ang tahimik na umaga ng mga nagsaw, mukhang mabubulabo

00:35Pero bakit sa kalip na magtago, sinalubong pa nila ang papalapit na tao?

00:50Hello, bae? Iyon sa mga saging, bae? Iyon sa mga saging

00:53Aba, friends pala sila

00:57Biglang nabuhayan ang nagsaw na makita ang caretaker na si Miguela

01:03Oras na ng kanilang almusal

01:06Ang pagkain ng saging na sawa

01:09Ang nagsaw na ito

01:12Nagpapasubo pa kay Miguela na parang bata

01:16Ang usang si baby, itinuturing daw niya na parang anak

01:27Abang inihimas, napapapikit na si baby

01:34Aba, sarap buhay

01:36Siyempre, meron din silang playtime

01:41Paboritong laruan daw ni baby ang nagdaya ng tubig

01:46Gamit ang kanyang sumay, papagulungin niya ito

01:50At ibabalik kay Miguela

01:54Si baby, hindi nag-iisa

02:00Kasama rin niya ang may ilap na sina Jenny at Sari

02:04Itong lahi ng deer na ito is one of the rarest

02:08Si baby yung nag-iisang lalaki dito

02:11There are two female deer

02:13And siya lang yung nag-iisa

02:16Galing ito sa Sileman University

02:18Kinuha nila at tinransfer dito

02:21Para dito alagaan muna

02:23Of course, they have official permits

02:25For this kind of enclosure

02:27And for them to keep them here

02:29Dinalaraw dito sa Loebo Hall

02:31Ang mga lagsaw para subukang paramingin

02:33Itong si baby was born in captivity

02:39So hindi na siya pwedeng i-release back into the world

02:41But they're here because gusto nila magparami

02:44Maparami sila ng mga usa

02:46So when yung parents ni baby namatay

02:50Humiram ulit sila ng loan ng dalawang female deer

02:53Sa Sileman University

02:55With their approval, they were given two

02:57Para mabunti so they're waiting for them to get pregnant

03:01Napaka-amo ni baby kay Miguel

03:04Pero nang napitan ko ito

03:06Hindi basta-bastang hayop ang piniling alagaan ni Miguel

03:11Dahil ang Visayan spotted deer o lagsaw

03:16Endangered

03:17O nanganganib ng maubo sa wild

03:21Ayon yung distinct na karakteristik na itong mga lagsaw na ito

03:24Tignan mo yung spots dun sa katawa nila

03:26May makikita ng mga spot-spot na ganyan

03:29Sabi nila ng mga experts, they use that to blend in their environment

03:34Para makapagtago sila

03:36Endemic sa Pilipinas ang lagsaw

03:39Matatagpuan ito sa Visayas tulad ng Negros at Panay Islands

03:44Bakit kayo nahilig sa mga usa?

03:47Our first time, pumunta kami ng Dumaguete

03:51Nag-research kami, nakita namin yung lagsaw sa Saliman

03:57Doon nagsimula, nakita nyo lang

03:58What about it that captured your interest?

04:02Iba talaga siya sa ibang usa diba?

04:04Iba malaki, sobrang laki, tindig at saka yung kulay

04:10Gano'ng katagal ang nangyari bago nyo talaga naka-acquire at nai-uwi sila dito?

04:16Two years or three years before na-approve yung permit ko

04:19So gano'ng katagal ang hindihan?

04:20Yes! Gano'ng katagal

04:21Gusto nyo talaga?

04:22Gusto talaga

04:24Una nilang nakuha ang magulang ni Baby sa isang tag-aalaga ng Usasa Dumaguete

04:29Do you have any agreement sa Saliman University?

04:31Yes, we have a papers agreement

04:35Layunin ang Center for Tropical Conservation Studies ng Saliman University na paramihin ang lagsaw sa pamamagitan ng conservation breeding

04:43Hirap talaga, yung requirements pa lang ng DNR, sobrang hirap na

04:47Kasi ano, first requirements is kailangan, you have a capacity

04:52Of course

04:53And you have a facility

04:54Yes

04:55And then next

04:56You have a own death

04:59Taong 2019, namatay ang magulang ni Baby dahil sa katandaan at stress

05:05Anim na taon na si Baby sa kanyang pangalaga

05:10Lalaking usa lang ang tinutubuan ng handler

05:13Kada taon, napuputol ito kapag tapos na ang mating season

05:19Pero makalipas ang tatlo hanggang limang buwan, muli itong tumutubo

05:24You would notice, itong si Baby

05:26Lalapit dito, would say hi, would investigate, and would try to observe us

05:32But every time na parang manunuwag, no?

05:34Kito mo yung horns na yan, it can actually hurt us

05:37Kung sakaling mag-attempt tayo pumasok sa loob

05:41Whoop!

05:42Pero wala yung fence na yan, no?

05:44May pinagkalagyan na tayo, sigurado yan

05:47Tinatay ang nasa pitong daang individual na lang ang natitirang lagsaw sa wild

05:53Itong lagsaw is one of the rarest species of deer in the whole world

05:57Kasi kakaunti na lang sila sa ang population nila sa wild, no?

06:03Because of habitat loss and extreme poaching

06:07Kaya isa sa mga project ng Silliman University ay paramihin yung kanilang lahi

06:13So that we can repopulate the forest back again with this deer

06:18Ang lagsaw na si Shai mukhang mutis na raw

06:23Pero dahil kasama niya si Baby sa enclosure

06:26Hindi ko masuri ang babaeng lagsaw

06:30Kailangan munang antayin kasi na matanggal ang sungay ni Baby

06:34Para makapasok sa enclosure

06:37Ang lagsaw naman na si Jenny, hiniwalay muna

06:40Posible kasing mag-away ang dalawang babaeng lagsaw

06:43Kapag nasa isang enclosure lang

06:46Pero si Baby, kahit may bakod

06:49Tuloy pa rin ang pandiligaw kay Jenny

07:04Ang Centrop ang may pinakamaraming captive population ng Visayan spotted deer sa Pilipinas

07:11Mula sa pitong individual

07:13Na parami nila hanggat mahigit na apat-apong lagsaw

07:16Ang nasa kanilang pasilidad sa loob lamang ng tatlong dekada

07:21Napansin ko na may sugat sa tib-dib si Baby

07:25May nakita akong sugat dito kay Baby doon sa leig niya, no?

07:29Mampapansin niyo dito, parang may mapulat

07:31Tapos it's round

07:33Pinilalanga, no?

07:35Karadiwan yan sa

07:37Siguro nakuha niya sa sugat dito sa enclosure

07:39O kaya kagat ng mga insekto

07:41Or sa viral infection

07:43Na usually results on its own

07:46But since it's a wound

07:48Treat na rin natin

07:49Kasi yun yung sayang yun

07:52Try lang natin

07:54na humingi ng tulong dito kay Ma'am

07:56Kasi kay Ma'am lang siya lumalapit eh

07:58Kahawa ka lang yung sungay

08:00And then

08:01Dilinisin lang natin

08:02Bibigyan natin ang gamot

08:07Okay

08:08Okay na

08:10Okay na

08:11Okay na pe

08:13Nakita ko ang dedikasyon at pasensya ni Miguel para sa mga lagsaw

08:18If you want to really take care of wildlife

08:21You have to go through the right process

08:23May permits

08:25Merong kayong infrastructure

08:27Merong kayong capability

08:29Hindi yung kukuha lang tayo sa wild

08:30Lalagay mo siya sa kulungan

08:32Tapos bahala na

08:33Bahala na

08:34Diba?

08:35Ganun na nangyayari sa iyo na eh

08:36Madami

08:37Madami

08:38But this is how you do it properly

08:39You go through the right venues

08:41You secure the right permits

08:43And you make sure that you have the capability

08:46To provide for them

08:48In goal kasi ano

08:49Endangered na talaga

08:50I think kung marami na hindi nakakasya sa facility

08:53Why not?

08:54Need to balik in

08:56Return it in Migros

08:58So ibabalik sa Silliman

09:01Kasi ano

09:02Sila may protected area talaga sila

09:05Sa mga breeding nila

09:06Doon nila i-release a wild

09:09Maraming salamat sa panonood ng Born to be Wild

09:11Para sa iba pang kwento tungkol sa ating kalikasan

09:14Mag-subscribe na

09:15Sa GME Public Affairs YouTube channel

Pagpaparami ng Visayan spotted deer sa Pilipinas | Born to be Wild

Category

Transcript

Be the first to comment

Recommended