Mga dambuhalang kuliglig sa Kalinga, itinuturing na delicacy ng mga lokal! | Born to Be Wild - video Dailymotion

GMA Public Affairs

Aired (August 24, 2025): Sa Kalinga, nakita ng team ng ‘Born to Be Wild’ ang naglalakihang kuliglig na ginagawa ring pagkain at itinuturing na delicacy ng mga lokal. Panoorin ang video!

Transcript

00:00Sa mundo ng mga hayop, pinakamarami sa lahat ang insekto.

00:13Pero kakaunti pa lang daw ang masusing pag-aaral sa mga ito.

00:20Kaya ang aming nakunan sa kabundukan ng kalinga,

00:25may tuturing umano na pambihirang encounter.

00:39Sa gubat, hindi ito halos tumatahimik.

00:44Ang kanilang tunog, kailaw at kanan na maririning.

00:48Pero wag ka daw marindi, dahil ang kanilang ingay, hindi lang nangingibabaw.

00:59Dahil sa kalinga, ang kanilang uri, gigante rin sa laki.

01:05Kung kailan ako dumating, tumahimik naman itong mga kuliglig na ito.

01:09Ang lalaki pala ng mga kuliglig dito sa kalinga, dito up north.

01:15So yun yung proboscis nila, yun yung pangsak nila ng mga sap ng tree.

01:21Tapos yun yung iniihi nila.

01:25Maingay ang mga lalaking kuliglig o sikada.

01:30Yung vibration niya, yun yung nagkikreate ng sound.

01:34Paraan nila ito para maka-attract ng babaeng kuliglig.

01:37Mahihilig din itong lumapit sa liwanag dahil naakit sila rito.

01:45Pag nagbo-bonfire sila, itong mga kuliglig nito,

01:49they get attracted with the fire and nasusunog yung pakpak nila.

01:54Noong bata pa ang mga lokal, sinasabi ng kanila mga ninuno na pwedeng kainin ang mga ito.

02:01At hanggang ngayon, ilan ay itinuturing itong delicacy?

02:05Noong bata kasi kami, ito yung kinukuha namin dun sa mga puno.

02:12Yun yung sinabi ng mga minuno namin na pwede daw itong kainin.

02:22Noong 2013, kinilala ng Food and Agriculture Organization bilang isang masustansya,

02:30mura, at eco-friendly na alternitibong pagkain ang mga insekto.

02:35Ah!

02:39Crunchy!

02:45Yung flavor ng smokiness galing syempre yun sa pagluluto.

02:50Naabutan namin ang stick insect na ito na naglalakad.

02:58Nasa isang dangkal ang haba nito at may tila tat-sulok na likuran.

03:02Espesyal daw ang insektong ito dahil kabilang ito sa genus Tisamenus.

03:10Yung genus Tisamenus ay dito lamang sa Pilipinas matatagpa.

03:14Halimbawa, ang Philippine Eagles ay species na sa Pilipinas lamang.

03:20Pero, take note, hindi lang species yung buong genus sa Pilipinas lamang.

03:26Ibig sabihin, maraming species pa sa ilalim ng genus na yun na dito lamang sa Pilipinas.

03:33Aktibo sa gabi ang mga stick insect.

03:36Mas gusto rin itong manatili sa mababang bahagi ng mga puno o halaman.

03:41Kapansin-pansin din ang maliit na tinik sa kanilang katawan.

03:48Sa puno, makikita rin ang mga malalaking pula na langgam.

03:59Ang langgam na ito, inuunat ang tanyang paa at linilinis ang mandibol o panga.

04:06Maya-maya pa,

04:11Sinusubukan niyang abutin ang paa ng stick insect.

04:15Pero mukhang baliwala ito sa stick insect.

04:19Nagpakitang gilas pa ang langgam sa harapan ng stick insect.

04:23Pero death map ka rin ito.

04:33Kaya tuluyan nang umalis ang langgam.

04:35Tila ginagawang duyan naman ng katidid ang dahon.

04:49May malaki itong mata.

04:52Stripe brown at green na kulay.

04:54May mahabang antena at mabalahibong mandibol.

05:00Kung titignan, mukhang nakakatakot pero mabait ang insektong ito.

05:06Yun yung katidid or sometimes they pronounce it katidid.

05:10Siya ay parang grasshopper na mahaba ang antena.

05:13Mas malimit sa kanila kulay green.

05:16Pero may ilang species na brown.

05:18And then yung iba naman na medyo predatory na maliliit ay striking colors talaga.

05:25Kahit ganito ang itsura ng insecto na ito, hindi sila agresibo.

05:31Ginagamit lang nila ang kanilang nakakatakot na itsura bilang proteksyon sa kanilang sarili.

05:38Gahin na lang nito.

05:39Kahit na makailang beses na nagkasulubong ang katidid at stick insect.

05:47Wala pa rin gulo na nangyayari.

05:50Mukhang mataas ang pasensya ng katidid.

05:56Kapag ang kagubatan ay hindi pagkaanong sira, maraming buhay ilang ang makikita.

06:02Kabilang narito ang mga insekto na may natatangin kulay, hugis at ganda.

06:13Ang dalawang beetle na ito nag-uunahan sa pag-akit sa damo.

06:19Makinis, metallic at may tuldok ang kulay nito.

06:25Kaya pinangalanan itong Easter Egg Beetle.

06:29Very colorful. Many of them, yung Easter Egg Beetles ay sa Pilipinas lamang.

06:36May konting extension sa Borneo pero karamihan talaga sa Pilipinas lamang.

06:41Ang taktika nila para makatakas ang mga predator,

06:46magpapanggap na patay at biglang mauhulog mula sa kanilang kinapwepwestuhan.

06:51Kalimitang pares o may kasama itong kapareha.

07:03Ang darkling beetle naman, tila may hinahanap sa dahon.

07:07Sa ibaba nito, nandoon naman ang isa pang uri ng stick insect.

07:13Halos kakulay na nito ang damo.

07:16Comouflage ang tawag sa ganitong behavior ng mga insekto.

07:20Ginagaya nito ang kulay ng paligid para sa kanilang proteksyon.

07:24Ngunit, ang darkling beetle ay may mas malakas na proteksyon.

07:31Ito ay naglalabas ng mabahong amoy kapag nasa panganib.

07:36Isang depensa na hindi kayang tiisin ng ibang insekto.

07:40Pero sa pagkakatong ito, mukhang walang laban ang stick insect sa darkling beetle.

07:51Dahil napatalsik ito sa dahon.

07:56Bukod sa mga insekto may pakpak at paa,

08:00mayroon ding itsurang uod pero may sapot.

08:04Ang isang ito, umahakbang sa mga dahon gamit ang kanyang buong katawan.

08:12Sinigurado muna nito na nakakapit ang anim nitong paa bago sumulong.

08:18At apat na mukhang suction cups sa likod nito,

08:24tumutulong daw para hindi siya tuluyang malaglag.

08:28Mula sa bibig, dumalabas ang sapot nito.

08:31At uti-unting lalambitin.

08:35Saka bibitaw para mahulog sa ibaba ng dahon.

08:40Paraan ito ng uod o caterpillar para makaiwas sa mga gustong kumain sa kanya.

08:47Ang pagkakaroon na kakaiba at maraming insekto sa Banaw Protected Landscape ay hindi aksidente.

08:55Ito ay bunga ng pagpapahalaga at pangangalaga ng bawat tao roon, lalo na ang mga tribong Banaw.

09:06Kasi malaki ang role ng mga insekto.

09:09Kasi malaki ang role ng mga insekto.

09:14They regulate the plant population.

09:17Pangalawa, they regulate the populations of other insects, lalo na ang mga predatory.

09:24Plus, lahat ng ating malalaking wildlife, they start in their life as insectivores.

09:32At panghuli, they, insects, participate in the nutrient cycle.

09:37Maraming salamat sa panonood ng Born to be Wild.

09:46Para sa iba pang kwento tungkol sa ating kalikasan,

09:50mag-subscribe na sa JMA Public Affairs YouTube channel.

Mga dambuhalang kuliglig sa Kalinga, itinuturing na delicacy ng mga lokal! | Born to Be Wild

Category

Transcript

Be the first to comment

Recommended