Aired (November 8, 2025): Dinatnan ng matinding ulan at malalakas na hangin ang Cebu matapos ang pananalasa ng Bagyong Tino. Bakit nga ba lumubog sa baha ang Cebu? Ang buong ulat, panoorin sa video. #ReportersNotebook #FloodControlProjects
00:00In November 4, there is a lot of water in Guadalupe Cebu City in Guadalupe Cebu City.
00:13But after a few minutes, the water is falling down and almost almost the water is falling down in the first place.
00:22Ang ilang mga sasakyan nagpalutang-lutang na sa tubig.
00:34Ang residenteng si Benida nakuhanan pa ng video ang mabilis na pagtaas ng tubig sa kanilang lugar.
00:41At nang mas tumaas pa ang tubig, hindi na napigilang maging emosyonal nang abutin na ng tubig ang kulungan ng kanyang mga alagang baboy.
00:57Habang ang isang ginang na ito, pilit pang isinasalba ng mga kapitbahay sa bubungan.
01:02Sa impormasyong nakuha ng reporter's notebook, nalunod daw sa loob ng kanilang bahay ang ginang nang hindi agad nakalabas ang kanilang pamilya dahil sa taas ng tubig.
01:16Paghupa ng tubig, tumambad ang malaking pinsala sa Cebu.
01:23Nagpatong-patong ang mga sasakyan sa kalsada.
01:27Nawasak din ang maraming bahay at gusali.
01:29Parang isang masamang panaginip.
01:35Sa datos ng Office of Civil Defense, umabot na sa walong regyon ang naapektuhan ng bagyo.
01:42Mahigit dalawang milyon na individual naman ang naapektuhan ayon sa National Disaster Risk Reduction and Management Council o NDRRMC.
01:51At ang pinakamalungkot, umabot na sa halos dalawang daan ang bilang ng namatay dahil sa bagyong Tino.
01:58Mahigit isang daan din ang patuloy na pinaghahanap.
02:03Ano nga ba ang dahilan ng paglubog ng Cebu?
02:06Ayon sa geologist na si Prof. Maharlagmai ng Project NOAA, ang mga pinaka-apektadong komunidad sa Cebu ay matatagpuan sa mga flood-prone area o floodplain kung pagbabasihan ang ginawa nilang hazard map.
02:22PC, please!
02:24Star Park!
02:25Nakalatag naman yan, yung mga lugar na yan, na itong mga floodplains ay kapag umapaw yung tubig sa ilog, kahit pa may flood control, na, ano to, na-overwhelm,
02:42na, umaapaw dun sa floodplains, lalo na kapag rumaragasa yung tubig, nasa panganib yung mga, nandun sa mga settlements na nasa tabi ng floodplain.
02:53Dapat rin daw ay nakabatay sa tinatawag na Mountains to Sea Approach, ang pagtatayo ng mga dike o flood control projects sa lugar.
03:05Ang tubig ay dadalo yan kung saan niya gusto. It will follow the path of least resistance.
03:11At yun, sa tagal ng panahon, inuka na ng tubig yun.
03:15Kapag ka nag-aral at nagplano ng, ano, yung fundamental ng flood control interventions, yung fundamental unit ay kailangan from the mountain to the sea.
03:27Mula 2022 hanggang 2025, nagtayo ng 414 na flood control project sa iba't ibang bahagi ng probinsya.
03:37I-imbestigahan din daw ng Independent Commission on Infrastructure o ICI, ang mga flood control projects sa buong lalawigan.
03:46Yan po ang dahilan kung bakit po nagpapaimbestiga ang Pangulo Marcos Jr.
03:51Dahil nakita niya po yung efekto, may mga budget na inilaan para dito pero parang hindi gumagana.
03:57Kaya mas maganda po na kung siya man po ay nagagalit, yan din po ang nararamdaman ng Pangulo Marcos Jr.
04:04Pero ang isa pang itinuturong dahilan ng paglubog ng Cebu, ang mga kalbong bundok.
04:11Sa aerial footage na ito, halimbawa, makikitang nakalbo na ang gubat sa bahaging ito ng probinsya.
04:17May mga minahan sa tuktok ng bundok at may mga magagarang subdivision din na itinayo sa bundok.
04:23Kapag walang cover, mas bibilis at saka magla-landslide.
04:28Kapag pag simentado na yan, kinonvert mo na yan sa subdivision, puro na na yung surface runoff.
04:32Pagdating ng tubig, hahanap na agad yan ng malalabas ang ilog.
04:36While flood control projects and flood control infrastructures are important.
04:41Kailangan mo rin tingnan yung land development, yung urbanization, lalo na sa Cebu.
04:47Ditong Huwebes, idineklara na ni Pangulong Bongbong Marcos ang state of national calamity.
04:53Ilang regions na yan, there will be almost 10 regions, 10-12 regions that will be affected.
04:58So, pagkaganong karami, gano'n ng scope, then we will really have to, then it is a national calamity.
05:08Maghahanda na rin daw ang pamahalaan sa paparating na Bagyong Uwan na inaasahang tatama sa Luzon.
05:14Nakapanlulumo ang sinapit ng maraming residente ng Cebu.
05:22Sa isang iglap, maraming bahay.
05:28Kabuhayan at buhay ang nawala.
05:33Ang mas nakababahala, may mga infrastruktura at proyektong dapat sana ay poprotekta sa kanila,
05:41pero malinaw na hindi naging efektibo.
05:44Sa isang iglap, mar circumstantка sa ratom pamahala.
05:50Sa isang iglap, mag magha acерьÁan ito.
06:09Sa isang iglap, am overst static as ma sahir piotin consumers.
Be the first to comment