- 7 months ago
Aired (May 31, 2025): Sa bawat hakbang ng munti nilang mga paa, bitbit nila ang bigat ng pangarap para sa kanilang pamilya at sarili. Sa Northern Samar, may isang batang naghahangad ng simpleng pangarap— isang bagong pares ng sapatos.
Category
😹
FunTranscript
00:00Northern Summon
00:02Northern Summon
00:08Sa malawak na kabundukan ng Northern Summon,
00:12may mga batang,
00:14mabigat ang pasan.
00:20Sa bawat akbang ng mundi nilang mga paa,
00:26sinisikap nilang abutin
00:28ang kanilang mga pangarap.
00:30Pangarap para sa pamilya
00:32at pangarap
00:34para sa sarili.
00:38Mahirap ang trabaho.
00:40Ang kapalit,
00:42maliit na halaga.
00:46Pero may dagdag na liksi
00:48sa kilos ng isang bata ngayon.
00:52May matagan na kasi siyang pinag-iipunan.
00:56Isang simpleng pares ng sapatos
01:06sa kalapig na tindahan.
01:08Mahabahabang lakaran ang kailangang suungin
01:20para maabot ang barangay Hinagunoyan
01:24sa Katubig Northern Summon.
01:26Gusto kong makilala ang mga batang mangongopra sa lugar.
01:34Medyo mahirap
01:36puntaan itong bahay na ito
01:38dahil
01:40hindi pa talaga developed walang mga kalsada
01:42at umulan pa kaya maputik at madalas ang daan.
01:44Pero basta naman nakabota.
01:46Yan ang sikreto
01:48para kahit papano
01:50makagalaw tayo na maayos.
01:52So after itong ilog na ito,
01:54malapit-lapit na raw.
02:14Sa kabilang daku ng ilog,
02:38naghihintay na ang yating dalawang taong gulang
02:42na si Ronald.
02:43Hello!
02:44Amusta ka?
02:45Kailang po?
02:46Si Ronald.
02:47Nice to meet you.
02:48Saan nga galing yan?
02:50Galing po ako sa...
02:52sa bundok.
02:54Sa bundok?
02:55Oo. Ano ba trabaho mo dun?
02:56Ano ang ginagawa mo dun?
02:57Ng...
02:58Kukupra po.
02:59Hmm.
03:00Kahit kanina nagtrabaho ka niya?
03:02Opo.
03:03Oo.
03:04Maulan na?
03:05Kaya nga po eh.
03:06Mabasa ka?
03:07Oo po.
03:08Oo.
03:09O paano?
03:10Uwi ka na ba niyan?
03:11Saan ang bahay ninyo?
03:12Andun po.
03:13Sige.
03:14Simahan mo ko.
03:15Tayo sa bahay ko.
03:16Sige.
03:25Manugog na ang araw.
03:26Pero ngayon pala makapagpapahinga ang bata
03:29matapos ang buong araw na pagsasabak
03:31o pagbubuhat ng kopra
03:33mula sa bundok.
03:34Pag nagkatrabaho ka,
03:36mga magkana ang kinikita mo sa isang araw?
03:38Isang po.
03:39One hundred.
03:41Pag...
03:42Pag madami po akong
03:44nabubuhot ng kopra,
03:46di lang po one hundred yung nakukuha ko.
03:49Ah, talaga?
03:51Ito.
03:52Tsaka yung iba po,
03:53binibigay ko po kay mama yung pedo.
03:55Ngayong walang pasok sa school,
03:57napapadalas daw
03:59ang trabaho ni Ronald.
04:01Meron ko ba pinag-iipunan?
04:03Opo.
04:04Anong pinag-iipunan mo?
04:06Gusto ko po ng sapatos.
04:08Sapatos.
04:09Anong klaseng sapatos?
04:11Kahit ano po.
04:13Hindi man inamin agad ng bata,
04:15ang inaasam niyang sapatos
04:18nandito lang pala sa tindahan
04:20na madalas niyang tambayan.
04:22Alin dyan?
04:23Alin dyan yung gusto mo?
04:24Yun po yung white.
04:25Ah, ito.
04:26Pati nga.
04:27Pati nga natin.
04:28Ito po o.
04:29Kaso, unlaki po.
04:31Ah, medyo malaki nga.
04:32Pero maganda nga, no?
04:34Ate,
04:36Magkana po itong sapatos nyo?
04:39150.
04:40150.
04:41150.
04:42Kaya yan.
04:52Pag uwi sa bahay,
04:53inihulog ni Ronald ang natitirang pera
04:56sa munting Alcansha.
04:5815 pesos.
05:01Maliit na halaga,
05:03pero pakunti-kunti.
05:05Tiwala ang bata
05:07na mabubuurin
05:09ang ipon niya.
05:15Kinabukasan,
05:17umaki at uli ang pamilya ni Ronald
05:20sa kuprahan.
05:28Kasama nila ang iba pang mga batang tutulong
05:30sa pagbitbit ng mga produkto
05:32pababa ng bundo.
05:41Sa kanyang murang edad,
05:42mulat na si Ronald sa hirap ng buhay.
05:47Kaya hindi niya alintana
05:48ang mahirap na trabaho,
05:50umulat man o umaraw.
05:54Kamusta buhay dito sa inyo, Ronald?
05:56Okay lang naman po,
05:57pero medyo po mahirap.
05:59Bakit mahirap?
06:01Kasi pag wala po,
06:03pero hindi po nakakabili.
06:08Nakakabili ng pagkain?
06:10Opo.
06:11Hindi kaya kumakain?
06:12Kumakain naman po,
06:13pero ang ulam, asin.
06:15Makalipas ang mahigit isang oras,
06:17narating na ng grupo ang kanilang kuprahan.
06:18Makalipas ang mahigit isang oras,
06:20narating na ng grupo ang kanilang kuprahan.
06:22Agad tumutok sa gawain ang bawat isa.
06:25Ang kanilang kuprahan.
06:27Makalipas ang mahigit isang oras,
06:29narating na ng grupo ang kanilang kuprahan.
06:36Agad tumutok sa gawain ang bawat isa.
06:41Ang kuya at amain ni Ronald nakatoka sa pagpitas ng nyog sa tuktok ng mga puno.
07:05Pag nakakuha na po yung bunga,
07:23pinahakot po dito.
07:25Pag nakakot na po,
07:27natambak na po dyan lahat.
07:29Sa apo nagsisimula yung pagbubunot ng nyog.
07:33Pinabalitan.
07:34Ito yung binibiyak ninyo eh, no?
07:37Apo.
07:38Para lang tanggalin yung lamang tubig sa loob.
07:40Apo.
07:51Si Ronald, masyado pang bata,
07:54para sa mga delikadong gawain.
07:59Maruno ka na ba gumamit nung gulok mo?
08:03Ito yung itang?
08:04Medyo pa lang po.
08:05Hindi pa masyado?
08:06Apo.
08:07Pag nagtatrabaho si kuya mo, anong ginagawa mo?
08:10Minsan po, nagtitingin lang po ako kasi parang gusto ko lang din po matuto.
08:16Pagkatapos balata ng mga nyog,
08:21kumuha na ng panggatong ang iba.
08:26Dito na nila pinusukan ang naipong mga produkto na nakalatag sa lutoan.
08:27Dito na nila pinusukan ang naipong mga produkto na nakalatag sa lutoan.
08:52Habang nagsasalansa ng nyog,
08:55papansin-pansing may iniinda si Ronald sa kanyang kanang paa.
09:14Patingin nga nung paa mo, ano nangyari?
09:19Tinumaan po ng kahoy.
09:21Apde?
09:22Opo.
09:23Paano yan? Maglalakad ka pa mamaya?
09:26Opo. Magdadala pa nga po ako eh.
09:32Hindi may iwasan ang mga disgrasya sa ganitong uri ng trabaho.
09:36Kaya si Nanang Annalisa ayaw na raw sanang makita ang bunso dito sa kuprahan.
09:51Pero mapilit daw si Ronald.
09:54Kawa nga sa hirap ng buhay namin sir.
09:58Kaya pinapatulong ko lalo wala na kaming bigas.
10:03Malaking bagay po ba yung pagkulong ni Ronald sa inyo?
10:07Opo sir. Sobra.
10:10Malaking bagay yun.
10:12Para sa akin, malaking bagay yun.
10:19Kung mayroon lang ako, kakayanan.
10:22Habang nabubuhay ako sir, gusto po magkapag-aral si Ronald.
10:27Kasi naawa ko sa kanya.
10:34Sobra.
10:35Kaya po nagkatrabaho pa kayo kahit ano na?
10:39Opo sir. Kahit ganito ang edad ko, 57.
10:44Tumutulong pa rin ako para lang makakain kami.
10:48Makaahaw naman lang ng kahirapan.
10:54Dati na raw nakipagsapal na rin ang kanilang pamilya sa Maynila.
11:00Pero napilitan silang bumalik sa Northern Samar matapos mademolish.
11:04Ang tinutuluyan nilang bahay doon.
11:07Marami ka ng pinagdaanan.
11:09Marami sir.
11:10Simula mabibuda ako, marami ang pinagdaanan.
11:14Kala ko nga hindi ko mapubuhay yung pito kong magkakapatid ng mga maliliit pa nila.
11:22Si Ronald hindi din daw maiwasang mag-alala para sa kanyang ina.
11:34Pag ano po, kawawa po ata ako pag mawala po siya.
11:41Hmm, bakit naman?
11:44Hmm, ba't mo naman naisip yun?
11:49Naawa po kasi ako kay mama kasi ang tanda na po niya eh.
11:56Tapos nang katrabaho pa siya.
12:01Nang maluto ang opera, inihangon na ito at inihanda para bitbitin pababa ng bundok.
12:20Hindi kayang buhatin ng matatanda ang lahat ng produkto.
12:29Kaya nakaabang na rin ang mga bata para punuin ang kanilang mga sako.
12:35Yung mga kaibigan mo, yung mga nag-aaral sa school, lahat ba kayo nagtatrabaho na?
12:42Opo. Mga kaibigan ko po yan.
12:44Bakit lahat nagtatrabaho na?
12:46Para pumagka pera.
12:52Sa pinakahuling datos ng goberno,
12:55nasa isang milyon pa rin ang working children sa buong Pilipinas.
13:00Ang magandang balita, bumaba na ang bilang na yan mula sa halos 1.5 million noong 2022.
13:11Yun nga lang sa mga lugar kung saan mapagal ang pag-unlad.
13:16Nananaig ang kagustuhan ng mga bata na tumulong sa kanilang pamilya.
13:23My fellow graduates, we are about to reach high school.
13:27We must enjoy the next six years of our lives in order for us to reach our goals.
13:38Ang labing isang taong gulang na si Joyra,
13:42salutatoria ng kanilang klase,
13:45sa katatapos lang na moving up ceremony.
13:48Pero ngayon,
13:55nandito rin siya.
13:59Nagbabanat ng buto.
14:03Kasi gusto akong makatulong sa
14:06gastusin sa bahay.
14:07Sa tingin mo ba importante na tumutulong yung mga bata sa kanilang magulang?
14:19Opo.
14:20Bakit?
14:21Kasi para hindi ka pabigat.
14:28Kahit nagtatrabaho,
14:30hindi raw pinababayaan ni Joyra ang kanyang pag-aaral.
14:34Pwede pa.
14:36Pero may mga hindi kasing swerte.
14:40Ibang mga bata ba dito,
14:42napipilitan na silang tumigil sa school?
14:44May mga kilala ka bang ganun?
14:46Opo.
14:47Tumitigil sila.
14:48Bakit daw sila tumitigil?
14:50Kasi wala na daw pinaaral.
14:53Wala na panggastos?
14:55Opo.
14:56Samantala, si Ronald,
15:06binalutan na ng retasong tela ang dumudugong sugat sa paa.
15:11Tela, ragka ka pa rin?
15:13Sasabak pa rin?
15:14Opo.
15:15Bakit?
15:17Gusto ko po magdala po kasi para po magkatira ako.
15:26Bago buhatin ni Ronald ang kanyang sako,
15:35si Nanay Ana Liza ilagyan muna ng mga dahon ang loob ng sumbrero ng kanyang anak
15:42para hindi raw ito masyadong masakit sa ulo.
15:46Ito na ba yung bubuhatin mo?
15:47Opo.
15:49Ang bigat pala.
15:52Ganyan?
15:53Opo.
15:54Ganyan po yung pagdadala ko.
15:57Pasubok nga ako.
16:04Sakit sa ulo to pag matagtag.
16:06Opo.
16:07Kaya ka ba nakasombrero?
16:08Opo.
16:10Liit-liit mo pa, kaya mo na magbuhat ng ganito.
16:12Siguro mga nasa na rin to.
16:15Sixteen kilos, gano'n?
16:16Ten.
16:17Ten lang to?
16:18Opo.
16:19Mga nasa eleven.
16:20Grabe.
16:24Dahil sa iniindang sugat, binawasan muna ni Ronald ang kanyang bitbit ngayong araw.
16:31Mahigpit na utos daw ni Nanay.
16:33Kaya mo ba maglakit?
16:36Gusto ko pa nga yung dagdagan eh.
16:48Sa bayan daw ng San Miguel, ang bagsakan ng copra.
16:51Halos dalawang oras mula rito.
17:06Masukal ang bundok.
17:16Maputik ang daan.
17:17At umaabot ng dalawampung kilo ang pasa ng ibang mga bata.
17:34Hindi biro ang trabaho nito.
17:41Lalo na sa mga musmus.
17:43Nayhilo po ako.
17:46Pag nagbubuhat po ako ang sakit na ulo.
17:50Lalo na po pag matutulog na po ako ang sakit ng katawang ko lahat.
17:58Yung sangsako na gano'n,
18:01kaya mo yung buhati ng malayo?
18:05Opo, pero
18:07hirap na hirap na po ako ng makalakan.
18:09Pero sa kabila ng lahat,
18:14Ang mga bata,
18:19nakukuha pa rin ngumiti
18:21at magbiruan.
18:23Ha, ha, ha, ha, ha.
18:32Hi, hi, hi!
18:33I'm going to go!
19:03Apo na nang makarating kami sa Barangay San Miguel para magbagsak ng mga kopra.
19:26Dahil sa ulan, hindi rin ganap na naluto ang produkto ni Ronald.
19:3355 lang yan kasi ano, ilaw.
19:3755?
19:3967 ang luto.
19:41Baka naman pwede mo makuha ng 60 man lang.
19:48Pero ilaw talaga.
19:53Kahit malang mga ano, 57 ganun naman.
19:59Tikka lang, tikka lang.
20:00Okay.
20:03Lahing yung ano mo, kaso lang.
20:05Inaw.
20:06Kahit lang sa 57.
20:08Sige, ano ko na lang 57.
20:11Sa susunod, anuhin mo na lang.
20:14Lulutuin ko na lang.
20:15Lulutuin mo na lang para mataas yung price.
20:17Pwede mo na lang.
20:18Pwede mo na lang.
20:19Pwede mo na lang.
20:20Pwede mo na lang.
20:21Pwede mo na lang.
20:22Pwede mo na lang.
20:23Pwede mo na lang.
20:23Ayan mo na yung 1 piso.
20:26Ngayong araw, kumita si Nanay Adaliza ng P4,389.
20:34Kahati niya ang may-ari ng lupa sa halaga na ito.
20:40Pagkakasyahin na ng buong pamilya ang mahigit 2,000 piso sa loob ng isang linggo.
20:45Si Ronald Daman, kumita ng P48 pesos ngayong araw.
20:58Patapos sa buong araw ng trabaho,
21:05naglaro muna sa ilog ang mga bata.
21:11Kahit sandali.
21:15Kinalimutan muna ang bigat
21:18na araw-araw nilang pasan.
21:22Pag-uwi sa bahay,
21:37naghulog ulit sa alkansya si Ronald.
21:42Pagkano ang ano, dinagay mo ngayon?
21:4715 lang po.
21:49Alam ko ako, magkana na laman ito?
21:50Hindi po.
21:51Bakit?
21:52Hindi ko naman po binibilang.
21:56Kaya medyo, medyo mabigat na rin.
21:59Maka malaki-laki na rin yan.
22:01Kailan mo bubuksan yan?
22:03Pag isa kang mga nasa kalahati na kaya puno.
22:06Ipinakita rin sa akin ng bata
22:09ang nag-iisa niyang pares ng sapatos
22:11na gusto na raw sana niyang palitan.
22:14Gamit mo ito saan?
22:15Sa pag-unaan po ako.
22:18Pag lumalabas?
22:19Opo.
22:20Sa school, ito rin ang gamit mo?
22:22Opo, minsan.
22:23Hmm.
22:25Oo nga, nasisira na nga.
22:26Oo nga.
22:30Tanggal na yung tahi sa loob.
22:32Tsaka ito, no?
22:33Bubutas na, no?
22:36Hmm, konti na lang.
22:38Pag napuno yan,
22:39sigurado kaya mo nang bilhin yung sapatos doon.
22:42Baka nga po mabili muna po yan.
22:45Ha? Baka may mauna?
22:46Opo.
22:47Bakit? May iba bang mga gustang bubili?
22:49Meron po yan.
22:51Mukhang hindi na pala ganoon kadesidido si Ronald
22:54na bilhin ng sapato sa tindahan.
22:57Baka hindi na lang.
23:00Bakit?
23:00Bayaan ko na lang yun.
23:04Hmm.
23:05Meron pa naman akong sapatos
23:06kaso kay si Ronald,
23:08bayaan na lang yun.
23:09Hmm.
23:13Naisip daw ng bata
23:15na ilaan na lang sa iba
23:16ang kanyang ipon.
23:18Gusto ko po kasi
23:19bumili po kami ng nyero.
23:23Tumutuloy na ba yung
23:24ubong yan?
23:25Opo.
23:27Magkano raw yun?
23:28Hindi ko po alam.
23:29Ibigbigay mo na lang kay mama?
23:31Opo.
23:32Hmm.
23:33Pang gawa namin ng bahay.
23:35Sa maiksing panahong nakasama ko si Ronald,
23:57saksi ako
23:57sa kanilang sipag
23:59at determinasyon.
24:00Gusto naming mag-iwan
24:06ng munting regalo sa kanila.
24:08Meron kaming baon na
24:09konting regalo
24:10dun sa mga bata dito
24:12dahil
24:12bago pa kami umalis,
24:14actually,
24:15nabalitaan ko na
24:15na nag-iipon si Ronald
24:16para sa sapatos.
24:18So,
24:19bukod sa shoes,
24:20meron kaming dalang
24:21backpack
24:21para sa school.
24:22Ito naman ay
24:24shoes
24:25pang school.
24:28Black shoes,
24:29di ba?
24:31Magagamit sa pagpasok yan,
24:33pero
24:33dahil
24:34rubber shoes
24:35ang gusto ni
24:36Ronald,
24:37syempre,
24:38meron ding rubber shoes.
24:40So,
24:40bumili lang kami
24:41ng size
24:41na medyo mas malaki
24:42para
24:43magamit pa niya
24:44sa mahabang panahon.
24:45Ronald!
24:58Upo ka muna.
24:59Meron akong surprise sa'yo.
25:02Meron akong bag.
25:06Salamat po.
25:06Para sa'yo
25:07sa school.
25:09Okay ba yan?
25:10Nagagahit mo ba yan?
25:12Laki po.
25:14Salamat po.
25:15Malaki eh, no?
25:16Pero dahil sa sapatos
25:18ang gusto mo,
25:19meron ako sa'yo
25:20ang dalang
25:20school shoes.
25:27Salamat po.
25:29Kasia ba sa'yo yan?
25:30Opo.
25:31And last but not the least,
25:34syempre,
25:35bagong pares
25:36ng rubber shoes.
25:38Pwede ka na ba?
25:39Pikit ka muna.
25:43Pikit ka muna.
25:44O.
25:46Bilat na.
25:46Nakita mo na eh.
25:48O.
25:49Rubber shoes.
25:50Medyo malaki sa'yo ito
25:51alam ko pero
25:52manggahit mo ito
25:53ng matagal.
25:55O,
25:55hindi ka na mga pagsalita.
25:56Gusto ko sukatin?
25:58Gusto ko atin mo.
26:08Kasia ba?
26:09Opo.
26:09Sige nga.
26:14Sige nga.
26:16Sakat mo nga.
26:19Wah!
26:20Ganda po.
26:22Okay ba?
26:23Opo.
26:23Ang ganda po.
26:24Sobra.
26:26O itong ano,
26:27try mo itong school shoes.
26:28Kasya ba?
26:34Kasya ba?
26:34Opo.
26:35Opo.
26:35Opo.
26:36Opo.
26:36Drop it lang.
26:37Opo.
26:37Opo.
26:37Opo.
26:38Opo.
26:38Opo.
26:38Opo.
26:39Opo.
26:39Opo.
26:40Opo.
26:40Opo.
26:41Opo.
26:41Opo.
26:41Opo.
26:41Opo.
26:41Opo.
26:42Opo.
26:44Sir.
26:45Marami salamat talaga.
26:50Marami salamat na.
26:52Magkaroon na nga.
26:53Nakulag ganit.
26:54Naku nay.
26:54Maliit na bagay po yan.
26:56Maliit na bagay.
27:02Anal.
27:04Buti ka naman.
27:05Nakatataba ng puso na makitang humingiti ang isang bata.
27:15Lalo na yung mga pursigido at nagsasakripisyo para sa pamilya.
27:31Hindi magbabago ang buhay ni na Ronald dito sa isang iglap.
27:35Pero may dangal sa pagpupursige.
27:39At makapangyarihan ang mga pangarap.
27:43Kaano man ito kapayak.
27:51Mapabagong sapatos.
27:53O mas magaan na buhay para sa pamilya.
27:56Nararapat lang na matamasa ito.
28:01At hikit pa.
28:02At ang mga bata.
28:05Tulad ni Narona.
28:10Magandang gabi.
28:11Ako si Atom Arauli.
28:13At ito,
28:15ang Eye Witness.
28:15Maraming salamat sa panunod ng Eye Witness, mga kapuso.
28:36Anong masasabi niyo sa dokumentaryong ito?
28:39I-comment na yan at mag-subscribe sa YouTube channel ng GMA Public Affairs.
28:43Adios.
Be the first to comment