- 2 days ago
Aired (June 28, 2025): Sa mga lugar na malalayo at hindi maabot ng serbisyo, sino ang tutugon kapag may nasawi?
Sa Tboli, South Cotabato, isang grupo ng kalalakihan na kilala bilang ‘Team Horror’ ang sinusuong ang mabundok, malubak at mapanganib na daan para lang makapagbigay ng serbisyo sa mga pumanaw.
Sa Tboli, South Cotabato, isang grupo ng kalalakihan na kilala bilang ‘Team Horror’ ang sinusuong ang mabundok, malubak at mapanganib na daan para lang makapagbigay ng serbisyo sa mga pumanaw.
Category
😹
FunTranscript
00:00Transcription by CastingWords
00:30It's for them,
00:32at the end of the day,
00:34it's the end of their life.
00:50About 89,000 hectares,
00:52the Bayan of Tiboli
00:54is the most famous province
00:56in South Cotabato.
00:58Pero malaking bahagi nito,
01:00bulubundukin
01:02at mahirap abutin.
01:06Ngayong araw,
01:08papunta kami sa pinakamalayong
01:10barangay sa Tiboli
01:12para maghatid ng ataon.
01:14Yung munisipyo dito,
01:16merong silang
01:18servisyo para sa mga indigent
01:20na
01:22nagbibigay usually ng
01:24kabaong, ganyan. Pero dahil yung
01:26mga lugar dito, masyadong
01:28malalayo,
01:30sila na rin yung naghahatid
01:32ng kabaong doon sa bundok.
01:34Libre ito?
01:36Oo, ma'am.
01:38Libre.
01:40Mabigat ba yan?
01:42Magaan po, ma'am.
01:44Magaan lang pala,
01:46parang gawa sa yero?
01:48Oo, gawa sa yero po.
01:50Ganito na pala ang mga kabaong ngayon.
01:52Sila ang Team Horror,
01:54isang grupo ng mga embalsamador
01:56na ang trabaho,
01:58maghatid ng servisyo
02:00sa pinakamalalayong sityo.
02:02Si Joel Guindon
02:04ang leader ng grupo.
02:06Dating habal-habal driver
02:08na natutong mag-embalsamo.
02:10Siya ang kauna-unahang
02:12katutubong tiboli
02:14na naging lisensyadong embalsamador.
02:16Noong bata pa ako,
02:18noong tinitingnan ko lang
02:20yung ginagawa ng mga embalsamador
02:22yung dati na kasama doon.
02:24Nag-alalay-alalay din ako sa kanila.
02:27Yung nahasa din ako
02:29na tinitingnan ko yung ginagawa nila.
02:31Kahit hindi ko alam,
02:33pero sinasabi ko...
02:35Pag-aralan mo?
02:36Pag-aralan ko kung kaya
02:37kasi kaawa-awa naman
02:40yung mga tribo namin sa bundok.
02:42Halos apat na dekada
02:45nang nag-e-embalsamo
02:46si Kuya Joel.
02:49Dahil siya lang
02:50sa kanyang mga katribo
02:51ang marunong mag-embalsamo,
02:53araw-araw
02:54ang kanyang trabaho.
02:56Araw-araw kayong humahawak ng patay?
02:57Oo, araw-araw yan, ma'am.
02:59Kasi ilan po ba
03:00ang siniservisyohan ninyo?
03:0125 barangay.
03:03Ah, 25 barangay.
03:04Oo, yung dito sa Tiboli Town,
03:05sa Tiboli.
03:06Tapos ikaw lang?
03:07Ikaw lang isa.
03:08Ah, kaya araw-araw may kliyente ka?
03:10Oo, araw-araw yan.
03:11Papunta tayo ngayon dun sa barangay Tudok,
03:18yun ay yung pinakahuling barangay dito sa Tiboli.
03:21Magdadala tayo ng dalawang kabaong,
03:24pero di ba apat ang patay dun?
03:26Apo, apat.
03:27Pero dalawang kabaong lang dadalin muna ngayon
03:29kasi hindi dumating yung supplier.
03:31Bukas pa darating yung dalawa pang kabaong,
03:33so bukas na lang dadalin yung dalawa.
03:35So yung dalawa, sa kama na lang muna sila.
03:38Apo.
03:39Ay ano lang po, pulambuan lang.
03:41Sa simula, sementado pa ang kalsada.
04:01Pero makalipas ang ilang minuto,
04:03hindi napatag ang daan.
04:06Angkas ako ng panganay na anak ni Joel na si Mark.
04:16Sanay siya sa pagmumotorsiklo,
04:18dahil bata pa lang daw siya,
04:20inaangkas na siya ng kanyang ama.
04:22Simula grade 1, 2, 3, sinasama niya na po ako.
04:26Saan?
04:27Paghatid ng kabaong.
04:29Ako yung, kumbaga, ako yung backup niya.
04:31Nakasakay sa tanganay niya.
04:33Angkas na siya ng kanyang ama.
04:35Angkas ako ng panganay na anak ni Joel na si Mark.
04:37Angkas ako ng panganay na anak ni Joel na si Mark.
04:39Sanay siya sa pagmamotorsiklo.
04:41Dahil bata pa lang daw siya,
04:43inaangkas na siya ng kanyang ama.
04:45Nakasakay sa tanke ng motor.
04:51Pero iba raw ang husay ng kanyang ama
04:54pagdating sa pagmamaneho.
04:58Kung mapapansin ninyo,
05:00si Kuya Joel,
05:01pirmeng nakatindig
05:03dun sa kanyang motorsiklo.
05:06Hindi kasi siya pwedeng umupo
05:09dahil bumabangga yung kabaong sa kanyang likod.
05:12Halos kalahati nung upuan,
05:15sinasakop na nung kabaong.
05:18So kapag umupo si Kuya Joel,
05:21tatama yung kabaong dun sa likod niya.
05:24Kikis-kis.
05:25Tapos magkakasugat.
05:28Kaya titiisin na lang niya dalawang oras na nakatayo sa motorsiklo.
05:33Makalipas ang ilang minuto,
05:43naging mahirap na ang daan.
05:45Kaya, kaya?
05:46May mga pagkakataong,
05:47napapapigit na lang ako sa takot.
05:48Dito tayo?
05:49Dito tayo?
05:50Dito tayo?
05:51Dito tayo?
05:52Dito tayo?
05:53Dito tayo?
05:55Dito tayo?
05:56Dito tayo?
05:57Dito tayo?
05:58Yaaaah!
05:59Hahaha!
06:01Dito tayo?
06:06Kaya?
06:07May mga pagkakataong,
06:08napapapigit na lang ako sa takot.
06:11ito tayo ma'am.
06:12Dito tayo?
06:13Here you go.
06:23Here you go.
06:24You can't see anything.
06:26What?
06:27You're in the car.
06:28You're in the car?
06:29What?
06:30What?
06:31What?
06:32I'm not in the car, sir.
06:33I'm not in it.
06:34I'm not in it.
06:35What?
06:36What?
06:37What's that?
06:43Kailangan talaga, itrap mo lang talaga completely yung Skylab driver mo.
06:55Kasi talaga nakasalalay sa kanya yung buhay mo eh.
07:04Sa sobrang hirap ng daan, may mga pagkakataong kailangan ng bumaba at maglakad na lang.
07:13Medyo malalim, tapos single truck lang, so mas magandang bumaba na lang tayo kesa ma-disgrasya.
07:27Mukhang malalim ito eh.
07:34Aray, Susmaryosep, sorry.
07:38Kaya na dito? Okay.
07:43Maraming sityo sa Tiboli ang nabibilang sa tinatawag na GIDA o Geographically Isolated and Disadvantaged Areas.
07:57Mga lugar na sa sobrang layo, hirap maabot ng serbisyo.
08:01Eh, parang lalong nakakatahod kapag nakikita ko yung kabaong sa harap namin eh.
08:09Walang nangangahas na magpunta rito.
08:12Kaya kapag may namatay, madalas silang tinatanggihan ng mga punerarya.
08:17Bakit importante yung trabaho ng mga imbalsamador?
08:21First of all, ma'am, kasi yung lugar namin dito is more on farm, farmland communities, kabundukan.
08:30So pag hindi yun ma-preserve ng maayos, magkukos din yun doon ng sakit sa community.
08:38Kasi lilibing lang nila ng ano, hindi man lang na ano nang maayos.
08:45So it's either makakontaminate ng mga resources nila doon.
08:53Noong 2010, naisip ng munisipyo na magbigay ng libring ataol sa mga namamatayan.
09:00Ang problema, walang magdadala nito.
09:04Dito na nabuo ang pagtutulungan ng munisipyo at ng team horror.
09:09Sinabi ko sa kanya, Mayor, kung pwede, kunan natin ng license si Juckel.
09:16Hindi man, basta-basta mag-embalmer kung wala kang lisensya.
09:20Sa ilalim ng programa, sagot ng munisipyo ang ataol at motorsiklo.
09:26Habang ang grupo ni na Joel ang magsasakripisyo.
09:30Yung mga pamilya po nang namatayan, binabayaran po ba kayo?
09:34Ayun, pamilya ma'am, kung sa bayad, wala man sila eh kung saan kailangan mo kumukuha ng pera, may bayad sa akin.
09:43Kung minsan lang, kung magbigay sila ng 3,000, 2,000, yun ang binabigay ko sa mga tao ko.
09:50Sa loob ng labing limang taon, nasunyod na ng team horror ang pinakamalalayong sityo ng Tiboli para magdala ng ataol.
10:06At kapag emergency, minsan nagiging ambulansya pa sila.
10:11Inangkas ninyo yung patay?
10:16Inangkas yung patay. Yun ang pinakamahirap na gawain.
10:20Nakayakap sa inyo?
10:21Nakayakap.
10:22Eh, ba't po ninyo inangkas?
10:24Eh, kasi wala na na. Not choice naman. Wala naman tayong sasakyan.
10:28Eh, walang pera yung tao. Pagkatapos, siningilan mo ng 7,000, ikarga yung patay mo sa porlon.
10:33Oh, wala naman pera?
10:35Wala naman pera. Eh, not choice. Ikarga ko na lang sa motor kaya wala kayong gastos.
10:39Sa araw na ito, dalawang ataol ang aming dala.
10:45Kahapon pa raw na matay ang biktima, kaya nagmamadali ang lahat.
10:51Oh, nasurvive namin yun. Pero start pa lang daw yun.
10:5824 hours lang kasi nagtatagal ang isang bangkay.
11:03Sa ikalawang araw, nagsisimula na itong mabulok at mangaboy.
11:09Kaya gaano man kahirap ang lakbay, hindi pwedeng maghintay ang patay.
11:14Patay tayo dyan.
11:27Bumuhus man ang ulan, tuloy ang grupo sa pagmumotorsiklo.
11:31Pero pagdating sa dulo ng bangin...
11:36Ano na ito?
11:38Dadaan tayo dyan?
11:40Sa tuloy na yan?
11:41Tatanggalin niyo na lang.
11:45So tatawin pa daw tayo ng tuloy.
11:49Kasi ba yan?
11:50Kasi kaya ba tayo ng tuloy na yan?
11:52Ang problema, makitid yung tuloy.
12:02Hindi kakasya yung kabaong.
12:04So tatanggalin yung kabaong.
12:05Tapos, bumuhatin.
12:09Mano-mano.
12:09Nang naitawid ang mga ataol, larga na ulit ang team horror.
12:30Akala ko tapos na ang kalbaryo, pero hindi pa pala.
12:44Ilang minuto pa, narating namin ang pinakamatarik na bahagi ng bundo.
12:48Dahil sa ulan, lubhang lumambot na ang lupa.
13:18Huwag ka!
13:19Huwag ka!
13:20Huwag ka!
13:26Ilang beses kaming muntikan ng madisgrasya.
13:48Alas!
14:07Binabawasan nila ng hangin yung gulong para mas kumapit sa putik.
14:11The cat is more light than the cat,
14:14but the cat is more light than the cat.
14:16When the cat is more light than the cat,
14:20it starts to be a little.
14:22But when you don't see the cat,
14:25you're a little.
14:30Iboard-board for a while,
14:32but a few times it was going to be a motorcycle.
14:35Now, the group is not going to be able to do it.
14:44It's very difficult to do it.
14:50But it's not a choice.
14:52I don't know what to do.
14:55I'm looking at my job.
15:05When I was in the morning, I was very happy to be here.
15:12When I was in the morning, I didn't know what to do.
15:19When I was in the morning, I was in the morning.
15:25When I was in the morning, I was in the morning.
15:32When I was in the morning, I didn't know what to do.
15:40I said to Mrs. Ko, I would have left my job.
15:45Because...
15:47When I was in the morning, I was tired.
15:50I didn't know what to do.
15:52I said to Mrs. Ko, if I was in the morning,
15:55I would like to ask for help me.
16:02At some time, I was in the morning.
16:05At some time, I was in the morning, I was making no way for me.
16:09It's a long time for our lives.
16:11But we can't go to school.
16:12We can't go to school.
16:13We can go to school.
16:14We can go to school.
16:15We can go to school.
16:16We can go to school.
16:17Mahigit tatlong oras na kami sa biyahe,
16:20bug-bug na ang aming katawan.
16:22Pero sabi nga ni Kuya Joel,
16:24hindi pwedeng sumuko.
16:28Maya-maya, nakarating kami sa mabatong bahagi ng bundok.
16:34Medyo deligado dito kasi.
16:36Mas madunas ang limestone kumpara sa mabatotin.
16:59At makalipas ang halos apat na oras na paglalakbay,
17:03Ayun na! Barangay na!
17:05May mga bahay na!
17:07Walaan!
17:20Alas 4 na ng hapon nang makarating kami sa dulong barangay ng tudok.
17:24Dahil malayo pa ang bahay ng isa sa mga namatay,
17:38minarapat ng pamilya na kunin na lang ang ataol,
17:41tutal na imbalsa mo na raw ito kahapon.
17:44Hindi na kumain, hindi na nagpahinga,
17:48deretso ang grupo ni Kuya Joel sa bahay ng isa pang namatayan.
17:53Kapi!
17:54Kapi kayo, ma'am.
17:55Nandang araw ko.
17:57Kapi po, ma'am.
17:59Nagmamadali ang lahat na isagawa ang imbalsa mo.
18:02Pero nang lapitan namin ang bangkay.
18:05Ay!
18:06Bakit ang laki ng mukha?
18:08Naglaki, naglikwa na 24 hours na kasi, ma'am.
18:12Ako, nag-bloated na.
18:13Nag-bloated.
18:15Kahapon pa kasi siya namatay.
18:18Eh, siyempre malayo yung lugar.
18:21Ngayon lang nakapunta sila Kuya Joel.
18:2324 hours na.
18:25So, nag-bloated na yung mukha.
18:29Yun talaga ang problema kapag isolated na area.
18:33Buti na lang nandyan yung si Kuya Joel ng Team Horror
18:36kasi otherwise,
18:38pag wala sila dito,
18:40ililibing na lang nila yan ng hindi na embalsamohan.
18:46Mabilis na kumilo sila Kuya Joel at ang kanyang grupo.
18:51Habang inaayos niya ang katawan ng namatay,
18:56inahanda naman ang kanyang anak na si Mark
18:59ang mga gamit para sa formalin.
19:03Gano'ng karaming formalin gagamitin?
19:05Hindi biro ang pag-i-embalsamohan ng patay.
19:22Kailangan kabisado mo ang timpla ng formalin
19:25na ipapasok sa katawan
19:27para masiguradong hindi ito mabubulok.
19:30Sa mga hindi sanay makakita ng patay,
19:36madaling matakot sa ganitong mga sitwasyon.
19:41Pero maingat sina Kuya Joel sa kanilang pag-i-embalsamoh.
19:45Tinatrato nila ang yumaoh
19:47ng may respeto.
19:49Habang pinapasukan ng formalin ng bangkay,
19:52sige naman ang pagmamasahe
19:54para masiguradong pumasok ang gamot
19:56sa bawat bahagi ng katawan.
19:58Mag-i-embalsamohan ka ng tao.
20:00Kahit anong sakit ng tao,
20:02kung mahina yung kapit yung loob mo,
20:08para si kapon hindi mo na makaya
20:11kung hindi ka talaga senser magtulong sa tao.
20:16Halos dalawang oras isinagawa ang pag-i-embalsamoh.
20:23Gaano man kapayak ang pamumuhay ng mga tao,
20:26maingat na isinagawa ng Team Horror ang kanilang serbisyo.
20:32May payad man sila o wala.
20:34Magkano ba yun kapag yung private naman?
20:37May payad paloon sila.
20:40Kadalasan ay katulad ng Q-incree sa 25,000.
20:43At gano'n?
20:44Tapos yung tumatanggap ng mga referral galing kay mayor,
20:48pera talaga yun.
20:49Tsaka hindi sila pupunta dito?
20:51Hindi.
20:52Dadalhin mo ang patay doon sa kanila?
20:54Yun ang sistema to.
20:56So, si Kuya Joel na talaga yung pumapayag na pupunta dito?
20:59Ano nga si dito?
21:00Kahit na walang pera ay bigyan sa kanya,
21:03talagang siserbisyo niya yan.
21:05Hindi katulad ng iba.
21:07Kapag wala, nagkasukas.
21:08Kapag walang pera, walang servisyo.
21:11Mag-aalas sa isna ng hapon
21:13nang matapos ang pag-i-embalsamo.
21:17Inihanda na namin ang bangkay
21:19para ipasok sa ataol.
21:21Pero tila may problema.
21:23Dahil iisa lang ang sukat ng mga libring ataol ng munisipyo,
21:28nagkaroon ng kaunting problema.
21:30Pero nagawa naman nila ito ng paraan.
21:37At nang matapos itong bihisan at ayusan,
21:40sakalang sila nakapagpahinga.
21:41At nang matapos itong bihisan at ayusan,
21:43sakalang sila nakapagpahinga.
21:45Kung sa pagod nun minsan,
21:46kung sa pagod nun minsan,
21:47at nang matapos itong bihisan at ayusan,
21:48sakalang sila nakapagpahinga.
21:50Kung sa pagod nun minsan,
21:51parang yung gusto ko na sabi ko,
21:52gusto mo daw ma-surrender na rin ako sa tarbaho ko.
21:53Pero ano pong iniisip ninyo,
21:55ba't hindi pa rin kayo nagsusurender?
21:56Kung sa pagod nun minsan,
21:58parang yung gusto ko na sabi ko,
22:00gusto mo daw ma-surrender na rin ako sa tarbaho ko.
22:02Pero ano pong iniisip ninyo,
22:04ba't hindi pa rin kayo nagsusurender?
22:06Kasi yung naisip ko yung tao kasi.
22:07Dati yung tao tumatakbo dito sa akin.
22:08Pagkatapos,
22:09umuwi na sa luhaan.
22:10Parang ayaw ko mam eh.
22:11Kasi yung naisip ko yung tao kasi.
22:13Dati yung tao tumatakbo dito sa akin.
22:15Pagkatapos,
22:16umuwi na sa luhaan.
22:17Parang ayaw ko mam eh.
22:19Gaano man kalayo ang lugar.
22:20Ano mang hirap ang kanilang sinapit.
22:22Wala sila nagsusurender.
22:24Kasi yung naisip ko yung tao kasi.
22:26Dati yung tao tumatakbo dito sa akin.
22:29Pagkatapos,
22:30umuwi na sa luhaan.
22:31Parang ayaw ko mam eh.
22:36Gaano man kalayo ang lugar.
22:42Ano mang hirap ang kanilang sinapit.
22:44Wala silang hinihintay na kapalit.
22:58Ang mahalaga,
22:59mabigyang respeto ang patay
23:03sa huling sandali nito sa mundo.
23:07Kahit na mabayaran mo yan mam,
23:08hindi talaga mabayaran ang pira yan.
23:10Sa pagod pa lang.
23:11Alam mo naman, napakalayo dito.
23:14Kahit isang tawag ko lang yan mam.
23:16Pagtawag ko sana niya.
23:17Ito.
23:18Kailangan kita na yun.
23:19Akyat yan.
23:20Kahit nababagyo yan o
23:21nang pinapasawa niyan.
23:23O renorsyante lang ang servisyon niya.
23:27Kung negosyo,
23:28sigurong inaisip niyan mam.
23:30Tagal na sigurong mayaman.
23:32Pero?
23:33Pero yung pagtulong niya,
23:36hindi naman nakabasis
23:37kung ilang
23:38ilang
23:39ilang
23:40libo ni
23:41bibigay sa'yo kapalit
23:42sa servisyon mo.
23:43Kung minsan nga wala eh.
23:44Doon ako sa commitment talaga.
23:47Proud ako sa'yo sa commitment.
23:48Ito ang dahilan kung bakit naisip ni Mark na sumunod sa yapak ng ama.
23:55Alam niyang mas malaki ang kikitain niya sa ibang trabaho,
24:02pero ika nga nila walang iwanan sa biyahing ito.
24:08Darating kasi ang panahon mam,
24:10si Papa ay tumatanda na.
24:14So,
24:15kailangan talaga na may susunod.
24:18Na dapat hindi lang ako.
24:20Yung mga taong gusto rin matutuwiling
24:23na matuto at tumulong,
24:27isama na lang namin sa grupo namin.
24:34Pasado alas seis na ng hapon
24:36nang makaalis kami sa barangay Tudok.
24:41Pero kung gaano kahirap ang daan papunta,
24:46doble ang hirap pauwi.
24:49Wala akong nakikita!
24:54Dilip, putik.
25:01At ulan ang aming kalaban.
25:03Uy!
25:04Delikado kapag...
25:05kapag minuto rito madulas,
25:06kaya naglakad na lang ako.
25:07Ingat! Ingat!
25:08Bumaba ka na dyan!
25:09Delikado dito!
25:10Sa gitna ng biyahe,
25:12aksidente kaming natumba.
25:14Okay lang ako!
25:15Okay lang ako!
25:16Okay lang ako!
25:17Okay lang ako!
25:18Bumaba na lang ako!
25:19Bumaba na lang ako!
25:20Ayoko na i-risk!
25:21Maglakad na lang ako!
25:22Bumaba na lang ako!
25:23Bumaba na lang ako!
25:24Sa gitna ng biyahe,
25:25aksidente kaming natumba!
25:32Okay lang ako!
25:33Okay lang ako!
25:34Bumaba na lang ako!
25:35Hindi, hindi!
25:36Tumama lang ito!
25:37Saan, saan, saan?
25:38Dito lang!
25:39Okay lang!
25:40Okay lang ako!
25:41Hindi kaya!
25:42Bumaba na lang ako!
25:43Bumaba na lang ako!
25:44Ayoko na i-risk!
25:45Maglakad na lang ako!
25:52Alas otso na ng gabi nang makauwi kami!
25:54Ligtas ang lahat!
25:56Pwede nang magpahinga!
25:58Dahil bukas,
25:59makikipagsapalaran muli sila
26:01sa buhay at kamatayan!
26:04Pangarap sana!
26:07Yung mga daan namin dito,
26:10pag umuulan,
26:11sira kagad!
26:12Yung sana kung makita nila
26:15yung mga nandito sa gobyerno,
26:18sana kahit may liit na highway lang
26:21doon sa mga kabundukan.
26:23Kasi,
26:25kaawa-awa naman, ma'am,
26:27ang mga tao sa bundok.
26:28May kasabihan,
26:32sa gitna ng hirap at kalbaryo,
26:35lumalabas ang kabayanihan ng tao.
26:40Hindi man sila milyonaryo,
26:42pero mayaman sila sa puso.
26:45Maraming nagmamahal dyan,
26:47na totoo lang sa kanya.
26:48Kahit saan mo dalhin yan dito
26:50sa 25 barangays.
26:52Maraming nagmamahal.
26:54Alam nila na,
26:55mabuti.
26:56Mabuti yung hangarin niya.
26:59Tumulong talaga.
27:01Lalo na sa mga ganyang problema.
27:06Ang buhay ay isang paglalakbay.
27:09Kung gaano kahalaga ang trabaho
27:12ng mga sumasagip ng buhay,
27:15mahalaga rin ang papel na ginagampanan
27:18ng mga naghahanda
27:20sa ating huling hantungan.
27:26Sila ang mga wala sa kapangyarihan,
27:29pero maglilingkod hanggang kamatayan.
27:33Ako po si Cara David.
27:37At ito po ang Eyewitness.
27:39Eyewitness.
27:52Maraming salamat sa pagtutok ninyo sa Eyewitness, mga kapuso.
27:55Anong masasabi ninyo sa dokumentaryong ito?
27:58I-comment nyo na yan,
27:59tapos mag-subscribe na rin kayo
28:01sa GMA Public Affairs YouTube channel.