Aired (December 7, 2025): Mga hayop na dating endangered, ngayo’y nasa ‘least concern’ na dahil sa matagumpay na conservation efforts ng mga eksperto. Panoorin ang video.
00:05Malalaking hakbang at matipinding sakripisyo ang ginagawa ng iba't ibang grupu
00:12para lang masigurong patuloy na mabubuhay ang mga hayop sa mundo.
00:18Iba't ibang mga kalunos-lunos na sitwasyon na mapawikan na aming sinubukang tulungan
00:24sa loob ng labing walong taon ng aming programa.
00:28Kailangan namin niya kito dahil grabe yung mga tumor niya.
00:31Kaya't may tuturing na isang malaking tagumpay ang mahigit apat na dekadang paghihintay ng mundo
00:38bago tuluyang ibaba ang estado nito mula endangered o nangangalib maubos tungo sa disc concern.
00:49Ito rin ang naging kapalaran ng Black Shama o Siloy ng Cebu
00:53na dekada ng hindi narinig bago muling sumilay ang hunin nito sa natitirang gubat ng Cebu.
01:00The Shama is one of the most beautiful birds that can sing in the forest.
01:06Maaga pa lang, naghahanda na kaming mag-dive sa Sulu.
01:21Perfect day to dive.
01:25Wala pang current.
01:27Nice weather.
01:32Palubog pa lang kami.
01:34Sumalubong agad sa amin ang isang malaking pawikan.
01:38At may kasama ito, si Dunatello, ang residenteng pawikan sa isla.
01:49Pareho silang mailap.
01:53Sa di kalayuan, may napansin ang aking kasama.
01:57Yung surang malaking bato na nababalutan ng lumot.
02:03Nang lapitan namin ito, isang nangihinang pawikan.
02:12Pero nang masuri, buhay pa ito at nasa kritikal na kondisyon.
02:18Nagpa siya kaming iangat at tulungan ito.
02:23Halos puton na rin ang isang flipper o paligtik ng pawikan.
02:29May tumore yung pawikan!
02:32Kailangan namin ni Akito dahil grabe yung mga tumore niya.
02:39And we'll see what we can do.
02:42One, two, three.
02:44One, two, three.
02:45One, two, three.
02:46One, two, three.
02:47One, two, three.
02:48One, two, three.
02:49One, two, three.
02:50One, two, three.
02:5950-50 ang lagay ng pawikan.
03:03Kaya, sa dalampasigan na namin ito ooperahan.
03:06Meron siyang labing limang bukol.
03:15This is my OR today.
03:21And that's oh, yung neck niya.
03:23It's the neck of the tumor.
03:24Fibropapillomatosis ang tawag sa cauliflower-like tumor ng pawikan.
03:37Isa itong infection na sanhi ng herpes virus.
03:41At ang ganitong sakit ay posibleng makahawa sa ibang mga pawikan.
03:46Taking out the first tumor.
03:52Kapag hindi naagapan, pwedeng tuluyang manghina ang pawikan at mamatay.
04:00Kira makuha natin talaga yung mga luchini.
04:05That's a tumor, oh.
04:07We have to take, excise it completely.
04:10I think we're almost done with the sides.
04:14My last two stitches.
04:17And, uh, we're done.
04:21Bibigyan ko na ng antibiotics at saka pain reliever.
04:24Itong patient natin, ha?
04:26And in no time, ibabalik na natin siya sa dagat.
04:29Ganda, grabe ito yung mga natanggal natin sa kanya, oh.
04:32Oh, this tumor.
04:38Bago pakawalan, sinuri ko muna kung may sapat siyang lakas para lumahoy.
04:45Wow! Look at this.
04:47Our patient is ready to swim without all those tumors.
04:51Nice save, you know. This is a great thing.
04:59Sa tala ng International Union for Conservation of Nature o IUCN Red List of Threatened Species,
05:121982 nang maging endangered ang estado ng pawikan sa mundo.
05:18Kung saan maaaring tuluyan ang maubos at mawala ang mga ito.
05:21Dahil sa paghuli kawalan ng tirahan at polusyon.
05:28Gaya na lang ng aming nakunan sa sitwasyon nito sa Basilan kung saan lumalangoy ito sa basura.
05:35Pero ngayong Oktubre, matapos ang higit apat na dekada,
05:42ibinaba na ang estado nito sa least concerned sa mundo kung saan tumaas ng 28% ang global population ng Green Sea Turtle.
05:52Ito ang natitirang gubat ng Cebu.
06:00Pero ang mas malaking bahagi nito, tapyas na ang gubat.
06:05Dahilan para putik ang umagos sa rumaragasang baha tuwing may malakas na pagulan.
06:13Nasa 10,000 hektarya ng kagubatan ang nawala sa Cebu o halos kasing laki ng Bantayan Island mula taong 2001 hanggang 2022 ayon sa datos ng Global Forest Watch.
06:27Pero ang mulisipalidad ng Alcoy sa Cebu, inilaban ang kalanggubat.
06:35Sa nugas kung saan naninirahan ang endemic na black shama o siloy, nasa 1.6 hektarya na lang ang gubat na natitira.
06:45So akit tayo ngayon kasi ito daw yung active na time na nagpapakita itong siloy between 3 to 4 o'clock.
06:53Pero ang kalaban natin baka umulan so tara na, makita tayo.
07:01Bago pa bumuhos ang ulan, sasamaan tayo ng Forest Warden na si Pedro para subukang masilayan ang siloy.
07:10Taong 2008 na mapasama ang siloy sa lista ng mga endangered na hayop dahil ang bilang nito aabot na lang ng 3,000 wild.
07:20According to Kuya Pedro, we've reached the territory of the siloy or the black shama.
07:26Kuya Pedro, itong lugar na ito, paano nyo nalaman na ito yung territory ng black shama?
07:32May assessment kami.
07:34Kasama sa taga-DNR, every quarter may lagi buhat dito.
07:40Ang dating hunter na si Pedro, pangalaga na sa kagubatan at mga hayop sa wild ang pinagkakaambalahan.
07:49Para makilala at mapag-aralan ang mga ibon na makikita sa kanilang lugar,
07:55hinaral niya ang tunog ng mga ito.
07:58At si Pedro, kaya raw gayahin ang huni ng black shama o siloy.
08:11Kaya pati ako, napahuni na rin.
08:18Matapos ang ilang huni,
08:21maliit ang itsura ng mga siloy.
08:27Pero hingit itong nakilala dahil sa pagkantaan nito.
08:34Ang ganda ng huni niya.
08:39Ang balahibo ng ibon, kapag nasinaga ng araw, lumalabas ang asul na kulay nito.
08:47Naabutan naming naglilinis ng kanyang katawan ang siloy.
08:51Tapos yung tuka niya, napakaliit lang.
08:54This indicates that it feeds on insects.
08:58Unlike mga fruit eaters, medyo mahaba ang tuka niyan.
09:01At medyo mas malalaki ang tuka.
09:04Pero ito, it's designed to eat insects.
09:08At yung lipad niya, very smooth yung lipad niya.
09:14Alam niya na protected na siya, kaya ganyan na ang behavior ng ibon na ito.
09:19Sa tulong ng Department of Environment and Natural Resources o DNR,
09:24mga pribadong sektor at ang pangalaga ng mga lokal
09:29ang siyang laging daan para mas lumago ang kanilang gubat.
09:33Matapos ang labing pitong taon,
09:36ibinapa ng International Union for Conservation of Nature o ICN
09:41ngayong taon ang estado ng siloy bilang least concerned.
09:45Ibig sabihin, muli itong dumami sa natitirang gubat ng Cebu.
09:51Dati, walang nagprotektar sa kanila.
09:54Hinahunt sila.
09:55Almost 20 years na ang mga lokal dito sa Alcoy
09:59is nagprotekt na sa kanila.
10:01Maraming salamat sa panonood ng Born to be Wild.
10:06Para sa iba pang kwento tungkol sa ating kalikasan,
10:09mag-subscribe na sa GMA Public Affairs YouTube channel.
Be the first to comment