- 6 weeks ago
- #kmjs
Aired (August 10, 2025): DREDGING SA KATUBIGAN NG ZAMBALES, ITINUTURONG DAHILAN SA PAGGUHO NG ILANG RESORT SA LUGAR!
Ang mga nakatindig na istruktura sa San Felipe, Zambales, nasira! Ang mga kabahayan, kalsada at naggagandahang resort, tila unti-unting nilalamon ng dagat!
Ang itinuturo nilang puno’t dulo ng pagkawasak ng kanilang lugar…ang malawakang sand dredging sa probinsya.
Ang tanong ngayon ng mga residente kung proyekto ito ng gobyerno, bakit sila naaagrabyado? Sino ang tunay na nakikinabang dito? Gaano nga ba katotoo ang balitang ang buhangin mula sa Zambales, ang isa sa mga nakikinabang ay bansang China?!
Panoorin ang Kapuso Mo, Jessica Soho Special Report. #KMJS
“Kapuso Mo, Jessica Soho” (One at Heart, Jessica Soho) is the Philippines' top-rating news magazine program, hosted by one of the most-awarded broadcast journalists in the country, Jessica Soho. It features human interest stories, food, news personalities, travel, trends and pop culture.'KMJS' airs every Sunday, 8:15 PM on GMA Network. Subscribe to youtube.com/gmapublicaffairs for our full episodes. #KMJS
Ang mga nakatindig na istruktura sa San Felipe, Zambales, nasira! Ang mga kabahayan, kalsada at naggagandahang resort, tila unti-unting nilalamon ng dagat!
Ang itinuturo nilang puno’t dulo ng pagkawasak ng kanilang lugar…ang malawakang sand dredging sa probinsya.
Ang tanong ngayon ng mga residente kung proyekto ito ng gobyerno, bakit sila naaagrabyado? Sino ang tunay na nakikinabang dito? Gaano nga ba katotoo ang balitang ang buhangin mula sa Zambales, ang isa sa mga nakikinabang ay bansang China?!
Panoorin ang Kapuso Mo, Jessica Soho Special Report. #KMJS
“Kapuso Mo, Jessica Soho” (One at Heart, Jessica Soho) is the Philippines' top-rating news magazine program, hosted by one of the most-awarded broadcast journalists in the country, Jessica Soho. It features human interest stories, food, news personalities, travel, trends and pop culture.'KMJS' airs every Sunday, 8:15 PM on GMA Network. Subscribe to youtube.com/gmapublicaffairs for our full episodes. #KMJS
Category
😹
FunTranscript
00:00Ang tawag sa beach na ito dito sa bayan ng San Felipe, Zazambales, liw-liwa.
00:08Salitang Ilocano na ang ibig sabihin, aliw o kasiyahan.
00:14Pero paano pa kaya ito ngayon?
00:16Ngayong ang mga bahay at mga resort na narito, nilalamon na ng dagat.
00:22Sa baybayin ng San Felipe, Zazambales, matatagpuan ang katahimikan.
00:37Dito ang mga buhangin ay kulay abo, iniluwa ng Mount Pinatubo.
00:44Makikita rin dito ang nagtatayugang mga hilera ng puno ng agoho.
00:49Habang ang tunog ng alon, may dalang kapayapaan.
00:58Pero, may sigalot sa paraiso ngayon.
01:07Ang industriya ng turismo na pilit itinapayon ang mga residente rito, parang kastilyong buhangin na gumuho.
01:16Ang mga nakatindig kasi ritong istruktura, nasira.
01:22Ang mga kabahayan, kalsada at naggagandahang mga resort, unti-unting nilalamon ng dagat.
01:31Malayo po sa dagat natin, o.
01:33Gito niyo po ngayon ang nangyari, o.
01:35Dito po ang aming coastal road na nasira.
01:37Ayan po yung bahay namin sa harapan.
01:39Paano po maglalaro ang mga bata dito sa amin?
01:42Ang kanilang kapayapaan.
01:45Na uwi ngayon sa kaguluhan.
01:48At ang itinuturo nilang punot-dulo ng pagkawasak ng kanilang lugar.
01:53Ang malawakang sand dredging sa probinsya, o yung paghuhukay ng buhangin mula sa ilalim ng ilog at dagat.
02:02Ang mga buhangin na nakukuha mula sa dredging ay kadalasang ginagamit sa mga proyekto ng reklamasyon.
02:15Yung mga dredging ng mga barko, gaano sila kadalas nagde-dredge?
02:2024 hours yun, ma'am.
02:21Walang tigil?
02:22Walang tigil yun.
02:22Saan sila kumukuha ng buhangin?
02:24Dito, ma'am.
02:25Saan parte?
02:25Dito po sa tapat namin.
02:27Ginuha nila lahat yan.
02:28Ang tanong ngayon ng mga residente, kung proyekto ito ng gobyerno, bakit sila naaagrabyado?
02:36Grabe ang polis na dito ang ginagawa nila.
02:38Patigil mo na ito.
02:40Di pwede itong ginagawa nila.
02:42Sino ang tunay na nakikinabang dito?
02:45Kung tuloy-tuloy ang dredging dito, malulusaw kami.
02:47Nito'ng Webes, bumiyahi ako patungong San Felipe Zazambales para investigahan ang mainit na issue sa kanilang lugar.
03:06Mga puno ng agoho na sa litrato parang pine trees, buhangin, dagat, napaka-instagrammable na lugar.
03:14Noon yun, dahil ngayon, winasak ng kalikasan.
03:20At ayon sa mga taga rito, ng sand dredging sa kanilang ilog, pati na hanggang sa kanilang laot.
03:29Ang sumalubong sa akin, mga natumbang puno ng agoho at mga bahay at gusali na kung hindi man lumubo, binabandon na na.
03:41Solid structure, simentado, wala.
03:45Walang panama sa dagat.
03:47Banyo siguro ito dati.
03:49Ay, nakakatakot lang kasi may mga bakal-bakal na umuusle, oh.
03:52Ito, kwarto. Kasi may kama, may hanger. Wala. Tira-tira na lang yung mga naiwan.
04:02Kabilang sa mga nasira, ang resort na ito na pagmamayari ni Ellie na tuluyang nawasak sa nagdaang mga sama ng panahon.
04:11Ellie, ikwento mo nga anong naging epekto ng itong krisin at saka habagat dito sa iyong resort.
04:17Napaka-worse talaga yung nangyayari. Sira-sira lahat. Hindi na kami makapagtanggap ng guests dahil dyan.
04:23Ano ba ito dati? May mga cottage daw dati dito?
04:26Itong kinatatayuan natin, ma'am, may mga cottages dito tapos may mga new.
04:30Kasi yung lugar na yan, puro buhangin, puro puno po yan.
04:34Dahil sa naubos yung buhangin, nawala po siya lahat. Nilagyan na lang namin ng brickwater.
04:39Mabuti hindi inabot itong main building.
04:41Muntikan na yan, ma'am. Kung hindi namin inagapan ito, ito po nawala na yan lahat.
04:46Ang nagpalalaraw ng pagkasira ng kanilang resort, ang sand dredging sa Santo Tomas River.
04:53Ilang metro lang kasi ang layo nito mula sa dalampasigan.
04:58Ang ingay mula sa naglalakihang dredging vessels para bang mula sa malakas na motor o generator.
05:06Pinahalukay ang ilalim ng dagat para makuha ang buhangin habang ang tubig ibinabalik sa dagat mula sa gilid ng naglalakihang mga barko.
05:20Nitong Webes, naabutan ng aming team ang dredging vessel na ito, nakasalukuyang may operations.
05:31Nag-start sila ng madaling araw, 5 o'clock, nag-start siya ng nung-dredging.
05:37Around 9 o'clock, 10 o'clock, aalis na sila.
05:40Nag-de-dredge naman sila sa ilog?
05:42Hanggang ngayon, ma'am. Everyday yun, ma'am.
05:42Pupupunta sila sa ilog?
05:43Pupupunta sila nun sa ilog.
05:45Ah, okay.
05:45Lumalalim ng lumalamin, ma'am. Tapos dito, nag-erosion na nag-erosion.
05:50Hanggang sa, napapansin niyo po yung mga puno, ang lalaki mga puno yan, ma'am.
05:54Hindi yan basta-basta ng alon lang kung walang erosion na nangyayari.
05:57Taong 2019, nagbigay raw ng permit ang DENR o ang Department of Environment and Natural Resources sa mga operator na nagpahintulot sa gredging activities sa patlong mga pangunahing ilog sa Zambales.
06:12Ang Bukaw River sa bayan ng Butolan, Maloma River sa bayan ng San Felipe, at ang Santo Tomas River na dumadaloy naman sa mga bayan ng San Felipe, San Marcelino, at San Narciso.
06:26Alinsunod ito sa Administrative Order No. 13 Series of 2019.
06:31Layon daw nito na maprotektahan ang kanilang mga ilog at mapigilan ang pagbaha.
06:37Yung mga ilog natin dyan sa Zambales is declared talaga as heavy silted.
06:42Importante na maganda yung distribution ng sediments natin sa river o sa dagat kasi mas na-improve nito yung water flow.
06:50Pwedeng mabawasan yung mga pagbabaha sa community.
06:53Paong 2021, nung simulan ang dredging activity sa Butolan.
06:58Grabe ang pollution itong ginagawa nyo.
07:01Mula noon, napansin na raw ng mga residente ang nagiging epekto nito sa kanilang lugar.
07:07Mula dito, makikita mo yung extent ng nasirang pastaloy.
07:12Tirada rin palayon yan, no?
07:13Wala ng lupa.
07:14Palayon pa sa dagat natin, no?
07:16Bito niyo po kayo nangyayari, oh.
07:17Totoo ba na nagkakabaha dito dahil silted yung mga ilog?
07:21Ma'am, normal magkakabaha pagdating ng bagat at saka typhoon.
07:26After noon, wala naman.
07:27Wala namang baha na nangyayari.
07:29Ang saka nila, ang sinasabi nilang baha, prevention,
07:32na if in case masira yung dike nila, magkakaroon ng baha.
07:36Hindi ba pwedeng tibayan nila yung flood control nila para hindi sila bahain?
07:40Hindi yung kami dito na wala kaming, walang problema,
07:43dapat binigyan muna nila kami ng proteksyon bago nila gawin yung project nila.
07:49Bagay na sinigundahan ng Zambales Ecological Network,
07:53grupo na nais mapanatili ang balanse ng kalikasan
07:57habang isinusulong ang kaunlaran at kabuhayan ng mga komunidad.
08:01Ang Zambales ay never napunta sa listahan ng mga calamity areas as a result of flooding.
08:07Never.
08:08Because meron nga kaming drainage area na pagkalaki-laki na West Philippine Sea.
08:13So, lahat ng ilog namin, mga streams, lahat ng tubig papunta dito sa dagat.
08:19Nagkakabaha because dinag-dike nila yung ilog.
08:22Yung mga excess water sa farms,
08:25ang mangyayari lang, ito yung ilog, papapalag silang ganyan.
08:29And then, natural drain.
08:30Yeah, but ang taas ng mga dike, ng mga levee na ginawa nila.
08:35So, paano magbabagsak yung tubig galing dito?
08:38So, parang hindi flood control yung nangyari?
08:41No.
08:42Flood causing?
08:43Flood causing.
08:44So, now nata-trap yung tubig.
08:46Malabong mangyayari na magkaroon ng floods.
08:49Since na nagkaroon ng dredging,
08:50mas papalalim ang riverbed,
08:52tumataas yung capacity niya na mag-hold ng water.
08:55So, if ever na magkaroon ng heavy rainfall,
08:58maraming tubig yung ma-hold ng river na na-dred.
09:01Ang pagguho ng mga istruktura sa dalampasika ng San Felipe,
09:05hindi raw dahil sa dredging.
09:08Sadyang hindi raw talaga maganda ang lupa sa lugar
09:11dahil resulta lang ito ng tinatawag na akrisyon.
09:16Ang akrisyon ay ang unti-unting pagdagdag ng lupa o bato sa isang lugar.
09:22Sa Zambales, ang akrisyon resulta ng pagsabog ng bulkang pinatubo taong 1991.
09:32There are studies po ng MGB that meron ng erosyon before dredging.
09:37Itong Santo Tomas River is an active lahar channel after the 1991 eruption.
09:42Prior to that, ito yung isang ordinaryong ilog.
09:45Because of that, yung ating shoreline, masyado maraming sediments,
09:49yan ay na-erode at napupunta dun sa Reveldertan.
09:52And our shoreline, umubante ng almost 1 kilometer.
09:56Around 4 billion cubic meters ang nakaumang sa Zambales.
10:01Pinaghatian ng Bucow River, Maloma River at saka ng Santo Tomas River.
10:05And these are unclassified public lands.
10:07Wala ang titulo.
10:08Unstable po yan kasi yan e produkto ng rapid sedimentation.
10:12At ang mga gumuhong istruktura sa San Felipe, nakatayo raw sa mga lupain na ipon lang doon.
10:20It's natural because ang shoreline yan, it's basically a dynamic area wherein you have dominant deposition throughout the year.
10:27And then biglang mag-e-erosion kapag panahon na ng bagyo at saka ng habaga.
10:33Kasi sinasabi nila na hindi daw dapat napatayuan itong lugar na ito ng mga resort, ng mga bahay.
10:43Kasi nga wala naman daw ito dati.
10:44Kung baga, clean name back lang daw ng dagat ulit.
10:48Yung lupa that was artificially created by the eruption of Mount Pinatubo.
10:53Anong sagot nyo doon?
10:54Alam pala nila na hazard dito.
10:57Eh bakit pinopromote ng tourism dito?
11:01Actually, meron akong mabuhay tourism, mame.
11:03Since 2019, 2020, nung pandemic, nagbigay sila, rin-recognize kami ng tourism.
11:10Na itong lugar na ito, pinopromote ng San Felipe, pinopromote ng provincial tourism, na itong lugar na ito ay maganda.
11:19Kaya nga lahat kami na mga nag-invest dito, nagbigay sila ng permits, ma'am.
11:23Meron kaming binabayaran na amilyar, may tax dick kami.
11:26Ngayon, kung tatanungin nila sa legality ng property, tanungin po nila yung may-ari ng lupa na binilhan namin,
11:34kung saan nila galing yung mga documents na yun, hindi po kami.
11:37Kasi kami, nag-invest kami, bumili kami in good faith.
11:41Hindi po kami tumayo lang dito na nangagaw kami ng lupa na sinasabi ng gobyerno na sa kanila.
11:46Alam nyo po, yung sinasabi nilang pinayagan ay mapakarami pong peking papilyan.
11:52Ang sinasabi po nila, ay meron daw silang permit.
11:57Hindi po dapat talagang tinatayuan at accretion po yun.
12:02Wala pong stable na po pwedeng pagtayuan doon.
12:06At saka hindi pa po na i-declare ng DNR yan na pwede nang ipamigay yung lote,
12:14dahil po ang tawag nila dyan, unclassified public land.
12:18Kaya nga po ngayon ay nagtayo ang ating gobyernador ng for sure management council sa probinsya
12:26para po siya ngayong mag-cater tingnan lahat ito.
12:30Ang setback is it's already a tourism area and it's giving us also economic benefits sa aming bayan.
12:39So as a mayor, you have to look for a win-win solution.
12:42You have employment, you have resort, but at the same time, you cannot sacrifice the safety of the residents.
12:48So what I do is I keep on reminding every business permitting situation that the area is very vulnerable.
12:56In the meantime, ang laking lugi nito sa inyo, Ellie.
13:00Hindi lang lugi, lubog pa kami sa hutang.
13:03Paano yung mga tao nyo?
13:04Sila, umaasa lang din yung pamilya nila dito sa amin.
13:08Yung kita namin, kung kumikita kami, kumikita sila.
13:10Pag tapos nito, wala na, wala din silang trabaho.
13:12Dito naman sa barangay Sindol, apektado na rin daw ng dredging ang pangingisda ng mga residente.
13:22Si Namayra at April, deka-dekada na raw na umaasa sa biyaya ng dagat.
13:2828 years na kami nakatira dito sa Cityo Tectec.
13:31Pangingisda ang unang kabuhayan namin noon sa kayong pag, lagi ako, pag nakahuli yung asawa ko, tinitinda po namin.
13:37Tapos pag yung may mga guests kami, dito sa mga cottages namin na pinaparintahan, kahit maliliit lang, kumikita naman kami.
13:46Pero dahil sa patuloy na dredging,
13:52nasira ang coastal road namin, nasira ang pangkabuhayan.
13:55Pati mga bangka, hindi na yung maibaba dahil malalaki yung mga bato na nakaharang sa kalsada.
14:01Ito po ang aming coastal road na nasira dahil sa dredging.
14:07Ayan po yung bahay namin sa harapan na, tinan niya po iturak.
14:18Patigil mo na to, di pwede itong ginagawa nila.
14:23Napasokan na ng tubig yung bahay namin dahil sa sobrang lakas ng alon, sa habagat.
14:28Pero noon hindi naman nangyayari yan.
14:30Pero magamula nga nang nakuha yung mga buhangin sa harap namin,
14:32siyempre gagamutin niya yung sarili niya.
14:34Kukunin niya yung mga buhangin na nawala sa kanya.
14:36Kinukuha na niya dito sa taas.
14:39Nung nakaraan, andito mismo yung barto.
14:42Ang dredging, natigil daw nito lang nakaraang taon.
14:46Pero ang epekto nito sa kanilang kabuhayan, ramdam pa rin hanggang ngayon.
14:51Maintenance po yung asawa ko sa resort, tapos po ako po e caretaker.
14:552024 po na wala na kami ng trabaho dahil na ibenta na po ng may-ari yung resort
15:00dahil sa takot na malusaw din po yung lupa.
15:03Nagsimula po ang dredging is, yung mga guests po is nagka-cancel na po sila ng book
15:08dahil po, imbis po na peaceful sana yung pagpunta nila sa mga resort o mag-relax,
15:12hindi po sila nakakapag-relax kasi sa ingay ng barko, sa usok,
15:16tapos lumalalim po yung tubig.
15:17Laking pagtataka rin daw ni Namaira kung bakit hindi lang sa ilog may dredging,
15:24kundi pati na sa dagat sa West Philippine Sea mismo.
15:29Dagat na po ito. Hanggang dyan sila nagkakuan, hindi nangunguhan ng buhangin.
15:37Yung po sabi nila na part ng shoreline ang ating dinedredge.
15:42Pagkaka po makita nyo, yung ating shoreline, it's about one kilometer na po ang naging lapad.
15:48Yan po ang unclassified public land ang tawag po dyan.
15:52Mahaba po yan at napakaluwang na lugar ang puro akrisyo na yan.
15:59Magkikita mo talaga yung buhangin na umiikot. May dilalabas din siyang mga tubig at kasama mga buhangin.
16:13Sinubukan namin kunin ang panig ng Governor ng Zambales, Ermohenes Evdane,
16:19ang pinaharap niya sa amin, provincial engineer.
16:22Ang ating kababayan, mga Zambalenyo, kailangan po natin ay magtulong-tulong tayo,
16:29mag-co-exist, hindi po po pwedeng ang mabuhay lamang ay yung nasa shoreline.
16:35Meron din po tayong maandun sa kapataga ng mga kapatid,
16:38nandun po sa kabundukan, na apektado pa po ng ating pagputok ng pinatubo,
16:44na sa hanggang sa ngayon ay wala pa rin silang mga sakahan.
16:48Alam nyo po, walang problema ang hindi na susolusyonan.
16:51Hindi po tayo puro reklamo.
16:53Tingnan natin kung ano yung problema,
16:55at kung paano natin ma-re-resolve.
16:58Sa Zambales po ngayon, halos wala ng baha.
17:01Hindi tulad nung araw.
17:03Nililinis po natin ang ating kailugan ng libre.
17:07Nagbabayad pa po sila ng revenue sa probinsya.
17:11Sinubukan din naming ma-interview ang Mayor ng San Felipe,
17:15si Engineer Reinhard Jerezano,
17:17pero nasa abroad daw ito habang isinusulat ang aming report.
17:22Pero sa nauna niyang ibinigay na interview,
17:25ipinaliwanag niya na ang dredging ay para masolusyonan daw ang pagbaha.
17:30Binabaha na kami dito.
17:32If you will go to the upstream side,
17:3420-30 meters higher yung riverbed than the land side.
17:38So, you see, lot ng tubig sa bugdok.
17:40Bago dadaan to, nadaan mo na rito.
17:42There are structures na talagang even before pa akong mag-may.
17:47So, they're already there.
17:48And I keep on reminding these occupants na they are always a trace.
17:53Na kasi yung dagat umuusad eh.
17:54Akala ng iba, hindi babalik yung dagat.
17:57Iba, nagtatayo ng cottages and so on for initially for temporary.
18:02I think instructed pa sila to leave the coastal area.
18:06Meron ng move together, of course, with the NR and the Provincial Engineering Office
18:13to delineate talaga yung boundaries.
18:16Asan na itong mga resort and let them understand yung nature ng coastal area.
18:23Anong gusto mong sabihin sa gobyerno?
18:26Local man o national?
18:29May mga pera yung mga barko na dinadalhan nila ng buhangin.
18:33Sana kami, bago nila gawin, bigyan naman nila kami ng proteksyon
18:37para magkakapaghanap buhay kami at saka makapagbigay din kami ng hanap buhay dito sa lokal.
18:42Stop draging.
18:45Hindi lang po buong beachfront ang masisira, kundi po buong community.
18:50Wala na po kaming matitirahan.
18:53Kung pwede nga lang po sana ibalik ninyo ang buhangin na kinuha ninyo.
18:55Sa isa ring interview ni Mayor Jerezano sa Inquirer.net noong 2024,
19:02sinabi niya na ang buhangin mula sa San Felipe ay ginagamit sa isinasagawang reclamation projects sa Manila Bay.
19:11Nakuhanan ko kamakailan mula sa eroplano ang kasalukuyang reclamation projects sa Manila Bay
19:17at ang napakaraming mga barko na nagtatambak ng buhangin.
19:23Gatuldok lang ang mga ito mula sa ere.
19:26Pero sa malapitan o mula sa dalampasigan,
19:29mga higanteng barko pala na siyang naghahakot ng buhangin mula sa mga ilog at kahit sa karagatan.
19:39Ayon sa mga residente, madalas daw makita ang sand dredging ships.
19:43Hindi lang dito sa San Felipe, kundi sa ibang mga lugar o sa karagatan ng Zambales at pati nga raw sa ibang mga probinsya.
19:53May mga haka-haka o espekulasyon noon na ang buhangin ipinantambak ng China sa mga inukupa nitong EEZ o Exclusive Economic Zones at Teritoryo ng Pilipinas
20:06ay nanggaling din di umano sa karagatan ng Pilipinas mismo bagamat wala itong kumpirmasyon.
20:13As far as we know, these dredging ships are owned by the, and operated by the China Harbor Engineering Corporation.
20:23Chinese company, mainland China?
20:26Yeah.
20:26So lahat ito, Chinese dredging vessels?
20:29Yes.
20:30Would you know if these were the same dredging ships na gumawa rin ang artificial islands sa West Philippine Sea?
20:38There were a lot of stories ng mga nakasakay ng mga parto na yun, na Pilipino,
20:44na sabi nila nagdadala sila ng buhangin doon sa mga disputed islands natin.
20:50Pero yun pa lang yung alam namin, nadirinig namin ang mga ebidensya.
20:55And meron kaming software app that we're using to monitor the dredging vessels.
21:00Sometimes, we see dredging vessels na Chinese, tapos hindi siya pumupunta sa Manila Bay.
21:09Papunta siya ng north, tapos lumagpas na rin siya ng Bukaw River, yung isa pang dinidredging nito.
21:15Lumagpas na rin siya ng Pangasinad, ng Ilocos.
21:17Sabi ko, saan papupunta to?
21:19Napagkatapos niya maghukay ang buhangin dito sa aming ilog, saan siya pupunta?
21:26Batay sa aming pagsasaliksik, nung nagsagawa ang Hong Kong ng reclamation para sa kanilang airport,
21:34isa ang Pilipinas sa makinuhanan o binilhan nito ng buhangin.
21:39Sa parehong taon, inalmahan ni Nooy Senator Ralph Recto ang posibilidad na Pilipinas nga
21:46ang pinagkukunan ng buhangin para sa reclamation projects ng ibang mga bansa.
21:52So is it possible na itong mga dredging ships na ito would extract sand from Philippine Seas
22:00and bring it elsewhere outside the Philippines kaya?
22:04I think merong sumasalise na hindi permit holders dito sa dredging na pinapabayaan lang nila.
22:11And before the Manila Bay reclamation na sinusupplyan nila,
22:16they were actually supplying, sino Governor, they were supplying Singapore.
22:21Inaamin nila yun.
22:23Nung bago ko dumating dito, nagpibenta na sila sa Singapore.
22:28Nalunugi sila kasi papabaan sa kayong reclamation na ron.
22:32So nang kataon naman na merong reclamation sa Metro Manila.
22:36We're very angry, first of all.
22:42We're really broken-hearted sa ginagawa ng pamahalaan sa atin,
22:46especially the local government.
22:48Mula nung nangyari ito, wala silang pakialam dito.
22:51Instead na supportahan ng mga tao dito,
22:54sinisiisip pa nga kami.
22:55Bakit kami nakikipag-away?
22:57Bakit sila nagtayo dito ng structures?
22:59Obligasyon nila na itigil ang dredging.
23:05Obligasyon nila na tulungan ang mga tao dito.
23:08Because under the policy, sa Dow 13, 2019,
23:12may bond pa nga doon ng mga contractors.
23:15Dapat meron silang 20 million peso bond.
23:18Paano natin babayaran si Naely dito?
23:20Sa nangyari sa kanila?
23:2120 million, kasha ba yun sa buong San Felipe?
23:24Ang dredging neto ay napakalaki ng panginabang sa mga sambalinyo.
23:31Nagkakaroon pa ng revenue ang probinsya.
23:34Siguro po kung may nagre-reklaman man isa-dalawa,
23:37pero merong sariling interest.
23:39Wala po naman talanggang legal na nasisira.
23:43Kasi po, nandoon sa lahat sa akresyon.
23:45Ilan lang po naman yun.
23:47Kanya nga po lahat ng mga nag-ooperate na yan,
23:49merong bond.
23:51Idideside na lang ng inter-agency committee
23:53para po bigyan ng kompensasyon.
23:57Ang mga may-ari is mga in-check.
24:01Kasi hindi maintindihan yung mga nga kwan nila eh.
24:03Letters na kwan dahil in-check ang pagkakagawa ng mga kwan nila, pangalan.
24:07May nakikita po kami, mga Chinese,
24:10mga kwan na bumababa pag araw ng biyarnes, sabado.
24:13Sila po ang mga trabahante doon sa loob ng barko.
24:15Ito ang mga ano ng Chinese, kalat nila.
24:19Nagsaliksik ang aming team tungkol sa nabanggit na Chinese company,
24:25ang China Harbor Engineering Company o CHEC.
24:29Ayon sa kanilang page,
24:31isa silang major international engineering contractor
24:34na ang pangunahing serbisyo talaga,
24:37dredging at ang paggawa ng marine infrastructure projects
24:41at reclamation services.
24:43Kinumpirma ng mayor ng San Felipe,
24:46ang CHEC ay subsidiary ng China Communications Construction Company
24:52o CCCC na nagsagawa raw ng dredging sa kanilang lugar
24:57at ang nakuha nilang buhangin
24:59ang siyang ginagamit niyumano sa reclamation projects sa Manila Bay.
25:03Yung flood control na sinasabi nila,
25:05it's just now an excuse para kumuha ng sand reclamation
25:09para sa Pasay Harbor na ongoing project ngayon.
25:13And there are 21 reclamation projects in Manila Bay.
25:17So, anong gusto nilang gawin?
25:18Ukayin kaming lahat dito sa Sambales.
25:21Actually, ito, this is not an artificial accretion.
25:24This is natural accretion.
25:26Nagawa talaga ni Mount Pinatubo.
25:28Bumabagsak lang lang bumabagsak yung buhangin niya.
25:31Pag nakita niya yung ilog, diba?
25:33May tubig ngayon, gumaganyan lang siya.
25:35Ganyan lang ang flow niya.
25:36Pero pinakialaman nila, binutas nila yan.
25:39E di, kumuha siya ngayon ng buhangin dito.
25:43Ang buhangin pong na-extract dito
25:45ay dinadala po doon sa Pasay Reclamation
25:48and then doon po sa airport ng Bulacan.
25:51Maganda nga po at kahit paano
25:53nagkaroon ng mga reclamation na ganyan.
25:55Kami yung bububuhay ng ekonomiya dito sa Sambales.
26:05Sina Ellie, yung mga resort owners dito
26:06nagbibigay ng trabaho sa mga tao
26:09dahil wala namang kaming mga factories dito.
26:12Wala kaming industries.
26:14Puro farms na to and tourism.
26:16Yun ang pinagkikakitaan dito sa provincia.
26:21Kung tutuusin,
26:22tila walang hanggan
26:24ang buhanginan ng Pilipinas.
26:26Lalot napakalawak ng ating karagatan.
26:29Pero para saan ba
26:30ang yamang ito
26:32kung ang paghakot naman ng buhangin
26:34para sa mga dambuhalang proyekto
26:37kung saan man
26:38ay magdudulot naman
26:40ng pahirap at pasakit
26:42sa mga maliliin.
26:43Patikil mo na to.
26:46Hindi pwede itong ginagawa nila.
Recommended
1:09:32
1:21:54
1:28:23
1:14:16
Be the first to comment