Mga lola, ikinuwento ang kanilang naging karanasan noong World War II | I-Witness - video Dailymotion

GMA Public Affairs

Halos apat na buwan umanong nanirahan sa loob ng isang kuweba ang pamilya ni Nanay Lourdes, dala-dala lamang ang isang kaldero, kaunting bigas, at ilang piraso ng damit. Sa bawat araw ng pagtatago, gutom at pangamba raw ang naging kaagapay nila.  Sa edad na 13, nasaksihan naman ni Nanay Joaquina ang bangis ng digmaan, kung paanong nagbago ang takbo ng kanilang buhay nang bumalik ang mga Amerikano at lalong tumindi ang pananakot ng mga sundalong Hapon.  Panoorin ang ‘The Last Days of Yamashita,’ dokumentaryo ni Mav Gonzales sa #IWitness.

Transcript

00:00Kung sa kabundukan, nagbabakbakan ang mga puwersang Hapon kontra sa mga Pilipino at Amerikano.

00:08Sa kapatagan,

00:14may sarili ring laban ang mga sibilyang na ipit sa gyera.

00:21Si Nanay Wakina, 13 taong gulang noong kasagsagan ng digmaan.

00:26Kung ano man ang natitirang normalidad sa buhay nila noong Japanese occupation na wala noong bumalik ang mga Amerikano.

00:56Ang pamilya naman ni Nanay Lourdes, halos apat na buwan daw nagtago sa isang kuweba.

00:58Ang pamilya naman ni Nanay Lourdes, halos apat na buwan daw nagtago sa isang kuweba.

01:12Bitbit lamang ang isang kaldero, bigas at ilang pirasong damit.

01:14Ang pamilya naman ni Nanay Lourdes, halos apat na buwan daw nagtago sa isang kuweba.

01:24Bitbit lamang ang isang kaldero, bigas at ilang pirasong damit.

01:28You know, my mother, whenever she hears the sound of the gun of the Japanese, she's very, what is that?

01:46Like very frightened.

01:48Opo.

01:49Of course, you can see, here's the sound of the Japanese gun.

01:54Then, we go and just hide after.

01:59Sa kasalukuyan, ginawa ng campsite ang Mount Puloy.

02:06Nung anong bata kami, nakwento nila mama na...

02:09Pero hanggang ngayon, may mga nahuhukay pa rin World War II artifacts ang pamilyang may-ari ng lupa.

02:16Kasi may plan tayo dito na kahit maliit na mini museum sana.

02:22O kaya yung iba, para ma-save, binaba namin doon sa...

02:27Yung machine gun, mga helmets, gano'n.

02:31Tapos yung unsafe na live, pinapasurrender na lang sa polis.

02:38Para hindi natin alam.

02:39Kasi baka kung sasabog yan, buhay naman yung ano doon.

02:43Oo.

02:49Dahil na rin sa alamat ng Yamashita's treasure, may mga dumadayo sa Ifugao para hanapin ito.

02:56Eh, pa'y po ito? Mas malalim.

03:00Silubukan yan ng treasure hunter.

03:02Treasure hunter? Pilipino?

03:04Hmm, kasamahan din natin.

03:06Huh? May nakuha po sila.

03:08Wala naman mo.

03:09Wala?

03:10Naku.

03:11Bokya?

03:12Oo.

03:13Baka nakulang...

03:14Ang lali mo?

03:15Nine meters po yan.

03:16O, yun.

03:21Matapos ang gyera, maraming treasure hunters ang sumubok hanapin ang umano'y mga naiwang ginto ni Yamashita sa iba't ibang sulok ng bansa.

03:32I am very skeptical about that. And definitely it's not Yamashita's.

03:37Kasi sobrang late ang dating ni Yamashita dito.

03:40Earlier in the war, siyempre, pang-apat si Yamashita eh.

03:44So, it is most possible na kung meron namang kayamanan na dinala dito, it was brought in earlier.

03:50Kasi pagdating ni Yamashita dito, puro air raids na eh.

03:54Wala nang panahon na magkumuha ng gold.

03:58I don't know.

04:02Diyan na ho kayo.

04:03Dito na daw. Dito na raw nahukay yung mga buto.

04:05At sa Mount Puloy, may gintuman o wala, ang tiyak na nakabaon sa lupa, mga bangkay ng mga sundalong na sawi sa bakbakan.

04:17Sa isang foxhole, buto raw ng tao ang nahukay nila.

04:23Ito, ito. Ito yung isa.

04:25Ayan, nandito pa raw yung buto.

04:27Meron silang nahukay na buto ng tao dun sa baba.

04:30Pero ayan, medyo, hindi ko matal kung saan ang parte to, pero mukhang part of a long bone.

04:36Kasama tong mga bakal na to.

04:38Ito po, ano ho kaya yan?

04:40Baka bomba to.

04:41Mga shockers yung bomba.

04:43Baka tinamaan yung taong to, kaya yun, tatay.

04:49Pero hindi lang daw ito ang nakita nilang buto sa paligid.

04:53Noong nakwento sila lolo, marami noon nakikita nila.

04:57Pero may buyer noon ng mga ulo lang noon, kaya meron yan noon eh.

05:04Iwanan na lang natin siya dito.

05:06Balik na lang natin.

05:09Kung gaano man katindi ang pagnanais ni na General Yamashita na manatiling buhay,

05:15umaabot din sa sukdulan ang kanilang katatagan.

05:20Dahil ang Ifuga Warriors at iba pang Pinoy na kabilang sa USAFIP-NL

05:25o United States Armed Forces in the Philippines Northern Luzon,

05:29pinaghandaan na sila.

05:31Pinalibutan ng mga ito ang kampo ng mga Hapon.

05:35Sir, ito pong area na to kung nasan tayo, yung kampo ng mga Hapon.

05:39Yung mga Ifugao, saan mo sila? Kasi di ba sabi parang napalibutan na sila dito?

05:44Dito po mga banda tapos dito po sa baba.

05:47Kasi yung mga Amerikanong po natin, binobomba po yung kampo ng Hapon.

05:51Yung mga warriors po natin na Ifugao, dito po sila sa baba.

05:55O matras ang grupo ni na General Yamashita papuntang Bontok Province.

06:04Dito po sila tumasakyan din.

06:06Kasi doon po tumatakbo na po siya kasi nagigipit na po siya sa

06:10Ifugao warriors din di American soldiers.

06:15Kaya patakbo siya ng patakbo hanggang doon sa Mount Napulawan.

06:20September 2, 1945, nasukol ang Tiger of Malaya.

06:29Naglakad siya with his staff.

06:31And he already, he made arrangements.

06:33Even before he came down,

06:35nagko-communicate na may American plane na pumupunta sa headquarters niya

06:40tapos na yung digmaan, let us work out the formal surrender.

06:45And sumasagot naman sila.

06:47They were given a radio, so they kept in touch.

06:49So alam ng Amerikano na pababa na siya.

06:52Ito ang nag-iisang litrato nakuha kay Yamashita

06:55habang bumababa ng bundok.

06:57When Yamashita came down, actually hindi siya mag-isa.

07:00He came with his chief of staff, General Muto.

07:03He came with the Japanese Navy commander,

07:05tsaka yung mga staffs nila.

07:07Kasi may 20 people sigurang isang grupo coming from Kiangan.

07:11But since si Yamashita nang nasa harapan, parang siya yung nabigyan ng focus.

07:15Si Nanay Wakina at Lourdes, personal na nakita si Yamashita nung mga bata pa sila.

07:22They were rode in American vehicles,

07:26which is old, still, but medium vehicles,

07:30with two Americans.

07:33And then there was also a Japanese,

07:37who is always the head of Yamashita,

07:40and is stout, and not so hard,

07:43with many medals here hanging.

07:46Then when he wants to smoke,

07:49his head will light up and he will smoke.

07:54And then he was looking jolly.

07:56He was looking jolly?

07:57Yeah.

07:58Talaga?

07:59He seems to do not have the fear nga.

08:03Maraming salamat sa pagtutok sa eyewitness mga kapuso.

08:06Anong masasabi niyo sa dokumentaryong ito?

08:09I-comment na yan at mag-subscribe sa GMA Public Affairs YouTube channel.

Mga lola, ikinuwento ang kanilang naging karanasan noong World War II | I-Witness

Category

Transcript

Be the first to comment

Recommended