#dailymotion #youtube #facebook #twitter #twitch #motiongraphics #deezer #tv #dlive #instagram #stream #motion #twitchstreamer #fightingmentalillness #twitchclips #twitchretweet #twitchaffiliate #twitchshare #ant #scribaland #tiktok #grecja #spotify #gelio #gry #vimeo #google #motionmate #youtuber #greekquotes
Category
馃帴
Short filmTranscript
00:00Historia budowy to historia ludzi, kt贸rzy t膮 budow臋 projektowali, prowadzili i cz臋艣ciowo p贸藕niej przeszli do eksploatacji.
00:11Budowa faktycznie trwa艂a od sierpnia 1935 roku do 26 lutego 1936.
00:21By艂 to rekord, kt贸ry w 贸wczesnych czasach nie mia艂 w sobie r贸wnych, zw艂aszcza, 偶e to si臋 dzia艂o na zewn膮trz, na trasach, na stacjach.
00:32To wszystko dzia艂o si臋 w bardzo trudnych, wyj膮tkowo trudnych warunkach zimowych.
00:36Bo ju偶 w pa藕dzierniku 1935 roku nasta艂a w Tatrach zima, kt贸ra nie popu艣ci艂a a偶 do wiosny.
00:45Kierownikiem ca艂o艣ci by艂 in偶ynier Stadnicki, jego zast臋pc膮 in偶ynier Borys Lange i ca艂y szereg m艂odych in偶ynier贸w, kt贸rzy wykazali si臋 z jak najlepszej strony.
00:59Ca艂a budowa kolei trwa艂a 6,5 miesi膮ca.
01:15Chyba potrzebny tu by艂by g艂os narciarza nieznanego, kt贸rego z Kasprowym 艂膮cz膮 przedkolejkowe jeszcze dzieje i wspomnienia.
01:30Nie by艂o bowiem tak, 偶e szczytem sw膮 s艂aw臋 zawdzi臋cza艂 kolejce.
01:35To raczej budowa kolejki zawdzi臋cza sw贸j pocz膮tek s艂awie, narciarskiej s艂awie tego szczytu.
01:41Kasprowy by艂 przecie偶 艣wi臋t膮 g贸r膮 narciarskiego bractwa na wiele lat przed startem budowy.
01:50Tu zdobywa艂o si臋 zjazdowe ostrogi pracowitym i owocnym znojem d艂ugiego podchodzenia.
01:56Tu odbywa艂 si臋 obrz膮dek pasowania na rycerzy bia艂ego szale艅stwa.
02:01Tutaj spotykali si臋 wybra艅cy, ci, kt贸rzy dost膮pili doskona艂o艣ci, posiedli sztuk臋 szusa z Kasprowego.
02:07To w艂a艣nie s艂awa ich schadzek i zjazd贸w leg艂a u podstaw projektu budowy.
02:37Kamie艅 przed kt贸rym stoimy zosta艂 postawiony przez wykonawc贸w kolei linowej na Kasprowy Wierch
02:59przy cichym za艂o偶eniu, 偶e na nim w przesz艂o艣ci umie艣ci si臋 tablice ku czci wiceministra Bobkowskiego,
03:07tw贸rcy nowoczesnego narciarstwa i turystyki w Polsce,
03:12inicjatora budowy kolei linowej na Kasprowy Wierch i innych kolei terenowych,
03:18cz艂owieka, kt贸ry swoj膮 dzia艂alno艣ci膮 sprawi艂, i偶 Zakopane znalaz艂o si臋 w szeregu europejskich zimowisk i letnisk g贸rskich.
03:28Budowa kolei linowej na Kasprowy Wierch wywo艂a艂a wiele sprzeciw贸w uzwolennik贸w ochrony przyrody.
03:36By艂a to zreszt膮 pierwsza inwestycja po obu stronach granicy w Tatrach.
03:41Sama kolej linowa mo偶e nie stanowi膰 zagro偶enia przyrody,
03:46natomiast zagro偶eniem mo偶e by膰 nadmierna infrastruktura wok贸艂 kolei
03:51w postaci nartostrad, 艣cie偶ek turystycznych, tor贸w zjazdowych, schronisk i innych urz膮dze艅.
03:58Kasprowa kolejka nie by艂a jedynym przedsi臋wzi臋ciem maj膮cym nada膰 艣wiatowy polot podtacza艅skiej stolicy.
04:08Gube艂贸wka r贸wnie偶 otrzyma艂a prezent, chocia偶 tylko na szynach.
04:12Ku obu zakopia艅skim kolejkom zwozi艂y wielkomiejsk膮 publiczno艣膰 specjalne poci膮gi
04:17pod firm膮 S艂o艅ce Narty Dancing Bridge.
04:19Tras臋 Krak贸w-Zakopan臋 pokonywa艂y z nieprzewy偶szon膮 szybko艣ci膮 2,5 godziny.
04:27Sprawy, kt贸re przyci膮ga艂y ludzi do Zakopanego w latach mi臋dzywojennych s膮 bardzo r贸偶ne.
04:32Ale ja my艣l臋, 偶e przede wszystkim to by艂 mit Zakopanego.
04:35Zakopanego jako miasta artyst贸w i ka偶dy, kt贸ry czu艂 si臋 artyst膮, czu艂 si臋 obowi膮zany bywa膰 w Zakopanem.
04:41A ci, co chcieli si臋 czu膰 artystami, b膮d藕 te偶 chcieli, 偶eby ich uwa偶ano za artyst贸w, tak偶e przyje偶d偶ali do Zakopanego.
04:47A wok贸艂 nich ci wszyscy satelici, kt贸rzy chcieli bywa膰 w 艣rodowisku artystycznym, a wi臋c w Zakopanem.
04:53Ka偶dy wielki artysta, tak samo Szymanowski, Witkacy i wielu innych mieli tych swoich w艂a艣nie satelit贸w.
04:59To nam zosta艂o w Zakopanem.
05:01Ten mit Zakopanego jako miasta grupuj膮cego boeme.
05:05Ludzi, kt贸rzy tutaj przyje偶d偶aj膮 dla spraw tw贸rczych i jakby inspirowani przez Zakopan臋.
05:10Przez te mo偶e witkacowsk膮 Zakopianin臋, kt贸ra nie tylko chyba, jak twierdzi艂 Witkacy, ma zdolno艣ci takie destrukcyjne.
05:18Wp艂ywa obezw艂adniaj膮co na charakter. To dla s艂abych.
05:21Natomiast dla mocnych wyzwala ten pierwiastek tw贸rczy i pomaga jakby przetrwa膰 w sensie artystycznym.
05:27Zakopie艅skie restauracje, ka偶de z nich pr贸bowa艂y mie膰 w艂asn膮 specyfik臋.
05:32Na przyk艂ad u Trzaski organizowano cz臋sto konkursy na najpi臋kniejsz膮 pani膮 danego wieczoru, na najzgrabniejsz膮 damsk膮 n贸偶k臋,
05:39na najwi臋kszy m臋ski brzuszek.
05:42Po trzasku oczywi艣cie tego typu atrakcje wprowadzi艂y inne zakopie艅skie restauracje.
05:46Przede wszystkim Karpowicz mia艂y swoje werandy.
05:49Ka偶dy m贸g艂 przechodz膮c przez ulic臋 zagl膮dn膮膰, patrze膰 jak zakopie艅ska boema.
05:54Bywalcy i mieszka艅cy stali racz膮 si臋 tam alkoholami, wspania艂ymi zak膮skami.
05:58Ale przede wszystkim prowadz膮 bogate 偶ycie towarzyskie, bo w ko艅cu na tym to polega艂o, 偶eby razem w mi艂ym towarzystwie sp臋dzi膰 wiecz贸r, czy mo偶e cz臋艣膰 nocy tak偶e.
06:08M贸j ojciec, Franciszek Czaska, nie lubi艂 zasadniczo m贸wi膰 na temat go艣ci.
06:15Powsta艂a my艣l z za艂o偶enia ksi膮偶ki pami膮tkowej.
06:20Ojciec poprosi艂 Makuszy艅skiego, 偶eby dokona艂 wpisu otwarcia tej ksi臋gi.
06:25Mi臋dzy innymi wpisywali si臋 tacy ludzie, Gilbert Chesterton, Magdalena Samozwaniec, Mieczys艂aw Frenkiel, Artur Rubinstein, Stefan Jaracz, Ksawery Dunikocki, Karol Frycz, Ludwik Hieroni Morstyn, Maria Jasno偶ewska-Pawlikowska.
06:46M贸g艂bym przetoczy膰 zako艅czeniem wiersza napisanego przez Makuszy艅skiego.
06:51Gdy na rajskiej staniemy polanie, kiedy pogasn膮 urojone blaski, to mo偶e jedno, co po nas zostanie, to wielka ksi臋ga u Franciszka Czaski.
07:02Zawody FIS by艂y ostatnim bia艂ym 艣wi臋tem przed zapadni臋ciem okupacyjnej nocy.
07:23Zjecha艂y si臋 gwiazdy alpejskiego narciarstwa. Rudi Rominger, Willi Walch, Christ Kranz.
07:29Na naszych m艂odych oczach Bronek Czech, Janek Lipowski, Hela Marusasz i Zosia Stopk贸wna wiedli z nimi braterskie boje.
07:36Te dni by艂y mi臋dzynarodowym chrztem kolejki.
07:39My byli艣my wychowani, pierwsze pokolenie w niepodleg艂ej Polsce.
07:50Wch艂on臋li艣my ten patriotyzm, ale po 150 latach niewoli wreszcie Polska niepodleg艂a.
07:57I nagle, w przeci膮gu miesi膮ca, wwali si臋 ca艂a Polska w gruzy.
08:04Wszystkie te warto艣ci moralne, kt贸re mieli艣my wpojone, wszystkie has艂a patriotyczne.
08:10Niemcy obstawili granice. Mieli tu swoich konfident贸w.
08:14Wszystkich, kt贸rzy s艂u偶yli wojsku, zobowi膮zali do zg艂aszania si臋 w Zakopanem.
08:20I ci ludzie byli po prostu aresztowani, wywo偶eni do obozu.
08:23Trudno. Co jest jutro? No jutro jest Sylwestra.
08:27Bardzo dobrze idziemy na Sylwestra, bo nie ma na co czeka膰.
08:31Dziewczyny, to znaczy Hela Marusa 呕贸wna i Staszka Beker贸wna, sz艂y te jakie艣 100 metr贸w z przodu.
08:37Kiedy doszli艣my do Szmytniej, gdzie s艂yszeli艣my g艂osy Niemc贸w, obeszli艣my schronisko.
08:45Na czterech i dwie dziewczyny wyszli艣my na prze艂臋cz Tomano艂o.
08:50U艣cisn臋li艣my dziewczyny, chy艂kiem otarli 艂zy.
08:56Obiecali艣my, 偶e wr贸cimy.
08:58W nieca艂e dwa tygodnie zameldowali艣my si臋 w Wojsku Polskim we Francji.
09:04By艂em narciarzem, taternikiem, pilotem szybowcowym.
09:09Ca艂膮 wojn臋 walczy艂em jako pilot my艣liwski w polskim dywizjonie.
09:15No to by艂 rok 1944.
09:26W zimie spokojnie siedzieli艣my sobie w naszym sza艂asie i kolega przyszed艂 i m贸wi,
09:34J贸zek Uzna艅ski ma si臋 zameldowa膰 u dow贸dcy Lamparta.
09:39Zameldowa艂em si臋.
09:41No i on m贸wi, 偶e trzeba pewn膮 przesy艂k臋 przenie艣膰 na S艂owacj臋.
09:46Mi臋dzy 13.00 i 14.00.
09:49Um贸wiony by艂em w punkcie naszym, kt贸ry mia艂a Armia Krajowa w Zakopanem.
09:55I warunki do przej艣cia by艂y bardzo z艂e, dlatego 偶e to by艂o po 艣wie偶ym opadzie 艣niegu.
10:01Niemcy zrobili ob艂aw臋.
10:03By艂em pewny, 偶e nie pojad臋 do Kasprowego, bo tam dopiero kontrolowali.
10:07Ale to by艂o niemo偶liwe, bo te偶 by艂y my艣lenickie turnieje obstawione.
10:12Przesiad艂em si臋 do wagonika na Kasprowy Wierch.
10:15Kolega, konduktor podda艂 mi my艣l.
10:18I wiedzia艂em, 偶e mo偶na zjecha膰 tym 偶lebem tam pod palcem w okresie 38-39.
10:27Tam my艣my je藕dzili m.in. z Bronkiem Czechem i wieloma innymi kolegami.
10:33Opady 艣niegu by艂y takie du偶e, 偶e wagon wje偶d偶a艂 tak jak gdyby w taki tunel.
10:39Kilkana艣cie metr贸w przed sam膮 stacj膮 otworzy艂 drzwi, to ja wyskoczy艂em i pojecha艂em w d贸艂.
10:48Kasprowy, ca艂a kolej nieczynna, zamarz艂a.
10:54Wycofuj膮cy si臋 Niemcy mieli w planie zniszczenie kolei nowej na Kasprowy Wierch.
11:00Natomiast zniszczyli urz膮dzenia elektrowni na kamie艅cu.
11:04Agregat pr膮dotw贸rczy, kt贸ry jest rezerw膮 energetyczn膮 na turniach my艣lenickich,
11:10w tym okresie wspomaga艂 Zakopane, daj膮c pr膮d do miasta.
11:16Za艂oga wznowi艂a jej ruch ju偶 w lutym 1946 roku.
11:24Zakopanym czynne s膮 sanatoria dla rannych oficer贸w i 偶o艂nierzy,
11:28domy wypoczynkowe organizacji artystycznych i pensjonaty.
11:32Sezon zimowy w Szwecji i na Jasnym Brzegu ma bezwzgl臋dnie du偶o uroku.
11:36A jednak zima zakopia艅ska jest chyba najpi臋kniejsza.
11:40Mija w艂a艣nie 10 lat od chwili uruchomienia kolejki nowej,
11:43dzi臋ki kt贸rej Kasprowy sta艂 si臋 najbardziej ucz臋szczanym punktem Zakopanego.
12:06Wieczorem po ca艂odziennym szale艅stwie na 艣niegu w Rena Kasprowym zabawa.
12:25Nawet g贸rale ta艅cz膮 ch臋tniej z B贸jnickiego w tempie Slow Foxa.
12:47W tym domu rodziny Czech贸w znale藕艂by si臋 winna makieta s艂ynnej niegdy艣 olczyskiej Por臋by,
12:59kt贸r膮 przed laty wiod艂a dolna cz臋艣膰 zjazdu z Kasprowego.
13:02Met臋 zjazdowego biegu stanowi艂y wtedy g贸rne olczyskie sza艂asy.
13:07Bronek Czech wytycza艂 tutaj trasy i odnosi艂 pierwsze zwyci臋stwa.
13:11Gdzie艣 w 41 roku to ju偶 zacz臋艂y listy przychodzi膰 do nas w艂a艣nie malowane.
13:41W tych listach przebija艂a si臋 ta t臋skni臋ta za g贸rami.
13:45Pyta艂 si臋, czy jest 艣nieg, czy krokus ju偶 kwitn膮.
13:52Profesor Dunikowski pisa艂 do nas tak, 偶e bardzo m贸j 偶al, 偶e mi tak膮 wiadomo艣膰 donosi,
13:57偶e brat m贸j nie 偶yje, 偶e zmar艂 nagle przy nim na udar serca.
14:02My艣my wszyscy, ile nas by艂o w domu czworo, wszyscy艣my bardzo kochali g贸ry.
14:07Po prostu brak mu by艂o tego.
14:12Ci膮gle mia艂 to przed oczyma.
14:14No i po prostu z t臋sknoty za g贸rami odszed艂.
14:18Ten wielki remont, zmiana wagonik贸w po 25 latach wys艂ugi otworzy艂 drog臋 do szczyt贸w przewozy.
14:38W pogodne dni Kasprowy osi膮ga nieraz g臋sto艣膰 zaludnienia 艣wiatowych metropolii,
14:44ale p贸藕n膮 wiosn膮 i p贸藕n膮 jesieni膮 powraca nawet tutaj echo ciszy z dawnych lat.
14:50Po wielu, wielu latach istnienia kolejki,
15:10dyrekcja kolei linowych postanowi艂a odnowi膰 zniszczon膮 ro艣linno艣膰 na Kasprowym.
15:20Powiedziano im, 偶e ma tego najlepiej dokona膰.
15:23Doktor Zofia Radwa艅ska-Paryzka dyrekcja zwr贸ci艂a si臋 do mnie,
15:27za艂膮czaj膮c sta艂y bilet wolnej jazdy.
15:31Na t臋 propozycj臋 si臋 zgodzi艂am,
15:33ale musz臋 powiedzie膰, 偶e z biletu nie skorzysta艂am ani razu.
15:39A kuszono mnie, kuszono nieraz.
15:42Ofiarowano mi kiedy艣 wielki bukiet r贸偶 i pud艂o czekoladek za wyjazd na Kasprowy,
15:48ale nie da艂am si臋 skusi膰,
15:51bo ja w og贸le a偶 po dzi艣 dzie艅 nie je藕dzi艂am kolejk膮 wcale.
15:58Nie jestem zreszt膮 jedyna pod tym wzgl臋dem,
16:02bo tak samo profesor Szafer, profesor Paw艂owski,
16:05nasi europejskie s艂awy, botanicy,
16:09tak偶e nie skorzystali ani razu z tej kolejki.
16:13Przy zbli偶aj膮cym si臋 jubileuszu 50-lecia istnienia kolejki,
16:19kt贸ry wypada w lutym 1986 roku,
16:25my艣l臋, 偶e warto by艂oby zastanowi膰 si臋
16:28nad troch臋 innym spojrzeniem na sprawy zak艂adania kolejek na terenie park贸w narodowych,
16:39a w szczeg贸lno艣ci Taczy艅skiego Parku Narodowego.
16:44A chcia艂abym przytoczy膰 pi臋kne zdanie profesora Antoniego K臋pi艅skiego,
16:49kt贸ry napisa艂, 偶e wi臋ksz膮 rado艣膰 daje zdobycie szczytu
16:56po kilkugodzinnej, intensywnej wspinaczce,
17:00ni偶 po kilkuminutowej je藕dzie kolejk膮 linow膮.
17:05W ci膮gu wieloletniej pracy w zarz膮dzie kolei linowej
17:13nie sprawy techniczne by艂y najbardziej k艂opotliwe,
17:17a okres zimowo-wiosenny, kiedy nie by艂o godziny
17:23bez telefonu do pana Kr贸likowskiego.
17:26Panie dyrektorze, panie in偶ynierze,
17:28jedno, dwie, czasem sze艣膰 miejsc贸wek na Kasprowie.
17:32I c贸偶 by艂o robi膰? Gospodarowa艂o si臋 tymi kilkanastoma miejsc贸wkami,
17:38kt贸re by艂y w mojej dyspozycji, ale cz臋sto trzeba by艂o odm贸wi膰.
17:42Kt贸偶 wi臋c jest bohaterem kolejkowych dziej贸w?
17:46Zuchwa艂y projektodawca czy niez艂omna mi艂o艣niczka taczy艅skiej przyrody?
17:51Bez takich jak ona zmala艂by wymiar jego zuchwa艂o艣ci.
17:54Bez takich jak on, jej niez艂omno艣膰 nie zaja艣nia艂aby tak wspania艂ym blaskiem.
18:02KONIEC!
18:04KONIEC!
18:06KONIEC!
18:08KONIEC!
18:10KONIEC!
18:12KONIEC!
18:14KONIEC!
18:16KONIEC!
Recommended
30:14
|
Up next
46:42
1:12:22
1:41:22
40:20
24:23
1:01:19
1:11:38
1:17:00
21:49
52:45
1:47:35
1:39:33
20:38
26:12
11:07
1:45:35
1:38:35
1:26:41
1:17:40
1:16:03
1:02:41
19:38
Be the first to comment