Filmowy superbohater z czasów PRL-u

Name: Filmowy superbohater z czasów PRL-u
Uploaded: 2025-02-26T16:54:24+00:00
Duration: 9 min 44 s
Channel: tvfilmy

tvfilmy

8 months ago

Tyle się mówi o tym, że Polacy nie mają swojej superbohaterskiej reprezentacji poza Białym Orłem. A wystarczy przypomnieć sobie Hydrozagadkę sprzed 50 lat!
---
✔ Facebook TvFilmy: https://www.facebook.com/Filmomaniakpl-104320947717013/
✔ Instagram TvFilmy: https://www.instagram.com/tvfilmy.yt/
✔ Nasz główny kanał: https://www.youtube.com/user/TVGRYpl

Category

🎥

Short film

Transcript

Display full video transcript

00:00Polska popkultura

00:30Jednak ten trend dotarł nawet do znajdującej się w radzieckiej strefie wpływów Polski Ludowej, z tym, że Polacy nie zaczytywali się w komiksach o Batmanie czy Supermanie, my mieliśmy własnych bohaterów.

00:39Jednym z nich był kapitan Żbik, bohaterski kapitan Milicji Obywatelskiej. Warto wspomnieć też o kapitanie Sowie, któremu poświęcony był nawet serial i on też był członkiem Milicji Obywatelskiej.

00:50Myślę, że dostrzegacie już pewną prawidłowość i nie chodzi o to, że ich pseudonimy pochodzą od zwierząt.

00:54Celem komiksu o kapitanie Żbiku i serialu o kapitanie Sowie była poprawa wizerunku Milicji i trzeba przyznać, że były to działania całkiem skuteczne, bo dzięki nim wielu młodych ludzi myślało wtedy o wstąpieniu w jej szeregi.

01:04I pewnie zastanawiacie się, czy poza nimi polska popkultura miała prawdziwego superbohatera, wiecie takiego, który nie pracuje w milicji, z supermocami i w ogóle.

01:13Wybacz Batmanie.

01:14I tak się składa, że był taki bohater.

01:16Pojawił się w pewnym filmie z 1971 roku, który miał wszystko, żeby być filmem superbohaterskim.

01:22Nieustraszony superbohater w pelerynie?

01:27Skomplikowana, pełna zwrotów akcji intryga?

01:31Wybuchy?

01:34Piękne kobiety?

01:37Mężczyźni tak męsty, że zawiesił mi się program do monta...

01:41Oczywiście mowa o filmie Hydrozagadka w reżyserii Andrzeja Konratiuka.

01:55I było to dzieło naprawdę wyjątkowe.

01:57Powstało w roku 1971 uschyłko epoki Gomułki, jeszcze przed ogromną popularnością polskiej komedii w wydaniu Stanisława Barei.

02:03I trudno na przestrzeni całej historii polskiej kinematografii znaleźć coś, co byłoby chociaż podobne do tego dzieła.

02:09Jedyny w swoim rodzaju jest już sam początek.

02:11Osoby, które słyszały, o czym mniej więcej opowiada fabuła filmu, mogą być w tym momencie lekko zagubione.

02:16Bo gdzie jest ten obiecany superbohater?

02:18Tu jest tylko jakaś kobieta, która w strasznie dziwny sposób wymienia imię na poszczególnych członków ekipy.

02:23Jestem pewny, że wiele osób nieprzekonanych do filmu Konratiuka odbiło się od niego już na tym etapie.

02:27A warto dać temu filmowi szansę, dlatego już tłumaczę o co chodzi z tą tajemniczą kobietą.

02:31Otóż jest to Iga Cembrzyńska. Możecie kojarzyć ją też z roli w filmie Rękopis znaleziony w Saragossie i wielu innych występów aktorskich.

02:38Prywatnie była ona partnerką reżysera filmu, Andrzeja Konratiuka, co też tłumaczy poniekąd jej zachowanie w trakcie odczytywania jego nazwiska.

02:49Andrzej Konratiuk.

02:50No właśnie, bo ta pierwsza scena filmu, w której pani Cembrzyńska daje swój popis, to nic innego jak napisy początkowe, w trakcie których wymienia obsadę filmu i pracującą przy nim ekipę.

03:01I pewnie myślicie, że Konratiuk chciał zrobić taką czołówkę, żeby pokazać jaki to nie jest oryginalny.

03:05Otóż nic bardziej mylnego.

03:06Prawda jest taka, że twórcom zabrakło kasy. Ekipa po prostu nie miała dość pieniędzy, żeby opłacić plastyka, który wykonałby napisy początkowe.

03:14Ale myślę, że wyszło to filmowi na dobre, bo ta czołówka to fenomen nie tylko na skalę polską, ale chyba też na skalę światową.

03:19No i dziś, prawie 50 lat później, jest to jeden z elementów, które świadczą o kultowości tego dzieła.

03:24Ale dosyć o czołówce. Przejdźmy w końcu do fabuły.

03:27Tytułową hydrozagadką jest tajemnicze zniknięcie wody w Warszawie, które niefortunnie przypadło na okres największych upałów.

03:32Odpowiedzialny za ten stan rzeczy jest doktor Plama, w którego wciela się Zdzisław Maklakiewicz.

03:37Tak, ten sam Maklakiewicz, który rok wcześniej w filmie Rejs zasłynął cytatem o tym, jakie to polskie kino nie jest kiepskie.

03:43Doktor Plama zamierza sprzedać wodę Maharadży Kawuru.

03:46Tylko wiecie, to nie jest tak, że chce sprzedać mu zapas butelkowanej wody.

03:49Nie, jego plan jest dużo sprytniejszy.

03:52Spróbuję to rozpisać.

03:53Plama chce odparować zapas wody, co przy okazji będzie skutkowało ugotowaniem się obecnych w jeziorze ryb.

03:58Powstała w ten sposób chmura pary, przy sprzyjającym wietrze dotrze do ojczyzny Maharadży.

04:02Kiedy chmura będzie już na miejscu, Plama doprowadzi do jej skroplenia za pomocą unoszących się w powietrzu balonów, do których podwieszone będą lodówki.

04:09Uzyskaną w ten sposób wodę, Maharadża będzie mógł z zyskiem sprzedać swoim obywatelom.

04:13Pozornie plan idealny, ale jak zapewne się domyślacie, jego realizacji spróbuje przeszkodzić nasz polski superman, czyli As.

04:19I nie bez powodu po raz kolejny przytaczam porównanie do Supermana.

04:22W ogóle można powiedzieć, że As to taki socrealistyczny superman i dokładnie tak jak amerykański superbohater, który chcąc być inkognito wcielał się w niepozornego reportera, Clarka Kenta,

04:31tak też As, swoim najbliższym, znany był jako Jan Walczak, niepozorny pracownik biura projektowego.

04:37As potrafił latać.

04:38Został obdarzony supersiłą, ale jego największą supermocą był niezachwiany kompas moralny.

04:43Mężczyźni go podziwiali, a kobiety za nim szalały.

04:45Poza tym bardzo dbał o swoją formę, nie palił papierosów i nie pił alkoholu.

04:49Można powiedzieć, że w postaci Asa twórcy chcieli przedstawić modelowego obywatela Polski Ludowej tamtego okresu

04:55i wybór aktora, który zagrał główną rolę, wydaje się to potwierdzać.

04:58Od twórca roli Asa, Józef Nowak, przed zagraniem w filmie Kondrat Juka,

05:02kojarzony był przede wszystkim z ról, w których wcielał się w bohaterów wywodzących się z proletariatu.

05:06Epizodycznie zdarzało mu się grać też milicjantów, natomiast prywatnie aktor był członkiem PZPR-u.

05:10Wszystkie te czynniki sprawiały, że idealnie wpasowywał się w etos socjalistycznego superbohatera

05:15i pewne jest, że ten casting nie był dziełem przypadku.

05:17Miejscem akcji jest Warszawa i okolice. Film przedstawia realia PRL-u w krzywym zwierciadle.

05:21Świat w pewnym stopniu wyidealizowany, monumentalny i przedstawiony na modłę socjalistyczną.

05:26Bohaterowie wysławiają się w trochę teatralny sposób, ale to wszystko jest częścią konwencji zaproponowanej przez Kondrat Juka.

05:32Ważnym elementem komicznym, który przewija się przez cały film jest coś, co nazwalibyśmy dzisiaj lokowaniem produktu.

05:36I to takim lokowaniem produktu, którego nie powstydziłyby się filmy Patryka Wegi i współczesne komedie romantyczne.

05:42Parłówki do sałatki? Nie, berlinki.

05:44Hydrozagadka jest filmem, który śmieszy do dziś.

05:46Jednak nie wszystkie żarty przetrwały próbę czasu.

05:48Na przykład za każdym razem, kiedy w filmie padało słowo wicherek, myślałem, że chodzi po prostu o wiatr.

05:53Taki mały wiatr. Wiecie, wicherek.

05:55Ale przygotowując się do tego materiału, odkryłem, że wicherek to w rzeczywistości Czesław Nowicki,

06:00który był wówczas bardzo popularnym prezenterem pogody.

06:02I w tym kontekście kilka dialogów nabiera zupełnie innego znaczenia.

06:05Pamiętacie, jak w trakcie oglądania filmów Marvela każdy czekał na Camillo Stanali?

06:09Taka ciekawostka.

06:10Bodajże pierwsze z nich pojawiło się w roku 1989 w filmie Hulk przed sądem.

06:15W Hydrozagadce też mamy do czynienia z Camillo.

06:17I to nie byle jakim, bo samego kapitana Sowy, czy raczej wcielającego się w niego aktora, Wiesława Gołasa.

06:23W Hydrozagadce gra on rolę taksówkarza, który przewozi naszego głównego bohatera.

06:26I mimo, że sceny z taksówkarzem są świetne same w sobie, to myślę, że ten dodatkowy kontekst czyni je jeszcze lepszymi.

06:32W dziele kontratyuka jest też scena, w której możecie zobaczyć krokodyla, czy raczej aligatora,

06:37a właściwie aligatorzycę, która nazywa się Marta.

06:41Jeśli chcecie, możecie nawet odwiedzić ją w ogrodzie zoologicznym w Płocku,

06:44gdzie niedawno świętowała swoje 90. urodziny.

06:47Hydrozagadka jest też kopalnią kultowych cytatów.

06:49Nie będę tu przytaczał ich wszystkich, ale jeden z nich zapewne wielu z was kojarzy.

06:53Pewnie dzięki działalności tego pana.

06:54Nie chryczy z bólu ranny łoś, zwierz z drów przebiega knieje.

07:00Słowa te możecie kojarzyć też ze sztuki Szekspira, a konkretnie Hamleta,

07:04a konkretniej z drugiej sceny trzeciego aktu.

07:06Sprawdziłem na wiki cytatach, nie ma za co.

07:09Dlaczego bohaterowie je cytują? Nie mam pojęcia.

07:11I w sumie to mogłaby być odpowiedź na wiele innych pytań dotyczących tego filmu.

07:15Hydrozagadka to modelowy przykład filmowej groteski, gdzie niczego nie możemy być pewni na 100%.

07:19Jest to o tyle imponujące, że to dzieło było dopiero drugim polometrażowym filmem tego reżysera

07:24i w zasadzie żaden z późniejszych, które stworzył, mimo że robił naprawdę dobre filmy,

07:27nie stał się nigdy tak kultowy jak Hydrozagadka.

07:30A skoro już wspomniałem o reżyserze, to myślę, że warto powiedzieć o nim coś więcej.

07:34Kondratiuk, absolwent szkoły filmowej w Łodzi, miał ugruntowaną pozycję jeszcze przed swoim pełnometrażowym debiutem,

07:39którym była Dziura w Ziemi.

07:40W jego krótkometrażowych filmach występowały takie słowy jak choćby Bogumiłkobiela.

07:44Ale to właśnie realizacja Dziury w Ziemi sprawiła, że reżyser miał sposobność na stworzenie Hydrozagadki.

07:49Ogromna część obsady z jego debiutanckiego dzieła wystąpiła później w jego kolejnym filmie.

07:53I nie mówię tu tylko o Józefie Nowaku, który wcielił się w Asa,

07:56ale też o Zdzisławie Makakiewiczu, który zagrał doktora Plamy i Romanie Kłosowskim, który zagrał Maharadżę.

08:01Zresztą tych aktorów było znacznie więcej, bo można wspomnieć też o Franciszku Pieczce i Wiesławie Gołasie.

08:06Jednak mimo znanych i lubionych twarzy Hydrozagadka wcale nie została przyjęta przez widownię i krytykę jakoś superentuzjastycznie.

08:14Panujące wówczas upały, podobne do tych, które dotknęły bohaterów filmu Kondratiuka.

08:18Jednak prawda jest taka, że widownia do Hydrozagadki musiała chyba po prostu dojrzeć.

08:22Co ciekawe, autor Hydrozagadki ukończył łódzką filmówkę, ale nie na Wydziale Reżyserskim, tylko na Wydziale Operatorskim.

08:28Absolwentem Wydziału Reżyserii był za to jego młodszy brat, Janusz.

08:31Bracia przez wiele lat nie mieli zbyt dobrej relacji i nie utrzymywali zbyt bliskiego kontaktu.

08:36Wszystko zmieniło się w 2005 roku, kiedy Andrzej dostał udaru.

08:38Od tamtego czasu wymagał całodobowej opieki. Zmarł w 2016 roku.

08:43Zainspirowany tamtymi wydarzeniami Janusz, chcąc złożyć hołd swojemu zmarłemu bratu, stworzył film jak Pies z kotem,

08:48w którym zagrał m.in. Olgert Łukaszewicz jako Andrzej i Robert Więckiewicz jako Janusz.

08:53I było to niestety jego ostatnie dzieło, bo w 2019 roku młodszy z Kondratiuków zmarł i dołączył do swojego starszego brata.

08:59Jednak Kondratiukowie nigdy nie zostaną zapomniani, bo na zawsze wpisali się do kanonu polskiego kina.

09:04Hydrozagadka to tylko jeden przykład, ale wartych uwagi filmów zrobionych przez któregoś z braci było o wiele więcej.

09:09Warto wspomnieć na przykład o dziewczynach do wzięcia w reżyserii Janusza Kondratiuka, albo o wniebowziętych stworzonych przez Andrzeja.

09:15Mam nadzieję, że udało mi się kogoś przekonać do obejrzenia Hydrozagadki i że ten sens przekona Was do zapoznania się z resztą twórczości Andrzeja Kondratiuka,

09:22bo myślę, że naprawdę warto się z nią zapoznać.

09:24W ogóle na temat polskich komedii z dawnych lat można by zrobić osobny materiał i myślę, że na pewno kiedyś taki powstanie,

09:29bo z tego co pamiętam, mamy wśród widzów wielu fanów starej, dobrej polskiej komedii.

09:34No i jest zdecydowanie z czego wybierać, ale póki co do zobaczenia.