Oynatıcıya atlaAna içeriğe atla
  • 1 gün önce
YAŞANAN DEĞİŞİĞİM İNSAN HAYATINI NASIL ETKİLİYOR? “DÜNYA DEĞİŞTİKÇE”
Başarılı sunucu Eda Özdemir’in sunduğu “Dünya Değiştikçe”, her geçen gün küreselleşen dünyanın toplum üzerindeki etkilerini masaya yatırıyor. Popüler kültürden teknolojik gelişmelere, alternatif tedavi yöntemlerinden tıp alanındaki gelişmelere kadar birçok konuyu uzmanlarına soran Dünya Değiştikçe, izleyenleri için önemli bilgiler paylaşıyor.

Dünya Değiştikçe’de; alışkanlıklar, yaşam tarzları, sağlıklı gıda tüketmenin önemi, ekolojik dengedeki değişiklikler gibi pek çok konu, uzmanların değerlendirmeleri ışığında ele alınıyor. Dünya değiştikçe neler değişiyor? Bu değişim insanların yaşamını nasıl etkiliyor? Değişime ayak uydurmak için neler yapmalıyız? Tüm bu sorular, Dünya Değiştikçe ile Ülke TV ekranlarında yanıt buluyor.

Dünya değiştikçe insanların hayatında yaşanan değişimi gözler önüne seren program “Dünya Değiştikçe” her pazar 15:15’te Ülke TV’de…
Döküm
00:00Ülke TV ekranlarından herkese mutlu bir gün diliyorum.
00:18Dünya Değiştikçe programına hoş geldiniz değerli izleyiciler.
00:21Küresel ısınma, orman yangınları, karbon salınma hepsi birbiriyle bağlantılı.
00:27Ama çözüm de aslında bir çatı altında toplanıyor.
00:31Temiz enerji.
00:32Bugün enerjideki büyük dönüşümü, yeni teknolojileri ve bu sürecin çevremize olan etkilerini konuşacağız stüdyo konuğumuzla.
00:40Sayın elektrik yüksek mühendisi ve enerji uzmanı Bünyamin Kurt bizlerle hoş geldiniz.
00:45Hoş bulduk.
00:45Nasılsınız Bünyamin Beyciğim?
00:47Teşekkür eder emmi, iyiyim sizlere sormalı.
00:48Eksik olmalı, sağ olunuz.
00:50Konumuz önemli ama önce genel bir tabloya bakarak başlasak olur mu?
00:55Dünya enerji dönüşümünde hangi noktada ve Türkiye bu sürecin neresinde?
00:59Buradan başlayalım lütfen.
01:00Dünya enerji dönüşümü çok hızlı, maşallah yani muazzam bir hızla ilerliyor.
01:06Öyle bir ki baş döndürücü nitelikte diyebiliriz.
01:08Özellikle de yenilenebilir enerji kaynakları dediğimiz güneş, rüzgar ve su kaynaklarının dünyada değerlendirme oranı,
01:14dünyada şu an çok yüksek bir orana ulaştı.
01:18Geçen sene kurulan tesislerin yaklaşık %95'e yakını bu temiz enerji kaynakları dediğimiz yani yeşil enerji kaynakları,
01:25güneş, rüzgar ve su kaynaklarından oldu.
01:28Bunun yanında beraber bir de elektrifikasyon dönüşümü dediğimiz elektrikli sistemlere geçiş.
01:33Bu da enerji dönüşümünün bir parçası, iki parçadan oluşu bir temizlenilenebilir kaynaklar.
01:37Tüketim bandında da elektrikli araçlar, ısı pompaları ve benzeri dediğimiz elektrikli sistemlere geçiş.
01:43Yani yenilenebilir enerji, diğer adıyla da yeşil enerji öyle bir hızla gidiyor ki baş döndürücü bazı şeylere yetişmek artık zor bile.
01:51Biz neredeyiz sizce? Yetişebiliyor muyuz? Yakalayabiliyor muyuz?
01:54Yani o konuda biraz daha maalesef tam hızlı diyemiyoruz.
01:59Şu an maalesef biraz yavaşız. Avrupa, Amerika, Çin bizim de 4-5 kat hızlı gidiyor.
02:05Biraz yavaş gidiyoruz, hızlanmamız gerekiyor ki atalarımız gibi biz de dünyada nam salalım.
02:11Türkiye'nin işte Türkiye'ye yüzüyle hedeflerine ulaşabilmemiz için de bu hızlanmak olmazsa olmaz.
02:18Olmazsa olmazlar arasında. Evet şimdi son yıllarda sıkça program başında da ifade etmiştim.
02:23Orman yangınlarıyla karşı karşıya eski en yakın tarihte İzmir, Buca ve Eskişehir vardı.
02:29Bu yangınlar fosil yakıtlar arasında herhangi bir bağlantılı mı? Bağlantısı var mı?
02:35Tabii ki şöyle ki, küresel ısınma dediğimiz olay biliyorsunuz bu fosil yakıtlardan kaynaklı.
02:40Petrol, kömür, doğalgaz dediğimiz yani yanma teknolojisine dayanan yüz yıllıya aşkındır ülkemizde ve dünyada kullanılan bu kaynaklar.
02:50Nasıl bir sebep oluyor bunlar?
02:52Biliyorsunuz yandığı zaman hava ısınmaya ve atmosfere gidiyor bu ısı ve havadaki ısınmanın etkisiyle de ormanlarda yangın ihtimali daha da artıyor.
03:03Yağmuru azaltıyor. Şöyle ki buharlaştırıp tekrar geri yüzüne inmeden suyu tekrar buharlaştırıp atmosfere gidiyor.
03:12Dolayısıyla sıcaklık artışının bu noktada temiz enerjiden yerine eğer fosil yakıtlar kullanırsak küresel ısınma devam edecek.
03:21Ve işte dünyamız şu an büyük bir tehlike risk altında aşırı hava olaylar dediğimiz olaylar dünyanın her yerinde yaygınlaşmaya başladı.
03:28Özellikle de fosil yakıtların daha yoğun olduğu ülkelerde bu çok gözle bariz bir şekilde ortaya bu sorunları yansıtıyor.
03:36Yani ülkemizde de maalesef orman yangınları bizi üzücü boyutta çok sık oluyor ve yer yer kontrol altına almak çok zor oluyor.
03:44Bir sürü şehidimiz de oldu. Allah'a onlara şimdiden rahmet diliyoruz.
03:48Bu mavi yeşil vatan savunucularını.
03:50Bu bağlamda ülkemiz olarak bu risk biz de şu an bıçak sırtında diyebileceğimiz bir noktadayız.
03:57Eğer temiz enerjiye geçişi hızlandırmazsak bu sıcaklık artışları devam edecek.
04:01Bu bağlamda mesela bu sene de kömür tüketimimiz yine arttı Rusya'dan ithalatımız.
04:07Eğer bu tür tüketimleri arttırmaya devam edersek ileride kontrolü kesinlikle çok zor olacak bir noktaya doğru gidiyor.
04:14Bir an önce temiz yeşil enerjilere dönmek ve ısınmayı azaltmamız lazım.
04:18Sıcaklık artışı gerçekten bu kadar büyük bir tehdit mi bu yanında?
04:21Tabii ki yani bu sadece orman yangınları değil biliyorsunuz.
04:24Kuraklığın işte gıda, tarım vurduğu gibi insan ölümlerine de yol açıyor ve aşırı dediğimiz doğal olayları arttırıyor ve kontrol zorlaşıyor.
04:36Ondan dolayı işte BM'nin öyle Birleşmiş Millet Öncülüğü'nde sıcaklık artışını yılda bir buçukla iki derece arasında sınırlandırmak için
04:44Dünya'nın 180-190 ülkesi bu konuda ittifak halinde.
04:49Bunun için de ama bazıları uygulamada pek yapmıyor.
04:51Lafta kalıyor bu iş.
04:52Yani bu uygulamaya dönüştürülmesi lazım.
04:55Yoksa gerçekten büyük bir risk altındayız yani.
04:57Anladım.
04:58Şimdi elektrikli araçlar var.
04:59Enerji demişken aklımıza onlar geliyor ki hayatımızın büyük bir parçasını zaten kapladı ama
05:03ÖTV ile ilgili bazı endişeler var Bünyamin Bey.
05:08Özellikle elektrikli araçları nasıl etkiler?
05:10Bununla ilgili neler ifade edeceksiniz?
05:11Geçen haftalarda biliyorsunuz ÖTV artış oldu Türkiye'de epey bir değişim oldu.
05:15Evet TOK var işte yerli araçlar.
05:17Aslında bazı yerlerde de yansıdı bu TOK'a çok büyük zarar verilecek.
05:21Milli markamız TOK çok güzel bir tercih etti.
05:23Sayın Cumhurbaşkanımızın en önemli projelerinden birisi Türkiye'nin yüzyıllık otomobil hayali diyebiliriz.
05:28İyi bir de tercih yaptık fosil yakıtlı araçlardan değil de elektriklilerden başlayarak.
05:32Çünkü bu temiz enerji, gürültü yok ve daha tasarruflu hem enerji olarak hem de ekonomik olarak
05:41bu yüzyılın artık araçları bundan kaçınılmaz bir geri dönüş yok.
05:45Bazıları işte fosil yakıtlı araçları falan geri dönülecek falan filan böyle çok absürt propagandalar yapıyorlar.
05:50Bunun gerçekliği yok artık.
05:51Dünyada şu an 70 milyona yaklaştı elektrikli araç sayısı.
05:54Dünyada mesela Norveç %97'si ne demek bu %100'e yakın araçlar elektrikli satılıyor artık demek.
06:01Avrupa'da %30, %40, %50.
06:04Yani şu an Nepal bile bakın Asya ülkesi kimsenin çok tanımadığı çok da gelişmemiş olan bir ülkede
06:11%70'e yakın hatta %80'e yakın bir elektrikli araç satışı oldu.
06:16Yani Nepal dediğimiz bir ülkede dahi bu yapıyorsa.
06:18Dolayısıyla bizde de elektrikli araçlar hızlanmaya başladı.
06:22Bu biraz yeniden yavaşlatacak.
06:23Yani tam halkımız ısınmaya başlarken ÖTV'yi şöyle devlet düşünmesi lazım.
06:28Tamam devletin de vergi ihtiyacı var.
06:30Biraz daha belki ithalatı azaltmak amaçlıyor ama biz bir taraftan enerji ithal ediyoruz bunun yerine.
06:35Mesela elektriği kendimiz üretebiliriz ama petrol ve doğal gazı pek üretme şansımız yok.
06:39Yani bu kadar çok zengin değiliz.
06:41Olsa bile çok sınırlı bir üretim yapıyoruz.
06:42Yani oradan kaybedeceğimiz yani dışarıdan ithalatadan kaybedeceğimiz ufak bir rakam.
06:49Onun karşılığında petrol ve doğal gazı benzeri enerji ithalatını daha da azaltarak kazancımız daha fazla olacak.
06:56Yani onu düşünmek gerekiyor.
06:57Siz tablolarla çok iyi ifade ediyorsunuz aslında bu görüntüleri var mı?
07:00Öyle görsellerimiz anlatabileceğiniz bize.
07:02Yani bizde şurada iki numaralı grafikte araçlarla dünyada.
07:06Araçlarla ilgili.
07:07ÖTV ile ilgili mi o da?
07:08Yok bu ülkelerin hangisinde toplam araç stoku yani her sene satılan mesela bu gelebilirse iki numaralı grafikte arkadaşlarımız gelirtirse orada göreceğiz.
07:21Norveç'te şu an dediğimiz gibi yüzde yüze yakın elektrikli araçlar satılmaya başladı.
07:26Toplam caddelerdeki de yüzde yaklaşık 35'e yaklaştı.
07:3035'e yaklaştı.
07:31Yani bizdeki oran bu yüzde bir daha düşünmeyen o kıyaslamayı görmek açısından söylüyorum.
07:35Tamam şu an on beş yüzde yirmi satılıyor ama toplam caddelerde gezen elektrikli araç noktası grafik gelirse arkadaşlarımız rahat görebilir.
07:42İki numaralı grafik.
07:44Orada bunu çok net ve bariz göreceğiz.
07:47Sadece Norveç'te değil Danimarka'da, İsveç'te, Belçika'da, Çin'de, mesela Hollanda'da yüzde onun üzerinde elektrikli araçlar caddelerde.
07:54Şu an yüzde elli veya yüzde elliden fazlası dünyada satılıyor.
07:58Ha burada grafikte yansıyor.
08:00Dolayısıyla bu dönüşüm hızlı bir şekilde ilerliyor.
08:06Buna ayak koydurmak için ÖTV'nin düşmesi gerekiyor.
08:09Hatta şu an Avrupa'da elektrikli araçlara şey bile yok.
08:11Yani bizim yıllık ödediğimiz motor taşıtlar vergisi de yok.
08:15Çoğu caddelerde elektrikli araçlar park ücreti yok.
08:19Ekstra yerler var.
08:19Yani hem ÖTV yok, hem yıllık vergiler yok.
08:26Motorlu taşıtlar vergisi hem park ücreti yok.
08:28Çok yerde öncelik var.
08:30Ekstra hibe verenler de var.
08:32Yani biz bunların hepsini yapamıyorsak en azından ÖTV'yi düşük tutarak teşvik edebiliriz.
08:36Ve Çin'e uygulanan vergi mesela ekstra biz yüzde otuz, yüzde kırk daha fazla vergi ekleniyor biliyorsun.
08:43Amerika, Avrupa'dan gelen araçlara göre.
08:46Bu da fiyatlar çok arttı.
08:47Bir milyonun altında dünyada araç satıyor.
08:49Kendi memleketinde üç yüz, dört yüz bin liraya, beş yüz bin liraya.
08:51Biz de hadi yedi, sekiz yüz bin liraya satsa bile çok büyük güzel kar.
08:55Yani bu ülke adı Danimarka yüzde on yedi, İsveç yüzde on bir, Çin yüzde on bir, Amerika ve Avrupa'da da yaklaşık yüzde altı yediler de.
09:04Biz yüzde bir civarındayız.
09:05O açıdan söylüyorum.
09:06Altı yedi kat ortalama dünya bizden elektrik araçlarda hızlı.
09:09Yani tamam şu anki rakamda biraz olumluydu geçen ay özellikle de ÖTV gelmeden önce.
09:13Ama ÖTV'den sonra yavaşlanması belki mümkün olacak.
09:16İnsanları biraz ürkütebilir.
09:18O açıdan yani devletimiz tabii ki vergi önemli ama bunu öbür taraftan çıkartabiliriz.
09:23Farklı yönden desteklenebilir diyorsunuz.
09:25Daha fazla araç satarak daha fazla devlet kazançlı olur.
09:29Şimdi temiz enerji deyince adı üzerinde akla güneş panelleri de geliyor.
09:33Bünyan Bey ve daha çok konuşuluyor.
09:35Türkiye bu alanda aslında üretimde de öne çıkan ülkelerden biri.
09:39Güneş panelleri için söylüyorum.
09:41Şu an üretim ve ihracatta ne durumdayız?
09:43Bir de hani Çin gibi ülkeler de var.
09:45İthalatta uygulanan vergiler de var.
09:48O sektöre nasıl yansıyor?
09:49Biraz da bundan bahsedebilir misiniz lütfen?
09:52Türkiye güneş enerji paneli üretiminde çok iyi.
09:56Avrupa'da bir numara sayı şey olarak potansiyel olur.
09:58Bu anlamda çok zenginiz zaten.
10:00Ama maalesef onu üretime yansıtamıyoruz.
10:03Yani enerji üretmeyi.
10:04Paneli üretiyoruz ama onu çatılara getirip koymaya, araziye götürme konusunda zayıfız.
10:08Yani onun yerine biz petrol ithal ediyoruz, kömür ithal ediyoruz, doğal gaz ithal ediyoruz.
10:12Ürettiğimiz panelleri çatıya koyabilmemiz, araziye koyabilmemiz, kırsal alanlara koyabilmemiz gerekiyor.
10:18Mesela burada göreceğiz Amerika'nın şurada beşinci grafikte.
10:23Amerika'daki güneş santral paneli sayısıyla bizim santral kıyaslaması.
10:29Şimdi Amerika'da beş buçuk milyon sayıda güneş santrali var.
10:32Bizde şu an otuz beş bin civarında.
10:35Şu an ekrana gider değil mi?
10:36Göst dediğimiz güneş enerji santrali sayısı.
10:38Amerika'da beş buçuk milyon, altı milyona yaklaştı hatta şu an.
10:41Türkiye'de ise otuz üç bin civarlarında.
10:43Yani arada dağlar kadar fark var.
10:45Orada çünkü çatılarda özellikle evlerde insanlar kuruyor.
10:49Mevzuat bunu çok kolaylaştırıyor.
10:50Bizde mevzuat biraz zorlaştırıyor.
10:51Daha çok büyüklere ağırlık veriyor.
10:53Ve tarifeler, elektrik tarifeleri standart bir normal fiyata gelmesi lazım.
10:58Elektrik tarifelerin şu an subvansiyonlu oluşu.
11:01Tabi halkımızın işine geliyor ama öbür taraftan enerji ithalatı çok yapıyoruz.
11:05Normal fiyatlar uygulansa elektrikte halk normal fiyatı görecek.
11:09Onun yerine devlet hem yükten kurtulacak subvansiyondan hem de panel kuracak gerçek fiyatını görse.
11:15Çatılarımızda mesela şu an yaklaşık olarak on iki milyon çatımız var.
11:19Onların hepsini değerlendirirsek bizim Türkiye'deki elektrik enerji üretimimizin toplamının üç katı bir potansiyelimiz var demektir.
11:26Üç katı yani elektrik toplam kömürden, doğalgazdan, sudan ürettiğimiz elektriğin üç katı bir güneş potansiyelimiz var çatılarda.
11:35Sadece çatılarda.
11:36Sadece çatılarda.
11:37Bu ilbazlı olarak ya da bölge olarak da ifade edilebilir mi?
11:40Yani hangisi daha güçlü diye söylenebilir mi?
11:42Mesela Ege buna çok müsait, işte Akdeniz buna çok müsait.
11:45Ama İstanbul için de aynı şeyi söyleyebilir miyiz?
11:48Bizim en zayıf yerimiz söyleyeyim Karadeniz biliyorsunuz güneşimizi azalan, yağmurlu olan bölgemiz Almanya'dan daha iyi.
11:55Yani Almanya yağışlı bir ülke biliyorsunuz.
11:57Ben de orada eğitim tam uzmanlığımızı.
12:01Yani şu an orada da beş milyona yaklaştı güneş santral sayısı.
12:04Yani burada Karadeniz'den daha zayıf bir güneş olan Almanya bu kadar yapıyorsa biz hayli hayli yapmamız lazım.
12:09Bizim en iyi yerlerimiz tabii ki işte Konya bölgesi, Akdeniz bölgesi, Ege bölgesi ve Güneydoğu Anadolu bölgesi.
12:18Ama yani en kötü yerimiz daha iyi Almanya'dan daha iyi.
12:21Mesela İngiltere'de de şu an çok yaygın.
12:23İngiltere neredeyse güneş görmüyor.
12:24Yani orada da milyonlara yaklaştı.
12:26Bunun gibi benzer ülkelerde.
12:28Dolayısıyla güneş şu an bizim her yerde amorti eder kısa sürede.
12:31Beş altı yılda rahat.
12:32Yeter ki tarifeler düzeltilsin, sübvansiyonlar ona göre ayarlansın.
12:37Yani sadece fakirlere sübvansiyon verilmesi lazım normalde.
12:40İyi durumda olan insanlara ne yapar?
12:43Bir şekilde faturasını öder.
12:44Devletimiz zaten fakirlerin bir kısmına veriyor.
12:46Belki bunu biraz daha genişletebilir.
12:48Ama onun yerine halka elektrik fiyatlarını yansıtarak normal insanların güneş enerjisinden elektrik üretmesini teşvik edebilir.
12:55Bu yönde biraz maalesef düzenlemeye ihtiyaç var.
12:58Yoksa dediğimiz gibi milyonları yapıyor Avrupa'da.
13:00Biz şu an daha on binlerdeyiz.
13:03Arada çok büyük fark var.
13:04Evet o açıkta kapanabilir aslında bu ülkemizin zengin olmadığını göstermiyor.
13:08Yani bu kadar da zenginiz.
13:09Şimdi nükleer enerji konusunda da böyle zaman zaman stratejik tartışmalar var.
13:13Gündeme gelen siz de yakından takip ediyorsunuz.
13:16Amerika özellikle Türkiye'nin nükleer alanda daha güçlü hale gelmesini istiyor.
13:20Sizce bunun sebebi nedir?
13:22Şimdi neden istiyorlar?
13:24Bu Amerika bizim halkımız şunu söylüyor.
13:25Mesela genelde işte Amerika bizim nükleer enerjiyi falan istemiyor bizde.
13:29İşte nükleer güç olmamız istemiyor.
13:32Amerika bizde nükleer silah istemiyor.
13:35Yani dünya Avrupa bizde nükleer silah istemiyor.
13:38Savunmada işte benzeri yerde.
13:40Yoksa bizim nükleer enerjiye çok fazla olmamızı istiyorlar.
13:44Çünkü nükleer enerji çok pahalı.
13:45Bizim ekonomimize darbe vuracağını bildiği için diyorlar ki size çok satalım.
13:49Siz burada dünyada lider olun.
13:51Yani dertleri bizim sevdiklerinden değil bizi bağımlı yapmak.
13:54Çünkü bizde uranyumu yok, yakıtı yok.
13:56Yıllardır kömürde, petrolde yaptıkları gibi bu kez de şeyde yapmak istiyorlar.
14:01Nükleeri, sizi santrali kurunca bitmiyor biliyorsunuz dolayı.
14:04Sürekli bir yakıt lazım.
14:05Uranyum.
14:06Uranyum da dünyada çok kısıtlı, çok az ülkede var.
14:09Çok az ülkede olmasına zaman çok az ülkede zenginleştirebiliyor.
14:12Yani bir sadece uranyumu kömür gibi sahip olmanız yetmiyor.
14:16Onu da bir zenginleştirebilmeniz lazım.
14:18Bu ne demek?
14:19O çok üstün bir teknoloji.
14:21Onu da işte Rusya genelde ağırlıklı dünyada şu an Amerika'ya daha önemli oranda veriyor.
14:25Batıya veriyor.
14:26Yani tekel olmuş gibi Rusya ve 3-5 tane ülke.
14:29Bu bağlamda uranyumumuzu bağımlı yapmak için en az 60-70 yıl Amerika bizim nükleer santral çok satmak istiyor.
14:35Derdi bu.
14:35Çok da bizi düşündüğü için değil, geriye çekmek için olduğunu da söyleyebiliriz.
14:39Çünkü nükleer enerji pahalı bir enerji, bağımlılık yapan bir enerji.
14:43Evet doğru.
14:44Şimdi enerji demişken enerji politikaları aslında sadece çevreyle değil, az önce de ifade ettiğiniz gibi siyasetle de çok iç içe.
14:51Amerika'nın bir de iklim anlaşması var.
14:53Nasıl bir etki yarattı sizce?
14:55Amerika'nın iklim anlaşmasından çıkması, Paris biliyorsunuz zikzak yapmaya başladı Amerika.
15:00Daha önceki, Trump önceki döneminde de çıkmıştı.
15:04Paris iklim anlaşmasında.
15:05Diğer ülkeleri de etkiledi mi yeniden?
15:08Ondan sonra gelen Biden geri girdi.
15:10Biden bu iklim anlaşmasına.
15:13Tekrar Trump geri çıktı.
15:14Yani Trump amacı açıkça şunu söylüyor.
15:16Biz diyor daha fazla fosil satmak istiyoruz.
15:18Yani dünyadan çok enerji satan, fosil enerji dediğimiz kömür, gaz, petrol satan ülke Amerika.
15:24Diyor ki, bu şimdi iklim anlaşması yaparsak bu bizim aleyhimize.
15:28Biz kendimizi ayağımıza kurşun sıkmayalım.
15:31Biz kömür, gaz, petrol satalım.
15:33Türkiye'de çok kömür ve gaz satıyorlar.
15:35Şimdi biz dünyayı nasıl ikna edeceğiz bu iklim anlaşmasında olursak deyip ondan dolayı çıkıyor.
15:40Yani biraz daha halkını düşünüp diğer insan ülkeleri maalesef kendine bağımlı yapmak istiyor.
15:45Dünyada bazı ülkeleri de etki altına maalesef alıyor.
15:47Özellikle dayatabileceği, güçlü olduğu ülkelerde etkisinin maalesef indirek ya da direk baskı yapabiliyor.
15:55Gelişmemiş ya da daha zayıf ülkelerde, ekonomisi zayıf ülkelerde.
15:59Yani sen diyor nükleer yapacaksın, sen kömür alacaksın, gaz alacaksın petrolden.
16:03Yoksa ben kulağını çekerim diyor ve bazı ülkelerde maalesef bunu yapıyor.
16:07Bu bağlamda da Trump'ın bu politikası maalesef bazı olumsuz etkileri var da dünyada çoğu yerde bu etkisi sınırlı kalacak.
16:16Çünkü özellikle bu işin başına Avrupa Birliği çekiyor.
16:18Avrupa'da çok az ülke hariç Amerika'yı tınlamıyor.
16:22Yani mesela Almanya ve benzer ülkeler kesinlikle %100 yenilenebilir diyor.
16:27Nükleere de son verdiler biliyorsunuz, fosilere de son veriyorlar.
16:31Bu noktada Fransa tamamen fosil yakıt aramalarını artık yasakladı.
16:36Kanunen yasak.
16:37Yani bunun gibi 3-5 ülke daha var.
16:39Avrupa'da artık petrol, gaz ve aramak dahi kanunla yasak.
16:43Dünyanın farklı ülkeleri var ki özellikle Avrupa var, Amerika Birleşik Devletleri.
16:482030'a yönelik net enerji hedefleri koydular.
16:52Ve özellikle merak ediyorum ben de Almanya, Amerika, Avrupa Birliği bu süreçte neyi hedefliyor sizce?
16:57Yani 6. grafikte arkadaşlar getirebilirse, yani Almanya'da mesela şu an 100 bin megawata yakın şey var, kurulu güç var.
17:09Evet.
17:09Şey gücü, güneş santrali gücü bırakın, güneş olmayan bir ülkede bizim ülkemize güneşlenmeye gelen bir ülke.
17:16Bizde kurulu olan güç yaklaşık güneş 20 binin biraz üzerinde.
17:20Yani Almanya bizden 5-6 kat daha ileride güneşli olmayan bir ülke.
17:25Bu bizim şuna benziyor, yani Suudi Arabistan'ın petrol alması gibi dışarıdan bir şey.
17:28Yani petrol zengini.
17:30Bu bağlamda çok hızlı ve 2030, 215 gigawatt, 215 bin megawatt şu anki tabirle.
17:40Bizimki şu anki olduğumuzu 10 katı bir güce sahip olacaklar.
17:44Yani bizdeki mesela 20-30 bin, 40 bin rakamlar bazıları çok zannediyor.
17:49Ya Türkiye'nin çok büyük hedefi var, bu büyük değil.
17:51Gerçekten ihtiyacımıza göre ve talebimize göre elektrik arabalarısı, pompalarda gelecek.
17:56Elektrizi nereden kaçtı? Mesela şu an yazın klimalar, değil mi?
17:59Güneş tam klimalara göre bir enerji kaynağı.
18:03Çünkü yazın en çok klimaya ihtiyaç hissediyoruz, güneş en çok da yazın üretiyor.
18:07Yani şu an en büyük dış üretime ihtiyaç olduğumuz dönemlerde bu güneş en büyük çözüm burada.
18:13Bu bağlamda Avrupa Birliği'nin de çok iyi hedefleri var.
18:16Yani %70-80 bakın temiz kaynaklardan enerjilerini resmi hedeflerine koydular.
18:23Bizde bu hedef şu an %45 civarı.
18:26Yani neredeyse yarı yarıya düşük.
18:28Bunu arttırmamız gerekiyor.
18:30130'ya yakın ülke 3 katına çıkarma.
18:34COP28'de Dubai'de söz verdi.
18:36Yenilenebilir enerji kaynakları işte güneş rüzgarı, suyu, HES dediğimiz.
18:40Bizim de buna katılmamız lazım.
18:42Biz bunu imzalamadık.
18:432035'te 4 katına çıkarma gibi de bunlar 7-8-10 katına çıkaracaklar.
18:482035 rakamı yani 3-4 katına çıkarma çok büyük bir rakam değil.
18:52Bu rakamı aktüel yapıp dünyanın 130'dan fazla ülkesine ayak koydurup 2030'da bizde güneş ve rüzgar gücümüzü, yenilenebilir HES gücümüzü 2022'deki rakamlara göre 3 katına çıkarmamız lazım.
19:06Bu da ne demek?
19:082030 bizim gücümüz yaklaşık olarak 60 gigawattı, 60 bin megawatt.
19:14Yani bunu 180 bin megawatt'a çıkarmamız lazım.
19:16Türkiye'nin hedefi 90 bin megawatt.
19:18Yani en az 2 kat daha fazla olması lazım.
19:20O zaman gerçekçi ve ulaşılabilir planlar değil mi?
19:23Tabii ki.
19:24Bunlar hayali rakamlar değil.
19:26Çünkü bizden çok daha zayıf ülkeler bu taatları verdi.
19:29Bizden çok büyük güce sahip olan ülkeler dahi bunu taat verdi.
19:32Bunu yapabiliriz.
19:33Yeter ki mevzuatla halkın ön açılsın, yatırımların ön açılsın.
19:37Bizim insanımız güneşi seviyor.
19:39Neden yatırım yapmasın?
19:40Doğru söylüyorsun.
19:41Şimdi dışa bağımlılık dediniz ya o aslında sadece bir ekonomi meselesi değil.
19:46Aynı zamanda bir güvenlik meselesi de oldu.
19:48Avrupa Birliği enerji ithalatını gerçekten azalttı mı sizce?
19:53Tabii ki.
19:53O noktada Avrupa Birliği son yıllarda o kadar yenilenebilir enerjiye yatırım yaptı ki.
20:00Nasıl başardı bunu?
20:01Yani bu güneş ve rüzgarı HSE yatırım yaparak, geotermale yatırım yaparak enerji ithalatını çok azalttı.
20:09%70'lerden şu an %55-60 civarlarına Avrupa Birliği.
20:14Bu bağlamda biz de bunu başarabiliriz.
20:16Mesela şurada 20. grafikte arkadaşları getirebilirse bu rakamlarda göreceğiz.
20:21Yenilebilir enerjiyi muazzam arttıran ülkeler, mesela ABD, G7, OOSD.
20:27Yeşil olanlar.
20:28En üsttekiler.
20:29Evet.
20:29Yani G7'nin içerisinde Avrupa ülkeler var.
20:31OOSD'nin geneli Avrupa ülkesi zaten.
20:33Bunlar mesela ABD bundan 20-15 yıl önce ithalata bağımlıydı dışarıda belli oranda.
20:41Şimdi ihracata geçti.
20:42Yenilenebilirleri çok yöneldiği için güneş ve rüzgara.
20:46O aradaki farkı kapatıp ihraç etmeye başladı.
20:49Şu an net ihracatçı ülke.
20:50Önceden net ithalatçı ülkeydi.
20:52Evet.
20:52Aynı şekilde mesela Brezilya.
20:54Brezilya'da elektriğin %90'a yakını temiz kaynaklardan.
20:58Bakın bizde bu şu an %45 civarı.
21:00Brezilya bu muazzam başardı.
21:03Onlar da ithalata bağımlıydı.
21:05Dışarıdan enerjiyi ithal ediyorlardı.
21:08Şu an net ihracatçı konumundalar.
21:10Yani bizde bunu başarabiliriz.
21:12Bu zor değil.
21:13Yeter ki önünü açalım, hızlanalım, kendimize güvenelim.
21:15Yani biz bunu geçmişte 100 yıl önceki atalarımızda Osmanlı'nın yaptığı gibi niye yapamayalım?
21:2018'a da yani ham 2000 yıllara göre mesela ham petrol ithalatımız %37 arttı.
21:27Petrol üretim ithalatımız %154 arttı.
21:30Yani iki kattan fazla.
21:32Bunlar 2024 rakamları mı?
21:34Evet evet.
21:352000 yıla göre artışlar.
21:36Sağdakiler, soldakiler 2000 yılları.
21:39Yani şu an doğal gazımız %248.
21:42Neredesin?
21:42Üç kat artmış.
21:43Yani 14.4 milyar metre küpten yaklaşık olarak 50 geçti.
21:49Kömür de aynı şekilde.
21:50Şu an mesela kömür de Rusya daha dün, iki gün önceki haberde de gördük.
21:56Çin ve benzer ülkeler kömürü azalttı.
21:58Yenilen bir temir enerjiyi.
21:59Rusya'yı kurtaran Türkiye oldu diyor.
22:01Yani Türkiye Rus şirketlerini kurtardı.
22:04Neden?
22:04Kömür çok ithal etti diyor.
22:05Evet.
22:06Haber bu öyle.
22:07Yani bu üzücü durum bizim ülkemiz için.
22:08Maalesef.
22:09Bunun yerine güneş ve rüzgarı Çin yöneliyor da biz ne yönelmeliyiz?
22:12Bizim potansiyelimiz daha iyi.
22:14O noktada kesinlikle bir an önce bu mevzuatımızı değiştirip önünü açmamız gerekiyor.
22:18Evet nükleer enerji diyorsunuz ama sadece barışçıl amaçlarla kullanılmıyor.
22:23Evet evet.
22:24Elbette aynı zamanda büyük bir jeopolitik güç unsuru.
22:26Peki Amerika ve İsrail ile ilgili bu anlamda neler ifade edeceksiniz?
22:30Neden İran'ın nükleer santrali değil de tesisi hedef aldı?
22:35Amerika'nın ve şeyin sorunu dokuzuncu haberi getirirlerse arkadaşlar orada da görülecek şey de nükleer enerjiye karşı değiller.
22:49Nükleer enerji istediğiniz gibi kullanırız.
22:51Aslında İran'daki nükleer enerji santralini İsrail'de Amerika'da çok rahat vurabiliriz.
22:56Çünkü yeryüzünde biliyorsunuz gizli saklı değil.
22:58Çok açık bir hedef.
23:00Savaşlarda çok stratejik bir tehdit olabiliyor bu da.
23:03Diyor ki siz İran'ın bundan önceki öldürülen lideri şunu söylemişti.
23:09Bize bu santralın maliyeti 300 milyar dolar oldu.
23:12Yani bize çok büyük zarar verdi.
23:14Çünkü biz buradan yani ürettiğimiz enerjinin getirisine çok zararımız oldu.
23:20Çünkü dünyada çoğu işte Bulgaristan'da var, Ermenistan'da var, Ukrayna'da çok nükleer santraller var.
23:27Bunların çoğu ekonomisine faydadan çok zarar getirdi.
23:29Çünkü pahalı birim maliyeti pahalı.
23:31Bugün kendi ülkemizde bunu uranyum olsa dahi.
23:33Kendimiz teknolojisine sahip olsak dahi üretmek gerçekten birim maliyeti yüksek.
23:38Çünkü onun teknolojisi güneş ve rüzgarla kıyasladığınızda maliyeti çok yüksek.
23:44Yani isterseniz %100 yerli olsun yine pahalı.
23:47Çünkü Amerika kendisi bile yaparken şu an 17-20 centten megawatt saatini ise işte 180 dolardan üretiyor.
23:56Güneşin rüzgarınki 40-50-30 dolar megawatt saati.
24:00Yani 6-7 kat arada fark var.
24:02Siz olsanız yatırım yapar mısınız bu kadar farkı değil.
24:04Dolayısıyla 70-80 yıl önce çok caziptir nükleer.
24:08Her şey daha kömüre, doğal gaza göre ucuz.
24:12Ama şu son 20-30 yıldır güneş ve rüzgar o kadar ucuzladı ki sudan.
24:17Yakıt yok yani düşünün sizin bir üreticisiniz fabrikada.
24:20En önemli şey nedir sizin gideriniz?
24:24Oradaki ham maddedir.
24:25Tabii ki.
24:26Nükleerde ham maddeye sürekli ihtiyaçınız var.
24:29Dışarıdan geliyor ya da kendiniz yapsanız bile pahalı ya mal oluyor.
24:32Ama güneşte rüzgarda ham madde söz konusu mu?
24:35Değil.
24:35Çünkü ham maddeniz Allah çıkartıyor sürekli.
24:38Esiyor, güneş doğuyor, su akıyor.
24:41Ham maddeniz bu.
24:42Buna ekstra bir para harcamıyorsunuz.
24:44Doğru söylüyorsunuz.
24:45Aslında iyi değerlendirmek lazım.
24:47Aslında artık sadece çevre değil ekonomi de temiz enerjiden yana tavır alıyor.
24:52Evet.
24:52Yani şimdi Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri dedi ki temiz enerjinin %91'i daha ucuz hale geldi diye ifade etti.
24:59Bu tam olarak ne anlama geliyor?
25:01Neden bu kadar ekonomik görülüyor?
25:03Yani burada da işte görülebilirse 10. haberimizde dediğiniz noktaya dikkat çekmiş %91'i.
25:10Evet.
25:11Yani güneş ve rüzgar dediğimiz gibi o kadar ucuzladı ki çok bir de ham madde girderi olmadığı için şu an rekabeti hiçbir enerji kaynağı yok.
25:22Ne kömür rekabet edebiliyor ne petrol ne de doğal gaz.
25:26Dünyada da hatta en iyiler arasındayız.
25:28Rüzgar ve güneşte Avrupa'dan iyiyiz genelde.
25:31Çok iyiyiz.
25:32Çünkü Avrupa'da genelde yeşillik alan var.
25:34Kıraç alan çok az ve daha düşük 100 ölçüme sahipler.
25:39Ama bizim ülkemiz bunların hepsinde muazzamken bunu daha çok hızlandırmamız gerekiyor.
25:44Yoksa bu kaybı olacaktır.
25:46Burada da işte enerji fiyatları görülüyor.
25:48Bir mesela Akkuyu nükleerin normal güneşe ve rüzgara göre hesapladığınızda yaklaşık 4-5 milyar fazla dolar yıllık masraf getiriyor bize.
25:56Yani güneşe ve rüzgara göre.
25:58Devletimiz mesela en son ihale yaptı.
26:003.25'e güneşi verdi.
26:02Rüzgarı 3.50'ye.
26:04Şu an biz 13-14 cent Akkuyu ödeyeceğiz.
26:07Aktüelde 20 cent oldu.
26:1020 cent kilovat saat başı.
26:13Dolayısıyla aradaki farkı herkes görebilir.
26:15Yani devletin resmi rakamlarında dahi bu var.
26:17En az 4-5 kat ortalamalı güneş ve rüzgara göre pahalı.
26:20Ondan dolayı nükleer yatırımları sürekli azalıyor.
26:23Artık dünyada da grafikte de görüleceği üzere dünyada nükleer çok gerilemeye başladı.
26:31Şimdi güneş enerjisi dediniz ama güneş enerjisi deyince akla sadece büyük tarlalar değil,
26:37efendim çatı sistemleri de geliyor.
26:39Türkiye'nin çatı gez potansiyeli ne kadar?
26:4311. grafikte gösterebilirsek orada şimdi uluslararası verilerle bu hesaplanmış.
26:49Hayır, şey mi yapacağız, Almanya, Amerika gibi ülkelerle kıyas mı?
26:52Evet, tüm dünyada göreceğiz ya.
26:54Yani kendi potansiyelimizi görmek için dediğimiz gibi TÜİK raporlarına göre 12 milyon çatı var.
26:58Neredeyiz?
26:59Yani burada şu okla gösterildiği yer yaklaşık olarak bizim ülkenin potansiyelini gösteriyor.
27:06Biraz Amerika'ya ve Çin'e göre küçük gösteriyor ama bu yaklaşık olarak
27:09dünya enerji potansiyelinin %1'inden fazlasını biz üretebiliriz güneşle.
27:16Bu da bizim dediğimiz gibi %100'ünü değerlendirebilirsek yaklaşık elektrik tüketimimiz bizim 350 milyar kilovat saat.
27:24Bunun yaklaşık 2,5-3 katı arasında yani 1 milyon bin milyar kilovat saate yakın bir enerji üretebiliriz.
27:31Bu da yaklaşık toplam şu an tükettiğimiz elektriğin 3 katı demek.
27:33Bunun %50-160'ını değerlendirsek yaklaşık 2 katı demek.
27:372 kat şu an sadece arazilerimiz hariç çatıları değerlendirsek tüm elektriğimizin yaklaşık 2 katına yakın bir çatılarımızda potansiyel var.
27:48Bu da muazzam bir potansiyel demektir.
27:51Bunu kesinlikle değerlendirmezsek bize bu hak yani üzülecek bir durum olur.
27:58Müyamin Bey enerji dönüşümünün en önemli başlıklarından biri elektrifikasyon.
28:02Tam olarak ne demek? Bu geçişin ne gibi faydaları da var? Bunlardan da bahsedebilir misiniz rica etsem?
28:08Elektrifikasyon dediğimiz şey dünyada özellikle 23. grafiği getirirlerse araçları konuştuk.
28:15İkinci önemli tüketim noktası.
28:18Araçlar, binalar ve ısıtma sistemleriyle alakalı değil mi?
28:21Şimdi bizim tüketimimiz bir şu an daha çok üretimden konuştuk.
28:25Güneş, rüzgar, su, jeotermal.
28:27Bir de bunu tüketim tarafı var.
28:29Tüketimde de elektrikli arabalarla tüketeceğiz.
28:31Bir de ısı pompaları.
28:32İşte burada grafikte bakın.
28:33Fransa'da şu an yaklaşık olarak 6,5 milyon evde ısı pompası var.
28:40İşte bu mesela İtalya'da 4 milyonun üzerinde, İsveç'te 2 milyon, Almanya'da yine 2 milyonun üzerinde, 2,5 milyona yakın ısı pompası satıldı 2024 sonunda.
28:50Bunlar şu ana kadar da artmış durumda 7 ay sonra.
28:53Bu bağlamda ısı pompası nedir?
28:56Ne işe yarar?
28:57Isı pompası dediğimiz şey, nasıl elektrikli araba, petrollü aracının yerine geçiyorsa, doğalgazın yerine evlerde ısıtma sistemi ve soğutma sistemine yarıyor.
29:06Isı pompası dediğiniz şey, aynı klimaya benzer bir şey ama biraz farklı.
29:11Dışarıya kuruyorsunuz, dışarıdaki havayı ya da toprakta ısıyı alıyor.
29:16Evinizdeki şeye bağlıyorsunuz, peteklere bağlıyorsunuz.
29:19Yani doğalgaz kombisini kaldırıyorsunuz, onu koyuyorsunuz.
29:22Yazın hem onun iki fonksiyonu var, soğutma amaçlı kullanabiliyorsunuz hem de ısıtma amaçlı, kışın.
29:28Bu bağlamda dünyada bu sayı şu an 200 milyon civarında, yani elektrikli araçlardan daha fazla, yaklaşık elektrikli araçların sayısından 3 kat fazla kuruldu.
29:36Bu ne demek?
29:37Doğalgaza bağımlılığınızı azaltıyorsunuz.
29:39Bizim milyarlar dolarca, yıllarca dışarıya paramız gidiyor.
29:44Bunun enerjisini kendimiz üretebiliriz.
29:46Neden?
29:47Elektrik, işte çatılara koydunuz güneş paneli, eve de ısı pompası koydunuz.
29:50Garajınızı da elektrikli araç koydunuz, %100 enerjinizi kendiniz karşılayıp dışarıya hiçbir şekilde bağımlı olmadan hem üretip hem tüketebilirsiniz.
30:00Bunu sanayide de kullanabiliyoruz.
30:03Yani ısı pompalarının belli 200 santigrat dereceye kadar çok yerde, sanayide ısı enerjisi ihtiyaç hissedilen proseslerde, süreçlerde.
30:11Burada da ısı pompası kullanılıyor ve dünyada şu an çok muazzam bir hızla ilerliyor.
30:17Buna da bizim de inşallah bir an önce başlamamız lazım.
30:19Bu konuda halkımızdan doyarlanması, hükümetini de teşvik etmesi lazım.
30:22Şimdi sizin aslında şikayetçi olduğunuz bir durum.
30:26Birçok ülke aslında kömürden çıkış sürecine girdi.
30:29Hatta bazıları tamamen bıraktı diyebiliriz.
30:32İrlanda kömüre neden veda etti?
30:35Ve hangi ülkeler bu adımı attı onu merak ediyorum.
30:38Türkiye'de gerçi siz yükselme var diyorsunuz, azalma demiyorsunuz ama.
30:4214. 15. ülke oldu Avrupa'da.
30:44Sadece İrlanda değil, İrlanda bir küçük ülke ama İngiltere geçen sene son verdi.
30:50Fransa %0'a yakın bu sene belki vermesi de 1-2 seneye kadar yok denecek kadar az, %1'in altında.
30:57Bu sene İspanya'nın vermesi bekleniyor, o da aynı şekilde %0'a yakın.
31:00Bunun gibi çok ülkede, Avusturya'da ve benzeri çok ülkede şu an yok.
31:06Avrupa bile yaklaşık 14 ülke kömüre son verdi tamamen.
31:10Bizde ise geçen sene arttı maalesef.
31:12O da dediğimiz gibi biraz önce Rusya ve benzerine ithalat da artıyor, Amerika'dan artıyor.
31:17İşte Kanada'dan alıyoruz, Kolombiya'dan alıyoruz.
31:20Bunları hem kömüre son vermeye başlarsak birdenbire tabii ki enerji arz güvenliğini tehdit edecek şekilde hızlı bir şekilde değil.
31:26Mesela Almanya'da azaltıyor, Almanya'da daha son vermedi ama
31:29her yıl çok azaltıyor bunlar.
31:31Bunun yerini güneş ve rüzgarla doldurdukça azaltıyor.
31:34Hızlanırsak güneş ve rüzgar da bunu zamanla bizde rahat bir şekilde son verebiliriz.
31:38Mesela 2030'da kömürden çıkış ittifakı var dünyada.
31:42170-180 tane üyesi var.
31:45Avrupa Birliği'nin hepsi üye.
31:47Bunlar 2030'larda, en geç 2035'lerde kömüre son verecekler.
31:50Avrupa Birliği'nde şu an zaten 15 ülke falan kaldı son vermeyen.
31:53bizde buna son verebiliriz.
31:55Neden? En çok havayı kirletiyor.
31:57Başta bahsettiğimiz gibi orman yangınları, küresel ısınma, 50 bine yakın insanımız karbondioksit, hava kirliliği yüzünden ölüyor.
32:05Bunların hepsinin en güzel çözüm.
32:06Dışarıya da bağımlıyız.
32:07Kömürde 3'te 2'si civarı ithal ediyoruz.
32:10Onlara son verebiliriz.
32:11Hepsini güneş ve rüzgarla, suyla, su enerjilerimizle, HES'le doldurabiliriz.
32:16Kömür, yani ciğerlerimizi yakmadan biz onu yakalım.
32:19Peki siz nasıl öngörüyorsunuz?
32:20Sizce bizde o tarihlerde tamamen son verebilir miyiz?
32:23Yani toplum olarak bizim kömüre, nükleer ve diğer fosil yaklıklara yavaş yavaş mesafeli olmamız gerekiyor.
32:31Neden? Bunlar hem ekonomik değil, hem bağımlı yapıyor dışarıya, hem stratejik.
32:36Yani yarın bir gün bir savaş olduğumuzda Ukrayna gibi.
32:38Geçenlerde biliyorsunuz Ukrayna'nın santralini vurdular belli bir yerini.
32:41Tamamen merkezini vurmadılar ama bu büyük bir patlamaya, felakete de yol açabilirdi.
32:46Geçenlerde Fukushima tekrar kapatıldı, 15 yıllık ertelendi temizlenmesi.
32:51Yani hem çevresel, hem temizlik, hem ekonomik, hem de milli kaynaklara yönelmek açısından rüzgar ve güneşe yönelmemiz.
33:00Kömürden de uzak durmamız gerekiyor.
33:01Kömürden de uzak durmamız gerekiyor.
33:02Dışarıya bağımlılık yapan nükleeri de tekrar düşünmemiz gerekiyor.
33:06Büyüme Bey çok teşekkür ediyorum verdiğiniz bilgilerden dolayı.
33:09Bir başka programda yeniden bekliyorum sizi.
33:11Görüşmek dileğiyle.
33:12Sağolunuz.
33:13Sağolun.
33:14Efendim Ülke TV ekranları da Dünya Değişikçe programının sonuna geldik.
33:17Elektrik yüksek mühendisi ve enerji uzmanı Bünyamin Kurt bizlerle beraber de haftaya farklı bir misafirimiz de sizleri Ülke TV ekranlarına bekliyoruz.
33:26Hoşçakalın.
33:26abone ol

Önerilen