Katakot-Takot na Kurakot - Part 12 (KMJS Special Report) | Kapuso Mo, Jessica Soho - video Dailymotion

GMA Public Affairs

UNTI-UNTING PAGKAKALBO SA SIERRA MADRE NA ITINUTURING NA NATURAL FLOOD CONTROL NG BANSA, SIYASATIN NATIN. AT MAY KINALAMAN NGA BA ANG KONTROBERSYAL NA LUXURY CONDO SA CEBU NA SINISISI NG MGA RESIDENTE SA MATINDING PAGBAHA SA PROBINSYA?!  Mula 2003 hanggang 2020, kasing lapad na raw ng halos 6,000 na football fields ang nawalang kagubatan ng Sierra Madre. At hindi lang daw ito dahil sa illegal logging, bunsod din ng malawakang mga minahan.  Kung may mga negatibong epekto pala ang operasyon ng minahan sa Sierra Madre, na isa pa man ding protected area paano at bakit pinayagang mag-operate ang mga ito?  Samantala, nang bumuhos ang Bagyong Tino sa Cebu City, nilamon sila ng makapal, maputik, at kulay tsokolate na baha. At ang itinuturo nilang pinagmulan nito, ang high-end subdivision na itinatayo sa gilid ng isang kinalbong bundok, ang kontrobersyal na Monterrazas de Cebu!  Ang Part 12 ng 'Katakot-takot na Kurakot' sa pagpapatuloy ng KMJS Special Reports, panoorin sa video na ito. #KMJS  "Kapuso Mo, Jessica Soho" (One at Heart, Jessica Soho) is the Philippines' top-rating news magazine program, hosted by one of the most-awarded broadcast journalists in the country, Jessica Soho. It features human interest stories, food, news personalities, travel, trends and pop culture.'KMJS' airs every Sunday, 8:15 PM on GMA Network. Subscribe to youtube.com/gmapublicaffairs for our full episodes. #KMJS

Transcript

00:00Luzon's backbone ang tawag sa Sierra Madre.

00:07Protection at defensa ng Luzon sa mga malalakas na bagyo.

00:12Pero ang natural na flood control na ito ng kalikasan,

00:17unti-unting kinakalbo ng mga minahan.

00:21Ang social media accounts nitong mga nakaraang linggo

00:36binaha ng skits at AI-generated videos tungkol sa Sierra Madre.

00:43Iingatan ko kayo hanggang dulo! Basta iingatan nyo din ako!

00:47Pero kung totoo man daw na makapagsasalita si Sierra Madre,

00:55marahil hihingi na raw ito ngayon ng tulong!

01:02Ang ilan kasi sa bahagi nito halos makalbo na.

01:07Katunayan, ang nawalang kagubatan mula mga taong 2003 hanggang 2020

01:13kasing lapad na raw ng halos 6,000 na football fields.

01:19At hindi lang ito dahil sa illegal logging.

01:24Ito isa sa mga atroso na naanod mula sa bundok.

01:28At ito talagang kitang-kitang pinutol.

01:31Bunso din ng malawakang mga minahan.

01:35Mula Maynila, bumiyahe ang aming team ng siyam na oras patungong probinsya ng Isabela.

01:48Ayon kasi sa datos ng MGB o ng Mines and Geosciences Bureau ng DENR noong December 2022,

01:56dito matatagpuan ang isa sa dalawang metallic mines na nag-ooperate sa Sierra Madre,

02:03ang minahan ng nickel sa bayan ng Dinapigay, ang Dinapigay Mining Corporation.

02:10Ang barangay Dimalwadi, isa sa anim na mga barangay na sakop ng minahan.

02:15Ito rin ang pinakamalapit na barangay sa mining site.

02:19Grabe ako, tinira nila yung bundok ko.

02:21Ayun ang bangtas o.

02:22Sa satellite image namang ito, makikita ang lawak ng pinatag na bahagi ng kabundukan.

02:32Sa pagtatanong-tanong ng aming team,

02:34hati ang opinyon ng mga residente tungkol sa operasyon ng minahan sa kanilang lugar.

02:39Pabor ako, ma'am. Doon ako kumikita, ma'am, pang buhay ko sa pamilya ko kasi di man ako nakapag-aral, ma'am.

02:43Tutul kami noon, ma'am. Kaya lang, yung hinihiling namin na fragile,

02:49nagbibigay sila, kaya nga hindi na kami umiimig.

02:51Tapos yung mga bakod namin, school namin na ipapatayo mo.

02:55Yung mga mahihira, umangat din ng county, mga kapag-paaral ng anak.

02:59Kahit na may mining, hindi namin gaano nararamdaman yung pag-unlan.

03:04After 25 years, wala na sila. Paano na kami?

03:08Si Mang Rogelio, pabor daw dati sa operasyon ng minahan.

03:13Katunayan, minsan pa raw siyang nagtrabaho roon.

03:15Pangako nila, lahat ng pribiliyo may bibigay.

03:19At ang alam ko, maganda yan para umunlad ang barangay.

03:23Pero kalaunan, umalis din daw siya sa minahan nung siya'y naging senior citizen

03:28at piniling muling magbungkal ng lupa sa bukid.

03:31Dito na raw niya napansin ang epekto ng minahan sa binalikan niyang sakahan.

03:38Ang tubig kasi na dumadaloy sa kanilang irigasyon, naging kulay pula.

03:44Nahaluan na ng metal na laterite na nagmula rin sa mga minahan.

03:49Yung laterite, pag pumapasok sa erigasyon namin, dito dumadaan.

03:54Meron din kaming kanal dun.

03:55Sa kabilang yun, siya ang nagkukuha na namin ng tubig pero galing din dito.

04:00Yung basura ng mina, maabot sa aming mga tubigan.

04:04Pag umabot sa aming mga tubigan, nababansot yung aming mga pananim.

04:09Lumalason sa palay.

04:11Nandito po ma'am yung aming inani noong October.

04:15Lumiit din daw ang naiuwi niyang kita.

04:17Maabot ako ng 104 doon noong una.

04:21Pero sa ngayon, pinakamataas ko na lang, 70 pababa na.

04:25Parang nakuha na namin ng atikto dyan sa mining.

04:29Sa aming pananaliksik, napagalamang July 2007,

04:34nung inisyuhan ng MGB ng DENR,

04:37ang Nooy Platinum Group Metals Corporation ng MPSA o Mineral Production Sharing Agreement.

04:45Kasunduan sa pagitan ng gobyerno at ng isang mining company na nagbibigay pahintulot na mag-explore,

04:53mag-develop at mag-produce ng mineral resources sa isang lugar.

04:57Naipasa ito sa Geogen Corporation noong 2009 hanggang nakuha ng DINAPIGE Mining Corporation noong 2015.

05:06Kaya pinayagan itong magsagawa ng mining exploration activities sa Isabela sa loob ng 25 taon o hanggang 2032.

05:172021, noong nag-full swing ang operasyon ng minahan.

05:22Pero makalipas lang ang apat na taon, ganito na kalaki ang ipinagbago ng bahaging ito ng Sierra Madre.

05:32Samantala, ilang kilometro lang ang layo mula sa barangay di Malwadi,

05:36narating din ang aming team ang entrada papasok sa minahan ng DMC o ng DINAPIGE Mining Corporation.

05:43Sinubukan naming makipag-ugnayan sa kanilang opisina,

05:47pero hindi nila kami pinahintulot ang makapasok sa minahan.

05:51Gayunman, nagpaunlak ng panayam ang kinatawa ng DMC.

05:54Nang 2020, noong nasecure na rin po namin yung mga permits,

05:58Environmental Protection and Enhancement Program and Environmental Impact Assessment.

06:02E doon na rin po kami nag-start para sa pagmimina.

06:06Gusto ko rin po iklaro na wala po kami sa loob po ng Sierra Madre.

06:10Meron po kaming 1.1 kilometers simula po doon sa buffer doon sa protected area ng Sierra Madre.

06:18Pero para sa Greenpeace East Asia, kaduda-duda ang operasyon ng DMC sa Isabela.

06:25Alam natin na ang mga malalaking kumpanya na ito,

06:28ang pakinabang ng mga mina ito is of course profit.

06:31Kapag umalis na yung kumpanya, kapag namina na lahat, wala na matitira sa kanila.

06:34Tapos degraded pa yung environment. Lose-lose situation.

06:37Hindi naman natin sila masisisi kung ganyan yung magiging impression nila.

06:41Karoon naman po ng assessment ko ang MGB together with the third party

06:45na nasa 86% naman po yung pabor para mag-mina ko kami.

06:51Grabe akong sinairahan nila yung bundo ko.

06:53Ang tanong ngayon, kung may mga negatibong epekto pala

06:57ang operasyon ng minahan sa Sierra Madre na isa pamanding protected area,

07:02paano at bakit pinayagang mag-operate ang DMC doon?

07:08Sinubukan ang aming team na kunin ang panig ng MGB,

07:11DENR, na siyang nag-issue ng pahintulot sa DMC,

07:16pero tumanggi silang magpaunla ng interview.

07:19Ay, mahalaga sa amin yan, ma'am.

07:22Pag may bagyong ito, nakakaharang sa amin

07:24para hindi masalanta yung aming mga bahay,

07:28mga ari-arayan, pati yung aming mga pananig.

07:31Kung ang mga probinsyang sinasandigan ng Sierra Madre sa Luzon

07:36ay madalas nasasalag mula sa bagsik ng mga bagyo,

07:40Sa barangay Guadalupe naman sa Cebu City,

07:47ibang kwento ang nangyari.

07:49Hindi na nakapigil ang mga bundok sa rumaragasang ulan,

07:53Kaya, nung bumuhos si Bagyong Tino,

07:55nilamon sila ng baha makapal, maputik, at kulay tsokolate.

08:04Ang malaking bahagi ng pader ng bahay ni Lucilo

08:08na tibag sa lakas ng ragasa ng baha.

08:11Pusog ang ulan ba?

08:12Kami nag-licky man siya, nag-gawas ang tubig,

08:15wala na kayong magawa.

08:16Mabilis akong pag-awas tubig.

08:18Sa una, mabahaan mo rin, normal lang ang tubig.

08:22Karoon kayo, dilit naman, anapog na mangin siya.

08:25Kung ano man siya, amuro man siyang ikuano ka ng may nani,

08:28balde.

08:28Kaya di mangin siya mo gawas kung wala pa niyang pressure washer.

08:32Ang putik kasi, parang may halo raw na anapog

08:36o weathered limestones

08:37o yung mga batong kupas na ang kulay

08:40na madalas ginagamit sa construction.

08:43At ang itinuturo nilang pinagmulan nito,

08:46isang high-end subdivision na itinatayo ngayon

08:49sa gilid ng isang kinalbong bundok

08:52malapit sa kanilang barangay.

08:54Kaya ang dagan sa tubig sa Monterazas pa doon,

08:57kaya pundit tuog, dali sa tubangan.

09:00Ang kontrobersyal na Monterazas de Cebu.

09:04Ang Monterazas de Cebu,

09:07isang hillside real estate development

09:09sa barangay Guadalupe.

09:11Para ito maitayo,

09:12kinailangang kalbuhin at tapyasin

09:15ang bahagi ng bundok.

09:16Taong 2006,

09:19nung unang i-develop ng Genvy Development Corporation

09:22ang proyekto.

09:23Nabigyan din ito ng DNR,

09:25Environmental Management Bureau

09:27sa Central Visayas,

09:29ng ECC o ng Environmental Compliance Certificate.

09:35Taong 2019,

09:36nakuha ng 8990 Holdings Incorporated

09:40ang Genvy Development Corporation.

09:42Muli nitong itinuloy

09:44ang mga proyekto

09:45ng Monterazas de Cebu.

09:48Taong 2023,

09:49nagkaroon ang 8990 Holdings Incorporated

09:53ng subsidiary company,

09:55ang Month Property Group

09:56na nakatoon naman

09:57sa high-end, luxury

09:59at premium development sa lugar.

10:02At ang isa sa mga proyekto nito,

10:04ang 19-story condominium

10:06na kung tawagin

10:07The Rise at Monterazas.

10:09Ang disenyo nito,

10:10inspired daw

10:12ng hagdang-hagdang palayan

10:14o ng Banawe Rice Terraces.

10:17Pero ang proyekto,

10:18pinutakti

10:19ng mga batikos.

10:21Who gave the permits

10:22and compliance?

10:23Kalbuna,

10:24wala nang mga puno

10:25na mag-hold sa lupa.

10:27Ngunit ayon

10:27sa isa sa mga developer nito,

10:29ang civil engineer

10:31at content creator

10:32na si Slater Young,

10:34kampante sila

10:34sa isinagawang pag-aaral

10:36ng kanilang mga researcher

10:37at engineer

10:38na wala raw magiging

10:39masamang epekto ito

10:41sa kapaligiran.

10:42This whole structure

10:43is now spread out

10:45across the mountain,

10:46making it a whole lot safer

10:48and less

10:49yung environmental impact natin.

10:51By doing this trip also

10:52of greenery,

10:54we are able

10:55to give back

10:57towards the mountain.

10:57Ang proyekto,

10:59pinasinayaan

11:00November 2024

11:01sa parehong taon

11:03na bigyan din sila

11:04ng approval

11:05ng DENR

11:06sa pamagitan

11:07ng inamiendahang

11:08ECC.

11:10Pero sa paghagupit

11:12kamakailan

11:13ng bagyong tino,

11:15ito

11:16ang mga

11:16naiwan.

11:17Hindi pa naglabas

11:27ng pahayag

11:28si Slater Yang.

11:29Hey guys!

11:30Pero sa kanyang vlog

11:31taong 2023,

11:33sinabi niyang

11:33kukonsulta sila

11:35sa mga eksperto.

11:36Our team is composed

11:37of dedicated architects,

11:40a lot of engineers

11:41and sustainability experts

11:42and we went through

11:44about 300 revisions

11:45just to make sure

11:47that we build this

11:48according to

11:49the best practice

11:50possible.

11:52Sinubukan ang aming team

11:53na kuhanan muli

11:54si Slater Yang

11:55ng bagong pahayag

11:56pero wala pa rin

11:58siyang tugon.

11:59Sa kabila

12:00ng mga aligasyong ito,

12:01nagpapatuloy

12:02ang operasyon

12:03ng Monte Rasa

12:04de Cebu.

12:06Nito lang Merkoles,

12:10binisita ito

12:11ng isang arkitekto.

12:12Yun yung mga

12:13project ni Slater,

12:14yung Sky Estates.

12:15Multi-level na project.

12:17Ang ilang struktura,

12:19tapos na

12:19at meron

12:20ang nakatira.

12:21Gayunman,

12:22may malaki pa rin

12:23bahagi ng proyekto

12:24na kailangang tapusin.

12:26Ito yung part

12:26sa detention panda

12:27tapos doon

12:28yung clubhouse.

12:30Samantala,

12:30sa ibabang bahagi

12:31ng nasabing clubhouse,

12:33matatagpuan

12:34ang tinatawag na

12:35detention pond

12:37o yung nagsasalok

12:38ng tubig

12:39na ibinababa

12:40ng bundok.

12:41Lumating yung bagyo,

12:42doon nakita yung problema.

12:44Si Jeffrey,

12:44trabahador

12:45sa pagawaan

12:46ng sasakyan

12:46sa ibaba

12:47ng detention pond.

12:49Sa kasagsagan ng bagyong

12:51nasaksihan daw niya

12:53kung saan

12:54mismo

12:54nang galing

12:55ang tubig

12:56bahang

12:57nanalasa

12:57sa barangay.

12:58Dito po,

12:59lumabas yung tubig.

13:00May parang

13:01butas daw kasi

13:02kung saan

13:02dumaloy

13:03ang maraming tubig

13:04mula sa

13:05detention pond

13:06patungo

13:07sa ibabang bahagi

13:08kung nasaan

13:09ang mga kabahayan.

13:11Pusodan ang bahang,

13:12hindi galing.

13:13Sana nga,

13:13mapatigil na.

13:14Kasi kawawa kami dito eh.

13:16Maraming

13:16nadaramay.

13:17Ang amualang yun,

13:18bisag magsiging

13:19magbakbak

13:20hindi mo magunahon na

13:22hindi mo mag-consensya

13:24sa inyong

13:24hindi pang buhat.

13:25Kaya may ramang

13:26yun,

13:26hindi mo maalao.

13:27We're very worried

13:28about the situation

13:30sa malapit

13:31sa area

13:32ng Monterazas.

13:33Yung na-experience

13:34namin

13:34ng Typhoon Tino

13:35was very much

13:36different from

13:37Typhoon Odette.

13:38Nag-experience kami

13:39ng unprecedented

13:40levels of flooding

13:41and nakita natin

13:42na maraming talaga

13:43na-affected.

13:44Nagsagawa

13:45ng investigasyon

13:47ang BINR

13:48at nakitaan

13:49daw nila

13:49ang proyekto

13:50ng maraming

13:51environmental violations.

13:54Napag-alaman din

13:55ang ahensya

13:56na mahigit

13:57700 na mga

13:58puno na raw

13:59ang pinutol sa lugar

14:00at 11 na lang

14:01ang natira

14:02sa 745

14:04na naitala

14:05noong 2022.

14:06Bagay na

14:07maring pinabulaanan

14:08ng Mon Property Group.

14:10The claim

14:11that Monterazas

14:12disabled

14:12cut down

14:12more than

14:13700 trees

14:14is grievously

14:15false

14:15and we are

14:16confident

14:16that any

14:17evidence

14:18that may be

14:18presented

14:19to assert

14:19this narrative

14:20can easily

14:21be disproven.

14:22Inisyohan

14:23ang EMB

14:24ng Notice

14:25of Violation

14:26at Stoppage

14:27Order

14:27ang proyekto.

14:28Muli ring

14:29siniyasat

14:30ng DNR

14:31ng Senro

14:31at ng

14:32Barangay

14:32Guadalupe

14:33ang Water

14:34Detention

14:34Pond

14:35at nakita nila

14:36na ang ilan

14:37sa mga ito

14:38damaged

14:38o heavily

14:39silted na

14:40kaya't naapektuhan

14:42ang kapasidad nito.

14:44Ang issue

14:45sa Monterazas

14:46de Cebu

14:46inimbestigahan

14:48na rin

14:48ng Senado.

14:49Average rainfall

14:50is 136mm

14:52and the capacity

14:54was only for

14:55183mm

14:57Sa lakas

14:58po ng ulan

14:59talagang hindi po

15:00kinaya.

15:00Ang violation

15:01nga niya

15:01yung during

15:02emergencies

15:03and heavy rainfall

15:04wala siyang

15:05naging contingency plan

15:07kaya yung mga

15:08in-establish

15:09niya doon

15:10na mga

15:10kinompak niya

15:12because of

15:12the heavy rainfall

15:13yun po ay

15:15bumigay

15:15at sumama

15:16sa waterway.

15:18Formal ding

15:18inilahad

15:19ng DNR

15:20ang paglabag

15:21ng developer

15:22sa Forestry Law

15:23Philippine Environmental

15:24Impact Statement Law

15:26at Clean Water Act.

15:27Sino ba yung

15:28nagbulag-bulagan

15:29sa DNR EMB

15:30para nabigyan

15:31ng ECC

15:32ang isang

15:33Darays at Monteraza?

15:34The one

15:34who signed

15:35the 2007

15:36ECC

15:37is Alan Arang

15:38Arang

15:39Arang

15:40Arang

15:40Yung 2024

15:41po ay

15:42si

15:42Director

15:43Abrera po.

15:44It does send

15:45alarm bells ringing

15:46to see na

15:47yung nangyari

15:48sa Cebu

15:48pagbibigay ng permit

15:50kahit na

15:50glaring yung mga

15:52problema

15:52hindi lamang

15:53sa Cebu

15:53nangyayari yun.

15:54Maraming

15:55examples

15:55of

15:56different

15:57areas

15:57that

15:58unfortunately

15:59suffer the

16:00same

16:00situation.

16:02Ano ba talaga yung

16:03regulation

16:04na kailangan?

16:05At ano yung

16:06pagtutok

16:07sa regulation

16:07na yun?

16:08Paano ba

16:09natin nakikita

16:10yung papel

16:11ng DNR

16:12when it comes to

16:13enforcement

16:14ng mga

16:15regulations

16:16na yun?

16:16Kung paper

16:17pushing lang siya,

16:18wala tayo magagawa

16:19dun.

16:19Sinubukan

16:20namin

16:21kunan

16:21ng

16:21pahayag

16:22ang DNR

16:23Region 7

16:24pero hindi

16:24pa raw sila

16:25makapaglaan

16:26ng oras

16:26para sa isang

16:27panayam

16:27sa ngayon.

16:28Gayunman,

16:29sa inilabas

16:30na opisyal

16:30na pahayag

16:31ng DNR,

16:32sinabi nilang

16:33sakaling lumabas

16:34sa investigasyon

16:35na nagkaroon

16:36ng paglabag,

16:37hindi sila

16:37mangingiming

16:38magpatupad

16:39ng aksyon

16:40kabilang na

16:41ang

16:41suspension,

16:42multa

16:43at iba

16:44paraw

16:44legal remedies.

16:46Sinubukan

16:46din namin

16:47kunin

16:47ang panig

16:48ng mga tao

16:49sa likod

16:49ng proyekto

16:50pero wala

16:51silang

16:51naging tugon.

17:11Sa mga nakalipas

17:13na buwan,

17:13kalikasan din

17:14ang nagbooking

17:16ng mga

17:16kinorakot

17:17na proyekto

17:18ng gobyerno.

17:21Kalikasan din

17:22ngayon

17:22ang nagpapahiwatig

17:24ng kuot

17:25sa paninira

17:26sa kanya.

17:28Ngayong

17:29galit

17:30na galit

17:30na ito,

17:31tatalima ba

17:32tayo

17:33o tuloy-tuloy

17:35lang

17:35sa pagwasak

17:36sa ating

17:38panamang

17:38tahanan?

17:40ating

17:41ating

17:41na ito

17:41sa

17:42mga

17:42sa

17:43mga

17:43ating

17:43mga

17:44mga

17:45ating

17:46mga

17:46sa

17:47mga

17:47ating

17:47mga

17:47ating

17:48mga

17:48Ah!

17:50Ah!

17:54Alangga po, ikaw ako. Alangga ako man, Kaula.

17:58What ganang C-man?

17:59Maharap ko ito eh.

18:01Para kayo lahuladan.

18:03Hindi ko na ho alam, hindi ko na itindihan kung ano nungyayari sa kanya.

18:07Para ka siguro kayo ang gagawin namin ng lahat para sa kanya.

18:11Wala ka ba talaga nakita at nyan?

18:13Wala ka narinig?

18:15May gumagalan na verbalang dito sa atin.

18:25Ang mga nangangambang puso't isip,

18:28ginagamit nila ng demonyo para kumapit sa kaluluwa ng tao.

18:32Alam mo kung sino yung dapat mong ipagdasal na hindi mo makita?

18:39Si Watsho.

18:42Kumakain ng patay, may matalang pusa, may pangpak ng pangyuki.

18:47Lumalakas kapag kapilukan ng buwan.

18:52Pag-iingat ka sa mga susunod ko sasabihin.

18:54May mga sasabihin.

18:59Do you know about the Potsho?

19:01Please repent from talking about Potsho.

19:05Do you have thenocence attention?

19:07I'm not a man, he's a man.

19:09Father X,

19:11are you the most beautiful thing you are facing?

19:15I have no idea

19:17until I'm not going to die.

19:19We are not going to die.

19:21We are not going to die.

19:23We are going to die by God.

19:25You can come to me!

19:27You're a man, you're a man.

19:29You're a man.

19:31You're a man, you're a man.

19:33You're a man!

19:35Fire!

19:45Ito po si Jessica Soho.

19:47At ito ang Gabi ng Lagin.

19:51Nang laging.

Katakot-Takot na Kurakot - Part 12 (KMJS Special Report) | Kapuso Mo, Jessica Soho

Category

Transcript

Be the first to comment

Recommended