- 2 ay önce
Kategori
🛠️
Yaşam tarzıDöküm
00:00İNTRO
00:30Sevgili dostlar merhabalar.
00:52Beyaz TV geçmişe yürüyen adam programı size bu sefer Edirne Selimiye Camii'nin önünden 1574'lerden Sultan 2. Selimlerden Osmanlı Devleti'nin 3. başkentinden merhaba diyor.
01:10Hafta sonları evinize gelme bahanesi yaptığımız ve sizlerle birlikte içmiş olduğunuz kahvaltı sonrası çaylara ya da kahvelere ya da hayır doğrudan doğruya kahvaltı masasına misafir olmamızı sağlayan bu programı çok seviyoruz.
01:30Bu programlar sayesinde sizlerle birlikte geçmişe doğru yürüyoruz.
01:36Bugün sizlerle 1800 yıllık bir yolculuk yapacağız.
01:40Bugün sizlerle yüzlü yıllarda 120'li yıllarda başlayan Roma İmparatoru Hadrian, Hadrianus, Adrian, Edirne ile başlayan bir yolculuğa merhaba diyeceğiz.
01:55Arkamda Mimar Sinan'ın bu benim ustalık eserimdir dediği 100 metreyi aşkın minare uzunluğuyla birlikte Mimar Sinan'ın ustalığının ne demek olduğunu göreceğiz.
02:09Bugün ve haftaya sizlerle birlikte Edirne'yi hep beraber gezeceğiz.
02:15Bu sefer fotoğraflarımız yok.
02:18Böyle yan yana koyarak üstüne basarak yüzyıllar arasında atlayarak anlatacağımız fotoğraflar yok.
02:27Bu sefer iki program boyunca size doğrudan doğruya dokuna dokuna vura vura size tarihi eserleri, tarihi eserlerin yaşamış olduğu hadiseleri, Edirne'yi ve her şeyi anlatacağız.
02:43Edirne ile beraber bazen Murat Hüdavendigarlarla bazen Fatih Sultan Mehmetlerle coşacağız ama bazen de 93 Osmanlı-Urus Harbi ile Balkan Savaşları ile üzüleceğiz.
02:58Edirne İstanbul'u fetheden Fatih Sultan Mehmet Han'ın başkentidir.
03:04Sanırım biz İstanbullular Edirne'ye Edirne ciğerinden daha başka anlam yüklemedik.
03:10Halbuki Edirne'nin Edirne ciğerinden ziyade 2. Murat'ı, Hacı Bayram velisi, Fatih Sultan Mehmet'i, Şahi topları üreten top ocakları ve daha neler neler var.
03:27İstanbul'u Osmanlı Devleti'ne dahil ettiğimizde Osmanlı Devlet geleneğinin ne demek olduğunu Edirne'den gördük.
03:36İstanbul Devleti'ni Edirne devlet adamları oluşturdu.
03:42Konstantinopol'ü İstanbul yapan Edirne'ydi.
03:46Meseleye buradan bakmak lazım.
03:49Biz şimdi İstanbul'un Fatih'i Edirne kentinden sizlere merhaba demenin hazını ve keyfini yaşıyoruz.
03:58Beyaz TV, Geçmişe Yürüyen Adam programı Edirne 1. bölümüyle karşınızda.
04:06Roma İmparatorluğu çok köklü ve çok büyük bir imparatorluktu.
04:24Ben öğrencilerime dersine girdiğim öğrencilere Osmanlı Devleti büyük mü derdim.
04:29Evet çok büyük derlerdi.
04:31İşte Roma İmparatorluğu Osmanlı'dan yaklaşık 2,5-3 kat daha büyük derdim.
04:37Bir ucu İngiltere'de, bir ucu Hindistan'da, bir ucu Rusya'nın sonlarında, bir ucu Orta Afrika'da.
04:44Bu kadar büyük bir devlet.
04:45Bir ucundan bir ucuna atla 2 yılda gidilebilen bir devlet düşünün.
04:50İşte bu devletin 117-138 yılları arasında, milattan sonra 117-138 yılları arasında hükümdarlığını yapan Hadrianus, Adrian, Edrin, Roma İmparatoru Hadrianus, kendi adına bir geçiş bölgesi olan, bu bölgeye bir şehir kurar.
05:12Ve bu şehre tıpkı Roma İmparatoru Maksimus Konstantin'in kendi adını bir şehre koyup Konstantinopol demesi gibi bu şehre de Hadrianopol dendi.
05:27Pol şehir demektir.
05:28Pol'u attılar, Hadrian kaldı, Adrian kaldı ve Edirne oldu.
05:33117-138 yılları arasında yaşayan Adrian'dan, bize abide, bize hatıra olan bu şehrin bence kıymetini bilelim.
05:43Ardından Roma İmparatorluğu'nun hemen ardından bu bölgede bir Makedon, Büyük İskender hakimiyeti bulunmakta.
05:52Kertler gelmiş buraya.
05:53M.Ö. 500'lü yıllarda, yani daha burası Hadrian değil, boş bir yerken, burayı Ahammenişlerin hükümdarı Darius gelir ve burayı Perslere, İran'a bağlar.
06:09Dostlar ne büyük bir devlet, Pers İmparatorluğu.
06:12İran'da bulunan Pers İmparatorluğu'nun bir ucu Edirne'ye kadar gelmekteydi.
06:17Ardından ilerleyen zamanlarda Kertler geldi, Traklar geldi, Romalılar bir daha hakim oldu ve Romalılar'ın elinden 1363 tarihinde Osmanlı Devleti hakim oldu.
06:31Ha şunu da unutmayalım ve araya koyalım.
06:341204-1261 yılları arasında 57 yılı süren Latin İmparatorluğu var İstanbul'da.
06:42Tam 57 yıl sürdü takvimlere ve tarihe 4. Haçlı Seferi olarak geçmektedir bu Latinlerin İstanbul işgali.
06:52İşte Latinler batıdan, İtalya, Fransa, Almanya, İsviçre bölgesinden,
06:58Luxemburg'da var işin içinde, Bohemyalılar da var, Çekoslovakya'da var, Polonya'da var.
07:04O topraklardan gelen Venedik doçu, Venedik kralı 65 yaşındaki Edrukus Dandolo önderliğindeki 60 binden fazla bir kalabalığa sahip ordu İstanbul'a gelirken önce Edirne'den geçti.
07:20Edirne'yi almaya çalıştılar.
07:22İstanbul'u çok rahat alan Latinler büyük gösteriler ve büyük mücadelelerin ardından burayı alamadılar.
07:30Edirne kendisini Latinlere esir etmedi ve onlar yürüdüler gittiler İstanbul'u aldılar.
07:38O günlerde Edirne hala Doğu Roma İmparatorluğu'nun hakimiyetinde bulunan bir şehirdi.
07:45Ta ki 1363 tarihinde Orhan Gazi'nin oğlu Murat Hüdavendigar bu topraklara atı ile ayak bastığında artık buraların bugüne kadar var ola gelen 1363-2025 yaklaşık olarak 700-650 sene hakimiyet sağlayan Türkler buraya Murat Hüdavendigar ile birlikte girdiler.
08:12Hemen başkent oldu. 1326'dan 1363 tarihine kadar Osmanlı'nın başkenti Bursa'ydı.
08:21Bursa'nın hakimiyeti ve başkentli Edirne alanınca bitti.
08:26Artık başkent Edirne'ydi.
08:29Murat Hüdavendigar'dan sonra Yıldırım Beyazıt ardından Çelebi Mehmet.
08:33Her ne kadar o günlerde Bursa'ya bu insanlar eser bırakıyorlarsa da devletin resmi başkenti Edirne'ydi.
08:44Fatih Sultan Mehmet Han hayatının bir dönemini Bursa'da geçirmiş olsa da buradan İstanbul'a doğru yürüdü.
08:52Ocak 1453'den Nisan 1453'e kadar tam 3,5 ay boyunca buradan cephane, buradan mühimmat, buradan gıda, buradan yiyecek, buradan asker sevkiyatı yapıldı.
09:08En sonunda 2 Nisan 1453 tarihinde tam anlamıyla oluşturulan tabyalara 5 Nisan 1453 tarihinde Fatih Sultan Mehmet Han geldi.
09:236 Nisan 1453'te Bismillah ya Allah dediler.
09:28Bütün toplar aynı anda ateşlendi ve İstanbul 53 gün süren bir muhasaranın ardından Osmanlı topraklarına katıldı.
09:37İşte bu anlatmış olduğum hikayenin ana aktörü, baş sahibi burasıdır.
09:44İstanbul'u alan, İstanbul'u Osmanlı başkenti yapan yer tam olarak Edirne'dir.
09:531453'ten sonra burada bulunan başkent İstanbul'a doğru taşındı.
09:58Fakat medeniyet bölgesi, medeniyet merkezi olma özelliğini Edirne ya da Hadriyan hiç kaybetmedi.
10:08Sultan 2. Murat tam olarak şu görmüş olduğunuz camide Ulu Cami, Süleyman Şah Camii ya da Karanfil Camii olarak anılan bu camide
10:21Hacı Bayram Veli Hazretleri'ni ahilerin memleketi olan Ankara'da ahilerin başı olan Hacı Bayram Veli'yi özel mektuplarla, davetlerle çağırdı ve burada ona halka ders verdirdi.
10:36Edirne, evvelinden ahirine kadar çok ciddi anlamda bir medeniyet merkezidir.
10:43Edirne muhteşem bir şehirdir.
10:46Buyurun size, bugün belediye binası olarak kullanılan ama Mehmet Reşat devrinde Rüşdiye Mektebi olarak yapılan bir bina.
10:55Hemen ardında 3 şerefeli cami olarak bilinen 2 minareli koskoca bahçesinde Sultan Mehmet'in koşturduğu Muradiye Camii ya da 2. Murat Camii.
11:09Buralar tarih dolu.
11:11Bir dakika, peki biz şu an neredeyiz?
11:15Ben şimdi tarihin ta içine gireyim ve bir gözü ile kameraya bakıp bir gözü kapalı olan Murat'a kardeşim çok dikkat et bastığın yere ve yavaş yavaş tarihin içine doğru girelim derken
11:29şu an bulunmuş olduğumuz tarih tamamen Selimiye Camii ile endekslenmiş durumdadır.
11:36Burası, yani şu deminden beri içinde ve etrafında döndüğüm bu çarşı Yemişhan'dır.
11:46Ve bu Yemişhan, şimdi ben buradan bakıyorum, tabii siz göremiyorsunuz çok inilen yerler var, çıkılan yerler var, girintiler var.
11:56Murat çok ciddi anlamda bir çaba sarf ederek bu görüntüleri size göstermenin azmi içerisinde
12:02şu an bulunmuş olduğumuz yer Selimiye Camii'nin Yemişhan'ı.
12:09Yani bugünkü adı ile meyve sebze hali.
12:14Buradan halka meyveler ve sebzeler dağıtılırmış ve Edirne halkı, tabii o aralar domates yok.
12:21Domates tanzimattan sonra yeni dünyadan Amerika'dan Osmanlı'ya geldi.
12:26Fatih Sultan Mehmet Han domates yemeden, patates kızartması yemeden, patates yemeği yemeden, patlıcan yemeden vefat etti.
12:36Çünkü patates de, domates de, çünkü patlıcan dağı yeni dünyanın, Amerika'nın meyveleri sebzelidir.
12:44Burası Osmanlı'nın meyve ve sebzelerinin satıldığı, şu an görmüş olduğunuz Selimiye Camii'nin gelirini, ihtiyaçlarını karşılayan, gelirini karşılayan kira dükkanlarından oluşan yerdir.
13:01Buralarsa şurası açık pazar, burası ise kapalı pazarın dükkanlarını göstermektedir.
13:07Efendim buyurun, söz, 2. Selim tarafından yapılan Selimiye Camii'ne bağlanmış olan Edirne Meyve Sebze Hali ya da o günkü adıyla Yemiş Hanı.
13:371566 tarihinde Kanuni Sultan Süleyman Han vefat etti.
13:42Yerine Hürrem Sultan'dan olma oğlu 2. Selim geçti.
13:472. Selim tahta çıkışından 2 sene sonra kendi adına kocaman bir Selatini Cami yapma kararı verdi.
13:55Nereye yapacaktı, nereye?
13:57İstanbul'un tepeleri doluydu ve İstanbul'da böylesine büyük, kafasında kurmuş olduğu devasa bir külliyeyi yapacak boş alan yoktu.
14:07Edirne'de başkentti ve Selim zaten Edirne'yi çok seviyordu.
14:12O halde Edirne neden olmasındı?
14:16Bu yüzden Edirne'ye Osmanlı Devleti'nin en büyük ser mimaranı hassa,
14:21El Hakirül Fakir Pürü Sinan imzalarıyla eserlerine imza atan Mimar Sinan'ın baş mimarlığı zamanında,
14:30çıraklık eserim Şehzadebaşı, kalfalık eserim Süleymaniye diyen Mimar Sinan, ustalık eserim diyerek,
14:381568-1574 yıllar arasında tam 6 yılda bu Selimiye Camii'ni yaptı.
14:46Süleymaniye 7 yılda bitti, burası 6 yılda bitti.
14:50Böyle bir kıyaslama yapabilirsiniz.
14:5284 metrelik bir minare yüksekliği var.
14:56Ama demin 100 metreyi aşkın dedim, şimdi 84 diyorum.
14:59Bu nedir?
15:00Cevap kaidesiyle beraber 100 metreyi aşkın.
15:04Minarenin saf kendisi 84 metre, 4 tane minare.
15:09Peki bu caminin para kazandığı yer neresi?
15:13Az evvel içine girdiğimiz ve kameraman kardeşimle beraber gösterdiğimiz Yemiş Han,
15:20Selimiye Camii'ne para kazanan hanlardan biridir.
15:23Bir de arkamda görmüş olduğunuz bir kapalı çarşı var.
15:28Tıpkı İstanbul Yeni Camii, tıpkı Eminönü'nde bulunan Yeni Caminin çarşısı olan Mısır Çarşısı
15:36ya da Baharatçılar Çarşısı olarak adlandırılan çarşının bir benzeri.
15:43Ha bir dakika bu arada, 1663 tarihinde Mısır Çarşısı bitti.
15:50Ondan 90 sene önce bu çarşı bitti.
15:53Yani bu çarşı İstanbul'daki Yeni Camiden de, İstanbul'daki Eminönü'ndeki her şeyden de
15:59yaklaşık 90-100 yıl daha yaşlı ve böyle bir han yapıldı.
16:03Ters T biçiminde, biz şimdi buradan gireceğiz, dümdüz bir koridoru yürüyeceğiz,
16:10ardından yol ikiye ayrılacak, önce yürüyeceğiz, sonra yol ikiye ayrılacak.
16:16Yani bir T biçiminde, klasik Osmanlı hanlarından olan Edirnekapı,
16:21Selimiye kapalı çarşısına doğru giriş yapalım.
16:25Burada Osmanlı Devleti'nin ticaret ve ibadet, Allah'a kulluk bugün ve ahiret.
16:35Nasıl bir bağlantı kurmuşlar, inanılmaz güzel bir şey.
16:38Size onu da göstermek istiyorum.
16:41Ben çarşıya giriyorum, sizleri de içeride bekliyorum.
16:44Allah Resulü Peygamber Efendimiz bir hadisi şerifinde ticaretin çok önemli olduğunu, helal olduğunu,
17:04hatta rızkın onda dokuzunun ticarette olduğunu söyler ve Müslümanları ticari yolla para kazanmaya teşvik eder.
17:14Ticaret çok önemlidir.
17:15İnsanlığını kaybetmeden, dünya hırslarına kurban olmadan ticaret yapma çok önemlidir.
17:23İşte Edirne esnafı buna harika bir örnektir.
17:26Hem ticaret yapıyor, hem insanlığını elden bırakmıyor, hem dünya hırslarına ve nefsine mağlup olmadan bir ticaret yapıyor.
17:36Bugün bu durum hala böyle.
17:38Yani şehirlerle kıyaslamak istemiyorum.
17:41Ama Edirne esnafı hala kendi özünü, kendi o has, tüccar, esnaf temizliğini muhafaza ediyor.
17:50Ben öyle görüyorum.
17:51En azından burası terste.
17:54Dışarıda anlatmıştım.
17:55Şöyle bir yapı.
17:56Şu an T'nin sopasının sonundayı.
17:58Şimdi sağa ve sola uzantılar başlayacak.
18:02Böyle bir yol bir, böyle bir yol iki, böyle bir yol üç.
18:07Üç tane yolun birleştiği orta yola geldik.
18:11Burası çok önemli.
18:13Şimdi bakacak olursak, mesela şuraların tavanlarına, tavanlar aynı.
18:19Bakın yukarıda herhangi bir şey yok.
18:21Diğer tarafa da geçecek olursak, yani üçüncü tarafa da geçecek olursak, şu ortayı atlayarak üçüncü tarafa da geçtiğimizde yine tavanlar aynı.
18:34Tavanlarda herhangi bir kubbemsi yapı yok.
18:38Fakat her üç kapının ve her üç yolun birleştiği ve tam olarak şu an bizim Beyaz TV ekibinin bulunduğu kubbe ise,
18:50burada bulunan bütün dükkan sahiplerinin her sabah Allah'ım bugün yapacağımız ticaretin helal ve hayırlı olmasını bizlere nasip eyle,
19:03Allah'ım devletimizi payidar eyle biçiminde dua ettikleri,
19:08akşam da dükkanlarını kapatırken ya Rabbi yarına sağlıklı bir biçimde ulaşmayı nasip eyle,
19:17ailelerimizdeki tadı, neşeyi ve mutluluğu payidar eyle,
19:22devletimizi var et biçiminde akşam duasını yaptıkları,
19:27günde iki defa hem sabah hem akşam esnafın, tüccarın dua ettiği tam olarak dua balkonunun,
19:37dua kubbesinin altında bulunmaktayız.
19:40Bunun Eminönü Yeni Cami'nin vakfı olan Mısır Çarşısı'ndaki karşılığı bir kubbe değil,
19:50dua balkonudur.
19:51Eminönü Mısır Çarşısı dua balkonu.
19:54Zaten siz şu an montaj odasındaki şef Mustafa abinin sayesinde o dua balkonunu gördüğünüz ekranın yanında.
20:04Osmanlı'nın başkentinde dua balkonu, Osmanlı'nın diğer başkentinde dua kubbesi,
20:11ellerde dua ama para kazanma ama ticaret rızkın onda dokuzu, ticarettedir.
20:18Hadis-i şerifinin varlığı.
20:19Şimdi burası Aras'ta değil.
20:21Yani Osmanlı zamanında bir dönemler Aras'ta olarak falan kullanılmış değil.
20:27Burası bir han, burası bir çarşı.
20:31Eğer Aras'ta olsaydı, çok basit.
20:34Bu arada bir şey söyleyeyim.
20:35Aras'ta ne demektir?
20:37Örnek veriyorum.
20:39Sadece şeker, Mevlana şekeri.
20:42Yalnızca şeker satsaydı, bütün han şekerciler Aras'tası olacaktı.
20:50Sadece tesbih satsaydı, başka hiçbir şey olmasaydı burada, buranın adı tesbihçiler Aras'tası.
21:00Kapalı çarşıda fesçiler Aras'tası, çakmakçılar Aras'tası, çizmeciler Aras'tası gibi Aras'talar var.
21:08Eğer bir mal, bütün çarşıyı kaplıyorsa Aras'ta.
21:12Yok, burada tesbih, orada şeker, burada seccade, burada aydınlatma lambaları, burada başka bir şey, süs, ev süs eşyaları ise bunun adı hem Osmanlı zamanında hem de bugünlerde çarşıdır.
21:27Aslında adı carışı, dört kapılı yol demektir, dört tarafa çıkan yol demektir, carışı ya da çarşı.
21:36Edirne 1566-1574 tarihlerini gördüğünde Sultan 2. Selim'in 80'li yaşlara merdiven dayamış,
21:47Tabii ki, 1490 doğumlu, tam hesaplayalım mı, 1490 yılında doğdu Mimar Sinan Kayseri Aras'ta, buralar bittiğinde 1574'tü takvimler.
22:00Yani Mimar Sinan 84 yaşındaydı.
22:0384 yaşında bir insan, erken emekliliğin, EYT'lerin, 40'lı yaşlarda emekli olmaların, ben 50 küsur yaşındayım çok geç artık emekli olsam da ne olacak yaşlandığım cümlelerinin çok fazla duyulduğu Türkiye'de 84 yaşında bir adam çıkıyor ve bizim şu an görmüş olduğumuz eserleri yapıyor.
22:28Bu arada 1585 tarihinde bir eseri var.
22:34Sadece bu değil, 95 yaşında bile Mimar Sinan, Ayvansaray'daki İvaz Paşa, İvaz Efendi camini yaptığında yaşı 95'ti.
22:46Burası işte yapıldığında yaşı 84'tü.
22:50Şimdi lafı uzatalım ve doğa balkonuna doğru gelelim.
22:55Tam 500 sene, Balkan Savaşları'na kadar hatta Cumhuriyet'in kuruluşuna kadar var ola gelen bu geleneği biz de sürdürelim, duamızı edelim.
23:05Allah'ım sen bu programı izleyenlerin ölmüşlerine rahmet, kalanlarına afiyet ver.
23:12Allah'ım sen vatanımızın birliğini, bütünlüğünü muhafaza eyle.
23:16Allah'ım devletimizi kıyamete kadar güçlü kıl.
23:20Amin.
23:21Bu cümleleri ettiğim yer Edirne-Selimiye çarşısının tam doğa balkonunun altı.
23:29Sizi doğa balkonunun altından selamlıyorum.
23:51Aslında sizi Edirne-Selimiye caminin taç kapısından, Mimar Sinan'ın vedar iftarından, Mimar Sinan'ın göz nurundan karşılamak isterdim.
24:05Fakat yıllardır süre gelen bir restorasyon.
24:10Çok köklü, çok kapsamlı.
24:12Edirne-Selimiye caminin gerçekten aslına ve özüne döndürmek için yapılan restorasyonun sonlarına gelindi.
24:20Hala açılmayan yerler var.
24:22Bu yüzden sizi bu talih yoldan, talih kapıdan karşılıyorum.
24:27Şimdi burada bir zincir var.
24:29Tellerle tutturulmuş.
24:31Kameraman kardeşlerimle beraber bu teli söksek mi diye düşündük.
24:35Sonra boşverin ben anlatırım dedim.
24:37Burada böyle bir zincir var.
24:39Ve bu zincirin şu ucu burayla birleşiyor.
24:43Yani şöyle bir üçgen oluşuyor.
24:46Yolu daraltıyor.
24:47Neden?
24:48Buradan giren insanlar camiye doğru girerken nereye girdiklerinin farkına varsınlar.
24:57Şu zincir buraya takıldığında burada üçgenimsi bir sınır oluyor.
25:03Mecburen başını eğerek içeriye girmek zorunda kalıyorsun.
25:08Çünkü girmiş olduğun yapı Allah'ın mabedi, Allah'ın evi.
25:13Beytullah deniyor bu tür yapılara.
25:15Buralara başını eğmeden giremezsin.
25:19Çünkü Allah'ın makamına doğru Allah'a selam vermeye ve Allah'ın huzurunda el bağlamaya doğru geliyorsun.
25:28O yüzden bu tür zincirler çoğunlukla İstanbul'daki Selatini camilerde,
25:34Süleymaniye camiinde, Şehzadebaşı camiinde, Sultanahmet camiinde her yerde bulunan zincirlerdendir.
25:42Hadi gelin size Selimiye caminin müthiş mazisini anlatmadan önce içimizi burkan,
25:51içimizi yaralayan, keşke böyle olmasaydı diyen bir bomba, bir top izi var.
25:57Hala Selimiye camini yaralamış durumda.
26:00Atatürk'ün emri ile restore edilmedi.
26:04Orayı restore etmeyin, o top yarası kalsın Selimiye camine dedi.
26:11Hadi gelin o yaranın önünde o günleri konuşalım.
26:151912 tarihinde Karadağ'ın vurması, Sırbistan'ın katılması,
26:35Yunanistan ve Bulgaristan'ın dahil olmasıyla birlikte başlayan
26:39ve yaklaşık 9 ay süren anlaşmalarla itibaren söylüyorum savaşın kendisi o kadar değil.
26:46Balkan savaşlarında Bulgarlar Edirne'ye kadar geldiler.
26:51Muhteşem bir insan var adı Şükrü Paşa.
26:55Şükrü Paşa Edirne'de bekliyor nöbet.
26:58Yazın Google'a bakın neler çıkıyor.
27:00Şükrü Paşa'nın beklemiş olduğu Edirne bir süre sonra maalesef Bulgarların eline düştü.
27:07Şükrü Paşa esir alındı.
27:09Şükrü Paşa büyük adamdır.
27:11Şükrü Paşa delikanlılığın mahalle ağzıyla söylüyorum kitabını yazan adamdır.
27:17Allah onu cennetine alsın inşallah.
27:20Şükrü Paşa Bulgarlar şifahanenin biraz daha ilerisinden saray bölgesinden bomba atışlarına başlayınca
27:29Bulgar askerleri vurmayın, Edirne'yi vurmayın.
27:33İçeride siviller var, çoluk çocuk var.
27:37Vurmayın, serbest bırakıyorum.
27:39Edirne'yi size veriyorum.
27:41Yeter ki vurmayın dedi ve Edirne'yi teslim etti.
27:44Tam bu esnada Selimiye Camii'yi bir minaresi yıkılmıştı.
27:49Selimiye Camii'nin kubbesine düşen bir top mermisi kubbeyi yıkmıştı.
27:54Selimiye Camii hasar gördü.
27:56Ardından Cumhuriyet kuruldu.
27:58Ardından Edirne Türkiye Cumhuriyeti'nin şehirlerinden biri oldu.
28:03Mustafa Kemal Paşa'nın, o aralar Atatürk değil, birinci Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa'nın emriyle
28:12Edirne Selimiye Camii, diğer Edirne'nin tarihi yapıları gibi restorasyona alındı.
28:19Mustafa Kemal Paşa'nın, Cumhurbaşkanı'nın bir emri vardı.
28:23Bütün Selimiye'yi yapın, her yerini tamir edin ama sakın taç kapının girişinde bulunan küçük dikdörtgen pencerenin yanında ortasında bulunan bir top mermisinin açmış olduğu o yarayı ne olur tamir etmeyin dedi.
28:42Zira düşman bu ülkeye geldiğinde namus dinlemiyor, mabet dinlemiyor, kutsal yapı Allah'ın evi dinlemiyor.
28:53Bizler herhangi bir bölgeye girdiğimizde kiliselere zarar vermemişiz, yıkmamışız.
28:59Ama Bulgarlar geldiğinde Selimiye Camii'ne zarar verdiler.
29:03Oradaki o top mermisi Atatürk'ün emriyle kapatılmadı.
29:09Dedi ki bu Bulgar işgali, bu topraklara bir işgal olduğunda neler olur?
29:17Bunu göstermek için o mermi yarası orada kalsın da uyanık olalım dedi.
29:23İyi ki de öyle yaptı.
29:25Var olsun, iyi ki de öyle yaptı.
29:27Bizler bugün Atatürk'ün bu emri sayesinde orada Bulgarlar tarafından açılan top mermisinin yarasını görüyoruz.
29:37Size Edirne Selimiye Camii'ni anlatmadan evvel o muhteşem yüzyılın muhteşem ser hakirül fakir, ser mimaranı hassa, mimarı Sinan'ın ustalık eserim dediği Selimiye Camii'ni anlatmadan önce bu top mermi yarasını göstermek istedim.
29:56Balkan savaşları bu topraklarda büyük bir travma ve hezimete sebebiyet verdi.
30:02Ardından Çanakkale zaferi başladı.
30:04Çanakkale savaşı başladı.
30:06Ezine'li Yahya Çavuş, Ertuğrul koyunda, Fransızların ve İngilizlerin Morto koyu adı verdikleri o koyda dedi ki 72 askerine 4 bin askeri durdurmak için görevlendirilmiş.
30:23Durun daha detay vereyim River Clyde adı verilen kömür gemisi ile 4 bin İngiliz askerini Ertuğrul koyuna çıkartmak için görevli bu İngiliz birliğini 72 askerle durduran Ezine'li Yahya Çavuş askerlerine vurun Allah aşkına, vurun kitap aşkına, vurun Balkanlar aşkına demiştir.
30:46İşte bu bizim dünyamızda ve ruhumuzda bir travma oluşturan Balkan savaşlarından günümüze kalan top mermi yarası.
30:55Bütün cami restore edildi, orası restore edilmedi.
30:59Hatırlar mısınız Amerika'ya sığınan, geçenlerde ölen, kötü niyetli bir terör başı? Sakın haçlı zihniyetinden korkmayın.
31:09Haçlılar ülkenizi aldığında sizin namusunuza dokunmaz, evinize girmez, camilerinizi yıkmaz, iffetinize dokunmaz.
31:20Haçlı işgalinden korkmayın demişti.
31:23Beyni sulanmış bir ihtiyar Allah'tan öldü ki terör örgütü parça parça oldu.
31:29Bakın düşman geldiğinde mabedine dokunmuyor mu, dokunmuyor mu?
31:34Bizzat Bulgarların açmış olduğu yara bize çok şey anlatıyor.
31:39Burası Atatürk'ün emriyle düzeltilmedi, restore edilmedi.
31:43O günden bugüne bize tarih anlatıyor.
31:53Her iki şaheser de Edirne'yi Edirne yapan her iki şaheser de şu an arkamda nedir onlar?
32:08Selimiye Camii ve hemen Selimiye Camii'nin mimarı benim sağımda ama sizin solunuzda koca mimar Sinan.
32:161490 az evvel kapalı çarşıda anlattığım gibi 1490-1588 vefatına 3 yıl kala 95 yaşında 1585 yılında cami yapıyor bu adam, külliye yapıyor bu adam ve 98 yaşında vefat ediyor.
32:36Kayseri ağır naslı 22 yaşında saraya kendi gönül rızası ile devşirilmek için gelen Kayseri'li Hristiyan Türklerden olan koca mimar Sinan.
32:51Arkamda Selimiye.
32:52Şimdi bu anlatacaklarımı aslında Selimiye Camii'nin içine girerek Selimiye Camii'nin içinde dokunarak anlatmak istiyordum.
33:02Fakat maalesef Selimiye Camii şu an kapalı.
33:05Ufacık bir yer var namaz kılmak için geri kalanı kapalı.
33:09Demek ki biz buraya Selimiye Camii'ni çekmek ve hakkı ile duvar duvar detay detay motif motif anlatmak için bir kere daha geleceğiz.
33:20Bu onu gösteriyor.
33:22Ana hatlarıyla inşaatını ve sebebini anlatayım.
33:24Burada şu muhteşem manzarada takvimler 1566'yı göstermekte 1494 tarihinde doğan Kanuni Sultan Süleyman Han 72 yaşında 1566'da Macaristan Zigetbar'da vefat etti.
33:42Hemen ardından Manisa Saruhan Sancak Bey'i olan zaten o an tek oğlu vardı o da Selim'di.
33:49Selim o an tek oğlu vardı yoksa diğerleri vardı da hepsi öldü.
33:541566 tarihinde babasının ölümü üzerine Selim tahta çıktı.
33:58Ve ardından diğer sultanlar gibi Selatini bir cami ve bir külliye yapmak istedi.
34:07Ama 3 numaralı tepe dolu orada Beyazıt var.
34:12Orada Büyük Dedisi Sultan 2. Beyazıt'ı yaptırmış olduğu külliye var.
34:154 numaralı tepe dolu orada Fatih Sultan Mehmet Han'ın Havaryun tepesine yapmış olduğu Fatih Külliyesi var.
34:261 numaralı tepe dolu orada Ayasofya Camii Şerifi var.
34:323 numaralı tepenin ardında da babası Sultan Süleyman'ın külliyesi var.
34:37İstanbul'da ana merkezi arterlerde tüm tepelerde külliyeler var, büyük eserler var.
34:45İstanbul bitti. Edirne'yi çok seviyor.
34:48Zaten Edirne Osmanlı padişahlarının arasında ikinci başkent gibi görülmüş.
34:54Zaten 1509 tarihinde kıyameti suğra olarak adlandırılan, küçük kıyamet olarak adlandırılan büyük bir deprem var.
35:05İstanbul 45 gün boyunca sallandı.
35:09İstanbul çok ciddi anlamda tehdit edildi.
35:12Her tarafı yıkıldı.
35:13Dönemin padişahı Sultan 2. Beyazıt 1509 depreminden sonra 2 yıl 1511'e kadar Edirne'de kaldı.
35:22Yani Edirne bir nevi İstanbul'un yedek deposuydu.
35:26İstanbul'un istepnesi olarak görünüyordu.
35:29Bu yüzden 2. Selim'in yani Beyazıt'ın oğlu, Yavuz'un oğlu, Süleyman'ın oğlu 2. Selim'in
35:37Buraya bir külliye yapmasında herhangi bir beis yoktu.
35:41O günkü Osmanlı uleması ve bürokratları da buna hayır demediler.
35:45Mimar Sinan'a bir görev verildi.
35:48Bir cami yapılacak güzel bir tepe bul ve bu tepeye külliye yap.
35:53Bunun üzerine araştırdı.
35:55Burada bir lale bahçesi vardı.
35:58Ulu Cami ki siz şu an detaylarda görüyorsunuz.
36:01Karanfil Camii yani Ulu Camii adı üstünde Karanfil Bahçesi'ydi.
36:05Burası ise şu an görmüş olduğunuz yer ise lale bahçesiydi.
36:11Lale bahçesini istimlak etti Mimar Sinan.
36:14Sahiplerine paralarını tek tek verdi.
36:17Orada kocaman bir boşluk bıraktı.
36:20Sıbyan Mektebi ile, Tabhanesi ile, Darüşşifası ile, medresesi ile, camisi ile, türbesi ile, hazire kısmıyla kocaman bir külliye.
36:301568 tarihinde 2. Selim'in tahta çıkmasından 2 sene sonra bu esere başlandı.
36:381574 tarihinde 2. Selim'in vefatından çok kısa bir süre sonra 2. Selim'in oğlu 3. Murat babası Selim adına bu camiyi açtı.
36:52Caminin minarelerini görüyor musunuz?
36:54Çok güzel değil mi?
36:55Bu cami 84 metrelik büyüklüğünde ve 86 metrelik büyüklüğünde 2'şer tane minareden oluşmaktadır.
37:06Toplam 4 minare.
37:08Fakat bu minarelerin yerden yüksekliği kaidesi ile beraber minarenin kendi yüksekliği 84 metre.
37:16Ama üzerine konulan kaide ile birlikte baktığımızda 100 metreyi aşkın bir minare görülmektedir.
37:22Efendim, size anlatmak istediğim çok devasa bir şey var.
37:27Gireceğiz.
37:28Bir dahaki sefer Edirne'ye geldiğimizde, bu da bizim size sözümüz olsun, bir dahaki sefere geldiğimizde o merdivenleri size göstereceğim.
37:38Tam olarak şuraya bakın lütfen.
37:40Bize doğru olan minare, yani bize en yakın minare, bana göre sağda ama size göre soldaki en yakın minareye çıkıldığında o minareden 3 tane giriş var.
37:55Ve bu girişlerin 3 tane kapısı var.
37:58Minareye giriyorsun, minarenin içinden 3 giriş var.
38:023 girişe girdiğinde, 3'ü ap ayrığı yerlere seni götürüyor.
38:091. yol 1. şerefeye, 2. yol 2. şerefeye, 3. yol da 3. şerefeye ayrılıyor.
38:16Yani 3 arkadaş aynı anda minareye giriş yapsa ve kapıları kullansa, direkt yolları ayrılıyor ve bir daha inene kadar birbirlerini göremiyorlar.
38:29Fransa Paris'in hemen kenarında bulunan Buluva adı verilen şehirde Da Vinci, İtalya Florensalığı Leonardo Da Vinci'nin yapmış olduğu Chateau de Chambard adı verilen bir prens sarayı var.
38:45Muhteşem güzellikte.
38:46Burası 3 kattır.
38:48Ortasında bir avlu var ve yuvarlak spiral bir merdiven bulunmaktadır.
38:53Bu merdivenlerden 2 kişi girdiğinde, 2 tane ayrı yol var, oralara girdiğinde birbirini kaybediyorsun ta ki çıkana kadar.
39:05Çıktığında ancak görebiliyorsun.
39:08Biri birinci kata, diğeri ikinci kata kadar çıkabiliyor.
39:13Çıktığında birbirinizi bulabiliyorsunuz.
39:17Nasıl?
39:19Wow diyelim mi?
39:20İtalya Florensalığı Leonardo Da Vinci'nin Buluva'da yapmış olduğu Chateau de Chambard sarayındaki Da Vinci imzalı tek girişli ama iki yollu büyük spiral merdivenine bravo sanat harikası diyelim mi?
39:39Valla diyen çok.
39:41Her giden hayranlıkla geri dönüyor.
39:44Bilmiyorlar ki Da Vinci'nin tek girişli ama iki kapılı yapmış olduğu Chateau de Chambard adlı sarayın merdivenlerinin yanı sıra burada şu kadar küçük.
39:58Normalde bunun 4 kat büyüğü o merdivenler.
40:01Büyük alanda çalışarak iki giriş yapmış.
40:04Mimar Sinan kameraman kardeşimin Oğuzhan'ın bulunduğu yerden bana kadar olan alanda 3 giriş yapmış.
40:14Chateau de Chambard'da iki tane girişe hayran olanlar Edirne Selimiye Camii'ne gelip buradaki bir minarede bulunan 3 geçişi ya görmüyorlar ya bilmiyorlar.
40:26İşte Avrupa'ya körü körüne bakmak ve Avrupa'nın özelliklerini Avrupa'nın eserlerini bizimkilerden daha üstün görmenin vermiş olduğu körlük ve acziyet maalesef bizi bu kadar kör yapıyor.
40:44El alemin İtalya Floransalı Da Vinci'si iki aşamalı merdiven yapınca vav oluyor alkışlattırıyor.
40:53Kayseri ağır naslı bir gariban Türk olan Mimar Sinan Da Vinci'nin yaptığı büyüklüğün 4'te 1'lik bir alanına şu kadarlık bir alanına 3 geçiş yaptı mı görmezden geliniyor.
41:10E olacak o kadar ne olsun yani deniyor.
41:13İşte buna sanatsal körlük diyoruz sanırım.
41:18Biz iyi bir milletiz.
41:19Biz çalışkan ve üreten bir milletiz.
41:22Biz ezmeyelim kendimizi o kadar.
41:25El alemin İtalya'nın Da Vinci'si varsa benim de bak burada Mimar Sinan'ım var.
41:3295 yaşında eser veren Mimar Sinan sanırım İtalya'da, Hollanda'da, Fransa'da olsaydı dünyanın en iyi mimarlarından ve en meşhur sanatkarlarından biri olurdu.
41:48Ezmeyelim kendimizi bu kadar.
41:52Nasıl ama?
41:536 yılda.
41:54İspanya Sevilya'daki Sevilya Katedrali Süleymaniye Külliyesi kadar 70 bin metrekarelik bir arazi.
42:02Sevilya Katedrali 200 yılda yapıldı.
42:05İtalya Milano Katedrali, Dom Katedrali 1200'de yapımına başlandı.
42:141700'lerde bitti.
42:17Tam 500 yıl.
42:1855 bin metrekarelik bir arazi üzerine kuruldu.
42:22Paris'teki Notre Dame Katedrali 60 bin metrekarelik bir arazi üzerine kuruldu.
42:29250 yılda yapıldı.
42:31Notre Dame Katedrali 250 yılda.
42:35İtalya Milano Dom Katedrali 500 yılda.
42:39İspanya Sevilya Katedrali 200 yılda yapıldı.
42:42Ve bunların Türkiye'deki muadili 200 yılda, 500 yılda, 250 yılda yapılan bu eserlerin Osmanlı karşılığı Süleymaniye Külliyesidir.
42:5470 bin metrekarelik bir arazi üzerine 15 özgün yapıdan oluşan Süleymaniye Külliyesi'nin yapım tarihi sadece 7 yıldır.
43:07Elin yabancısı 500 yılda, 250 yılda, 200 yılda yapıyorken benim atam yalnızca 7 yılda yapıyor.
43:19Ama göze gelmiyor.
43:21Asıl soru bu.
43:23Neden böyle oluyor?
43:26Bizler ne zaman dedemizle barışacağız?
43:29Son cümlem Osmanlı benim dedemdir.
43:34Cumhuriyet benim babamdır.
43:37Dedem de babam da benim büyüğümdür.
43:42Dedem orada, babam burada.
43:45Bu eser her ikisi de benimdir.
43:48Dostlar, çok hızlı bir biçimde Selimiye ve Edirne'yi anlatan birinci bölüm bitti.
44:08Bugün sizlerle Selimiye Külliyesi'ni, yemiş hanı etrafını gezdik.
44:14Mimar size anlattım ve bugün sizinle meydanda durduk.
44:19Daha bitmedi.
44:20Bunun ikinci bölümü var.
44:22İkinci bölümünde Selimiye Camii yokken var olan,
44:26Fetret devrinde Yıldırım Beyazıt'ın oğulları arasındaki kavgalara şahitlik yapan ve Selimiye'den önce ve İstanbul Süleymaniye Camii'nden önce
44:39Süleyman Şah adı ile yapılan birinci Süleymaniye Camii, yani Ulu Camii, yani Karanfil Camii ile haftaya Bismillah diyeceğiz.
44:51Sizlere Selimiye'nin ve Edirne'nin merkezindeki hanları arkama aldım.
44:58Sağım, solum, her yer tarihi ve sizlere buradan elveda demek istiyorum.
45:04Beyaz TV ekranlarında artık hafta sonu klasik olan ve evlerinize girmemizi sağlayan, geçmişe yürüyen adam programı bitti.
45:14Sizlerle her hafta 70'te yürümeye, her hafta başka mekanları göstermeye ve her hafta başka başka tarihi anlatmaya ahdettik.
45:24Sizler orada, bizler burada tarih üzerinde haftalar boyunca yürüyeceğiz.
45:31Beyaz TV, geçmişe yürüyen adam programı bitti.
İlk yorumu siz yapın