Skip to playerSkip to main content
nostaALB
  • 2 days ago
Dokumentar Shqiptar; Film Dokumentar
Albanian documentary during the socialist era
Transcript
00:00Në të kaluarën, si do mos mbas dhekjes e gjerqë kastriotit Skanderbeut,
00:24Vjetra mira Shqiptar u detyruan të braktisin atë beun e tyre të pushtuar dhe të vendosën në vendet tjera.
00:32Një pjesë tyre zunë vend në Italin e Jugut dhe në Sicili.
00:36Në ato vise ku 500 vjetë më parë zunë vend Shqiptar të mërguar,
00:40sot jetojnë stërni për i të tyre, arë bëreshët e Italis.
00:45Në këtë të rëgjim të shkurëtër, ne do të flasim për arë bëreshët,
00:56ku shkojnë një ekspedite Universitetit Shtetëror dhe Tiranës,
01:00por të studiuar të rashigimin e tyre kulturale e folkloristike.
01:15Nëkëi
01:17Këtër të gafëta, dhjal mëtri të gafëta,
01:47Sojnë burë, esë vakë i nani,
01:51Ma gjithë paru sheshëve të skepidili si të bota,
01:54Oma të që këndun një valë, kur fjo katë të muhimisa.
01:59E përveshures, e jartë, me këshend pjekësërit ndë një jetëles të balë,
02:04Ishte këroj një vashë.
02:06Në balë një këshillë i kishënë,
02:09I ljithur të brezikajte, s'ka mandilin një në bëtrua.
02:13Mua, sa më djeti, shtuar vashës mu proa.
02:17Gji i fritur, pjotëhje, me të strumbur një gare.
02:21Vashë, me jetë impikur, sa të duqë të birëzoni.
02:26Kuj e bilje jetë i vashë, jetë omë se dhe u të guri.
02:31Kur ishtë i ajë, e salonikë vajta,
02:34Vashë në ngishin të gatunë, me ato vajdi.
02:37Dë qëre dhe zures, vugin a jonë grëni,
02:40Ja me bilje këllo gresë.
02:42Dora e mjeshtërve arbresh,
03:00Ndërtoj shtepi si kala,
03:02Porta me harkje,
03:03Shkall të gurta,
03:05Të cilatë ruajnë element të kulturës shqiptare,
03:08Që të barda arbreshërve,
03:09I sovën nga atë beu i lashtë.
03:16Sheshet dhe rrugët,
03:17Ata i pakëzuan me emrin eskëndërveut,
03:20Dhe të shqipërisë.
03:21Kjodor ngritik isha më dhe shtori,
03:48Në facadën e cilave skaliti shqipen krenare,
03:52Simbolin e adeud.
03:55Gëdhëndi plot fantazi,
03:56Drurin e ikonostaseve.
03:58Qështë në fillim të shekullit të të të mëdhet,
04:16Arbreshët ngritën të parin koleqë mësimor,
04:19NĂ« San Benedet Ulanu,
04:21Për ruajtjën e gjuhës e të kulturës shqipë.
04:23Kësaj qeshti ja kushtuan jetën shumë Arbreshë të shqiuon,
04:28Julvariboba i pari Arbreshë që shkrojë gjuën letrare shqipë.
04:35Mbuzati është fshati i ti lindjes,
04:39Shtëpia e ti si kalat kujton shumë banesat lasht të shqiptare.
04:42Shpesh, a i kundrom të natyren nga kjo të ratës,
04:54Kozuri fill e para vepër e letërsis artistike në gjuhën Arbreshë.
05:00Vepërën e ti e vazhduon Arbreshët e mdhej Andrea dhe Gavriltare,
05:05Zef Serembe, Zef Skiroj dhe me ishquarimi distyre Jeronim Derada.
05:10Emrin e ti mban rruga kërësore i fshatit Maki,
05:14Kulindi Arbreshë i ma.
05:18Hyrja e shtëpis.
05:30A jetoj në këtë dhomë.
05:36Shëtiti në lëndinat e në kodrat rëth fshatit.
05:40Vjetra vjet, a i bëri për ditë rrugën nga shtëpia në kolegin Arbreshët e Shënmitrit,
05:47Në fillim si në zënës e pastaj si mësonjës i gjuhës Shqipi.
05:52Laka për kujtimore dëshmon për veprin tërinët i të shquar.
05:56Forcat dhe pasurin,
06:10Dhe rada i shkryu për gjuhën dhe qështjin Shqiptari.
06:13Më një mije nënçinte tre,
06:16Tiki Varë,
06:17Në shtëpia në një fshatari,
06:19Dhe gëllën pas veprin e titë ma.
06:21Ziaudin Kodra,
06:31Docent i Universiteti të Tiranës,
06:34Që ka ardhur me ekspeditën ton për qëlim e studimi,
06:37Takohet minipin e dhe radhes,
06:38Gjerulamu dhe radha.
06:39A i ruan shumë kujtime e vepra të gjyëshinë.
07:04Arvëreshit të mafë,
07:06Jeronim dhe radhe,
07:07Popullë Shqiptari ngriti këtë bust që ndodhet në oborën e kolegjit Shënmitri.
07:12Në Shqipërii,
07:13A i ndërohet si poet kumtar,
07:15Esi Lëvronjës i shquar gjuhës Shqipëri.
07:19Presidiumi i Kovëndit Popullor të Republikës Popullorët Shqipëris,
07:22I akordoj dhe radhes titullin e lartë,
07:24Mësonjës i Popullit.
07:29Shoku zini saku,
07:30Në një ceremoni solemne,
07:32I adërëzon këtë dekorat të lartë,
07:34Trupit mësimor të kolegjit.
07:37Fjallë të ngrohëta mirë njohje,
07:43Falenderimet për zamërta,
07:44Respektin e shprehur nga Shqiptarët ndajdradës,
07:47Dhe gjitha arbreqërëve.
07:50Tradita e të parve,
07:52Etja për lirije përparim,
07:54Mbetje i gjallë të karbreqë.
07:56Edhe në këtë dhetë huaj arbreqërët,
07:58I kanë shërbuër qeshtje së liris,
08:00Qindra arbreqë luftuan krak për krak,
08:03Me herojnë popullor italian,
08:05Gjusepe Garibatin.
08:06Një ndërta është Vilçenc Stratigoj.
08:12Biri i ti, doktor Angelo Stratigoj,
08:15Bisedon grocisht me mikun e ardhur nga Shqipëria.
08:18A jeshtë njuhur me sukseset e arritura në Shqipërinëri,
08:21Dhe i gëzohet zëmbra për to.
08:22Me gazë të madhë nge kitë shpiti vjeti galë breshë,
08:27Te falë me delegacion Shqipëta,
08:30Qesot në dha shumë hare,
08:33Minë se në ertë,
08:34E ljullë zofëshit,
08:36Sa shpika si si udhanë në mëtuja.
08:38Studionësit nga Shqipëria,
08:41Njëhen së afermi me trashtimin kulturale e folkloristike të arbreshurve.
08:45Grad dhe burat arbreshre,
08:47Shqipëtojnë në gjuhën amtare,
08:49Pralët, vjërshët,
08:51Afurizmat,
08:52Proverba.
08:52Përdojie së aks tī,
08:53Ksai nusis,
08:55Sa shise kam tā unë ragacë,
08:56Te kam ljartë kë, kamret ljartë,
08:58Pat jen jë tani tā kjeli gje,
09:00Salabene brīk jë nusis,
09:02Më nāt atapriesu,
09:04Mërk jen bjë një cīst,
09:05Et goni mi sërvë,
09:06Et goni mi sërvë,
09:07Nëj tā sërvë,
09:08Sërvë stā,
09:08Es jë tjeli ljartë asaj,
09:10Tačkā patrĆ«ni tā,
09:11Tek ƥpiet ljartë.
09:13Moja vaƥa vāte sërvë,
09:15Menčistis,
09:16Ej dgojë jë tani kë zërvë,
09:18JĂ« tjeli.
09:20A jĂ« tani tā učka mi jabta ksai,
09:22Ta tjeli në tā patrƫni tsa,
09:24DĆŸi bëƈta,
09:26Oj, furtë, vëvë,
09:28Furim jë t'u dësë,
09:30DĂ«poÄĂ« dĂ«sĂ« furtĂ«,
09:31Čishu nĂ« vĂ«mbačku ĆĄe dĂ«,
09:33Këmurit jë vë të gërim brënda,
09:36Gërim brënda djit në gërëvë shëlar,
09:38EnzulinĂ« vĂ«sĂ« tĂ« bukurčku ĆĄe dĂ«.
09:40Ekspedita kalon nga një fshat në tjetrin,
09:44Parasyve në deljeta e përdiqme e arbrejshurve.
09:54Grapë thurin qorate, fanela, triku,
09:57Lot fantazi, endin, kjindismat e bukura.
10:04Ato kry me kujdes dhe tyrat e anvisës.
10:10Një dit të zakonëshme në pasarin e fshatit Arbëresh.
10:23Pranë vera,
10:44Sot është e kremtë populori,
10:46Rjedha njërsve vërshon në rrugët e sheshe.
10:49Sot është e kremtë populori,
11:19Arbëresh të ruen me kujdes e dashuri kostumet e mrekulushme të trashyguar nga të parë.
11:42Vështroni qëlarmi e pasuri kostume shplot në gjyra,
11:46Tanë tela e kjindisma.
11:49Fundet, kuqe blu, pala, pala,
11:51Jelekët dhe gjamadan të kjindisur,
11:54Jakët plot pek delikat,
11:55Brezët e mesit fantastikisht të bukur.
11:58Sot është e mesit fantastikisht të bukur.
12:28Vëndi në par në programinit kremtëve populori,
12:45EzĂ«n valet dhe gĂ«ngĂ«t arbĂ«reșe.
12:47Sot është të bukur.
13:17Sot është të bukur.
13:47Sot është të bukur.
14:17Sot është të bukur.
14:19Sot është të bukur.
14:21Sot është të bukur.
14:23Sot është të bukur.
14:25Sot është të bukur.
14:27Sot është të bukur.
14:29Sot është të bukur.
14:31Sot është të bukur.
14:33Sot është të bukur.
14:35Sot është të bukur.
14:37Sot është të bukur.
14:39Sot është të bukur.
14:41Sot është të bukur.
14:43Sot është të bukur.
14:45Sot është të bukur.
14:47Sot është të bukur.
14:49Sot është të bukur.
14:51Sot është të bukur.
14:53Sot është të bukur.
14:55Sot është të bukur.
14:57Tëndër bë ku njome nate, tëndër bë ku njome nate.
15:06Tëndër bë ku njome nate, tëndër bë ku njome nate.
15:17Mome mbiote kum manjine, mome mbiote kum manjine.
15:26Mame bjote kum ronine, mame bjote kum ronine
15:36Mame bjote me mjitoje, mame bjote me mjitoje
15:45Mame bjote me mjitoje, mame bjote me mjitoje
15:55Mishka pojneje puriĆĄe, mishka pojneje puriĆĄe
16:05Moje bukura amore, si tu je u most super
16:19Si tu je, si tu je, si tu je u most super
16:33Am je kam uzorita, am je kam uzor njema
16:46Am je kam vedeti vla
16:53Gjit mu ljo, gjit mu ljo, gjit mu ljo ar në në dhe
17:06MĂ«je bukura amore, si tu je u most super
17:19Gëngën pra beun i lasht, vratoviset bukura që shtrihe në brigit lindori të Adriatikut e tionit
17:26Si tu je u most super
17:30Alha Muzica
Be the first to comment
Add your comment