- 19 dakika önce
Gece Haberleri, 24 saatin tüm gelişmelerini ekrana getiriyor.
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00:00İyi geceler değerli izleyenler CNN Türk ekranlarına hoş geldiniz.
00:00:09Bugün gece bülteninde Güney Amerika'ya, Venezuela'ya uzanacağız.
00:00:14Amerika Birleşik Devletleri ve Venezuela arasında süre gelen gerilim devam ediyor.
00:00:20Amerikan Başkanı Donald Trump, Amerikan sahil güvenliğinin Venezuela açıklarında bir petrol tankerine el koyduğunu duyurdu.
00:00:28İki ülke arasındaki gerginlik her geçen gün artıyor.
00:00:32Dünya yeni bir savaş olasılığı karşısında adeta diken üstünde.
00:00:37Konuklarımızla birlikte konuşacağız.
00:00:39Stüdyoda Anar Ali bizimle birlikte hoş geldiniz.
00:00:41Hoş bulduk Erhan Bey iyi yayınlar.
00:00:43Uzaktan bağlantıyla Merve Suno Özcan da programımızın diğer konuğu.
00:00:47Siz de hoş geldiniz Merve Hanım.
00:00:50Hoş bulduk Erhan Bey iyi akşamlar diliyorum.
00:00:52Anar Ali sizinle başlayalım.
00:00:54Tabii başlangıçta Amerika Birleşik Devletleri'nin Karayipler'de Venezuela açıklarında donanmasını yavaş yavaş barındırmaya başlaması,
00:01:05oradaki gemi sayısını artırması tam anlamıyla bir noktadan sonra Venezuela'yı bir abluka altına almasıyla gerginlik başladı.
00:01:13Narko teröristlerle mücadeleye Amerika Birleşik Devletleri'nin savı.
00:01:16Ama tabii ki biz programlarımızda sık sık konuşuyoruz.
00:01:20Gerçekte altta yatan neden nedir birçok sebebi bir araya getirebiliyoruz tartışma programlarımızı ama.
00:01:28Amerika Birleşik Devletleri ne yapmak istiyor?
00:01:31Şimdi Venezuela üzerinde CIA vasıtasıyla bir darbe girişimi olabilir dendi.
00:01:36Bu gerçekleşmedi.
00:01:37Amerika Birleşik Devletleri Venezuela'ya bir hava harekatı başlatacak dendi.
00:01:43Şu ana kadar gerçekleşmedi.
00:01:45Bir kara harekatı olacak, asker çıkaracak dendi.
00:01:48Bu da olmadı.
00:01:50Şimdi son olarak bu tanker vakasıyla birlikte iş biraz daha farklı bir noktaya geldi.
00:01:55Çünkü Amerika Birleşik Devletleri Venezuela'ya karşı biraz önce de belirttiğimiz gibi narko terörizmle mücadele ettiğini söylüyordu.
00:02:02Ve çok sayıda tekne batırıldı.
00:02:04Çok sayıda insan hayatını kaybetti narko teröristlerle mücadele adına.
00:02:10Ama ilk kez böyle bir adım var.
00:02:11Venezuela'nın önemli petrol yatakları olduğunu biliyoruz.
00:02:15Ve petrol taşıyan bir tankereye Amerika Birleşik Devletleri el koydu.
00:02:20Amerika Birleşik Devletleri Venezuela üzerindeki baskıyı artırmaya devam ediyor diyebilir miyiz?
00:02:26Amacı ne sizce?
00:02:27Evet yani bütün bu eylemler işte balıkçı teknelere saldırı.
00:02:32Daha sonra en son işte bu Skip Bar isimli bir gölge filo olarak nitelendiriyorlar Amerikalılar.
00:02:38Savcılık bununla ilgili bir baskın kararı çıkartıyor.
00:02:40Daha doğrusu el koyma kararı çıkartıyor Amerika'da.
00:02:44Bir takım işte İranlı teröristlerle ilişkilendiriliyor.
00:02:48Yani biraz daha yapmacık duran bir takım suçlamalarla Venezuela açıklarında biraz da işin tabii şov kısmı var.
00:02:55Şu an Amerikan yönetiminde ister savunma bakanı olsun ister adalet bakanı olsun ister Trump'ın kendisi olsun.
00:03:02Bu veya benzeri biraz gösterilere medyatik şeylere önem veren bir yönetim var Amerika'da.
00:03:09Ama şu da bir gerçek ki Amerika 1989'dan yani Panama krizinden itibaren bölgeye en fazla askeri yığınağının yaptığı bir dönem.
00:03:19Yani olağanüstü bir askeri sevkiyat söz konusu Karaiplere.
00:03:22Yani en son işte B-52 bombardıman uçakları bile Costa Rica semalarından uçtu.
00:03:29F-35'lerin, USS Gerard Fortun, deniz uçaklarının vesaire, cağız uçakları vesaire bir ablukaya almış durumda aslında Karaipleri.
00:03:39Venezuela'yı adım adım izliyor.
00:03:41Şimdi bütün bunların hepsinin sadece balıkçı tekneleri kontrol etmek ve bu veya benzeri gölge filoları yakalamak için olduğunu söylemek doğru bir tespit değil.
00:03:52Çünkü eğer bunlar içinse çok fazla bir askeri yığınak.
00:03:55Çok çok fazla.
00:03:56Neredeyse Amerika Birleşik Devletleri deniz kapasitesinin yüzde 20'sini buraya koğuşlandırmış durumda.
00:04:04Bu veya benzeri işte balıkçı tekneleri yakalamak için gerçekleşebilecek bir şey değil.
00:04:08Amerikan yönetiminde şu ciddi ciddi tartışılıyor.
00:04:12Maduro yönetimini devirmek.
00:04:13Özellikle Dışişleri Bakanı Marco Rubio'nun başını çektiği Şahin Kanat senatörler bunlar Venezuela'ya bir askeri müdahalenin gerekliliği konusunda başkanı ikna etmeye çalışıyorlar.
00:04:25Ve bu sebeple de başkan yani Amerika Birleşik Devletleri buraya yaptığı bu askeri sevkiyatla Maduro'yu baskı altında tutmak, ona sunacağı teklifi kabul etmeye zorlamak ve en nihayetinde aslında yapmak istediği şey yani askeri bir müdahaleden önce yapmak istediği şey Venezuela içerisindeki ordu içerisindeki bir takım dinamikleri ayaklandırarak içeriden bir darbe sürecini de ateşlemek istiyor.
00:04:53Burada tabii ki şu an Amerika Birleşik Devletleri karadan bir askeri harekat olacağını ben düşünmüyorum.
00:05:01Buraya yerleştirdikleri işte deniz uçakları yani vurabilir.
00:05:05Venezuela'nın stratejik noktalarını, askeri tesislerini sıradan çıkarabilir.
00:05:10Bunu Venezuela bu anlamda kendini koruyabilecek bir askeri kapasitesi yok.
00:05:14Ama CIA'ya bir takım özel yetkiler verildiğini biliyoruz.
00:05:19Ama CIA ne yapabilir burada Venezuela'da askeri operasyondan önce?
00:05:23Bir takım bilgi toplama, sabotaj operasyonları ve muhalefeti fonlayabilir.
00:05:29Muhalefetle ilişkilendirilebilir ve dediğim gibi Maduro'nun muhalifeleri olarak bilinen ordu içerisindeki bir takım dinamikleri harekete geçirerek darbe sürecini tetikleyebilir.
00:05:43Yani ilk başta bunu yapmak istiyor.
00:05:45Ama bütün bunlar şu ana kadar demek ki yaptıkları oraya askeri sevkiyatları, baskı, Maduro'yla işte yönetimi bırak, başka bir ülkeye git, ailenle birlikte kanlı bir, kansız bir şekilde bu süreci halledelim teklifleri yönetim tarafından kabul görmüyor.
00:06:03Ve içeriden de şimdilik ordu içerisinde de Maduro'ya yönelik bir sadakat söz konusu.
00:06:10Bunu da görüyoruz. Yani şu anki Amerika'nın CIA'nin bu operasyonlarının işe yaramadığını görüyoruz.
00:06:17Peki bütün bunlar işe yaramadıktan sonra ikinci aşama ne olabilir?
00:06:20İkinci aşamada burada artık Venezuela'nın bir takım stratejik tesisleri Amerika Birleşik Devletleri'nden hedef alınarak füzelerle ortadan kaldırılabilir.
00:06:30Bunu yapabilir. Ama burada benim gördüğüm bir ikinem içerisinde başkan Venezuela'ya bir müdahalenin belki rejimi devrebilir, Maduro yönetimi terk edip çekilebilir ama
00:06:42bunun şu askeri ve siyasi maliyetlerini kestiremediği için, hesap edemediği için şimdilik böyle bir sert bir operasyona kalkışamıyorlar.
00:06:51Çünkü böyle bir şey olduğu durumda diyelim ki bir askeri operasyon gerçekleşti, içeride bir kargaşa oldu, rejim değişti, Maduro çekildi veya Amerika'nın desteklediği işte Mochado, Nobel ödüllü Mochado, Mario Mochado iktidara geldi veya başka bir muhalif kurup yönetimi devre aldı.
00:07:08Bu o demek değildi ve bunun garantisi yok ki Venezuela ordusu içerisinden, Venezuela askeri ve sivil bürokrasisi içerisinden yeni gelen iktidara bir sadakat beklemeyebiliriz.
00:07:21Yani orada da bir direniş olabilir. Yani yeni gelen iktidara karşı bir direniş ve bu direniş silahlı direniş olabilir.
00:07:27İşte bu iç kargaşa, kriz ve arkasından bir mülteci krizini Amerika kıtası başta olmak üzere Kolombiya'ya, Amerika'ya ve başka ülkelere Venezuela'dan bir göçü tetikleyebilir.
00:07:38Yani bölgede topyekun bir istikrarsızlığı da tetikleyeceği için direkt bir askeri müdahale şu ana kadar sadece biz işte bu koğuşlanmalar,
00:07:47tekne baskınlarıyla, rejim üzerinde bir baskı oluşturularak daha böyle bir kansız bir şekilde antlaşarak yönetimden el çekilmesi isteniyor.
00:07:59Ama burada belirtilmesi gereken hususta şu, son cümle şunu söyleyeyim.
00:08:03Bir antlaşma istemiyor. Yani eğer antlaşma istese Amerikan yönetimi, Maduro şu an Amerika Birleşik Devletleri'yle bir petrol anlaşması,
00:08:11işte başka doğal kaynaklar anlaşması, varsa mineral kaynaklar anlaşması yapmaya hazır.
00:08:16Ki bu Venezuela'nın da işine yarar. Çünkü var olan dünyanın en büyük petrol rezervlerinden sahip olan ülkelerinden biri ama bunu kullanamıyor.
00:08:24Ama burada şu an Amerika rejimi ilk aşamada devirmek istiyor.
00:08:31Sadece askeri müdahalenin siyasi ve finansal sonuçlarını kestiremediği için sadece bu veya benzeri baskı araçlarıyla rejim üzerinde şu an bir baskı oluşturmaya çalışıyor.
00:08:42Evet Merve Hanım, Amerika Birleşik Devletleri ne yapmak istiyor?
00:08:46Anar Ali'nin de ifade ettiği gibi bir darbe niyeti var Amerika Birleşik Devletleri'nin ama şartları mı oluşturamadı?
00:08:54Ya da bu darbenin tahribatının kendisi için daha büyük sorunlar ortaya çıkaracağını mı düşünüyor?
00:08:59Bunu Güney Amerika'da ya da Amerika kıtasında Anar Ali'nin de ifade ettiği gibi bir göç dalgasıyla birlikte taşların yerinden oynamasına neden olacağını mı düşünüyor?
00:09:10Çünkü Amerika Birleşik Devletleri çok uzun süredir Karaipler'de çok önemli bir görev gücünü, deniz gücünü Venezuela'nın açıklarında bekletiyor.
00:09:18Zaman zaman sayıyı artırıyor. En son Gerald Ford uçak gemisi de bu görev gücüne katıldı ki dünyanın en büyüğü olarak bilinen bir uçak gemisi bu.
00:09:30Burada Amerika Birleşik Devletleri'nin işi ağırdan aldığını söyleyebilir miyiz? Bir şey mi bekliyor?
00:09:37Ya da hangi şartları bekliyor? Sizce Amerika Birleşik Devletleri ne yapmak istiyor?
00:09:41Hocam geniş bir çerçeve içerisinde el aldı. Buna birkaç başlık da eklemek gerekiyor.
00:09:49Özellikle şunu hatırlatmak gerekiyor. İlk olarak Amerika Birleşik Devletleri'nin Kasım ayı içerisinde yayınlamış olduğu ulusal güvenlik stratejisi var.
00:09:57Buradaki strateji belgesine baktığımız zaman Trump'ın özellikle Moro doktrine odaklı, Batı Yarıkır'da Moro doktrinin bağlamından bahsettiğini görüyoruz.
00:10:07Moro doktrinin 1823 yılında karşımıza çıkar ve özellikle Amerika kıtasının ya da işte Amerika'nın Batılı aktörlerinin buraya girişini sınırlarken kendisi için bir arka bahçe oluşturduğu doktrinlerden bir tanesidir.
00:10:21Bunu uzun süredir aslında Latin Amerika coğrafyasında sesli şekilde dile getirmeseler de uyguladıklarını biliyoruz.
00:10:28Bunu takiben bir diğer önemli gelişme özellikle son günlerde karşımıza çıkan yine Savaş Bakanlığı haline gelen Savunma Bakanlığı ile birlikte son dönemdeki açıklamaların gittikçe dikkat çekici boyuta ulaşması.
00:10:42Özellikle Amerika Genelkurmay Başkanı Zenke'nin yapmış olduğu açıklamalarda yeni güvenlik stratejisinden bahsettiler ve dediler ki işte bu ulusal güvenlik bağlamında kendi mahallemizde çok daha fazla Amerikan muharebe gücü bulundurmak gerekiyor dediler.
00:10:56Bu noktadan hareketledi şimdi biz bunu görüyoruz.
00:10:59Birincisi Amerika Birleşik Devletleri transatlantik ilişkilerde büyük bir paradigma değişimine gitti.
00:11:04NATO içerisindeki rolünü değiştirmeye başladı.
00:11:08Güç rekabeti, güç doktrini değişmeye başladıkça da Trump ve yönetimin yeni güvenlik doktrini inşa etmeye başladılar ve dolayısıyla ne yapılar?
00:11:17Kendi işlerine dönmeye başladılar.
00:11:18Önce bu olarak yakın çevrelerini benimsediler.
00:11:21Ne kadar ilginç Rusya'nın da politikalarından bahsederken yakın çevreye her daim ön plana çıkarız.
00:11:26Şimdi benzer bir konu Amerika Birleşik Devletleri için bizim karşımıza çıktı.
00:11:30Bir yandan da Asya Pasifik coğrafyasında inanılmaz gelişmelerle karşı karşıyayız.
00:11:36Amerika'nın bu doktrini ilan etmesi esnamalı olarak bence okumamız gereken bir diğer bağlam.
00:11:41Rusya-Çin ortak tatbikatının Japonya'ya çok yakın sularda gerçekleşiyor olması.
00:11:47Ya da hemen şunu da ekleyelim, Tayvan'da özellikle çip savaşlarının ya da çip krizinin başlamış olması.
00:11:53Askeri güç projesinin son derece önemli ve aynı zamanda son derece hızlı bir bağlamda değişmeye başladı.
00:12:00Bu nedenle de Amerika Birleşik Devletleri kendi kırmızı çizgisini net olarak çizdi.
00:12:04Yani biz mora doktrinden bahsediyoruz ama Roosevelt'in 1904 yılında Amerika'nın Karayipler,
00:12:10Latin Amerika'daki politikalarına bakmak ya da işte 1989 yılında karşımıza çıkan Panama müdahalesini hatırlamak
00:12:19burada son derece önemli.
00:12:21Bir yandan da hemen şunu eklemem gerekiyor, sadece bunlar mı var?
00:12:24Hayır.
00:12:25Bence şu an itibariyle jeopolitik güç mimarisi özellikle Latin Amerika coğrafyası üzerinde,
00:12:30Venezuela bağlamına baktığımızda 1967 Küba krizinden bu yana belki de en ciddi yapısal stres testinden
00:12:38geçtiği dönemlerden bir tanesini yaşıyor diyebilirim.
00:12:41Artık ideolojik bir süreçten ziyade bizim karşımıza çıkan yapay zeka ya da askeri anlamdaki
00:12:48değişen doktrinlerle birlikte Amerika Birleşik Devletleri'nin buradaki etkisini yeniden
00:12:52konumlandırmaya düzenlenip adım atmaya çalışması.
00:12:55Şimdi neden stratejik arka bahçe diyor ya da neden arka bahçe politikalarıyla
00:12:59Mora doktrinimizi hatırlatıyor?
00:13:02Aslında haberde de görmüş olduk.
00:13:03Şimdi Trump koltuğa oturduğu an itibariyle enerji alanında bir kararname imzaladı ve
00:13:09tıpkı 1970'lerde karşımıza çıkan o 73'teki enerji krizi ya da petrol krizi gibi bir krizle
00:13:15karşı karşıya kalmamak için ulusal acil enerji planını ilan ettiler.
00:13:19Burada yapılan sadece sondaj çalışmaları bağlamında değil aynı zamanda uluslararası
00:13:24alanda enerji ve madenler değerli toprak elementleriyle birlikte Amerika Birleşik Devletleri'nin
00:13:29kendini güçlendirmesi.
00:13:31Bu bağlamı nereye oturtmamız gerekiyor?
00:13:33Tayvan'daki çip merkezine.
00:13:34Özellikle TSMC'ye baktığımız zaman bunun küresel sistemdeki gücünün son derece etkili
00:13:39olduğunu görüyoruz.
00:13:40Biden döneminde de aslında çiplerle ilgili alınan kararlar vardı ama Trump dönemi bunları
00:13:45biraz daha somutlaştırdı.
00:13:47Burada enerji bağlamıyla birlikte bunu okuduğumuzda tankerlere ev kurulmaya başlaması
00:13:52dediğim gibi bir enerji şaşırtıcı bir bağlam oluşturmuyor Aslı Erhan Bey.
00:13:55Bu tamamen Amerika'nın politik değişimiyle bağlantılı.
00:13:59Bir diğer konu bunu yaparken Venezuela da rejim değişiminden ya da isim değişiminden
00:14:04bahsediyorlar ve bence Maria Corona Maçado'nun özellikle Venezuela'dan çıkarak hızlı bir
00:14:10şekilde Avrupa'ya gitmiş olması aslında gizli bir operasyon gibi bile belki düşünebiliriz.
00:14:15Bunun son derece dikkat çekici Norveç'in Oslo şehrinde an itibariyle ve genel olarak
00:14:21burada bahsettiği şey Venezuela'da yapının ne kadar sorunlu olduğundan tutalım da
00:14:26olası bir darbe değişime kadar gidecek süreç hatta kendisine yöneltilen sorulardan
00:14:32bir tanesinde aldığı Nobel Barış Ödülü ile çelişmiyor mu bu durum dediler.
00:14:36Çok ilginçtir bu durumun çelişmediğine kanaat getirmişler ki yine karşımıza farklı
00:14:41bir araz sallaştırma çıktı.
00:14:43Şimdi Amerika Birleşik Devletleri neyi bekleyecek olursak bence kritik bir anı bekliyorlar.
00:14:49Burada uzlaşımı sağlayacaklar Moduro yönetimiyle yoksa Moduro yönetiminin kendilerine
00:14:53karşı işte İran'la Rusya'yla ya da Çin'le iş birliğini arttırdığı temelde devam edeceği
00:14:58yol haritasına karşı yeni bir yapı yeni bir iktidarla birlikte bir yola devam edecekler.
00:15:03Sanırım Amerika'nın özellikle burada hani artık bir kuşatma başlattığını görecek
00:15:08olsak kısa içerisinde beklediği temel durum kendi iç güvenlik politikaları ve
00:15:13dış güvenlik bağlamı içerisinde Venezuela'da iktidarın ya da yönetimin kendisiyle
00:15:19hangi bağlamlarda entegre olup hangi bağlamlarda karşı duracağına dair bir güç
00:15:24araştırması yaptığı üzerine kurulu diyebiliriz.
00:15:26Ama burada olası bir çatışma alanı sadece bölgeyle sınırı kalmayacak diye düşünüyorum.
00:15:30Çünkü dediğim gibi 62'den bu yana hiç bu kadar büyük bir krizle hiç bu kadar büyük
00:15:37bir güç testiyle sanırım bölge karşı karşıya kalmamıştı.
00:15:41Evet tabii burada Maçado'dan da bahsettiniz o Nobel ödülünü almak için film gibi bir
00:15:48yolculuk yaptı dediniz ve Nobel ödülünü o törene yetişemedi.
00:15:53Onun yerine kızı aldı.
00:15:54Tabii burada onun orada yapacağı konuşma da çok önemliydi.
00:15:58vereceği mesajlar da çok önemliydi.
00:15:59Belki de Amerika Birleşik Devletleri töreni bile bekliyor olabilir.
00:16:04Tüm dünyaya vereceği mesajlarla ilgili.
00:16:05Ama tabii ki basına açıklamaları da devam edecek olacaktır.
00:16:11Burada Maçado'dan Venezuela için yeni bir lider çıkarma projesi sizce tutar mı?
00:16:18Yani bunun Venezuela halkı nezdinde bir karşılığı olacağını düşünüyor musunuz?
00:16:23Ya da en azından Maçado'yu göreve getirmek Amerika Birleşik Devletleri için kolay olur mu?
00:16:28Yok kolay olmaz.
00:16:30Yani şöyle Amerika Birleşik Devletleri askeri müdahale ile Maduro'yu rejimini çökertebilir.
00:16:36Böyle bir gücü var.
00:16:37Yani Maduro'nun ordu yani Venezuela'nın ordusunun Amerika Birleşik Devletleri'nin şu anki orada
00:16:42koğuşlanmış askeri teçhizata direnme şansı yok.
00:16:47Eğer biz bunun bir kara harekatı olmayacağını biliyor isek sadece stratejik bir takım hedefleri
00:16:53vurması yoluyla Venezuela ordusunun bu anlamda bir direnme şansı yok.
00:17:01Ama demin de bahsettim bir iktidar değişikliğinde şöyle bir şey var.
00:17:05Şimdi Venezuela ordusu Chavista geleneğinin çok güçlü olduğu bir ordu.
00:17:11Sonuç itibariyle 30 seneye yakındır.
00:17:13Önce Chavista Hugo Chavez 2013'den itibaren Maduro döneminde orduyla rejim arasında
00:17:21ciddi bir sadakat bağı oluşmuş durumdu.
00:17:24Yani askeri bürokrasinin rejime şu an sadakati son derece üst düzeyde.
00:17:29Tabii bunu bilmiyoruz ne kadar kırılgan.
00:17:31Eğer uzun süreli işte 5-6 gün veya 10 günlük bir bombardıman olası bir Venezuela'ya
00:17:38yönelik bombardıman durumunda bürokrasi içerisinde askeri bürokrasi içerisinde
00:17:42çözümlemeler olur.
00:17:44Ama şu ana kadar şu ana kadar görüyoruz ki en azından diri tutabiliyorlar.
00:17:48Yani dinç tutabiliyorlar kendilerini rejime sadakat anlamında.
00:17:51Böyle bir sadakatin olduğu bir dönemde bir iktidar değişikliğinde 2000'lerin başından
00:17:56itibaren rejimle iş birliği içerisinde olan finansal iş birliği, ekonomik iş birliği,
00:18:02hukuk iş birliği, siyasi iş birliği içerisinde ordu kendi menfaatlerini de korumak
00:18:06isteyecektir.
00:18:07Ve dolayısıyla bir iktidar değişikliğinde yeni rejime karşı bir direnç de gösterebilirler.
00:18:14Veya gerilla savaşı da yani Venezuela ormanlarına çekilip bir direniş de gösterebilirler.
00:18:21İşte demin de bahsettiğim gibi iç kargaşa tehlikesi buradan ortaya çıkabilir.
00:18:25Şimdi Maduro'nun verdiği rakamlara göre 4,5 milyonluk milis gruplarından bahsediyor.
00:18:30Tamam bu abartılı olabilir ama en azından 300-400 bin arası açık kaynaklardan silahlanmış
00:18:35paramiliter yapılar var.
00:18:37Bunların bile yeni gelen iktidara karşı direnme olasılığı çok yüksek.
00:18:43Çünkü şöyle bir şey var.
00:18:45Şunu da söyleyelim Venezuela ordusu da yaptığı açıklamada 5600 kadar askeri daha silah altına
00:18:52aldığını açıkladı.
00:18:53Evet bu evet.
00:18:54Ama sizin bahsettiğiniz paramiliter yapı.
00:18:56Şöyle kara kuvvetleri 63 binlik bir kara kuvvetleri söz konusu.
00:19:02Deniz kuvvetleri 25 bin.
00:19:04Hava kuvvetleri 11 bin 500.
00:19:06Bir de ulusal muhafızlar var.
00:19:07Burası direkt Cumhurbaşkanlığına bağlı 23 bin.
00:19:10Ordu yeni teçhizat elde etmekte.
00:19:13Modernizasyonunda ciddi sıkıntılar yaşıyor.
00:19:15Elinde olan Su-30 birkaç tane uçak var Rusya'dan aldı.
00:19:19Onların bile bakımı modernizasyonu çok zor.
00:19:21Yani burada karşılaştığımız...
00:19:223 adet F-16'ları var.
00:19:24Onlar da çok eski teknolojik.
00:19:26Amerika ile ambargo uyguladığı için modernize edemiyor.
00:19:29Blok 15 diyebiliyor.
00:19:30İşte tankları var.
00:19:31Bir takım İtalya'dan Fransa'dan aldığı bir tekneleri şeyleri var.
00:19:35Fırka teyinleri var.
00:19:36Ama karşılaştırma bile yapılması doğru değil.
00:19:39Ama burada şöyle bir şey var.
00:19:412500 tane general ve amiral var.
00:19:43Bu bile absürt bir rakam.
00:19:45Çünkü toplam NATO ülkelerini topladığımız zaman 800'den fazla general ve amiral söz konusu.
00:19:49Amerika'nın ordusunda bile yanlış hatırlamıyorsam 400-600 civarı general amiral söz konusu.
00:19:592500 general amiralin olması neyi gösteriyor?
00:20:02Bu ordu içerisinde de liyakatin değil rejime bağlı sadakatin çok güçlü olduğunu, bir takım parasal ilişkilerle dönen bir sistemin olduğunu gösteriyor.
00:20:12Dolayısıyla burada Bolivarcı bu ordunun direnme şansı yok.
00:20:16Ama rejime sadakat konusunda yeni gelen iktidara çok fazla sorunlar çıkarabilirler bunlar.
00:20:22İşte bu Venezuela'yı iç istikrarsızlığa götürebilir, bir göçü beraberinde getirebilir.
00:20:27Ve bu anlamda da Amerikalılar şu an direkt bir askeri müdahaleye karar veremediler.
00:20:33Ve argümanları çok zayıf.
00:20:35Yani Venezuela'ya müdahale etmek için neyi öne sürüyorlar?
00:20:39Uyuşturucu.
00:20:40Ama mesela verilere baktığımız zaman Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi verilerine baktığımız zaman Venezuela bir kokain üreten bir ülke değil.
00:20:48Uyuşturucu üreten bir ülke değil.
00:20:51Transit olarak sınırlı bir transit söz konusu.
00:20:55Amerika Birleşik Devletleri'nin kendi uyuşturucuyla mücadele ofisinin verilerine göre yine Venezuela hiç listede yok.
00:21:03Kolombiya ön plana çıkıyor, Meksika, Bolivar, Peru ama hiçbir şekilde Venezuela söz konusu değil.
00:21:09Uydurmaya çalıştıkları işte bir tane Güneş'in karteli bir adı isimli bir narkoterör örgütü var.
00:21:16Maduro'yu oraya bağlamak istiyorlar.
00:21:18Zorlama.
00:21:19Yani buraya müdahale için şu an Amerikan kamuoyunda özellikle demokratlar içerisinde tartışılan bu.
00:21:25Yani oraya bir askeri müdahalenin Irak'ta olduğu gibi meşruiyet anlamında hiçbir sağlam bir temele oturtmuyor.
00:21:33Yani oradaki bir rejim değişikliği tamamen uluslararası hukuka aykırı.
00:21:38Bunu Amerika'nın kendi kamuoyununa ve kongreye de anlatması lazım.
00:21:42Ve bu anlamda şu an Trump bunu anlatmakta zorluklar çekebilir.
00:21:46Yani askeri müdahaleyi gerekçelendirme anlamında zorluklar yaşayabilir.
00:21:51Çünkü elinin yavaş yavaş Trump'ın nasıl diyelim zayıflamaya başladığı bir döneme giriyoruz.
00:21:59Bunu nereden biliyoruz?
00:22:00Mesela yapılan New York belediye seçimlerinde Trump bu seçimleri kaybetti.
00:22:05Evet Trump'la şu anki belediye başkanı yarışmadı.
00:22:08Ama Trump'ın destek vermediği bir aday kazandı.
00:22:12Yine Florida'daki Miami'deki belediye seçimlerini de demokratlar kazandı.
00:22:17Ki Florida her seçimde cumhuriyetçilerin kazandığı bir eyalet olmuştur.
00:22:23Bundan bir önceki başkanlık...
00:22:24Cumhuriyetçiler can ziyade Trump'ın da çok güçlü oldu.
00:22:26Trump'ın ama Miami belediye seçimlerini demokratlar kazandı ve çok ciddi bir farkla kazandılar.
00:22:32Şimdi bütün bunlar 2026'daki ara seçimlerde mavi dalganın gelmesinin habercisi.
00:22:38Böyle bir ortamda Trump böyle bir askeri maceraya girecekse buraya bir askeri bir müdahale yapıp bunun maliyetlerini hesaplamak zorunda.
00:22:50Öngörmek durumunda.
00:22:51Bir takım işte Marco Rubio gibi Şahin kanadların baskısıyla Venezuela'yı öyle işgal edip rejim değiştirilebilecek bir ülke değil.
00:23:01İkincisi evet oraya eğer müdahale ederse Çin ve Rusya gibi ülkeler Venezuela'ya hiçbir şey yapamazlar.
00:23:08Askeri anlamda evet destek açıklamaları yapıyorlar ama bu sözde destekten öteye geçmez.
00:23:14Bunu nereden biliyoruz?
00:23:15Çünkü iki tane kıtayı, iki tane okyanusu aşıp Venezuela'ya yapabilecekleri askeri anlamda ne Rusların ne de Çin'in hiçbir şey yok.
00:23:24Yani Amerika ile bu anlamda karşı karşıya gelemezler.
00:23:26Yani burunların dibinde İran'ı 12-13 gün İsrail Hava Kuvvetleri darmadağın etti.
00:23:32En sonunda Ford tesisleri dahil olmak üzere Amerikalılar oraya müdahale etti.
00:23:37Yani bir tane kargo uçağını bile ne Çin ne de Rusya İran'ı indirmeye cesaret edemedi.
00:23:43Böyle bir ortamda iki tane okyanusu geçip Venezuela'ya yardım etme şansları yok.
00:23:48Burada nihayetinde ne olabilir?
00:23:49Muhtemeldir ki eğer askeri müdahale seçeneği ikna edemezse Amerika Birleşik Devletleri Başkanı, içerideki müttefiklerini, kongreyi, kamuoyunu vs. bir antlaşmayla sonuçlanacak.
00:24:03Evet bu Amerika'nın lehine bir antlaşma olabilir ama şimdi Venezuela'nın da durumu şu.
00:24:08Venezuela bir OPEC ülkesi.
00:24:10En büyük petrol kaynaklarına sahip ülkelerden biri ama bunu verimli kullanamıyor.
00:24:18Hugoç evet ambargolar var, satamıyor, gölge filolarla bunu ihraç etmek durumunda kalıyor.
00:24:24Enflasyon çok çok büyük bir enflasyon söz konusu hatta devalüvasyon söz konusu.
00:24:29Ama rejimin de kendi içerisindeki bir takım sıkıntılar var.
00:24:33Yani yapması gereken reformlar var.
00:24:36Bu anlamda rejim de otoriter bir rejim olduğu için özellikle muhalif grupları bastırdığı için
00:24:41mesela 2024 seçimleri, senato seçimleri, 2024 başkanlık seçimleri fecaat.
00:24:52Bu anlamda Maduro'nun eleştirecek çok tarafı var.
00:24:56Bunu belirtmek lazım.
00:24:57İşte bu sebeple de muhalifet burada tek çıkış yolu olarak Amerika'nın buraya müdahalesini görüyor.
00:25:02Mochado da açıklamalarında söylüyor.
00:25:04Amerika'nın derhal buraya müdahale edip bu rejimi devirmesi gerektiğini kendisi söylüyor.
00:25:09Ama bu çözüm değil.
00:25:11Çünkü dışarıdan müdahaleyle rejim değişikliğin hiçbir ülkede istikrar getirmediğinin örneği
00:25:17Libya var, Irak var, işte bilmem başka başka Afganistan var.
00:25:23Bir sürü örnek sayabiliriz.
00:25:24Bunu yakın zamanda Tom Barak da itiraf etmişti.
00:25:26İtiraf etti ve Amerikalıların da, özellikle Güney Amerika'da böyle askeri darbelerle, askeri darbeleri tetikleyecek.
00:25:32Dışarıdan bir rejim değişikliği sonunda da hiç de istediği gibi şeyler gitmiyor.
00:25:37Mesela Peru'da bunu birçok kez denediler.
00:25:40CIA'nin Castro ailesine yönelik yüzlerce suikast girişimi var.
00:25:46Bu neyi beraberinde getirdi?
00:25:47Castro'nun daha da güçlenmesini, şu an bile orada anti-Amerikan sistemin var olmasını beraberinde getirdi.
00:25:53Ve Güney Amerika'da da şu an Kolombiya başta olmak üzere bir anti-Amerikan dalgası var.
00:25:58Hükümetler, sol hükümetler iktidarda.
00:26:00Bu Amerika'nın, Amerika Birleşik Devletleri'nin, Güney Amerika ülkelerle ilişkilerini olumsuz etkileyebilir.
00:26:08Evet Venezuela'nın birçok demokrasi anlamında, insan hakları anlamında sorunu var.
00:26:13Ama bunun çözümü dışarıdan bir müdahaleyle Maduro'yu devirmek değil,
00:26:17bu ülkeyi çok daha fazla bir askeri siyasi istikrarsızlığa getirebilir.
00:26:22Bütün kıta bundan etkiledir.
00:26:25Merve Hanım, Anar Ali az önce şöyle bir ifade kullandı.
00:26:29Trump yönetimi Amerika Birleşik Devletleri kamuoyunda kendisini haklı noktaya getirebilmek için
00:26:36büyük bir arayış içerisinde, en azından iç kamuoyunu ikna etmek açısından.
00:26:41Son olarak bu tanker operasyonuyla birlikte diyelim.
00:26:48Dikkat çeken bazı detaylar öne çıkıyor.
00:26:51Onu sizinle paylaşmak istiyorum.
00:26:53Şimdi Amerika Birleşik Devletleri Adalet Bakanı,
00:26:56Pam Bondi operasyonun detaylarını açıkladı.
00:27:00İlginç bazı detaylar var.
00:27:02FBI, İç Güvenlik Bakanlığı, Sahil Güvenlik ve Amerikan ordusunun desteğiyle yapılan bir operasyon.
00:27:11Ama bu operasyon, Amerika Birleşik Devletleri'nin bu önemli büyük kurumlarının bir araya gelip yürüttüğü,
00:27:20bu önemli operasyon bir petrol tankerine, yani bir sivil gemiye el koyma operasyonu.
00:27:26Zaten askeri bir gemi yok.
00:27:28Direniş söz konusu değil.
00:27:31Yani böylesine bir gemiye el koymak için bu kadar kurumu harekete geçirmek,
00:27:37tabii mahkeme kararında var, onu da söyleyelim.
00:27:41Bu kadar uğraş.
00:27:43Niye?
00:27:44Anarali'nin de dediği gibi, Trump, Amerikan iç kamuoyunu ikna etmeye mi çalışıyor?
00:27:51Daha hukuki bir zemin oluşturmaya mı çalışıyor?
00:27:55Sadece bir petrol tankerine Amerika Birleşik Devletleri'nin el koyması için bu kadar kurumun ayağa kaldırılmasının sebebi ne?
00:28:06Sizin yorumunuzu merak ediyorum.
00:28:08Zaten hani esas hukuki gerekçeye baktığımızda,
00:28:14şunu söylemek gerekiyor, Amerika Birleşik Devletleri ya da diğer sistemdeki büyük güçler,
00:28:18hangisini okursak okuyalım,
00:28:19bugün istedikleri bir bağlam varsa,
00:28:22kullandıkları arasallaştırmalar noktasında meşru müdafaa hakkı söylemiyle bizim karşımıza her halükarda çıkabiliyorlar.
00:28:30Amerika bağlamında karşımıza çıkan durum da bu aslında.
00:28:33Gölge filo olarak bahsettikleri, şimdi buradaki süreç içerisinde İran ve Rusya'nın ortaklığıyla birlikte bu sistemin ilerlediğini söylüyorlar ki,
00:28:40bu son derece önemli bir arasallaştırma diyebilirim.
00:28:43Çünkü Amerika Birleşik Devletleri genel olarak yaptırım uygulayan aktörlerden biri ve yaptırımların sistematik olarak delinmesine karşı kesin çizgileri olduğunu biliyoruz.
00:28:52Bir diğer konu petrol gelinin suç ağlarına aktarıldığı bağlam.
00:28:56Şimdi narkoterörizm dediğimizde sadece biz buraya uyuşturucu maddelerini işte almıyoruz.
00:29:02Aynı zamanda buradan sağlanan gelinin suç ağlarına aktarıldığı bir arka plandan da bahsettiğinin unutulmaması gerekiyor.
00:29:10Madura şimdi burada genel olarak baktığımızda hep Amerika Birleşik Devletleri'ne böyle İngilizce şarkılarla göndermeler yapıyor.
00:29:18Böyle barış çağrıları yapıyor ama şunu kabul etmek gerekiyor, karşıdaki aktör barışı ne kadar istiyor, karşıdaki aktör bu barışı ne kadar kabul edecek.
00:29:26Bu noktada da Venezuela ile ilgili olarak hep karşımıza çıkan egemenlik ihlali, uluslararası korsanlık söylemleri ve Amerika Birleşik Devletleri'nin kendi kara sularının yakın bölgede yabancı tankerleri zorla durdurmasında
00:29:39bizim karşımıza çıkan da bence jeosömürgecinin yeni boyutları.
00:29:43Çünkü Venezuela petrolünü biliyoruz ki bugün küresel sistemde en büyük ne diyelim kaynağı, jeopolitik enerji kaynağına sahip aktörlerden biri.
00:29:54Petrol birinci bağlamını oluşturuyor.
00:29:55İkinci bağlam bence burada nadir toprak elementleri noktasında Venezuela'nın gücü olabilir ve üçüncü bağlam olarak da tatlı su kaynaklarını unutmamak gerekiyor.
00:30:03Ben bu süreç başladığından bu yana hep bu üç doğal kaynak üzerine odaklanıyorum.
00:30:08Çünkü bunların her biri Amerika Birleşik Devletleri açısından son derece önemli noktalar.
00:30:14Maduro'nun özellikle burada Rusya-Çin ilişkileri bağlamında güçlendiği bir arka planı da biz görüyoruz zaten.
00:30:21Bunu söylememin temel nedeni Rusya ile yapmış olduğu sadece savunma sanayi alanı iş birliği değil, aynı zamanda enerji alanındaki iş birliği de son derece önemli.
00:30:30Çin'in etkisi keza aynı şekilde.
00:30:32Çin zaten ne yapar? Yatırımları, kredileri bir bölge üzerine pompalar ve o şekilde hareket eder.
00:30:38Ama Venezuela'da aynı zamanda teknoloji olarak da ilerleyen bir Çin olduğunu görüyoruz.
00:30:44Dolayısıyla bu Amerika Birleşik Devletleri'nin 62 Küba travmalarını tekrar tekrar karşısına çıkarıyor.
00:30:50Ama bir yandan da hemen şunun altını çizelim o zaman.
00:30:53Soğuk Savaş döneminde Amerika Birleşik Devletleri sadece Küba örneği üzerinde mi durdu?
00:30:59Hayır. Burada kendisine karşı olan diğer aktörlerde de mesela Şili'deki Pinochet örneği inanılmaz derecede önemli örneklerden bir tanesi.
00:31:06Bölge içerisindeki otoriterlik üzerinden ilerleyen bir süreci karşımıza çıkarmıştı.
00:31:11Pinochet darbesi gibi darbelerle de ne yapıyorlar?
00:31:15Bölge içerisindeki kontrolü, bölge içerisindeki hakimiyeti sağlıyorlar.
00:31:18Fakat günümüz itibariyle artık petrol üzerinden ya da diğer enerji metaları üzerinden ilerleyen bir durum olduğu için
00:31:25Amerika Birleşik Devletleri'nin şuna dikkat edelim.
00:31:28Sürecin başından bu yana zaten hukuki normlara ya da hukuki kurallara uymadan buradaki pek çok gemiyi ya da böyle ufak tekneleri hedef alarak
00:31:39oradaki insanları öldürüp sonrasında da önce öldür sonra soruştur politikasına yöneldiğini görüyoruz.
00:31:45Ama en son gerçekleştirilen olay üzerinde şunu da söylemek gerekiyor.
00:31:50An itibariyle Amerika Birleşik Devletleri eğer bir gerilimi arttırmak ve burada kendisi için stratejik hamle yapacak bir arka plan sağlayacak da
00:31:58bunu İran desteğinin olduğu ya da işte Çin'le birlikte hareket eden, Rusya'yla birlikte hareket eden bir Venezuela'yla başlığı altına zaten konumlandırılmış durumda.
00:32:07İkinci bir durum ise burada yaptırımların denilmesi üzerinden zaten uluslararası hukuk bağlamında hareket ediyoruz araç sağlaştırmasını karşımıza çıkarmak.
00:32:16Ve şunu söylemek gerekiyor bugün Latin Amerika'da bizim karşımıza çıkan durum yeni soğuk savaş dinamiklerinin yeniden okunduğu bir bağlam.
00:32:23Çünkü sadece petrol odağında bakacak olursak sadece bugünkü müdahale konusunda petrol fiyatlarında hızlı bir şekilde artış gerçekleşti.
00:32:31İşte petrol o kadar önemli bir piyasa oluşturuyor ki zaten şimdi Venezuela petrolü üzerinden böyle ufak hamle gibi görünen noktaların
00:32:40aslında küresel sistemde nasıl fiyat dalgalanmaları yarattığını da gördü.
00:32:44Ve bu Trump'ın istemediği bir durum.
00:32:46Çünkü Trump başta geldiği an itibariyle Rusya-Ukrayna savaşını bitirirken şuna da odaklanmıştı.
00:32:51Rusya'yı eğer masada ikna etmek istiyorlarsa enerji noktasına sıkıştırmaları gerekiyordu.
00:32:56Dolayısıyla fiyatlar yükselirse bu özellikle bir çarpan etkisi yapacak.
00:33:01Ve bu çarpan etkisi demek de Amerika'nın klasik yaptırım stratejisi üzerinde Rusya ya da işte İran gibi aktörleri uyguladığı
00:33:08yaptırımları daha işlevsiz ya da güçsüz hale getirebilecek bir arka plan çıkarabilir.
00:33:13Keza yine Amerika Birleşik Devletleri içerisindeki fiyatların artması demek.
00:33:17Yani bugün petrol fiyatlarında en ufak bir yükseliş hepimiz için doğrudan sorun yaratacak bir bağlam.
00:33:23Bunu net bir şekilde görüyoruz.
00:33:24Bir diğer konu sert bir dış politika.
00:33:27Liderlik göstergesi haline geliyor.
00:33:29Şimdi Amerika Birleşik Devletleri zaten Kasım ayı itibariyle gerçekten bir doktrin değiştirdi.
00:33:34Ve Amerika an itibariyle her noktada o MAGA dediğimiz ya da Amerika First yani Amerika'yı önceleyen bağlamı oturmuş oldu.
00:33:40Bu 19. yüzyılın farklı bir versiyonu.
00:33:4321. yüzyıl jeopolitik gerçekliği okuduğumuz bir alan yarattı artık bize.
00:33:47Şimdi sadece burada biz narkoterörizm başlığı üzerinden odaklanabiliriz.
00:33:53Ama onun haricinde yarın öbür gün Venezuela'yla ufak bir çatışma üzerinden bölgede daha geniş bağlamda karşımıza çıkacak sorunları da görebiliriz.
00:34:01Yani uluslararası anlamda çatışmalar öyle hani öngörebildiğimiz gibi böyle 24 saat içinde nasıl çözülmeyecekse bir anda karşımıza çıkabilecek şekilde istikrarsızlık yaratıcı ya da olası patlamalara mahal verebilecek noktada da olabiliyor.
00:34:18Tabii Amerika Birleşik Devletleri bunu ne kadar isteyecek?
00:34:21Amerika Birleşik Devletleri bunu ne kadar göze alacak?
00:34:24Çünkü en ufak bir dalgalanma gerçekten an itibariyle Amerika'nın ekonomik durumunda düşünecek olursak çok büyük riskleri de beraberinde geçebilir.
00:34:31Ama Trump'ın mantığı genel olarak burada petrol üzerinden ya da işte diğer noktalar üzerinden bir cezalandırma, bir araç sallaştırma yaratarak buradaki süreci ilerletme stratejisi üzerine kurulu.
00:34:44Yani buradaki bağlam hangisi olursa olsun ben bu nedenle diyorum.
00:34:47Hani burada nasıl bir anlaşma istiyorlar, nasıl bir yaklaşım istiyorlar bunu Trump netleştiremediği için aslında bizim karşımıza çok fazla askeri söylem çıkmaya başladı.
00:34:56Yani artık Savunma Bakanı'nın olmadığı bir Amerika Birleşik Devletleri'nden bahsediyoruz.
00:35:00Bu böyle çok basit bir kavram değişimi değil.
00:35:0319. yüzyıl dünyasına dönüyoruz demin temel nedeni o.
00:35:06Artık istikrar sağlayıcı nokta sistem içerisinde güç odağında okunuyor.
00:35:11Hiyerarşik bir dünya var ve Trump'ın bu hiyerarşik dünyası içerisinde devletler kesinlikle eşit bir noktada değil.
00:35:18Bunun bence en net göstergelerinden bir tanesi oval ofiste gerçekleşen devlet başkanları ağırlamasında kendini gösteriyor.
00:35:26Zelenski'ye olan tavırla Avrupalı aktörleri olan tavır ya da Vladimir Putin'e olan tavır kesinlikle eş değer olarak karşımıza çıkmıyor.
00:35:34Tamamen farklı bir yapıdan bahsediyoruz.
00:35:36Uluslararası ilişkilerinin dinaminin değiştiği bu real politik içerisinde güvenlik paradigmasını değiştiren Amerika Birleşik Devletleri'nin de gidip Venezuela üzerinde çok da rasyonel hareket etmesini ben an itibariyle öngöremiyorum.
00:35:49Çünkü siyasi bağlamda, güç dağılımı bağlamında, güvenlik kompleksleri bağlamında tamamen karışık bir yapı bizim karşımıza çıktı.
00:35:56O kisincir doktrinlerinin çok farklı boyutunu görüyoruz diye düşünüyorum artık.
00:36:01Hal böyle olunca da evet bir müdahale gerçekleştirildi ama bu müdahaleye karşı hangi uluslararası hukuk mekanizması işleyecek sanırım bunu sormak gerekiyor.
00:36:10Çünkü zaten o uluslararası hukuk mekanizmaları ya da şöyle söyleyeyim bugün uluslararası alanda bireyi ve devletleri koruması gereken Birleşmiş Milletler başta olmak üzere pek çok uluslararası örgütlü mekanizma maalesef ki İsrail'de Gazze'de vurulan çocuklarla, sivillerle birlikte öldü.
00:36:27Böyle bir dünyadan bahsederken, mevzeli odağına baktığımızda da uluslararası hukukun çok değerinde olmadığını Erhan Bey sanırım hepimiz net bir şekilde görüyoruz.
00:36:35Evet tabi bu el konulan tanker sizin de belirttiğiniz gibi petrol fiyatlarında önemli bir oynamaya da neden oldu.
00:36:46Amerika Birleşik Devletleri'nin en korktuğu konulardan biri 62 doların üzerine çıktı.
00:36:50Petrol varil başına petrolün fiyatı 62-21 dolara yükseldi.
00:37:00Tabi Amerika Birleşik Devletleri sizin de belirttiğiniz gibi özellikle Rusya üzerindeki baskısını artırabilmek için yaptırımların etki etmesi için petrol fiyatını belli bir seviyede tutmak için gayret sarf ediyor.
00:37:14Burada tabi gemiyle ilgili detaylar da ortaya çıkmaya başladı.
00:37:20Siz başlangıçta da ismini söylediniz.
00:37:21Amerika Birleşik Devletleri geminin ismini açıklamamıştı ama bir İngiliz Deniz Güvenliği Şirketi ismini açıklamıştı.
00:37:28Skipper isimli bir gemi.
00:37:30Gelen bilgiler eski adı Adisa olan Tanker'in Amerika Birleşik Devletleri'nin iddiasına göre İran petrol ticaretine karıştığı gerekçesiyle yaptırım listesinde olduğu ve operasyonun bu yüzden gerçekleştirildiği yönünde ve 5 Aralık'ta Hose Limanı'ndan hareket etmiş ve 1.1 milyon varil ağır ham petrol taşıyormuş.
00:37:58Şimdi miktar da çok yüksek hatta Amerikan Başkanı Donald Trump'a gazeteciler sordu ne yapacaksınız petrolü alırız büyük ihtimalle gibi esprili bir yanıt da verdi.
00:38:06Şimdi Anar Bey burada Venezuela dünyanın bir numaralı petrol rezervine sahip hep burada konuşuyoruz Suudi Arabistan'ın bile önünde fakat petrol üretimine baktığımız zaman dünyada 12. sırada yani elinde bulunan petrol kaynağını çok iyi değerlendiremeyen çıkaramayan hatta yani ham petrol olarak satan bunu dönüştürecek teknolojileri de elinde bulundurmayan bir ülke olarak biliniyor.
00:38:31Yani aslında çok büyük bir zenginliğin üstünde kurulmuş durumda ama bunu kendi ülkesi için faydalı bir şekilde kullanamadığı çok açık bir şekilde ortaya çıkıyor.
00:38:41Burada Amerika Birleşik Devletleri'nin bu oyunu biraz önce belirttiğimiz Amerikan stratejisiyle çelişecek bazı durumları beraberinde getirebilir mi?
00:38:50Bu tip hamleler petrol fiyatlarının yükselmesine neden olabilir mi?
00:38:54Amerika Birleşik Devletleri'ne aleyhine dönecek bazı durumlar mı var?
00:38:58En başta sorduğum sorunun belki de cevabı mı bu bilmiyorum Amerika Birleşik Devletleri neden harekete geçmiyor?
00:39:04Neden bu kadar dikkatli davranıyor? Sorusunun cevabı olabilir mi? Nasıl yorumluyorsunuz?
00:39:08Evet yani olabilir çünkü harekete geçme bir planı var.
00:39:14Aslında mesela şöyle planlar hazırladığına dair haber Politico'da çıktı.
00:39:19CNN International'da da çıktı bu.
00:39:21Başkanın elinde birkaç tane rejimin devrilmesiyle ilgili planları var ve bunu yapabilir.
00:39:26Gerçekten de Amerika Birleşik Devletleri oraya Karaipler'deki şu an askeri teçhizatıyla, oraya yaptığı yığınakla bunu yapabilir.
00:39:36Ama şöyle planı yok.
00:39:38Rejimin devrilmesi sonrası için bir planı yok.
00:39:40Burada eksiklik var.
00:39:42Ve buradaki askeri ve siyasi maliyetlerini kestiremiyor.
00:39:49Ve Trump'ın çok da böyle her konuşmasına ve stratejik böyle derinlik yüklenebilecek bir lider de değil.
00:39:56Yani her gün söylemiyorum, her saat başı farklı bir şey söyleyebilen bir profil var karşımızda.
00:40:02Mesela geçtiğimiz günlerde Maduro ile bir telefon görüşmesi yaptı.
00:40:06Yani narko işte terör olarak suçladı, 50 milyon dolarlık ödül koydu.
00:40:11Amerikan yasalarına göre teorist ilan ettiği bir adamla uzun bir telefon görüşmesi yaptı.
00:40:16Ne dediğini bilmiyoruz.
00:40:17İşte Amerika medyasına baktığımız zaman işte aileni al, işte üçüncü bir ülke seç, git oraya.
00:40:24Bunu diyen de var.
00:40:25Maduro tarafı Venezuela basın, tamamen başka bir şey seviliyor.
00:40:28Oradan da muhalefet bastırıyor.
00:40:30Ne konuştuğunuza dair şeffaf bir şekilde bilgi verin.
00:40:33Yani burada bir zikzak durumu söz konusu.
00:40:36Şimdi dediğiniz gibi petrol fiyatlarının yükselmesini tetikleyebilir.
00:40:40Bunu dengelemek için de aynı anda şöyle bir şey görüyorum ben.
00:40:44Son aylarda özellikle Ağustos ayından itibaren bu hep vardı ama Ukrayna cephesi de Rusların elindeki petrol rafineri tesislerini hedef alıyor.
00:40:54Ve aynı zamanda gölge filolarını da hedef alıyor Karadeniz'de.
00:40:57Ve bugün çok ilginç bir şey oldu.
00:40:58Hazar Denizi'nde ilk defa savaşın boyutu Hazar Denizi'ne sıçradı.
00:41:03Yani Astrahan'da Ruslara ait Hazar Denizi'nde en büyük petrol platformu Ukrayna kamikaze saldırısıyla Lukoil'un en büyük petrol tesisi darbe aldı.
00:41:17Bu bile ki bu o kadar büyük bir Hazar boru hattı o kadar önemli ki Kazakistan'ın elindeki ihraç ettiği petrolün %80'i bu boru hattıyla Karadeniz'e naklediyor ve oradan ilgili ülkelere.
00:41:30Yani Hazar Denizi'ndeki Rusya kıyıları da artık tehdit altında.
00:41:34Burada da bu da buna Amerikan kaynaklarının verdiği bilgiye göre Amerika bu saldırıları destekliyor.
00:41:42Yani Rusya'ya yönelik petrol rafinelerine elektrik tesislerine yönelik bunu niye yapıyor?
00:41:48Bir anlamda dediğiniz gibi o petrol fiyatlarını belki de dengede tutarak özellikle Çin gibi Hindistan gibi Hindistan'ın burada altını çizmek lazım.
00:41:57Rusya'nın onlar için güvenilir bir ithalat pazarı olmadığını göstermek ve kendisine yönetmeye çalışıyor.
00:42:04Bu Venezuela meselesine ben hala petrol oranın şu analizler yapılıyor.
00:42:10Evet Venezuela'nın enerji tesislerine petrol tesislerine çökmek istiyor.
00:42:15Ama Venezuela tarafı da Maduro da bunu kaç defa ifade etti aslında.
00:42:19Biz Amerikalılarla anlaşma yapmaya hazırız.
00:42:22Biz de biliyoruz yani bugün eğer Venezuela elindeki bu ham petrol olarak bunu satıyor ve verimli şekilde kullanamıyorsa
00:42:30bunu rafineri tesisleri yok ise işte dizele benzine daha verimli bir şekilde satıp genel refaha yayamıyorsa
00:42:37bunun en önemli sebeplerinden biri Amerika'nın uyguladığı ambargolar.
00:42:42Evet içeride de rejimin bir rantiye rejimi olma sebebi de var.
00:42:46Ama zaten Maduro rejimi Amerikalılarla bir antlaşmayı yapmak istiyor.
00:42:49Her türlü anlaşma yani mineral kaynaklarla ilgili petrol tesisleriyle ilgili burada bence Maduro rejimine yönelik Amerikan siyasetinde de özellikle şu an başkanın çevresinde bir antipati oluşmuş durumda.
00:43:05Ve onu devirmek istiyorlar.
00:43:08Bunu kafaya koymuşlar.
00:43:09Ama yine de aklı selim olan bir kesim müesses nizam vesaire başkana şunu anlatmaya çalışıyor.
00:43:15Tamam bizim için sorun değil.
00:43:17Venezuela'nın ordusu belli.
00:43:18Bunun Amerikan ordusuna direnme şansı yok.
00:43:20Ama devrildikten sonraki bizim bir B planımız var mı?
00:43:24Amerika kötünün kötüsünden mi korkuyor kendisi için?
00:43:27Evet tam da o.
00:43:27Kötünün kötüsünden korkuyor.
00:43:29Çünkü ordu Venezuela ordusu demin de bahsettiğim Chavista geleneğinin çok güçlü olduğu bir ordu.
00:43:36Rejime sadakati ön planda olan bir ordu.
00:43:40Yeni gelecek yani bir hemen böyle düğmeye basın bir iktidar değişikliğiyle o ordu içerisindeki güvenlik bu bürokrasisi otomatikman yeni iktidara hemen entegre olup onu desteklemez.
00:43:51Ve şundan da korkabilir yani yeni gelen iktidar bu Chavista geleneğinin devam ettiği bütün ordu mensuplarını da tasfiye etmek isteyecektir.
00:44:01İçeride bir rejim kavgası da söz konusu olabilir.
00:44:04Ve bu da demin de bahsettiğim kıtanın geneline yayınlanan bir istikrarsızlığı beraberinde getirebilir.
00:44:08Korkusu gerçekleştireceği darbeye bir karşı darbeyle yönetimin tamamen elden gitmesi daha radikal bir unsur.
00:44:15Daha radikal daha kanlı olabilir.
00:44:17Şu an ordunun yapısı tam da öyle.
00:44:19Yani çok sadıklar rejime ve şu an hiçbir şekilde bir kıpırdanma olmuyor.
00:44:25Yani CIA'nin bu kadar içeriden bilgi pompamasına, muhalefeti desteklemesine, baskı unsuru olarak işte bütün bu askeri sevkiyat, teknelere, hücumlar vs.
00:44:36Bu aynı zamanda ordu içerisinde de bir mesaj.
00:44:39Yani varsa sizin rejime karşı bir alerjiniz harekete geçin biz de destekleriz.
00:44:44Ama şu ana kadar belli ki buradan bir hareketlenme gerçekleşmiyor.
00:44:48Ve bu hareketlenme gerçekleşmedikçe Trump'ın etrafındaki bu şahin kanat daha fazla zıvanadan çıkmaya, daha fazla sinirleniyor.
00:44:56Çünkü artık kamuoyuna vaat ettiği bir şey var.
00:44:59Şimdi siz bir devlet başkanını narko terörle suçluyorsunuz.
00:45:03Terörist olarak suçluyorsunuz.
00:45:05İşte uyuşturucu kokainin merkezi olarak lansı ediyorsunuz.
00:45:08Bundan sonraki adımı da bütün bunları söyledikten sonra yapmanız gereken ne?
00:45:13Bunu yapmadığınıza da içeride de bir takım eleştirileri de beraberinde getirir.
00:45:17Trump'ın Maduro ile el sıkıştığını, Beyaz Saray'da konuk ettiğini görmemiz şaşırtır mı bizi?
00:45:23Beni şaşırtmaz.
00:45:24Trump söz konusu oldun.
00:45:25Evet çünkü neden?
00:45:26Bu argümanlar işte terör, şu bu vs. içi boş argümanlar.
00:45:32Bu Maduro rejiminin temiz olduğu anlamına gelmiyor.
00:45:34Bunu neden söylüyorum?
00:45:35Çünkü çok daha berbat liderlerle Trump görüştü, el sıkıştı, sarayında ağırladı vs. vs.
00:45:44Buradaki mesele yani Maduro'nun rejiminin şeyi değil, nasıl diyeni profili değil.
00:45:51Orada başka bir şey var ve hep Amerikan içerisinde bu Güney Amerika ülkelerine bir müdahale arzusu söz konusu olmuştur.
00:45:58Yani orayı kendilerin arka bahçesi, işte hocam da bahsetti, Monroe'ya doktrinden itibaren buraya kimseyi dokundurmama.
00:46:05Yani bu kıta bizim, burası bizim arka mahallemiz, savaş da bizim, barışı da biz yaparız, savaşı da biz yaparız.
00:46:12Hiçbir ülkenin buraya müdahale etmesini istemiyor.
00:46:15İşin şöyle bir tarafı da var, belki bir ek bilgi verelim.
00:46:18Şimdi Venezuela'nın yanında küçük bir ülke var, Guyana.
00:46:21Bu Guyana çok fakir bir ülkeydi ama 2015'den itibaren bir anlamda bu ülkenin talihi değişti.
00:46:28Neden?
00:46:28Çünkü Guyana açıklarında Amerikan şirketleri petrol şeyleri bulmaya başladılar.
00:46:34Ve bir anda şu an Guyana geldiğimiz noktada dünyanın en fazla petrol üreten ve refahı çok gitgide yayılan bir ülkeye dönüştü.
00:46:44Peki bunun Venezuela'ya bağlantısı ne?
00:46:46Guyana'ya ait Esteguiba bölgesiyle Venezuela hak iddia ediyor.
00:46:51Diyor ki burası tarihsel olarak benim toprağım.
00:46:53Hatta 2023 senesinde referandum yaptı Maduro.
00:46:56Halkın %80'inden fazlası Guyana sınırları içerisinde olan Esteguiba bölgesine Venezuela katılmasına onay verdi.
00:47:05Bunun akabinde Brazilya sınırı asker yığıdı, Amerika Guyana açıklarına asker yığıdı vesaire bir sınır çatışması tehlikesi ortaya çıktı.
00:47:14Ve Guyana açıklarında çok ilginç bir şekilde bu bulunan, keşfedilen petrol tesislerinde Çinli firmalar, Amerikalılığı firmalar ortak yatırım yapıyorlar.
00:47:25Ve Venezuela'nın komşusunda Guyana'da Çinliler altyapı, havalimanı, bilmem yol vesaire çalışmalarına da milyarlarca dolarlık yatırım yapmaya başladılar.
00:47:33Acaba Çin'in bölgeye ekonomik anlamda bir yayılmasının bir gözdağı vermek amacı olabilir mi?
00:47:43Yani bir anlamda Çin'i buradan, çünkü sadece Guyana ile sınırlı değil Çin'in yatırımları, diğer Güney Amerika ülkeleriyle de ilişkileri var.
00:47:51Askeri anlamda olmasa da böyle bir borç bataklığına sürükleme politikası var Çin'in bu ülkeleri.
00:47:57Yok düşük faizlerle kredi vererek, işte altyapı çalışmalarını vesaire finanse ederek bir anlamda bu ülkeleri kendine borçlu konuma düşürüyor.
00:48:06Acaba Çin'in bu ekopolitik yayılmacılığına karşı bir korkutma hamlesi mi?
00:48:12Bunu da bir dipnot olarak belirtmek lazım.
00:48:14Evet Merve Hanım, Çin'in burada dahli nedir?
00:48:17Amerika Birleşik Devletleri'nin özellikle Trump yönetimiyle birlikte Çin'le rekabetini biliyoruz.
00:48:23Her ne kadar en son yayınlanan Ulusal Strateji Belgesi'nde Çin'in düşman konumundan ticari rakip konumuna düşürüldüğünü de biliyoruz.
00:48:34Ama tabii ki Amerika Birleşik Devletleri için Çin önemli bir rakip dünya üzerinde.
00:48:39Donald Trump bunu sık sık beyan ediyor.
00:48:41Tabii Çin'in Venezuela ile birlikte çalıştığı yakın zamanda da biliniyor.
00:48:47Özellikle petrol çıkarma ve sizin de bahsettiğiniz gibi rafeleni açma, belki de inşa etme konusunda onlara yardım edecekleri.
00:48:58Hatta bazı haberlerde yeni bir sistemi kullanarak üretimi beş kat artırabileceği Çin'in Amerika Birleşik Devletleri'nin de bu yüzden endişelendiği yönünde de iddialarda vardı.
00:49:10Tabii siz Morna doktrininden bahsettiniz 1823'te Amerika Birleşik Devletleri'nin belki de Avrupa ile bir anlaşması sizin işlerinize karışmayacağız.
00:49:24Ama siz de Güney Amerika'yı bize bırakın.
00:49:26Özetle beş maddelik önemli ifadeleri içeren Morna doktrinine çok benzetiliyor.
00:49:31Bu strateji belgesinde özellikle Amerika Birleşik Devletleri'nin Güney Amerika'ya kendi kıtasına çekileceği ve aslında orada belki de çok uzun zamandır ihmal ettiği bazı konuları halledeceği yönünde bazı ifadeler yorumlanabilir.
00:49:47Burada Güney Amerika'da Çin'i bir tehdit olarak mı görüyor?
00:49:51Venezuela Amerika Birleşik Devletleri'nin tek hedefi olmayabilir mi?
00:49:54Yani Güney Amerika'da daha büyük bir operasyonun ilk adımının Venezuela olduğunu söyleyebilir miyiz?
00:50:02Bu işin içinde Çin'in nerede olduğunu da size sormak istiyorum.
00:50:08Venezuela Enerji Açıları'na en baştan bu yana konuşuyoruz.
00:50:11Gerçekten çok zengin ama bir yanda da son yıllarda özellikle Çin'in ve Rusya'nın çok fazla etkisi olduğu alanlardan biri.
00:50:17Yani en başta da belirtim aslında programda.
00:50:19Temel sorun burada sadece Rusya'nın enerji alanında işbirliklerine açık olması ya da Çin'in bölgeye kredi yatırım politikalarıyla nüfus etmesi değil.
00:50:29Aynı zamanda bölge içerisinde teknolojik hamlelerin de çok inanılmaz derecede önemli bir şekilde kendine karşılık bulduğunu görüyoruz.
00:50:36Şunu söylemek gerekiyor.
00:50:38Çin, Venezuela petrolünün belli bir oranını satın alıyor.
00:50:41Pekin'in küresel ölçekte enerji merkezi dış politika yatırım var ve Latin Amerika bunun en somut ayaklarından biri haline gelmiş durumda.
00:50:48Devasa bir enerji tüketicisinden bahsediyoruz Çin dediğimiz zaman.
00:50:53Dolayısıyla her bölgeyle işbirliğine açık hale gelmiş bir Çin var.
00:50:57Bir yandan da Çin özellikle sadece enerji mi satın alıyor ya da sadece enerji alanında ya da yatırım yapmada krediler mi açıyor?
00:51:05Hayır, aynı zamanda da teknoloji alanı mesela dünya gözlem uydusunun yörüngeye fırlatılmasında Venezuela'ya yardım ettiler.
00:51:12Şimdi Venezuela'ya siz know-how'u da aslında satmış oluyorsunuz ya da o noktada da işbirliği yapmış oluyorsunuz ve bu örnekler son derece önemli.
00:51:19Bunun söylemini temel nedeni Venezuela'nın geçtiğimiz günlerde özellikle abluka karşıtı bir söylemi üzerinden yapmış olduğu büyükelçinin bir konuşması vardı.
00:51:31Buradaki temel dayandıkları nokta 2014'ten bu yana inanılmaz zorlayıcı tedbirlerle karşı karşıyalar.
00:51:38Binin üzerinde yaptırım konusundan bahsediliyor ve bunların her birinin başlığı tek tek özellikle enerji, teknoloji bağlamlarıyla karşımıza çıkıyor.
00:51:48Şimdi Venezuela gibi bir aktörünün sistem içerisinde bu kadar sıkıştırılmasının elbette ki uluslararası alanda karşılığı ne olacak?
00:51:55Batı ile ittifak yerine kendisi için daha rasyonel noktada teknik ya da işte teknolojik anlamda ihtiyaçlarını giderecek aktörlerle işbirliği olacaktır.
00:52:06Bu noktada da zaten Çin son derece önemli bir dengeleyici hale geliyor.
00:52:09Amerika Birleşik Devletleri'nin bugün Çin odağında yapmış olduğu hani böyle askeri bağlamda karşı karşıya gelmeyeceği bir nokta var diye düşünüyor olabiliriz.
00:52:18Fakat orada da şunu söylemem gerekiyor.
00:52:21Japonya'nın son dönemde Tayvan üzerinden yapmış olduğu sert söylemler Amerika Birleşik Devletleri'nin Çin politikasından nasıl ayrı düşünülecek?
00:52:29Ya da Tayvan'daki süreci hatırlayacak olursak buradaki özellikle çip krizi ya da işte çiplerin Çin tarafından olası bir Tayvan işgali sonrasında ne olacağına dair böyle ütopik inanılmaz senaryoların karşımıza çıktığı bir sistem içerisinde bunları nasıl okuyacağız?
00:52:48Her biri birbiriyle o kadar bağlantılı ki mesela biz evet bugün mesela petrolü odaklanıyoruz ama ben daha öncesinde de dediğim gibi nadir toprak elementleri konusunda da Venezuela'nın şu ana kadar hani kanıtlanabilecek noktaya geçirdiği elementler ve madenlerden bahsediyor.
00:53:06Bunların her biri özellikle çip başta olmak üzere işte telefonumuzdan tutalım da güneş enerjilerine kadar şu an yayın yaptığımız kameralara ya da bizi izleyen izleyicilerimizin kullandığı bilgisayarlara telefonlara kadar her alanda kullanılıyor.
00:53:19Birbiriyle inanılmaz entegre bir yapıdan bahsediyoruz ve bu yapı içerisinde nasıl Çin'i dışlayamıyorsak aynı şekilde Rusya'yı da dışlayamıyoruz.
00:53:28Rusya'yı da dışlayamamızın en önemli nedenlerinden biri az önce siz de söylediniz petrol sahip olma oranı noktasında birinci ama çıkarıp işleme konusunda 12. sırada bir Venezuela'dan bahsediyoruz.
00:53:41Peki bunu nasıl yapıyor? Rusya'nın yapmış olduğu aslında o destek de sağlıyor.
00:53:45Rusya neticede şirketleriyle burada enerjinin çıkarılması bağlamında inanılmaz katkılar sunuyor.
00:53:51Şimdi az önce Guyana'dan da bahsedildi. Aslında biz orada şunu da görmüş oluyoruz. Bölge içerisinde ExxonMobil gibi pek çok dev şirket giriyor.
00:54:01Çünkü burada yeni sahalar keşfedildiği an itibariyle 2015 sonrasında inanılmaz derecede dünyanın pek çok aktörünün yönü buraya çevrilmiş oldu.
00:54:09Ya bu durum şu şekilde bence aklımıza daha somutlaşacak.
00:54:12Nasıl birinci dünya savaşı sonrasında Orta Doğu'da İran özelinden hareketle petrolün bulunduğu keşfedildi ve petrolün burada ne kadar önemli olduğu anlaşıldı ve büyük güçler buraya girdiyse Latin Amerika coğrafyasında da önemli bir jeopolitik kırılmanın eşiğindeyiz.
00:54:29Neticede hani böyle bunlar bir günde iki günde keşfi gerçekleştirilen durumlar ya da örnekler değil.
00:54:35Bu açıdan da Venezuela'nın tarihi petrol hegemonyası üzerinden okunacaksa o zaman ilk baktığımız aktör sanırım hepimizin de aslında baştan bu yana konuştuğu Amerika Birleşik Devletleri oluyor.
00:54:46Maduro'dan önce bu durum yok muydu? Vardı. Chavez döneminde de vardı.
00:54:50Hani Chavez döneminde de en temel konulardan bir tanesi buydu.
00:54:54Dediğim gibi 2015'den bu yana aslında devam eden yani Trump'ın ilk döneminde de devam ettirdiği bir Venezuela'ya baskı politikası var.
00:55:02An itibariyle daha somut daha sert şekilde gidiyor ve hatta arka bahçe meydan okumasıyla artık biz bu sürecin netleştiğini görmüş oluyoruz.
00:55:11O zaman Çin'i Rusya'ya ne yapıyoruz?
00:55:13Küresel sistemde her biri birbirinin alanına girerek aslında birbirini daha da provoke edecek süreçleri karşımıza çıkartmış oluyor.
00:55:20Yani denklem içerisinde hatta ve hatta son olarak şimdi tankerin de ele geçirdiği sürecin arka planındaki o kavramsallaştırma ya da araçsallaştırma neyini?
00:55:30İran'da şimdi İran'ın da denkleme girdiği bir projeksiyon içerisinde biz burayı nasıl okuyacağız?
00:55:36Yani Amerika Birleşik Devletleri an itibariyle sadece Venezuela değil, Venezuela odanda Rusya, Çin, İran belki yarın öbür gün Kuzey Kore'nde dahil olacağı bir ittifak sistemine karşı hareket ediyorum dese buna kim hayır diyebilecek?
00:55:50Evet, tabii neler yaşanacak göreceğiz ama konuşmaya da devam edeceğiz onu söyleyeyim.
00:55:59Kısa bir aramız var aradan sonra tekrar buradayız efendim.
00:56:01Tekrar birlikteyiz Amerika Birleşik Devletleri Venezuela arasındaki Karayipler'deki gerilimi konuşuyoruz.
00:56:20Amerika Birleşik Devletleri Venezuela'ya karşı askeri müdahale yapacak mı?
00:56:24Son olarak tankere yaptığı müdahale en çok konuşulan konulardan biriydi çünkü narko teröristlerle mücadele ettiğini söyleyen Amerika Birleşik Devletleri ham petrol taşıyan bir tankeri ele geçirdi ve bir operasyonla bu tankeri ele geçirdi.
00:56:41Görüntüleri de medyayla paylaştı.
00:56:44Tabii burada analisis programın başında çok net bir şov olduğunu söylediniz.
00:56:50Gerçekten aslında kurumlara baktığınız zaman birçok kurumun bir araya geldiği, Amerikan ordusunun destek verdiği deniz kuvvetlerinin, sahil güvenliğin, FBI'in yani bir sivil gemiden bahsediyoruz.
00:57:04Çok net askeri herhangi bir unsur barındırmıyor.
00:57:07Bu kadar uğraşa gerek var mıydı?
00:57:09Ama işte bunlar görüntüler ekrana geliyor.
00:57:12Bu görüntüler alınacaktı.
00:57:14Amerikan askerinin ne kadar cevval ve başarılı olduğu, operasyonel kabiliyetinin hangi seviyede olduğu gösterilecekti.
00:57:21O helikopterler oraya yaklaşacaktı.
00:57:23Herhalde bunlar sağlanmak istendi.
00:57:25Şimdi Merve Hanım az önce şöyle bir yorumda bulundu.
00:57:29Tıpkı geçmişte Orta Doğu'da petrol yataklarının bulunmasıyla birlikte Batılı devletlerin bütün stratejilerini değiştirmeleri ve bu bölgeyle ilgili kararlar almaları gibi Karaipler'de ve Güney Amerika'da da son dönemde yapılan keşiflerle birlikte stratejiler ülkeler arasından değişti ifadelerini kullandı.
00:57:52Burada Karaipler bölgesinde tabi Amerika Birleşik Devletleri arka bahçesi olarak görüyor.
00:57:56Aslında haklı olduğunu da söyleyebiliriz.
00:57:58Çok yakın bir bölgeden bahsediyoruz.
00:58:00Diğer tarafta çok isminleri geçmese de her ne kadar Amerika Birleşik Devletleri ile birlikte yani birçok konuda birlikte hareket etseler de Batılı Avrupa ülkeleri İngiltere ve Fransa.
00:58:13Çünkü şunu da söyleyelim siz Goenna'dan bahsettiniz tabi bu Fransız Goenna'sıyla karıştırılmaması gereken bir ülke aralarında bir Surinam var.
00:58:21Evet evet.
00:58:21Bunu da söyleyelim ama hemen iki yanında da Fransız Goenna'sı var.
00:58:26Yani Fransa'nın da bir toprağı var orası tamamıyla Fransa sömürgesi Fransız toprağı olarak geçiyor.
00:58:32Onu da belirtelim Fransız bayrağının dalgalandığı bir ülke.
00:58:35Şimdi İngiltere böyle bir denklem söz konusu olduğunda dışında bırakılabilecek bir ülke değil.
00:58:41Bu ülkelerin yanına Çin ve Rusya'yı da ekleyebiliriz.
00:58:44Özellikle Çin'in dünyanın birçok bölgesindeki faaliyetleri ister istemez bunu akıllara getiriyor.
00:58:49Siz de aslında bir borç sarmalığıyla birlikte ülkeler üzerinde bir hüküm sağlamak istediğini söylediniz ama
00:58:54özellikle Çin'in birçok kıtada yaptığı çalışmaları, yol projelerini biliyoruz, ticaret yollarıyla ilgili çalışmalarını, ticaret faaliyetlerini, yatırımlarını biliyoruz.
00:59:09Bu Merve Hanım'ın biraz önce belirttiği Orta Doğu'daki bu paylaşım savaşı gibi artık Güney Amerika'da, Karayipler'de de enerji üzerinden bir paylaşım savaşının başladığının startını mı görüyoruz burada?
00:59:22Evet, çünkü özellikle Çin'in kıtaya ekonomik olarak böyle bir ilginç bir politika istiyorlar.
00:59:29Çin'in bu tek kuşak, tek yol projesinin bir de deniz ayağı var, bir kara ayağı, bir de deniz ayağı var.
00:59:36Bu deniz ayağı vasıtasıyla neredeyse baktığınız zaman bütün Afrika kıtasının liman kentleri hepsi Çinli şirketlerde.
00:59:44Ya Çinli devlet şirketlerinin elinde ya da Çinli özel şirketler bir şekilde bütün liman bölgelerini ele geçiriyorlar.
00:59:52Ele geçirmek de bir de sadece limanların işletmelerini değil.
00:59:56Şimdi o limana kadar o ülkelerin limana varması için kara yolu, demir yolu, altyapı çalışmalarını yapıyorlar, finansı ediyorlar.
01:00:04Ve onun için söyledim, bir borç sarmalına dönüştürüyor.
01:00:07Yani çok düşük kredilerle borç veriyorlar ve devletler bir anlamda, mesela Afrika ülkelerinin bu anlamda özellikle sahil şiridindeki ülkelerinin tamamı Çin'le bu anlamda bir ekonomik ilişki içerisinde.
01:00:21Ve asimetrik bir ilişki bu.
01:00:23Yani borç bataklığına düşmüş durumda.
01:00:24Şimdi Çin'in son dönemlerde de özellikle bu Guyana örneği çok önemli.
01:00:30Ve Guyana'da açıklarında bulunan petrol tesislerinin %25'i Çin devlet şirketi tarafından işletiliyor.
01:00:39Geri kalan ise ExxonMobil yani Amerikan şirketi tarafından işletiliyor.
01:00:42Böyle bir iş birliği yapıyorlar ama Guyana'nın altyapısı, havalimanı, yollar vs. Çinli şirketlerin elinde.
01:00:49Yani oraya kadar yani Amerika'nın burnunun dibine kadar ekonomik olarak, ekopolitik olarak bir denge kurmaya çalışıyor orada.
01:00:57Tabii Amerika Birleşik Devletleri mesela Porto Rico'daki bütün bu askeri sevkiyatın yaptığı en önemli alan Porto Rico'daki üstleri.
01:01:04Orası Amerika'nın bir arka bahçesi, bir Amerika'nın eyaleti olarak düşünebiliriz orayı.
01:01:08Evet, dış işlerinde bağımsız değil, iç işlerinde bağımsız ama dış işlerinde Amerika Birleşik Devletleri'ne bağımsız.
01:01:15Evet, yani bütün buradan da ve hedef olarak bütün her şeyi kontrol, casus uçaklarıyla, uçak gemileriyle vs.
01:01:23uçan kuşa kadar bütün bilgilerin hepsi Amerikan istihbaratının elinde söz konusu.
01:01:29Şimdi ama tehlikeli bir gerilim.
01:01:32Yani bu tehlikeli bir gerilim.
01:01:33Neden? Çünkü 1989'dan bu yana ilk defa buraya bu denli bir askeri sevkiyat yapılmış durumda.
01:01:39Yani 89 Panama krizinden bu yana sadece bu dediğim gibi bir gövde gösterisi de değil.
01:01:45Evet, burada helikopterlerden iniyor, sivil bir tankere, saldırı anı vs.
01:01:51Bütün bu askeri sevkiyat sadece 3-5 tane balıkçı teknolojisini yakalamak içinse bu Trump bunu hiç kamuoyunda da açıklamaz.
01:01:58Yani buradan bir şey çıkması lazım.
01:02:00Ya askeri müdahale çıkacak ya da çok iyi bir antlaşmayla Maduro'ya uzlaşı sağlanacak.
01:02:06Ama şöyle de bir şey var, bu mineral kaynaklar, mineral yatak şeyler, nadir topraklı elementleri son derece önemli.
01:02:16Ama şöyle de bir şey var, nadir toprak elementlerine sahip olmanız hemen bunun zenginliğine yani bunu paraya çevireceğiniz anlamına da gelmiyor.
01:02:26Mesela Kazakistan 22 trilyon tonluk bir nadir element bulduğunu deklare etti.
01:02:36Ama biliyoruz ki bunun işletilmesi ve çıkarılmasının piyasanın %90'ına yakını Çin'in elinde.
01:02:42En iyi hem çıkarılması hem de işletilmesi Amerikalılardan bile önde.
01:02:46Şimdi Kazakistan'ın böyle bir rezerve sahip olması ya Çinlerle antlaşma yapmak zorunda kalacak ya da kısmen Amerikalılar da bunu yapabiliyorlar çıkarılması ve işletilmesi ya da Amerikalılarla bir iş birliği yapmak durumunda.
01:02:58Yani her harikarda Venezuela'nın elinde böyle nadir toprak elementleri varsa bile iş birliği yapacağı iki ülke var.
01:03:06Ya biri Çin ya da Amerika Birleşik Devletleri.
01:03:10Ama ısrarla Maduro yönetimi Amerikalılarla iş birliği yapmaya açık olduğunu söylüyor.
01:03:15Çünkü rejimini korumak istiyor.
01:03:17Yani biliyor ki evet kılıçla gösteri yapıyor.
01:03:19Simon Bolivar'ın kılıcını çekiyor gösteriyor.
01:03:22İşte 4,5 milyonluk milis grupları var elimde.
01:03:25O da biliyor ki yani bununla benim direnme şansım yok.
01:03:28Yani arka kapı diplomaside şeyler, diplomatlar, yetkililer bir uzlaşı bulmaya çalışıyorlar.
01:03:35Görüşüyorlar bu bilinen bir şey.
01:03:38Yani ama iç kamuoyununa bir mesaj vermek için, güçlü görünmek için, işte dans gösterileriyle, kılıç gösterileriyle bunu geçiştirmeye çalışıyor.
01:03:47İşinin zor olduğunu belli.
01:03:48Ama son bir şey söyleyeyim.
01:03:50Latin Amerika'da bu söylenilir hep.
01:03:52Ekvator'u bir manastra benzetirler.
01:03:55Kolumbiya'ya bir üniversiteye benzetirler.
01:03:58Ama Venezuela'yı bir kışlaya benzetirler.
01:04:01Yani askeri geleneği olan bir ülke.
01:04:02Özellikle onun için demin söyledim, rejim değişikliği sonrası olacaklarını Amerika'da kestiremiyor.
01:04:08Yani yüz binlerce paramiliter askeri şeyler yeni gelen iktidar için çok fazla sorun çıkarabilir.
01:04:15İç çatışma alevlenip bugünden çok daha kötü bir Venezuela olabilir.
01:04:20Evet Merve Hanım, şimdi Çin'in işin içine karıştığı bir dünya savaşının ya da Karayipler'de bir paylaşım savaşının
01:04:30başladığı bir noktada mıyız?
01:04:33Tarihi bir geçiş sürecinde miyiz?
01:04:35Siz buna katılıyor musunuz?
01:04:37Bu bir savaşa dönüşebilir mi?
01:04:39Tüm Güney Amerika'ya etkileyecek bir çatışma ya da gerilimin içine girebilir miyiz?
01:04:45Görebilir miyiz yakın zamanda?
01:04:46Diğer taraftan tabii ki dünya hali ve Trump işte konuşuyoruz.
01:04:50Yakın zamanda Maduro ile Trump'ın anlaştığını, Amerikan şirketlerinin Venezuela'da istediği gibi yatırımlar yapabileceğinin açıklandığını
01:05:00ve Trump'ın Beyaz Saray'da Maduro'yu övgülerle karşıladığını da görebilir miyiz hangisi olacak?
01:05:07Bir cümle söyleyebilir miyim hocam?
01:05:08Buyurun hemen.
01:05:09Müsaadenizle hocam bir cümle söyleyecektim.
01:05:11Aslında hocam şöyle bir şey var.
01:05:12Trump yönetimi devraldıktan kısa bir süre sonra Maduro ile ilişkileri gayet iyiydi.
01:05:19Hatta görüştüler.
01:05:20Venezuela'da tutuklu birkaç tane Amerikan vatandaşı vardı.
01:05:23Evet.
01:05:24Gittiler Amerikalı'ya yetkililer onları aldılar.
01:05:26Hatta bir takım petrol konusunda da antlaşmalar yapıldı.
01:05:30Ama bir süre sonra böyle bir gerginlik ortaya çıkmış.
01:05:33Ama dediğiniz gibi yani o şey sağlanabilir.
01:05:36Evet Merve Hanım son 3,5 dakikada sözü size bırakalım.
01:05:40Teşekkür ediyorum.
01:05:41Şimdi biz her olasılığı düşünmekle yükümlüyüz diye ifade edebilirim.
01:05:48Çünkü bizim karşımıza gerçekten çok çetsepilir bir süreç var burada.
01:05:52Doğrudan taraflar karşı karşıya ben mesela Amerika Birleşik Devletleri ve Çin'in gelmeyeceğini düşünüyorum.
01:05:57Ama hemen şunu söylemek gerekiyor.
01:05:58Daha öncesinde 2012-13 civarında Amerika Birleşik Devletleri, pardon 2021 döneminde Amerika Birleşik Devletleri Çin'in Tayvan'a saldıracağına ilişkin bir öngörüde bulundu.
01:06:12Ve bunun tarihi olarak da 2027 yılına söylediler.
01:06:152027 yılı özellikle işte Çin Komünist Partisi ile birlikte düşünecek olursak o ideolojik çerçevenin başlatıldığı 100. yıla tekabül ediyor ve Amerika Birleşik Devletleri dış politikası bunun üzerine kurgulamaktan.
01:06:28Şimdi bu bağlamdan ele aldığımızda konuyu Trump dönemine tekabül eden bir süreçten bahsediyoruz.
01:06:34Tabi bir olasılık üzerinden ilerleniyor fakat şunu görmek gerekiyor.
01:06:38Çin'in gerçekten küresel sistemde böyle bir hamlesi olacaksa bir yandan da Çin'in sadece Tayvan coğrafyası ya da işte o bölgede kalmadığı aynı zamanda Latin Amerika ve Karayiplerle ilgili olarak da resmi politika belgesi yayınladığı bu günlerde
01:06:52Amerika'nın çok daha kapsamlı düşünmesi gereken bir bağlam bizim karşımıza çıkıyor.
01:06:57Olasılıklar üzerinden konuşuyor olsak da dediğim gibi özellikle Latin Amerika ve Karayiplerle ilgili ilişkilerini derinleştiren Pekin'in yayınladığı kapsamlı stratejik belgeler son derece önemli.
01:07:08Belki bunlardan bir tanesi olur şunu söyleyebiliriz ortak geleceğe sahip topluluk vizyonu.
01:07:12Bunların her biri aslında ticaret anlamında ekonomiyi güçlendirme, küresel yönetişimi arttırma gibi başlıklarla bizim karşımıza çıkıyor.
01:07:21Ama günün sonunda bu belgelerdeki diplomatik ilişkilerin en önemli bağlamının tek Çin ülkesi olduğunu da görüyoruz.
01:07:28Dolayısıyla bizim burada bakmamız gereken bağlamlardan bir tanesi bence Latin Amerika coğrafyasına eğer Çin'den de bahsediyorsak.
01:07:35Burada tek Çin politikasını hangi aktörler destekliyor?
01:07:39Hangi aktörler burada Çin'le birlikte siber güvenlikten tutalım da askeri anlamda iş birliği yapabilecekler?
01:07:44Yine hangi aktörler burada Çin'in özellikle karşımıza çıkardığı küresel medeniyet gelişimi noktasında hareket edecekler?
01:07:53Neticede değişen bir sistemden ve aktörlerden bahsediyoruz.
01:07:56Aktörlerin özgül ağırlığı değiştirmekte.
01:07:58Amerika Birleşik Devletleri daha askeri, daha sert söylemlerle karşımıza çıkarken Çin Tayvan odağında bunu yapıyor.
01:08:05Ama aynı zamanda diğer bölgelerle de daha yumuşak unsurlar üzerinden ilişkilerini devam ettirmek istiyor.
01:08:11Dolayısıyla Çin Latin Amerika bölgesinde zaten bir süredir vardı ve Amerika bunu dengeleme noktasında bir hareket alanı yaratmamıştı diyebiliriz.
01:08:20Bu nedenle de zaten Çin'in son dönemdeki hamlelerinin çok daha dikkatli takip edildiğini görüyoruz biz Amerika Birleşik Devletleri tarafından.
01:08:28Dediğim gibi sıcak bir çatışma.
01:08:30Şu an için ben öngörmüyorum Çin odağından bakacak olursak.
01:08:33Çünkü Çin'in genel yaklaşımı askeri olarak doğrudan bir bölgeye müdahil olmak değildir.
01:08:38En yakın stratejik ortaklarından biri Rusya, Ukrayna Savaşı devam ediyor.
01:08:42Ama Rusya'ya karşı da destek olduğunu, iş birliğinin devam ettiğini görüyoruz.
01:08:47Hatta iş birliklerini gökyüzüne kadar anlamlandırdıkları böyle sınırsız bir noktaya getirdiler.
01:08:53Ama Ukrayna konusunda askeri anlamda hangi boyutta olduğunu da görüyoruz.
01:08:57Çin'in genel yaklaşımı bu şekilde.
01:08:59Fakat Latin Amerika ve Karayipler bağlamında da kapsamlı bir strateji yürüttüğünü net bir şekilde görüyoruz.
01:09:05Venezuela hamlesi bence bu açıdan dediğim gibi belki bugün Rusya, Çin ama yarın Kuzey Kore'nin olmadığı bir denklemden bahis etmek mümkün değil.
01:09:13Merve Snow, Özcan, Anar Ali çok teşekkür ediyoruz programa katkılarınızdan dolayı.
01:09:18Efendim Amerikan Başkanı Donald Trump'ın tabii politikalarını, dünyaya bakışını, Amerika'yı yönetme şeklinde konuşuyoruz.
01:09:25Hep yorumluyoruz.
01:09:26Amerikan Başkanı Donald Trump ikinci başkanlık döneminde göreve başladığından bu yana sürekli ülkeleri tehdit etti.
01:09:34Zaman zaman tehdit dili küfüre dönüştü.
01:09:37Peki Trump neden sürekli ya tehdit ya da küfür ediyor?
01:09:41İletişim dili bu mu?
01:09:44Bu vizörümüzde bunu inceledik.
01:09:46Bununla da veda edeceğiz.
01:09:47İyi geceler efendim.
01:09:48İzlediğiniz için teşekkür ederim.
01:10:18İzlediğiniz için teşekkür ederim.
01:10:48Ya küfrediyor?
01:11:07İzlediğiniz için teşekkür ederim.
01:11:37Ya tehdit ediyor.
01:11:39Son zamanlarda radarında Venezuela var ABD Başkanı Trump'ın.
01:11:43Bu tehditlerin nedeni ise uyuşturucu kaçakçılığı iddiası.
01:11:46ABD Başkanı nükleer test yapacağını öğrendiğinde direkt onlar yaparsa ben de yaparım dedi.
01:12:11Kolombiya da Trump'ın hedefindeydi.
01:12:14Konu Venezuela değil uyuşturucu demişti.
01:12:17Peki Trump neden tehdit dili kullanıyor ya da küfür ediyor?
01:12:46Amerika Beşik Devletleri Donald Trump ilk başkanlık koltuğuna oturduğu andan itibaren özellikle kendi dış politikasında ve iç politikasında sert konuş pazarlıkta ol ve kazan modelini aslında bir şekilde savunduğunu görüyoruz.
01:13:30Fakat onun tarzına hem geçmişteki iş insanı deneyimiyle düşünüldüğünde halka yönelik olarak aslında kendi açısından gündem olduğu için de bir pozitif reklam anlamında da kullanılabiliyor.
01:13:47Yani Trump konuşulduğu müddetçe aslında bundan memnun olan bir lider olarak öne çıkıyor.
01:13:52Ortada bir şey yokken Nijerya'yı da hedef almıştı.
01:13:55Nijerya hükümeti Hristiyanların öldürülmesine izin veriyor diyerek oraya da müdahale edebiliriz demişti.
01:14:01Özellikle müzakere süreçlerinde maksimum baskı denilen bir taktiği uyguluyor.
01:14:06Yani ne yapıyor? Önce karşı tarafı tehdit ediyor, psikolojik baskı altına alıyor, ardından pazarlığını kendi istediği olumlu bir zemine doğru taşıyor.
01:14:16Tabii bu biraz da ABD'nin şu anda içerisinde daha doğrusu kamuoyunda beslenen bir sert lider, yani sert lider eşitliği güçlü imaj algısının güçlü olduğunu görmekteyiz.
01:14:28Ve biraz da bunun tabanın bir şekilde güvenlik reflekslerinin tetiklemesiyle beraber kendi Donald Trump'ın seçmeni içerisinde bir mobilize eden bir araç olarak da bu dış ve iç politika söyleminin işe yaradığını söyleyebiliriz.
01:14:42Trump'ın söylemlerinde kullandığı kelimeler ya da aşırı ifadelere baktığınız zaman aslında bir parça da pazarlıkta bir koz gibi en üst seviyeden konuyu bir anda ısıtan ve söylemleriyle aslında dikkati oraya çeken bir tarz olarak öne çıkıyor.
01:15:022 Nisan'da ise eline kocaman bir tablo almış, resmen ticaret savaşlarını başlatmıştı. Tüm dünyayı gümrük vergileriyle tehdit etmişti.
01:15:10Tabi burada önemli olan Donald Trump'ın ifadesiyle idealizm değil, sonuç olarak odaklı baskı diplomatistik.
01:15:17Yani Donald Trump'ın bir iş arama olduğunu gözümüzün önüne getirirsek eğer burada pazarlık seviyesini en üst mertebeden açarak daha sonra istediğini alana kadar o pazarlığı büyük bir baskıyla sürdürmesi.
01:15:29Ki bunu bütün bu Grönland, Kanada, Panama gibi meselelerde alacağım, bizim olacak veya şu olarak belirledi ülkelerde sizi mahvedeceğim, yok edeceğim demesi
01:15:42ve Donald Trump'ın pazarlık seviyesini en üst katmandan başlatarak daha sonra alabildiğini alabilecek şekilde bir, belki de bunu bir Barter diplomasi diyebiliriz.
01:15:52Yani bir takas diplomasi yöntemiyle kendi çıkarlarını korumaya çalıştığını aslında görebiliriz.
01:15:58Bu sadece Amerikan siyasetinde alışılmamış bir şey değil, aslında küresel anlamda nezaket kuralları ve diplomasi içerisinde de çok fazla görülmeyen bir gerçeklik.
01:16:06Fakat şimdi Trump'la görüşen liderlere baktığımız zaman hani bir, ikinci döneminin ilk yılı sonunda her lider açısından şimdi Trump ne söyleyecek, nasıl gündem olacak, nasıl davranacak,
01:16:19sadece kullandığı uç kelimeler değil aslında zaman zaman beden diliyle de, yaptığı el hareketleriyle de diplomasinin alışıldık nezaket kurallarının ötesinde bir gerçeklik sergiliyor Donald Trump.
01:16:30Ben Barış Başkanıyım diyerek başladığı ikinci dönemine gelir gelmez, Panama kanalı bizim olacak, Grönland'ı alacağız, Kanada'da 51. eyaletimiz olacak demişti.
01:16:40Tabi burada bir de siyaset psikoloji tarafından bakmak lazım.
01:16:44Buna biraz da dominant ve agresif lider profili olarak tanımlanıyor.
01:16:48Hatta Donald Trump'ın efendim Mad Men doktrin olarak adlandırılan ve çeşitli makalelerde yer alan yazılarda,
01:16:55çılgın adam doktrinini uyguladığını, yani nedir bu, akşam yatıyor başka, sabah yatıyor başka Donald Trump.
01:17:02Bir anda psikolojisi değişebiliyor, bir anda söylemleri değişebiliyor ve bunu kendi siyasetinde tahmin edilemez,
01:17:08öldürülemez bir lider olarak da kendisinin tam olarak ne yapmak istediğini gerçekten kendi danışmanları bile bilemiyor.
01:17:16Dolayısıyla bunu tehdit dili, stratejik pazarlık ve iç politikadaki bir mobilizasyon stratejisi veya karakteri olarak değerlendirebiliriz.
01:17:26Popülist anlamda baktığımızda bu tipik bir davranış olarak öne çıkıyor fakat kullandığı uç kelimeler, kötü kelimeler,
01:17:34özellikle bunların gündem yaratması belki ilk anlamda reklam bazında Trump'ı memnun eden bir gerçeklik
01:17:41ama özünde Amerikan toplumunun üstünde negatif bir anlama sebebiyet veriyor.
01:17:46Bir parça da öngörülemezliğini öne çıkarıyor Donald Trump'ın.
01:17:49Bu öngörülemezlik de dünya kamuoyu üzerinde, genel kanı üzerinde Trump'la ilgili düşüncelerde, analizlerde etken bir konu olarak öne çıkıyor.
01:18:01İzlediğiniz için teşekkür ederim.
01:18:31İzlediğiniz için teşekkür ederim.
01:19:01İzlediğiniz için teşekkür ederim.
İlk yorumu siz yapın