- 5 hours ago
- #theatomaraullospecials
- #magicisland
Aired (November 30, 2025):
Ipinagmamalaki ng mga taga-Siquijor ang ganda ng kanilang isla, mula sa malilinis na karagatan, hanggang sa pagdami ng green sea turtles na dati nang naging "endangered" o nanganib maubos.
Para sa kanila, ito ang totoong "magic" ng kanilang isla.
Panoorin ang buong ulat sa video.
#TheAtomAraulloSpecials #MagicIsland
Watch 'The Atom Araullo Specials' every last Sunday of the month on GMA Network, hosted by award-winning broadcast journalist Atom Araullo. Subscribe to youtube.com/gmapublicaffairs for our full episodes
Ipinagmamalaki ng mga taga-Siquijor ang ganda ng kanilang isla, mula sa malilinis na karagatan, hanggang sa pagdami ng green sea turtles na dati nang naging "endangered" o nanganib maubos.
Para sa kanila, ito ang totoong "magic" ng kanilang isla.
Panoorin ang buong ulat sa video.
#TheAtomAraulloSpecials #MagicIsland
Watch 'The Atom Araullo Specials' every last Sunday of the month on GMA Network, hosted by award-winning broadcast journalist Atom Araullo. Subscribe to youtube.com/gmapublicaffairs for our full episodes
Category
😹
FunTranscript
00:00Ito ang yamang pinapangalagaan ng mga taga-bitao.
00:11Ang dagat na nagbibigay buhay sa kanilang isla.
00:28Sa ilalim, sumambulat ang isang mundong tahimik pero masigla.
00:56Siksik sa nagagandahang corals na iba't iba ang hugis at kulay.
01:08Dito na mamugad ang samodsaring isda.
01:12Kaya na lang ng false clownfish na sumikat lalo dahil sa pelikulang Finding Nemo.
01:20Protective ito sa kanyang teritoryo.
01:24Puno rin ang dive site ng sari-saring lamang dagat.
01:30Ang iba, hindi agad mapapansin hanggang sipati ng malapitan.
01:48Ang Bitaog Marine Protected Area ang pinakabagong MPA sa Siquijor.
01:58Itinatag ito para protektahan ang pangisdaan ng komunidad.
02:10Sa Siquijor, nasa 23 ang MPA.
02:16Napakarami para sa isang maliit na isla.
02:19Isa sa matagal nang nakatira sa mga bahurang ito, ang mga pawikan.
02:35Sa bahaging ito ng bahura, magkatabing nagpapahinga ang dalawang pawikan o Green Sea Turtle.
02:47Samantala, ang isang ito nakasampas sa malaking coral habang tila pinagmamasdan ang kanyang paligid.
02:56Napapahinga man ang ilang pawikan, meron namang aktibo sa pagkahanap ng pagkain.
03:03Ang isa, bigla nalang sinasagbang ang mga palutang-lutang sa kanyang harapan.
03:17At ngayon, mas madalas na silang makikita.
03:22Hindi na kasi itinuturing bilang threatened species ang Green Sea Turtle.
03:28Batay sa bagong datos ng International Union for Conservation of Nature o IUCN.
03:34Dumarami na kasi ang kanilang bilang sa buong mundo dahil sa matagumpay na conservation.
03:41Ganda, ganda sa ilalim.
03:47Maraming mga intact na corals.
03:51Marami rin mga maliliit na isda.
03:53Nakita akong mga favorite natin, clownfish.
03:58Meron din ako nakita ng pawikan pero mabilis lang.
04:01Wonderful!
04:03Parang garden sa ilalim ng tubig.
04:07Matapos mabusog ang aming mga mata sa ilalim ng dagat,
04:19Mabubusog naman ang aming mga chan.
04:29Ayaw ang mga galoko.
04:30Fresh na fresh.
04:31Isang simpleng tanghalian ang hinihanda ng mga manging isda
04:35para sa kanilang mga bisita.
04:37YUME!
04:51Meron akong sea urchin.
04:56Ito talagang fresh na fresh.
04:58Kumagalop eh.
04:59Ayan o.
05:00Yan yung kinakain dyan.
05:02Yung kulay orange.
05:04Tapos ito naman ay sea cucumber na kinilaw lang.
05:09At meron tayong shellfish.
05:12Look at that.
05:14Fresh na fresh yan.
05:15Kaninang umaga lumalangoy pa sa dagat yan.
05:18Tignan muna natin yung ano.
05:21Sea urchin.
05:27Wow!
05:28Sarap.
05:29Manamis-namis.
05:31Thank you, sir.
05:35Pero hindi lang dagat ang bumubuhay sa Siquijor.
05:43Sa Larena, Siquijor.
05:44Isang public market ang nasa puso ng bayan.
05:47Halos lahat ng mga produkto sa Sunday market na ito mula sa mga manging isda.
06:04At magsasaka sa isla.
06:06Kaya lahat, special.
06:08So, iba-ibang huli.
06:10Meron tayong sea grapes dito.
06:11Meron tayong agar-agar.
06:13Tapos si cucumber.
06:15Oh!
06:16Favorite ko lahat ito.
06:17Fresh.
06:18Kaninang umaga pa yan, di ba ate?
06:19Wow!
06:20Ito, favorite ko ito eh.
06:21Lalagyan lang ng suka.
06:23Suka.
06:24Agar-agar.
06:25Tapos doon, meron tayong cassava.
06:27Ito.
06:28Yung cassava cuts, nilalaga nila.
06:30Nilalagyan nila ng gata.
06:32Tsaka sugar.
06:35Para tumamis.
06:36Kasi dito sa Siquijor, wala tayong maraming rice.
06:39Oo.
06:40In replacement of rice, we have corn.
06:41In replacement pa din sa rice, is itong cassava.
06:44Ano ito?
06:45Ano?
06:46Sa ragat din ito.
06:47Tinatawag din ito.
06:48Enemone.
06:49Si enemone?
06:50Oo.
06:51Kinakain pala yun?
06:52Oo.
06:53Maliliit, no?
06:54Oo.
06:55Pero dalawang klase ito.
06:56Yung malalaki, yun ay hindi kita.
06:58Ah!
06:59Amang maliliit lang ito.
07:00Oo, makatiman yun.
07:01Nice.
07:02Oo.
07:03Hmm.
07:04Doon muna tayo sa mas pamilyar na pagkain.
07:07Ito yung pinakasecure talaga.
07:09Torta.
07:10Oo.
07:11Traditional bread namin.
07:12Kasi yung egg, yung egg white, ginagawang sibahan.
07:16Ah!
07:17So yung egg yolk, ginagawa namin bread.
07:19Yung torta.
07:20Okay.
07:22So ito, mga dried fish.
07:25So since wala tayong mga commercial fishing dito,
07:29ito almost galing ng Mindanao or Negros.
07:33I see.
07:34Pero meron din kaming samin pero konti lang.
07:37Ito yung pang pa, ano talaga.
07:39Pag nagluto ka ng something na gusto mong pang, ah,
07:43Pampalasa.
07:44Oo, pampalasa.
07:45Kasi wala tayong patis dito sa secure.
07:48Ganun ba?
07:49Oo.
07:50Yung patis kasi is more on Luzon.
07:52Sa Luzon.
07:53So ito yung pampalasa.
07:54O pwede, pwede ito siya.
07:56Ito mukhang interesting din ito.
07:57Ano ito?
07:58Mmm.
08:00Ang bata kumakain ako ng ganito eh.
08:02Dried squid.
08:03Oo, pwede mo yung kainin ng ano kahit hindi luto.
08:05Diba? Oo.
08:11Dito sa Sunday Market, there's something for everyone.
08:14Ang paborito ng mga bata, yung tinatawag nilang, burikit.
08:21Ito yung pasalugom talaga, lalo na sa mga bata.
08:24Paborito nila ito eh.
08:25Yung mga bata, hindi siya masyadong kumakain ng kasawa.
08:28Diba?
08:29So ngayon, gumawa tayo ng variant, like ganito,
08:31para at least yung crispiness niya, parang biscuit siya,
08:34tapos lalagyan mo siya ng, ah,
08:37Oo, como jam.
08:38So ano pa rin ito, kasawa pa rin ito?
08:39Kasawa yan.
08:40Oo, kasawa starch, tapos binilad ito sa araw.
08:43Marami po itong mga process.
08:45Ito yung pinakamahirap trabahoin.
08:47Tikpa nga natin.
08:48Sige.
08:56Ati tayo?
08:57Oo.
08:59Yun.
09:00Cheers.
09:01Cheers.
09:06Diba, magugustuhan ng bata?
09:08Oo.
09:09Kahit ako, nagustuhan ko eh.
09:11Gano'ng katagal po ginagawa ito?
09:13Gano'ng katagal po ginagawa ito?
09:14Ganunin ka,
09:15uras trabaho, ah.
09:16Dugat.
09:17Tulang ang duho ka atlaw.
09:18Tulang-ulang dalawang araw.
09:20Dalawang araw.
09:21Trabaho, no?
09:22Oo.
09:23Lasa ng ano ito,
09:25Lasa ng childhood.
09:26Oo.
09:27Kahit na hindi ako taga rito,
09:28para akong bumabalik sa pagkabata.
09:30At ngayong naikod ko na ang Sunday Market, namili naman kami ng mga ricado para sa isang espesyal na tanghalian.
09:49Bago naman kami umalis, dumaan muna kami sa nagpibenta ng walis.
09:54Just in case, maiwanan daw kami ng tricycle, sabi ni Luis.
09:58So secure, hindi pwedeng walang bentang ganito. Ito yung gamit namin panglipad. Ay, pangwalis pala.
10:07Pwedeng ganito to eh.
10:09Mimbus 2,000 yan, pamano yan. Matik yan.
10:17Dinala namin ng mga napamili kay Gabby.
10:21Sa'twinin po.
10:22Hi.
10:24Hello, hello. Nice to meet you, Atom.
10:26Gabby, Gabby.
10:27Nice to meet you.
10:28Ang ganda naman ang house ninyo.
10:30Sa Maynila, lumaki si Gabby.
10:32Pero, na-inlove daw siya sa Siquijor.
10:35Kaya halos dalawang taon nang naninirahan dito.
10:40Ngayong araw, ipapakita niya kung paano magluto ng isang tradisyonal na ulam.
10:48Hello.
10:49Hello. Sino po itong mga ito?
10:51So, these are my beautiful women and mga neighbors ko.
10:55Ito si Nanay Beverly and Ate Arlene.
10:58Sila yung kasama ko sa cooking glasses.
11:00Wow, magandang araw po.
11:01Magandang araw.
11:02Salamat po sa pagluto ngayong araw.
11:09Di ba? Kunyari, alam ko yung ginagawa ko.
11:16Sang kutsa ang ililuto namin.
11:18Na minsan ding tinatawag na lauya o matar.
11:23Depende kung saang bayan ka sa Siquijor na roon.
11:26Itong lauya, culturally, ano to siya?
11:28Yung parang ito yung pinapakain natin sa bisita.
11:33Anoari, puuwi ka ng piyesta.
11:35Pagdating mo, ito yung parang welcome ano mo.
11:38Kasi ito, this is somewhat like our comfort food.
11:42Kumbaga, especially ngayon, medyo maulan.
11:46So, walang huling mga isda.
11:48So, basically, kukuha lang kami sa silong ng manok
11:52para kakatayan namin, tapos kakainin namin.
11:57Teka, bakit nga ba ako ang natokang maghiwa ng bawang?
12:02Security kami nagbabawang.
12:04Ganun ba?
12:04Oo.
12:05Nilipad yung balits ng bawang.
12:06Bawal, sabi niya.
12:07Tsaka asin.
12:08Joke lang.
12:11May ikon lang nag-dense.
12:12May ikon lang nag-dense lang.
12:15Teka nga, tingaan natin.
12:16Itest nga natin kung totoong tao ka.
12:21Malakas magbiru si Luis.
12:23Pero ang mahika at mistisismo,
12:25matagal lang nakaugat sa buhay ng mga taga rito.
12:32Ano po yan?
12:33Para hindi ka matamaan ng mga sakit-sakit.
12:36Ah, ganun.
12:37Pero anong ingredients?
12:39Anong mga...
12:39Roots.
12:40Ito rin.
12:41Mayroon po kaming love potion dito.
12:43Tadam!
12:44Anong mga totoo ba yan?
12:47Totoong totoo.
12:48Nako, maihalo yan sa ano.
12:51Kaya hindi na kayo makakalala.
12:52Luis, baka ayaw mo na akong lubayan.
12:55Sorry, Atom.
12:57Bantay-bantay ang mapag-aing mo.
12:59Baka masahog gatin yan da.
13:01Iba na ba yan?
13:03Niligpit na ang botella ng gayuma.
13:05Hindi naman siya kailangan sa sangkot siya.
13:08At sinimulang magluto.
13:10Sa kawali, inilagay ang unang piga ng gata.
13:19Tanglad.
13:20Luya.
13:22Bawang.
13:24At sibuyas.
13:25Isinama ang isang native chicken.
13:34At tinakpan.
13:37Patapos ang ilang minuto,
13:39idinagdag naman ang bell pepper at sayote.
13:41Nagbudbot ng konting asin at paminta.
13:47At makalipas ang ilang saglit.
13:50Wala.
13:52Isang mainit-init.
13:54At katakam-takam na sangkot siya.
14:01Let's go. Let's dig in.
14:03Mauna kayo. Go.
14:05Luis, age before beauty.
14:06Age, daughter. Tito ka na. Ikaw mo na.
14:12Excuse me. Ilang taon ka na to, sir.
14:17Ooh, lambot ng chicken ha.
14:19Fairness.
14:22Mmm, harap.
14:24Mmm.
14:25Masarap.
14:28Masarap.
14:29Dami kaayo.
14:30Dami kaayo.
14:31Dami.
14:31Yun yung gusto ko sa mga
14:33mga putahe na
14:35simple ingredients.
14:37Parang lahat na lalasahan mo.
14:38Lalasahan mo yung luya,
14:39yung bawang,
14:41tsaka syempre yung gata.
14:42Itong tinudton,
14:44kuha ka lang ganyang konti.
14:46Gagawin mo siyang ito yung parang magiging rice mo.
14:49Tapos kuha ka nung
14:50eto.
14:51Cucumber.
14:51Cucumber.
14:52Cucumber.
14:56Lagay mo siya dyan.
14:57Buro dalawa, tatlo.
14:59Lagay ka ng suka.
15:01Doon sa cucumber lang.
15:04Tapos kanin siya.
15:07Sarap.
15:08Perfect siya.
15:13Mmm.
15:18Ganda nga ng combo, no?
15:20Para siyang champurado at saka tuyo.
15:22Parang ganun.
15:23Actually, like sa opisina namin,
15:25like dito,
15:25kasi may naglalako nyan eh,
15:27sa mga office.
15:28Kinakain namin yung snacks.
15:29Mmm.
15:31Kasi matamis,
15:32maasim,
15:33mmm.
15:34Tsaka maalat.
15:35Mmm.
15:36Sarap.
15:38May kakaibang magic
15:39ang lutong bahay.
15:41Lalo na kung ang lutuin,
15:43ay kwento rin ng lugar.
15:44Kaya si Gabby,
15:48hindi man na kesa si Kihor,
15:50ginagamit ang kanyang kusina
15:51para mapanatili ang kultura ng isla.
15:54What is it about si Kihor na
15:56nakabitag sa'yo?
15:58Ika nga, oo.
15:59Kasi, ano,
16:01every time that I'm here,
16:02nakikita ko talaga na
16:03I'm just so happy.
16:05Like,
16:05I meet the best people here
16:07every time.
16:08Nakita ko dito sa Kihor na
16:10I can really just be myself
16:11and to heal.
16:14At doon nga mararamdaman
16:16ang puso ng si Kihor
16:18sa mga ordinaryong sandali
16:20ng mga taga rito.
16:25Isa ito sa paborito kong
16:26pasyalan sa Sikihor.
16:27Meron silang natural
16:29spring water pool dito
16:31sa gitna mismo ng bayan.
16:33Itong pool na ito
16:34ay open to the public.
16:36Kaya matagal lang na-enjoy
16:37ng mga taga si Kihor.
16:39As far as I know,
16:40sa pagbiyahe ko sa buong Pilipinas,
16:42iilan lang yung merong
16:43ganitong klaseng pasyalan.
16:45Kaya nakakatuwa.
16:52Woohoo!
16:53Oh, lamig!
16:59Ang favorite ko talaga dito.
17:02Ang ganda nung setup ng lugar.
17:03Alam mo na para talaga sa mga
17:05pamilya, mga bata.
17:08May mga bench sa paligid.
17:10Tapos,
17:11ang pinaka-importante,
17:13libre.
17:16So, itong area na ito
17:18ay designated as
17:19the swimming area.
17:21Pero, meron ako
17:22ipapakita doon.
17:30Ayan.
17:31So,
17:31ang ginawa nila,
17:32dati kasi yung
17:33mga nakatira dito,
17:35doon sila naglalaba.
17:37Pero, para
17:37ma-accommodate yung mga swimmers,
17:40tinagay nila dito.
17:42So, as you can see,
17:43hanggang ngayon,
17:44importante pa rin yung bukal na yun
17:45dahil ginagamit pa rin siya
17:47for a public washing area.
17:50T-shirt po ito ni Pistet.
18:07Atatang hindi ako naglalaban ng kamay,
18:09hindi ako marunong eh.
18:10Ano ba tekniko?
18:12Ano?
18:13Ano ba ganyan?
18:15Marunong ka na.
18:17Pwede na mag-asawa.
18:18Pwede na.
18:26Marami ang nabibighani
18:27sa magic ng Siquijor.
18:30At yan din ang dahilan
18:31kung bakit may mga nangangamba
18:33sa kinabukasan ng isla.
18:35Kinagabihan,
18:48nakipagkita ako kay Shane,
18:51isang Gen Z teacher sa Siquijor.
18:56Ano gusto mo?
18:58Barbecue.
18:59Kahit na ano?
19:00Barbecue.
19:05Ayan, masarap yan.
19:11Lato.
19:12Ang barbecuhan sa Boulevard,
19:15paboritong tambayan
19:16ng mga taga-isla.
19:18Mura
19:18at masarap kasi.
19:22At syempre,
19:24walang tatalo sa pagkain
19:25sa labas, di ba?
19:27Alfresco Dining Ikanga,
19:29sabi ng mga sosyal.
19:31Ayan na!
19:32How are you?
19:34Order?
19:34Thank you!
19:36Wow!
19:40Buong isa.
19:42Yan din ang mga ingredients
19:44sa masarap na usapan.
19:49Ano yung nagiging challenges
19:51sa pagdami ng mga tao?
19:54Ako, medyo may pag-aalangan.
19:56Although,
19:56wini-welcome naman namin
19:58yung progress.
20:00Pero,
20:01parang nakakabahala rin.
20:02Kung gaano ba tayo
20:03ka-ready.
20:05Ate,
20:06pa-isang rice pa.
20:08Napasarap eh.
20:10Mula 2022,
20:12tumataas na mahigit 50%
20:14ang bilang ng mga turista
20:16sa Siquijor
20:17taon-taon.
20:18Umabot ito
20:19ng nagpas
20:20240,000
20:21noong 2024.
20:23At posibleng
20:24mabreak pa
20:24ang record
20:25ngayong taon.
20:26Dahil dito,
20:28nagiging problema na raw
20:29ang tubig,
20:31kuryente,
20:32at basura sa lugar.
20:34Tumataas na rin
20:34ang mga presyo.
20:36Yan din yung titignan
20:38kung ano ba
20:39ang magiging efekto
20:40nito sa locals
20:41kasi may gentrification eh.
20:43Correct.
20:43Yung binibili
20:44ng mga locals.
20:45Nagmamahal.
20:46Nagmamahal.
20:47Kung ano rin
20:47presyo ng mga foreigners.
20:49What do you think
20:50is in store
20:51for the future
20:52of Siquijor?
20:53Or at least
20:53what version of Siquijor
20:54would you like to see
20:55sa hinaharap?
20:57What we are trying
20:58to aim eh.
20:59To have a balance.
21:01Because
21:01we don't want
21:02to lose the heart
21:03of Siquijor
21:04as we embrace
21:05change.
21:07As we embrace
21:07development.
21:11Pero ang balance
21:12dapat ipinaglalaban.
21:15At nasa unahan nito
21:17ang mga mangingisdang
21:19umaasa sa dagat.
21:26Sinamahan namin
21:27sila Tatay Othello
21:28sa paghangon
21:30ng kanilang mga
21:30fish cage
21:31o bobo
21:32sa laot.
21:36Pamukad ang tawag
21:38sa tradisyonal
21:38na pangingista
21:39sa lugar na ito.
21:45Kinilagay namin
21:46yung bobo namin
21:46nasa 80 meters
21:48to 60 meters
21:49ang lalim
21:50ng nilalagyan namin.
21:53Tapos
21:54kinukuha namin
21:55after one week.
21:58Wala.
21:59Wala.
22:00Wala.
22:00Sulod.
22:01Hindi tayo maka.
22:04Medyo payat
22:05ang huli ngayong araw.
22:06Dito po ba sa inyo
22:32marami pa rin
22:34yung mga nauhuli
22:35o nauubos na rin?
22:36Kunti na.
22:37Kunti na.
22:37Kunti na lang.
22:38Pero kaya
22:40masaya kami na
22:42pinagtayuan ng MPA
22:43yung aming barangay
22:45para
22:46pangingitlogan
22:48ng mga isda.
22:50MPA
22:50o Marine Protected Area
22:52yan ang nagbibigay
22:54ng pag-asa
22:54kay Tatay Othello
22:55ngayon.
22:57Ang pinakabagong
22:58MPA kasi
22:59sa probinsya
23:00narito
23:01sa kanilang barangay.
23:03Ito yung lugar
23:04kung saan ako
23:05nag-scuba diving
23:06kamakailan.
23:18Mga manging isda
23:19raw mismo
23:20ang nagsulong
23:20na maitatag ito.
23:22At halos
23:23lalawang dekada rin
23:24ang inabot
23:25ang kanilang pagpupursige.
23:28Matagal niyo pong
23:28hinihintay ito, no?
23:29Matagal.
23:3018 years in making.
23:31Grabe.
23:32Oo.
23:33Kagawad pa ako noon.
23:35Sobrang
23:36saya namin, sir.
23:37Kasi
23:37tagal namin
23:39hinihintay
23:39lalo na sa
23:41mga
23:41mimbro
23:42ng aming asosasyon.
23:45Mahigpit na
23:46ipinagpabawal
23:47ang pangingista
23:48sa loob ng
23:48tinatawag na
23:49core zone
23:49ng MPA.
23:51Kaya naman
23:51regular na
23:52nagbabantay
23:53sa lugar
23:53ang mga
23:53manging isda,
23:55araw
23:55o gabi.
23:57Bakit ba
23:58ganun na lamang
23:59ka-importante
24:01sa inyo na
24:02protektahan
24:03nitong
24:04MPA ninyo?
24:05Parang yung isda, sir,
24:07masanay na sila
24:09sa loob ng
24:09situare,
24:09hindi na sila
24:10magalaw.
24:12So pag hindi na
24:13nagalaw yung
24:14lugar na yun,
24:15malaking chance
24:15nga dumadami
24:16yung mga isda.
24:17Nasasayangan din yung
24:18iba kasi
24:19hindi na sila
24:19makapangisda
24:21sa loob.
24:22Pero hindi nila
24:22iniisip,
24:23makakabinefisyon
24:24naman yung
24:24mga magisda
24:25kasi lalabas din yun.
24:26Mula ng
24:37maitatagang
24:38MPA,
24:39nakikita raw nilang
24:39unti-unting
24:40nanunumbalik
24:41ang sigla
24:41ng kanilang
24:42karagatan
24:43at bakawan.
24:46Ilang
24:47saglit lang,
24:48nagsilabasan
24:49ang ilan
24:50sa mga
24:50naninirahan
24:51dito.
24:54Teka,
24:55mga aswang
24:56bayan?
25:00Sa gitna
25:01ng pagmamasid
25:02namin
25:02sa mga
25:02bakawan,
25:05nagsilabasan
25:06ang ilan
25:07sa mga
25:07naninirahan
25:08dito.
25:11Teka,
25:13mga aswang
25:14bayan?
25:16Hindi,
25:18malalaking
25:19panikilang,
25:20flying fox
25:21kung tawagin.
25:24Itong
25:24mangrove area
25:25na to
25:25ay kadikit
25:26ng marine
25:27protected
25:27area
25:27at very
25:29critical
25:29part
25:30pa rin
25:30siya
25:30ng habitat
25:30kasi kapag
25:31tumataas
25:32yung tubig
25:32dito
25:32nangingitlog
25:33yung
25:33ibang
25:33mga
25:34isda.
25:35At
25:35kanina
25:36napansin
25:37natin
25:37na
25:37bahay
25:38din siya
25:39ng
25:39ibang
25:39mga
25:39animals
25:40tulad
25:40nung
25:40flying
25:41fox
25:42na
25:42medyo
25:43mailap
25:43pero
25:43mabuti
25:44na
25:44meron
25:44tayo
25:44nakitang
25:45ilan.
25:48Si
25:48Tatay
25:49Otelo
25:49at
25:49iba
25:50pang
25:50manging
25:50isda
25:50inakuang
25:52responsibilidad
25:52na ipagtanggol
25:53ang mga lugar
25:54na ito.
25:56Umaasa sila
25:57na sa kanilang
25:57mabuting
25:58halimbawa,
25:59mas marami
26:00ang mahihikayat
26:01na pangalagaan
26:01rin
26:02ang kanilang
26:03kapaligiran.
26:04Hindi naman,
26:05hindi naman tayo
26:06mag-isip na ngayon lang.
26:07Bukas ang ating
26:08mga anak,
26:08mga apo pa.
26:11Pero habang
26:12dumarami
26:12ang turista
26:13sa Siquijor,
26:14hindi lang
26:14ang dagat
26:15ang kailangang
26:16alagaan.
26:19Malaking
26:19hamon din
26:19ng basura
26:20sa maliit
26:21na islang ito.
26:24Sa
26:24barangay
26:25Sabang,
26:25Siquijor,
26:28nakilala ko
26:28si Kapitan
26:29Cleburn.
26:31Dating engineer
26:31sa Japan,
26:33bumalik siya
26:33para tumulong
26:34sa kanyang komunidad
26:35na nooy
26:36nalulunod
26:37sa problema
26:38ng basura.
26:40Parang
26:40ano ba,
26:41may guilt
26:41na bakit ganito
26:42ang Pilipinas,
26:44bakit ganito
26:44yung barangay ko.
26:46Sa Japan,
26:47kahit sa city,
26:48walang basura.
26:49Ano po yung itsura
26:49nito dati?
26:50Maitim yan,
26:51maputik,
26:52mabaho.
26:53Tapos puro
26:54basura ng
26:55mga residente?
26:55Puro basura
26:55na halo-halo,
26:56mga bote,
26:57mga plastic,
26:58lahat-lahat
26:59ng basura
26:59nandito.
27:00Gano'ng katagal po
27:01inabot?
27:01Matagal.
27:02Mga dalawang taon
27:04yata.
27:04Talaga?
27:05Oo,
27:05tagal talaga.
27:07Yung plastic na iba,
27:09yung mga bote.
27:10Kalaunan,
27:11tumakbo
27:11at nanalong
27:12barangay captain
27:13si Cleburn.
27:13mula sa pinakamaruming barangay.
27:17Ngayon,
27:18kapilang na sila
27:19sa pinakamalinis
27:20na komunidad
27:21at nakakuha pa nga
27:22ng maraming parangal
27:24dahil dito.
27:26Ang segregation
27:27ng basura dito
27:28nagsisimula
27:29sa bahay.
27:30Ang barangay workers
27:37nagilikot
27:38sa bawat tahanan
27:39para kolektahin ito
27:40at saka dadalhin
27:42sa kanilang
27:43materials recovery facility.
27:44Nasaning na raw
27:51ang mga residente
27:52sa sistema
27:52at isinasa puso
27:54na rin nila.
27:56Sa awa ng Diyos,
27:57halos araw-araw
27:59nagwawalis kami.
28:00Yung basura namin,
28:02halos araw-araw din
28:03segregated
28:04sa pinakamaliit
28:05hanggang sa pinakamalaki
28:07na basura.
28:09Dito makikita
28:10ang mas malalim na bunga
28:11ng pagbabago
28:12sa mga luntiyang espasyo
28:14na puno ng buhay.
28:18Ang bakawang ito,
28:20halos makalbo na raw noon
28:21pero
28:22malago na uli ngayon.
28:25Binawal ko na yung pagputol,
28:27binawal ko na yung
28:28pagano ng mga hayupan dito
28:30at saka nilinis na namin.
28:33It looks very nice, no?
28:35Parang very peaceful.
28:37Parang siyang sanctuary.
28:45Habang patuloy ang pagunlad
28:47sa kanilang probinsya,
28:49umaasa sikap
28:50na ang mga aral
28:51ng kanilang barangay
28:52may sasabuhay
28:54sa buong isla.
28:55Sa akin lang, no?
28:57Iisa lang ang sikihor.
29:00Wala na tayong ibang sikihor
29:01na matitirahan.
29:03Kung mawawala,
29:04masisira na.
29:06Dahil sa turismo,
29:08sayang din.
29:09So, kailangan
29:10suportahan natin
29:12yung programa
29:13sa kalikasan.
29:15Ilang beses kong narinig
29:17ang ganitong panawagan
29:18mula sa mga sikihud nun.
29:21Lalo't nakita na nila
29:22kung paano nagkaproblema
29:24ang ibang sikat na pasyalan
29:25sa Pilipinas.
29:33Handa na kaya sila?
29:34Kinakabahan ka ba?
29:40Sobra.
29:40Sobra.
29:41Kasi ano eh,
29:42where to bring all this waste?
29:44Oo.
29:44And then,
29:46how can we manage
29:47all these destinations
29:48with that number of people
29:50coming in?
29:52Matapos ang mahigit
29:53dalawang dekada
29:53ng pagiging tour guide,
29:55si Luis,
29:56bahagi na ngayon
29:57ng Provincial Tourism Office.
29:59Ilang patakara na raw
30:00ang kanilang pinag-aaralan
30:01para matiyak na mananatiling
30:04likas kaya
30:05ang turismo sa Siquijor.
30:08Kabilang ang posibleng
30:09pagtakda ng kota
30:10sa ilang popular na pasyalan.
30:12I've been traveling
30:13on the Philippines.
30:14I saw the bad stuff
30:15about tourism
30:16and the good stuff.
30:18So I want to apply
30:19all of those talaga
30:20dito sa isla
30:20kasi at least para yun
30:22ma-preserve yung Siquijor.
30:23Kasi sobrang ganda
30:24ng Siquijor eh.
30:25Kung may isang bagay
30:25na gusto mong
30:26baunin
30:28ng mga tao
30:30mula sa Siquijor,
30:31ano yun?
30:32Mga bisita.
30:34I want them
30:34to go out
30:35from the island
30:36with a smile.
30:38Yung parang
30:39na-experience talaga
30:40nila yung Siquijor.
30:41The whole traveler experience.
30:50May isang lugar pa
30:51akong hindi
30:51nabibisita
30:52sa Siquijor.
30:54Ang tinaguriang
30:55Secret Beach
30:57ng isla.
30:57Dinala ako doon
31:00ni Luis.
31:05Ang ganda.
31:07Pero parang
31:07hindi naman siya secret.
31:11Habang nage-enjoy
31:12ang mga turista
31:13sa beach,
31:15isang grupo
31:15ng mga manging isda
31:16ang tumating
31:17mula sa laot.
31:18Bit-bit
31:23ang kanilang huli.
31:28Ang kanilang
31:29inuwing isda.
31:31Agad
31:31lininis
31:32at inihanda
31:33sa dalampasigan.
31:35Pagsasaluhan
31:35nito
31:36ng buong
31:37komunidad.
31:38Meron tayong
31:39sinugba,
31:40tinola,
31:42tsaka
31:42kinilaw
31:43kaya sutokil.
31:45So three ways
31:46agad
31:46ang luto.
31:47We prefer
31:48sa beach talaga
31:49kasi parang
31:49dito yung gana
31:50mo kumain.
31:51And then it is also
31:52for the whole community.
31:54Parang community-based
31:55siya na
31:55activity.
31:56Everybody pitches in.
32:04So importante
32:05ma-preserve
32:06yung ganitong
32:06klaseng mga practices.
32:09Preserve talaga.
32:10Hindi pwedeng kalimutan
32:11to kasi
32:12ito yung
32:13si Kijor.
32:14Kapag wala yan,
32:15wala yung
32:15si Kijor.
32:16Magiging
32:16island din siya.
32:25Oh yes.
32:27Sarap.
32:35Hmm.
32:37Wala pang
32:38kalansa-lansa.
32:42Magaling.
32:48Pwede ka na
32:48mag-asawa.
32:50May asawa na ako.
32:50Meron na ba?
32:56Ang Sikijor,
32:58para ring beach na ito.
33:02Dating secret,
33:04pero not so secret
33:05na ngayon.
33:05Ang lihim kasi,
33:09kapag naibunyag,
33:10hindi na maililihim
33:12uli.
33:16Sabi nila,
33:18mahiwaga raw
33:19ang Sikijor.
33:22Nakita ko nga yan.
33:24Nasa kamay ito
33:25ng mga manggagamot.
33:28Sa karagatang
33:29nagbibigay buhay
33:30sa komunidad.
33:31Sa nakabibighaning kalikasan.
33:37At sa mga taong naninindigang,
33:40dapat itong ingatan.
33:42Ipaglaban
33:43at ibahagi sa mundo
33:45nang hindi sinisira.
33:47Ako si Ato Maraulio.
33:51Magandang hapon.
34:12Napasasa sir kasi
34:13na ulan ng talaga sa inyo.
34:15Ay, gusto ko tuyo eh.
34:17Hahahaha, loka lang.
34:18Wend, son.
34:18Hahahaha,
34:19try it.
Be the first to comment