Puno ng Lapnisan, mala-ginto ang halaga?! Bakit nga ba? | The Atom Araullo Specials - video Dailymotion

GMA Public Affairs

Aired (July 27, 2025): Para saan nga ba ginagamit ang agarwood na mula sa puno ng Lapnisan? Bakit ito napakamahal sa merkado? At ano ang kapalit ng lahat ng ito para sa ating kalikasan?   Panoorin ang buong episode: https://youtu.be/YKLoRDYcPOE   #TheAtomAraulloSpecials #GintongPuno   Watch 'The Atom Araullo Specials' every last Sunday of the month on GMA Network, hosted by award-winning broadcast journalist Atom Araullo. Subscribe to youtube.com/gmapublicaffairs for our full episodes.

Transcript

00:00Sa nakalipas na dekada,

00:04pumotok ang interes sa agriwood sa Pilipinas.

00:12Ang punong hinahayaan lang dati,

00:16isa-isang pinutol sa kagubatan

00:20dahil sa pangako ng malaking kita.

00:24Ngayon, critically endangered na ang labnisan.

00:30Dahil iilan na lang ang mga lugar sa bansa na may natitira pang matatandang puno,

00:35lalong naging delikado ang kalakaran.

00:40Ang ibang mga hunter,

00:42na tila kabilang sa mga organisadong grupo,

00:45pinapasok na rin ang mga protected areas.

00:51Kuha ito ng isang kamera sa Northwest Panay Peninsula Natural Park.

00:56Dayo lang daw ang mga agarwood poacher dito.

01:00Na tila armado pa ng mga mahabang baril.

01:13Nakipagkita uli ako sa buyer na si Dante Saluzon.

01:18Naipuslit na niya ang agarwood galing sa mga bundok ng Mindanao.

01:22So, pa nagbebenta ka, ganito yung transaction?

01:25Ganito, usually, yeah.

01:26Send testing tawag dito,

01:28na dapat amoyin din ang kliyente mo

01:30kasi maibang mga nagbabagsak ng galing sa probinsa.

01:34Kala nila agarwood, hindi yung agarwood.

01:38Ang agarwood, na tinatawag ring wood,

01:41hinahanap-hanap ng mga foreign buyers dahil sa kanyang amoy,

01:46lalo na pagsinindihan.

01:48Ng wood.

01:49Iilawan yan siya.

01:54So, ito.

01:57Sige, ilagay ko ito ng...

02:00para lalabas yung mas maraming oil.

02:03Pakita mo yung nagbaburn na yung oil niya.

02:13Hindi mo masasabing basta mabango eh.

02:15Ang complex nung scent niya eh.

02:17May matamis, merong sweet smell,

02:21may woody smell,

02:23may earthy smell.

02:26Kwento ni Dante,

02:27karamihan sa mga kliyente niya

02:29galing Middle East o di kaya'y China.

02:32Kung saan may mahabang kasaysayan na

02:35ng paggamit ng agarwood.

02:38Few minutes or few seconds na naaboy nila yung uso.

02:41Straight forward.

02:42I get this.

02:43How many kilos?

02:44I give me two.

02:45Give me three kilos.

02:47Tapos nagbabayad na agad yun?

02:48Agad-agad.

02:50Pero totoo bang nagkakahalaga

02:52ng milyong-milyong piso

02:54ang isang kilo ng agarwood?

02:57Yung pinakamahal, yun yung mga oil

02:58na galing sa mga matatanang trees

03:00like 50 years old and beyond.

03:01Wala tayong makuha doon, sir.

03:03Parang naubos na atla yung

03:04first wave ng mga pochers sa Pilipinas.

03:07Yung sinasabi niya ng

03:08million-million na kilo per kilo,

03:103 million,

03:11parang halos naubos na nila yan.

03:12Bakit naubos?

03:13Ano na nangyayari?

03:15Eh siyempre,

03:16nung lalaman nila,

03:17bahal nga yung agarwood

03:18at hinahanap ng mga ibang

03:19foreigners

03:20na maganda talaga

03:21yung wild na Philippines,

03:22talaga'y ginagulugad nila

03:23yung buong Pilipinas

03:24wala

03:25buson, puntang Mindanao.

03:36Ang matatanang puno ng lapnisan,

03:38natural na gumagawa ng agarwood

03:39sa piling pagkakataon.

03:41Halimbawa,

03:43kapag nasusugatan sila

03:45ng mga hayop sa gubat

03:46o napipinsala ng bagyo.

03:50Pero bihira lang itong mangyari.

03:52Kaya sabi ni Dante,

03:53tsambahan lang daw

03:55ang paghahanap ng agarwood dati.

03:58Putulong ng putul

03:59kasi out of 100 trees,

04:01meron lang 3% dyan na may laman.

04:04So, 3 to 7%.

04:05So, isang dahil pinutul mo,

04:07tatlo to limang kahoy lang

04:09napakinabang ang dares, wala.

04:10So, sayang naman.

04:11Sayang yun.

04:13Ang mga binibentang agarwood

04:15ni Dante ngayon

04:16galing nalang umano

04:17sa mga inoculated na puno

04:20na umaabot na lang daw

04:21ng 300,000 pesos

04:23kada kilo.

04:25Pero bawal pa rin ito

04:26dahil galing

04:27sa mga puno

04:28sa kagubatan.

04:34Regular daw

04:35na nakikipagkita si Dante

04:36sa mga banyagang kliyente,

04:38hindi lang sa Pilipinas

04:39kundi sa labas ng bansa.

04:47Hindi ko ba nakakaproblema yan

04:48sa ano?

04:49Costumes?

04:50Wala naman ko, sir.

04:51Kasi minsan,

04:52nilagay ko lang sa pagkain ko.

04:54Local airport,

04:55kaya ilang airport,

04:56wala naman.

04:57Ito, kumbaga,

04:58nilagay mo lang dun sa pagkain,

04:59nilagay sa loob ng damit.

05:01Hindi naman nakikita.

05:03Darating din daw ang araw na puro tanim na lapnisa na lamang ang aanihin nila Dante.

05:12Pero sa ngayon, tuloy pa rin siya sa pagbebenta ng iligal.

05:17Kasi wala pa naman talagang nagtanim na malalaki na.

05:21But I'm sure may hangganan to eh.

05:23Kasi ba't ako pupunta ng bundok if I have hundreds or thousand trees sa farm ko?

05:28Pagamat tila maluwag na nakakakilos ang mga tulad ni Dante,

05:37marami na rin ang nahuli.

05:40Ayon sa Department of Environment and Natural Resources,

05:43mula 2016 hanggang 2021,

05:46bumabot ng P132M ang halaga

05:49ng nasa Batna Agarwood

05:51mula sa iligal na kalakaran.

05:54May mga nahuli na rin banyaga.

05:57Sa buong mundo,

05:59tinati ang $30 billion o 1.7 trillion pesos

06:03ang global agarwood market.

Puno ng Lapnisan, mala-ginto ang halaga?! Bakit nga ba? | The Atom Araullo Specials

Category

Transcript

Recommended