Eko Vizyon'un bu bölümünde, “Yüzyılın Konut Projesi” adıyla dar gelirliler için yapılması planlanan 500 bin sosyal konut projesini sosyoekonomik açıdan değerlendirip, iktisadi siyasetin dinamikleri ile ele alacağız.
00:00Devlet, 100 yılın konut projesi adıyla dar gelirliler için yapacağı 500 bin sosyal konut projesini duyurdu.
00:07Cumhurbaşkanı Erdoğan, TOKİ tarafından yapılması planlanan yeni projenin müjdesini verdi.
00:13Projenin temel amacı konut erişebilirliğini arttırmak, kira ve satım fiyatlarındaki sert yükselişleri dengelemek ve dar gelirlileri ev sahibi yapmak.
00:22Aynı zamanda bu proje kapsamında sadece devretmek değil, kiralık sosyal konut uygulamasının da olacağı duyuruldu.
00:30Dar gelirli vatandaşı ev sahibi yapmak için belirlenen ödeme şartları kulağa gerçekten çok hoş geliyor.
00:35%15'in kalanı için 240 ay taksitle ödeme imkanı sunuluyor.
00:40Nüfus yoğunluğuna göre bölgelere yayılacak olan projede 100 bin konut hedefi ile İstanbul 1. sırada Ankara, İzmir, Bursa, Konya, Gaziantep, Şanlıurfa başta olmak üzere diğer büyük şehirler ile tüm Türkiye'ye yayılması planlanıyor.
00:59Projeye katılım ile ilgili İslami hüküm konusunda farklı değerlendirmeler yapıldı.
01:04Sözleşmede şerih ahkama aykırı noktalar var ama burada devlet kar amacı gütmüyor, halkın maslahatını gözetiyor diyerek, bunu gerekçe göstererek faizli sözleşmeye cevaz verenler de oldu.
01:17Bu hali ile sözleşmenin haram olduğunu söyleyip delilleri ile izah edenler de oldu.
01:24Biz bu videoda Toki'nin 500 bin konut projesini şerih açıdan değil sosyoekonomik açıdan değerlendirip iktisadi siyasetin dinamikleri ile ele alacağız.
01:35Toki'nin 500 bin konut projesine başvurular 10 Kasım Pazartesi günü başladı.
01:40Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre ilk 5 günde yapılan başvuru sayısı 3 milyon kişiyi bulmuş.
01:48Yani kişi başı 5000 TL'ye olan başvuru ücreti dikkate alındığında ilk 5 gün için devletin kasasına giren toplam para 15 milyar TL.
01:57Son kayıt günü olan 19 Aralık'a kadar beklenen başvuru sayısı yaklaşık 8 ila 10 milyon kişi.
02:05Dolayısıyla hedeflenen para girdisi yaklaşık 50 milyar TL.
02:10Daha henüz proje ile ilgili bir çivi çakılmadan dar gelirliden toplanan 1.2 milyar dolar para var.
02:18Tabi ki kura çekimi sonrası bu paranın onda 9'u iade edilecek.
02:22Bu 1.2 milyar dolar paranın bankalarda kaldığı sürede nasıl değerlendirileceğini, bu paradan nasıl kar edeceklerini de videoda izah edeceğim.
02:31Toki'nin 500 bin konut projesi ile ilgili başvuru şartları ve sözleşme detayları hakkında kamuoyu ile ilgili paylaşılan bazı önemli noktalar var.
02:42Mesela ev sahibi olanlar bu projeye başvuramıyor.
02:46Yani tapuda kaydı olan başvuramaz.
02:48Kaydı yoksa, zengin olsa da önemi yok.
02:51Başvurabilir.
02:52Çünkü aylık geliri 145 bin TL üzerinde olanlar başvuramıyor.
02:57Asgari ücret 22 bin lira ama katılım için aylık maksimum gelir 145 bin olarak belirlenmiş.
03:04Ve proje dar gelirliler için planlanmış.
03:07Ödemelerde %10 peşin alınacak, kalan 240 ay vadeli ödeme olacak.
03:12Tam tamına 20 yıl.
03:13Ama her 6 ayda bir memur maaş zam oranı dikkate alınarak taksit ödemeleri güncellenecek.
03:19Yani evin toplam fiyatı bugünden belli değil.
03:23Evin son takside ödenene kadar tasarruf hakkı sahibine ait olmayacak.
03:28Yani kiralanamayacak ve satılamayacak.
03:32Peki şart ve koşullar ne ifade ediyor?
03:35Sorulması gereken kritik soru bu.
03:37Ama devlet buraya odaklanmıyor.
03:40Devlet sadece konut krizinin yarattığı toplumsal baskı yönetmek için büyük bir beklenti oluşturuyor.
03:47Zira ekonomide beklentiyi yönetmek çoğu zaman sonuç üretmekten daha kolay.
03:53Yoksa mesele TOKİ ile çözülecek olsaydı bugüne kadar çoktan çözülürdü.
03:58TOKİ yeni bir şey de değil ve yeni kurulmadı.
04:01Aksine bugüne kadar hayata geçirilen her yeni proje ile konut stoku hep artıyor.
04:06Ama bir türlü kriz aşılamıyor.
04:09Ne kadar inşa edersen et konut fiyatları düşmüyor ve sosyal yaşam alanı sorunu çözülemiyor.
04:15Çünkü buradan siyasi rant devşirilmeye çalışılıyor.
04:19Şimdi 500 bin konut projesi gerçekten de bir sosyal konut projesi mi ona bakalım.
04:25Normalde sosyal konut projesinde amaç bellidir.
04:29Düşük maliyet ve ödeme kolaylığı ile gelir düzeyi düşük kesime hitap etmek.
04:34Onları ev sahibi yapmak.
04:35Bir de yeni evlenecek kişilere yuva imkanı sunmak.
04:39Peki bunlar TOKİ projesinde var mı ona bakalım.
04:42Proje gelir düzeyi düşük kesime hitap ediyor mu?
04:44Öncelikle şunu söyleyelim.
04:465000 TL'lik başvuru ücreti dar gelirli kesim için bir bariyer.
04:51Ayın sonunu zor getiren yüz binlerce insan bu sebeple başvuru yapamamış bile olabilir.
04:56Diyelim ki başvuruyu yaptı.
04:58%15 inat ödemesi için asgari 250 ile 300 bin TL bulması lazım.
05:04Bu para dar gelirli de yoksa ne yapacak?
05:06Devlet konut kredisi için bankaya yönlendirecek.
05:09Yani dar gelirli hem TOKİ taksidi ödeyecek hem de ayrıca konut kredi borcu ödeyecek.
05:15Proje dar gelirliler için deniliyor ama aylık gelir maksimum 145 bin TL ve altı olan kişiler başvurabilir diyor.
05:22Hükümet bu şartı koyarak aslında bir şeyi itiraf etmiş oluyor.
05:26Demek ki Türkiye'de aylık 145 bin TL kazanan kişi dar gelirli sayılıyor.
05:31Ama gerçekte öyle de görünmüyor.
05:33Asgari ücret hala 22 bin TL.
05:35Projede emeklilere %20 kontenjan ayrılmış ama emekli maaşı 16 bin küsur lira.
05:41145 bin lere 16 bin lere.
05:44Başvuru şartlarında maksimum aylık gelir 145 bin olarak belirlenince kura çekimlerinde gerçekten dar gelirlilerin kazanma ihtimali çok çok azalıyor demektir.
05:53Proje gerçekten düşük maliyet ve ödeme kolaylığı içeriyor mu?
05:57Yapılacak evlerin bedeli inşa sürecinde hesaplanan konut maliyetlerine göre belirlenecek.
06:02Yani dar gelirli vatandaş büyük bir sürprize karşılaşabilir.
06:07Hatta öyle ki evdeki hesap çarşıya uymayabilir.
06:10O durumda konut hakkına sahip olan kişi ev ipotekli olduğu için herhangi bir nisiyatif alamaz.
06:1720 yıl gibi uzun bir süre taksit ödemek zorunda kalanlar tasarruf hakkına sahip olmadıkları ev ile ilgili nasıl bir planlama yapabilirler?
06:26Kırılgan ülke ekonomisi artan enflasyon ve buna mukabil Türk lirasının değer kaybetmesi karşısında taksitlerin yılda 2 kez artacak olması başvuru sahipleri için ayrı bir fatura çıkarabilir.
06:39Gelelim hali hazırda kiracı olanlara.
06:42Türkiye'de 25 milyon kirada oturan vatandaş var.
06:46Bir yandan kiralarını öderken diğer yandan %10'luk ön ödeme ve taksitleri nasıl ödeyecekler?
06:53Bu projenin kiracılar için herhangi bir faydası ve kira sorununu ortadan kaldıran bir çözümü de yok.
06:58Üstelik projede ciddi belirsizlikler var.
07:01Mesela ihale maliyeti ne kadar?
07:04Konut başına düşen gerçek üretim bedeli nedir?
07:08Arsa maliyetinin ne kadarı vatandaşa yansıtılacak?
07:11Teslim tarihi koşula bağlı mesela.
07:14Garantisi yok.
07:15Konutlar nereye yapılacak ve mimari planı nasıl?
07:20Enflasyon güncelleme formülü net değil.
07:24Birçok yönüyle proje şeffaflıktan yoksun.
07:27İşte tüm bu belirsizliklere rağmen insanların akın akın başvuru yapması ancak tek bir şeyle izah edilebilir.
07:37Çaresizlik.
07:37Şimdi hükümet ilk hafta başvuru sayısında oluşan aşırı yoğunluktan dolayı bu çaresizliği çok net görüyor.
07:45Bir önceki seçimler için kullanılan EYT kozu pahalıya patladı.
07:50Fakat bu sefer sosyal konut projesi maliye için daha az risk taşıyor.
07:56Temel atma maliyetlerinin çoktan çıkarıldığı bir proje haline geldi.
08:00Üstelik ilk teslim tarihi Mart 2027 olarak planlanmış ve 2027 yıl sonuna kadar tamamı teslim edilmek üzere bir takvim belirlenmiş.
08:10Bu tarih ilginçtir ki genel seçim tarihinin hemen öncesine denk geliyor.
08:15Zira Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın aday olabilmesi için yapılacak erken seçim 2028 yılının hemen başı olabilir.
08:23Yani henüz borcu bitmemiş ev sahibi olan 500 bin aile seçimlerde Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı tekrar destekleyebilir.
08:32Her evde ortalama 4 seçmen olduğu düşünüldüğünde 2 milyon oy demektir.
08:37Üstelik alınan peşinatlar ile inşaat süreci hazineye yük olmayacaktır.
08:41Ayrıca başka bir detay daha paylaşayım.
08:44Son başvuru tarihine kadar en düşük ihtimalle 8 milyon kişi 5000 TL başvuru ücreti yatırdı diyelim.
08:51Toplam ödenen rakam 40 milyar TL.
08:53Kura çekme işlemleri 27 Şubat'ta bitecek ve akabinde kura da çıkmayanlara ödedikleri başvuru ücreti iade edilecek.
09:00Dolayısıyla tam 4 ay boyunca bu para devlet bankalarında işletilecek.
09:05Yıllık mevduat hesaplarında 1 ay için hesaplanan faiz oranı %5 seviyesinde.
09:11Başvuranlardan toplanan bu 40 milyar TL 4 ay sonunda faizi ile birlikte 48.6 milyar TL olur.
09:19Kura da çıkmayanların ücretleri iade edildiğinde kalan rakam faizi ile birlikte 11 milyar TL demek.
09:25Şehirlerin merkezi olması nüfus yoğunluğu ve nakliye durumu göz önüne alınarak yapılan araştırmada metrekare başına düşen konut maliyeti ortalama 9000 TL üzerinden hesaplandığında hiçbir konut ödemesi alınmadan henüz sürecin başında devlet 15.277 adet konutu bedavaya getirdi bile.
09:46Bu yüzden TOKİ'nin 500 bin konut projesi ilk bakışta dar gelirliye yönelik bir sosyal konut hamlesi gibi sunulsa da ekonomik ve finansal parametreler bunun pratikte karşılık bulmadığını gösteriyor.
09:59Konut maliyetlerinin sürekli arttığı bir dönemde arsa tahsisi, yüklenici seçimi ve finansman modeli incelendiğinde projenin faydasının dar gelirli hanelerden çok arazi sahipleri, büyük taşeron firmalar ve finansal sektör için üretildiği görülüyor.
10:17Çünkü proje gelir seviyesi düşük kesimin karşılayamayacağı uzun vadeli borçlanma, yüksek taksitler ve belirsiz teslim sürelerine dayanıyor.
10:36Bu nedenle proje ekonomik açıdan bir sosyal politika değil, şehir rantlarını yeniden dağıtan bir yatırım zinciri niteliği taşıyor.
10:46Toplumun konut krizini çözecek bir mekanizma olmaktan uzak, aksine konutu temel bir sosyal hak olmaktan çıkarıp yine piyasa aktörlerinin çıkarları doğrultusunda şekillendiren bir yapı olarak karşımıza çıkıyor.
11:00Seçime yönelik kısmı ise cabası.
11:02O halde insanların fert fert temel ihtiyaçlarını çözmeye odaklanan İslam iktisat nizamıyla kapitalizmin faydacı, fırsatçı ve menfaatçı bakış açısına dayalı sosyal yönü birbirine karıştırılmamalıdır.
11:18Zira 20 yıl boyunca taksit ödemek zorunda kalan vatandaş, yaşam şartlarını baskılayarak, hayat kalitesini düşürerek yıllarca devletine borçlu hale gelmektedir.
11:29Üstelik hükümet bu durumu seçimler için yatırım fırsatına çevirmektedir.
11:34Bize düşen ise elimize geçen fırsatları basiretle, ferasetle, araştırmadan karar vermemektir.
11:42Sorunun ve çözümün esasi kaynaklarına dönüp insan fıtratına uygun helal haram gözeterek yatırım yapmamızdır.
11:49Bu sebeple bizleri çaresizce kapitalizmin sömürü aparatlarına çevirenlerden kaçınmalı ve Allah'ın hükümlerine, İslam'ın nizamına sevk edecek bir mücadeleye yönelmeliyiz.
İlk yorumu siz yapın