UH Clinic: Waterborne Diseases | Unang Hirit - video Dailymotion

GMA Public Affairs

Nagbabala ang Department of Health laban sa mga waterborne diseases matapos ang matinding pagbaha na iniwan ng Bagyong Tino at Super Typhoon Uwan. Sa UH Clinic, ipinaliwanag ni DOH Asec. Albert Domingo kung paano makaiiwas sa leptospirosis, diarrhea, at iba pang sakit na nakukuha sa maruming tubig at evacuation centers.  Hosted by the country’s top anchors and hosts, 'Unang Hirit' is a weekday morning show that provides its viewers with a daily dose of news and practical feature stories. Watch it from Monday to Friday, 5:30 AM on GMA Network! Subscribe to youtube.com/gmapublicaffairs for our full episodes.

Transcript

00:00Igan, matas mga lalasa ang bagyong tino at bagyong uwan.

00:03Malaking bahagi ng bansa ang napinsala at binaha.

00:06Ang Department of Health, ayan, nagbabawala po sa waterborne diseases

00:10na maaaring makuha mula sa baha.

00:13Ano nga ba yung mga sakit na pwede nating makuha sa tubig, baha at maruming tubig?

00:16At paano yan maiiwasan?

00:18Yan ang ating ikokonsulta sa UH Clinic!

00:22Makasama natin kay umaga, DOH ASEC Albert Domingo.

00:26Aseg Domingo, magandang umaga po.

00:27Magandang umaga, Igan. Susan, magandang umaga sa lahat ng mga nakikilig at nanonood sa atin dito ngayon.

00:33Eto nga, matinding pagbahan naranasan. Yung iba, baha pa rin hanggang ngayon.

00:37Yung mga kababahay natin, ayan, nagdurusa.

00:40Pwede bang dagdag pasakit kung ano yung mga makukuha ang waterborne disease?

00:45Dyan po sa mga baha na yan. Siyempre, unang-una, leptos, pyrosis.

00:48Ano pa ho, ASEC?

00:50Opo, yan yung kasama dun sa ating sinasabi na WILD.

00:53W-I-L-D. Ang W is yung waterborne diseases,

00:56yung mga sa ating tubig o kaya sa nagkakaroon ng pagtatae dahil dun sa naiinom na magduming tubig.

01:03Yung I, yung influenza-like illnesses, yung malatrang kasong sakit, ubo, sipon at lagnat.

01:08Yung ELPO, yung leptospirosis, walang sintomas yun sa simula.

01:11Pwede lumabas after two weeks.

01:12Tapos yung D is yung ating dengue.

01:15Wild.

01:16Wild.

01:17Wild pala, yan.

01:17Dok, ang dami ko napuntahan mga binahang lugar, yung iba sa mga kababae natin.

01:22Talagang hindi maiiwasan na lulusong sa bahasa, kanilang pang-araw-araw na buhay.

01:26Halimbawa, yung kahapon, yung pinuntahan namin sa Binyan Laguna, wala silang choice.

01:30Kung magsuot man sila ng bota, papasukin ng tubig yung bota.

01:33O kahit pa nga wader, kasi iba hanggang may wang.

01:35Isa kahit walang bagyo, di ba?

01:36Oo.

01:37So, tuloy-tuloy yung kanila exposure.

01:39Yun ang buhay nila.

01:40Yun ang buhay nila.

01:41Habang may tubig.

01:42So, paano pwede nilang gawin para hindi sila magkaroon ng mga sakit na ganyan?

01:46Diyan po, mahalaga yung pagkonsulta natin sa ating doktor.

01:49Meron po kasing tatlong pwedeng i-reseta.

01:51Tatlong magkakaibang reseta.

01:53Okay.

01:53Una, kapag ikaw ay low risk, meaning isang beses ka lang po na palusong,

01:57isang inuman lang po yung doxycycline.

02:00Isang beses lang?

02:00Isang beses lang po.

02:01Okay.

02:01Kapag kayo naman ay may sugat, papainumin po kayo ng doxycycline isang beses sa isang araw,

02:06pero mga siguro limang araw.

02:07Kapag kayo po, ay matagal na nga nasa lugar.

02:10Parang sinabi nyo nga na talagang yun talaga yung sitwasyon eh.

02:13Hanggat may baha, once a week po binibigay yung doxycycline.

02:16Once a week pala.

02:18So, para maintenance.

02:18Pero isang taon na yung baha.

02:20Ah, yun ho ang medyo mahirap natin dyan.

02:22Kailangan natin ayusin talaga yung baha.

02:24Lala pag nag-high tie, di ba?

02:26Yes.

02:26Yun ang susurud na reseta, ayusin yung baha.

02:28Para na siya magiging maintenance.

02:30Opo.

02:31Habang exposed ka doon sa mga bahaigan.

02:34Eh, marami sa mga kababayan natin nasa evacuation center.

02:36Problema dyan minsan po, Dok, ano, siksikan?

02:39Ano yung mga dapat bantayang sakit kapag gano'n?

02:41Ako, opo, yung isang.

02:42Ako, eh, di virus.

02:43O, kahapon.

02:44Yung isang classroom, labing dalawang pamilya.

02:46Magkakadikit.

02:47Opo, ba't ka?

02:48Opo, wala na silang mga ano talaga doon.

02:51Spasyo para privacy bagat.

02:53Talagang magkakasama na sila talaga.

02:55So, yun ang kailangan natin tignan, Ate Susan.

02:57Kapag ka ikaw ay magkakatabiho yung mga pamilya,

02:59yung malatrang kasong sakit kasi virus yan eh.

03:02So, kaya may bakteriya.

03:03Maghugas po ng kamay para hindi natin mapasa yung nakakahawang sakit.

03:08At saka, kung meron ho tayong nararamdaman,

03:11o kahit kung tayo matanda o bata,

03:13magsuot na ho tayo ng face mask para hindi natin malalanghap yung mga nasa paligid.

03:16At di ka rin magkakalat, no?

03:18May provision dapat.

03:19At eto, problema rin sa mga ganitong kalamidad,

03:21yung malinis na inumin tubig.

03:23Ano pwedeng gawin?

03:25Asek!

03:26Opo, yung pagdating sa ating tubig,

03:28sikiraduhin natin na malinis siya, malinaw, walang kulay.

03:31Kung may duda ho tayo, pakuloan natin ito ng dalawang minuto.

03:34Sa mga evacuation center,

03:36meron po mga chlorine tablets or chlorine granules na pinamimigay

03:39para po ma-sterilize ba,

03:41malinis, mamatay yung mga mikrobyo dun sa tubig bago nyo po inumin.

03:45Lalagay mo yun, yung chlorine tablet.

03:47Opo.

03:47O kayo magtaka kung may nakaupo sa may kaldero,

03:49bakit? Dalawang minuto daw eh.

03:51Para painitin.

03:53Tama, tama.

03:53O eto, lagnat, ubo, sipon, uso pa rin ngayon

03:58kapag malamig na po ang panahon.

04:00Ano po dapat gawin para kahit pa paano makaiwas dyan?

04:02Sasakit na yan.

04:03Opo, pagpabago-bago yung ating panahon,

04:05lalo na papasok na si Amihan or nakapasok na,

04:07nag-iiba yung temperatura at saka yung tubig,

04:10yung humidity sa hangin na sinasabi.

04:12Yung lalamunan natin, yung ilong na iirita.

04:15Importante na baka mamaya kailangan umilom tayo ng maraming tubig

04:18para hindi tayo dehydrated.

04:19Tubig?

04:20Pero pwede rin hong virus yan.

04:21So, nakakalito siya, minsan allergy, minsan virus.

04:25So, mahalaga ho dyan ay laging umiinom ng tubig,

04:28lagi tayong natutulog ng buo.

04:30Yung iba pang mga paalala natin sa kalusugan.

04:32Ay, napaka-importante ng tubig sa mga evacuation center.

04:35Yes.

04:36Ito pang huli, asek, paalala na lang sa mga kababayan natin

04:38na nanonood sa ating ngayon,

04:40parang makaiwas sila sa mga karamdamang.

04:42Maaaring nilang makuha habang sila ay nasa gano'ng sitwasyon na baha

04:46at nasa mga evacuation center.

04:48Ang lahat po ng mga yan ay may iwasan sa tatlong bagay.

04:51Una, tamang pagkain.

04:52Importante ho yung prutas at gulay

04:54kasi nandun po yung mga nutrients at vitamins.

04:57Hindi kailangan bumili ng supplements.

04:59Ikalawa, ehersisyo.

05:00Alam po natin na sa evacuation,

05:02medyo siksikan at maraming tao.

05:03Pero kung pwede ho maglakad-lakad sa paligid

05:05o kaya kumilos-kilos,

05:0730 minutes per day,

05:085 days a week

05:09para makakaroon tayo ng ehersisyo.

05:11And then finally po, disiplina.

05:12Huwag na ho mag-yosi,

05:13huwag na mag-vape.

05:14At tayo ho ay umiwas na rin

05:17doon sa mga matatabang pagkain,

05:19matatamis, maaala,

05:20at kasama doon sa tamang pagkain.

05:22Ayan.

05:23Ang daming ano.

05:25Ang daming challenges.

05:26Basta palakasin ang ating immune system.

05:28Yes.

05:29Ay, marami salamat,

05:30Asek Albert Domingo ng DOH.

05:32As always,

05:33magbabalik pa po ang unang hirit.

05:35Salamat po.

05:36Salamat, Asek.

05:36Wait!

05:38Wait, wait, wait!

05:40Wait lang!

05:41Huwag mo muna i-close.

05:43Mag-subscribe ka na muna

05:44sa GMA Public Affairs

05:45YouTube channel

05:46para lagi kang una

05:47sa mga latest kweto at balita.

05:49I-follow mo na rin

05:50ang official social media pages

05:52na ang unang hirit.

05:54Thank you!

05:55O sige na!

UH Clinic: Waterborne Diseases | Unang Hirit

Category

Transcript

Be the first to comment

Recommended