Şile Bezi El Sanatları Merkezi'nin ilham veren yolculuğu

CNN TÜRK

Üretim zamanı ekibi bu hafta, geleneksel şile bezi üretimini ekrana taşıdı. Kadın emeği kültürel miras yaşatılıyor. Üretim Zamanı, ilham verici hikayelerle her pazar 10.35'te CNN TÜRK'te.

Transcript

00:00İzlediğiniz için teşekkürler.

00:30Merhaba, ben Berna Melek.

00:32Somut olmayan kültürel miras taşıyıcısıyım.

00:35Aynı zamanda eğitmenim.

00:36Şile Bezi Atölyosisi Genel Koordinatörüyüm.

00:44Aslında ben muhasebeciydim.

00:46Muhasebe işiyle ilgileniyorum.

00:48Dokumayla hiçbir ilgim, alakam, uzaktan yakın el sanatlarıyla hiçbir ilgim yoktu.

00:53Eşimle birlikte Şile'de yaşıyordum.

00:55Eşimin işinden dolayı Rize'ye tayinimiz çıktı.

00:58İki yıl orada kalmak zorundaydık.

01:01O kaldığım o iki yıl süreçte de Rize'de kursa başladım.

01:04Tabi bu kursun ileride bana bir Şile Bezi Dokuma Eğitmeni, Şile Bezi Koordinatörü...

01:10...ya da Somut olmayan kültürel miras sanatçısı olacağı aklıma gelmezdi.

01:14İlk dokunmaya başladım.

01:20Evet dokuyorum.

01:22Dokudukça inanılmaz keyif alıyorum.

01:24Santimlerle başlayıp metrelere, daha sonra işte bu çıkardığım, dokuduğum kumaşlardan ne yapabilirim kendime?

01:30İşte ketenden etek yaptım.

01:32Keten gömlekti, keten blüzdü.

01:34Gerçekten bir şey istedikten sonra yapabileceğimi görmüş oldum o süreçte.

01:38O iki yıl sürecin sonunda tekrar Şile'ye tayinimiz çıktı.

01:42Şile'ye geldikten sonra Şile'de yaşayan yine ustalar, arkadaşlarım var.

01:47İşte 76'dan sonra Şile Bezi artık dokuma üretimi bitti, yok oldu.

01:52Unutulmaya yüz tutmuş bir meslek haline geldi.

01:55Bunu nasıl canlandırabiliriz deyip konuşma, sohbet ediyoruz.

01:59Dediler işte halk eğitiminde bunun dokuma kursunu açalım.

02:02Fakat bunu belgeli kimse olmadığından dolayı açamıyoruz.

02:05Yapar mısın? Yapıp yapmamı arasında böyle bir tereddüt ettim.

02:09Ya nasıl yaparım?

02:11Bir deneyeyim şansımı diyerekten başladığım bir yolculuktu aslında.

02:15Sonra halk eğitim müdürü dedi ki, kendine güveniyor musun?

02:19Kalbim hayır dedi, asla nerede güveniyor?

02:21Kalbim böyle söylüyor.

02:22Ama dilim evet tabii ki yaparım deyip başladığım yolculuğa 20 yıl oldu tabii ki.

02:28Ben Şile Bezi'nin dokumasının içinde doğdum.

02:36Ailem dokurdu.

02:38Şile'de bütün herkesin evinde tezgahlar vardı.

02:42Herkes dokurdu.

02:43İşte büyükler vefat edince, şeyler edince gençler sağa sola okumaya gittiler.

02:49Dokumayı pek istemediler.

02:50Berna Hoca burada Şile Bezi'nin kalkınmasına sebep oldu.

02:54Çünkü dokumayı hiç kimse yapmıyordu.

02:56Böyle faal olmaya başlayınca çok sevindim.

03:05Şu anda aktif olarak Şile'de yaklaşık 7-8 köyde dokuma kursları veriliyor.

03:10150 civarında el dokuma tezgahları var.

03:13Motorlu tezgahlarla dokuyan 4 farklı köyde ustalarımız var.

03:1730 kurs yerle başlayıp şu anda yaklaşık 300-400 kişi el dokumasını biliyor.

03:22Kursa başladım. Berna Hoca ile tanıştım.

03:25Berna Hoca'yı da çok sevdim.

03:27Bize çok değerli şeyler öğretti.

03:30Hiçbir şey bilmezken birçok şeyi öğrenip,

03:33aa işte ben bunu da yapabiliyormuşum demek çok güzel bir şey.

03:37Şimdi Şile Bezi dokuma ilk aşaması olan haşılama işlemi yapıyoruz.

03:47Un çorbasını kaynatıyoruz.

03:49Kaynattıktan sonra çile halindeki iplerimizi kaynayan unlu çorbanın içine koyuyoruz.

03:54İpliği mukavemetini artırmak için yapıyoruz.

03:56Dokumada sürtünmeden dolayı kopasını engellemek için.

03:59Bu işlem bittikten sonra çözgü makinesinde çözgümüzü hazırlıyoruz.

04:09Kaç santiminin de kumaş hazırlayacaksak ve kaç metre uzunluğunda istiyorsak ona göre çözgümüzü hazırlıyoruz.

04:15Çözgü hazırlandıktan sonra onları dokuma tezgahlarına koyup tahar işlemi yapıyoruz.

04:20Taharı biten çözgüyü dokumaya hazır hale getiriyoruz.

04:24Dokuduktan sonra da çıkan kumaşları denizde yıkıyoruz.

04:272011 yılında Şile Bezi Korutma ve Yaşatma Derneği kurduk.

04:42Bu dernekle birlikte Şile Bezi'nin coğrafi işaretini aldık.

04:45Ve coğrafi işaretinin alınmasının en önemli nedenlerinden biri de Şile'nin denizinde yıkanıp kumunda kurutulması.

04:53Neden yıkıyoruz denizde?

04:55Çünkü hem dokuduğumuz kumaşı yumuşatıyor hem de bu gördüğünüz güzel doğal rengi veriyor.

05:03Biz de bu şartlara uygun olarak yaz döneminde özellikle 5 bin, 10 bin metrelerce bezlerimizi denizde yıkayıp kuma serip kurutuyoruz.

05:11Orada denizde bezi yıkarken eğleniyoruz, keyif alıyoruz.

05:26Herkes mutlu.

05:27Orada işte yıkadığı kumaşı ya da dokuduğu kumaşı ya da orada işte nakışladığı bir ürünü yıkayıp kuma sermek, kurutmak inanılmaz keyif veriyor.

05:36Ve çok keyifli geçiyor günlerimiz.

05:43En son saat ortalama 5-6 gibi kumaşlarımız kurumuş oluyor.

05:47Hepsini toplayıp atölyemize götürüyoruz.

05:49Dikiş atölyemize götürüp orada kesiyoruz.

05:57İşte hangi model yapacaksak ona göre onları belirledikten sonra dikilen kumaşların işte nakışlarını yapıyoruz.

06:03En son hali olarak da sonra satışa sunuyoruz.

06:05Yani bir elbisenin bir süreci çok kolay ve hızlı bir şekilde anlatıyorum ama hakikaten başlı başına bir meşaketli bir iş aslında.

06:22Kolay bir iş değil.

06:24Kolay değil ama emeğinin karşısına almak en büyük sevinç, en büyük şey.

06:30Seviniyoruz o zaman.

06:31Burada bütün arkadaşlar birbirine yardımcı oluyor.

06:43Herkes birlikte güzel şeyler üretmeye çalışıyor.

06:47Atölyemizde yaptığımız üretim, dokuduğumuz işte kumaşıydı, kumaş uyguladığımız aşamalar ya da çıkardığımız modeller

06:59hepsi sadece şu anda bulunduğumuz Şişli Bezeye Sanatları Merkezi ve Şişli Kollektif Tasarım Merkezi'nde bulabileceğiniz ürünler.

07:07Farklı tasarımlar, farklı modeller ve defileler yapıyoruz.

07:10Aylık 4000 metre kumaş üretiyoruz.

07:12Dokuduğumuz kumaşlardan günlük 25-30 parça ürün çıkartıyoruz.

07:17Şişli bezinden her şey oluyor.

07:19Bulüzler oluyor, gecelikler oluyor, örtüler oluyor.

07:23Daha ne istersen tablolar oluyor.

07:25Her şeyi yapabiliyorsun.

07:27Yapamadığın hiçbir şey yok.

07:28Dokuduğumuz kumaşlar, diktiğimiz ürünler insanların üzerinde gördükçe, talep gördükçe, beğenildikçe inanılmaz keyif alıp motive oluyoruz.

07:36Daha fazla üretme isteği duyuyoruz.

07:38En güzeli üretmek.

07:40En güzel şey üretmek.

07:42Hala yapıyorum.

07:43Gözlerim görmüyor.

07:45Gidiyorum her sene gözlük değiştiriyorum.

07:47Ah çok güzel görüyorum şimdi diyorum.

07:50Alıyorum kasına gene yapıyorum.

07:52Arkadaşlarla toplanıyoruz.

07:54Şu örneği mi yapsak, bunu mu yapsak diye karar da veriyoruz.

07:57Motif çok var.

07:58Bir hapishane pençeremiz vardır.

08:00Meşhur.

08:01İlk öğrenciliğimiz ondan başlar.

08:04Hanım yanağı vardır.

08:05Uçan yıldız vardır.

08:06Akarsu vardır.

08:08Karali vardır.

08:09Bir çatlak kahvemiz vardır ki en meşhurumuzdur.

08:12Kadınlara maddi manevi ciddi anlamda destek sağlıyor aslında.

08:24Hem psikolojik olarak orada kendi ürettiğini görmek, kendi ürettiğinden para kazandığını, maddi manevi her şey katıyor aslında dokuma.

08:34Orada işte eşinden para alamayıp kendi paramla gelir sağlayan var.

08:39İşte market, manava gideceğim, markete gideceğim ya da pazara gideceğim diyen var.

08:43Ya da arkadaşlarıyla çaya kahveye gidecek.

08:45Orada kendi paramı kazandayıp rahat gidenler var.

08:49Bu şekilde mesela başka bir etkinlik program yapıyoruz.

08:51Kendi parası olduğu için buna katılmaktan daha keyif ve daha mutlu oluyorlar aslında.

08:55En büyük terapi bir defa her şeyden evvel bir de el emeğini satarsın, hediye edersin, ne bileyim kendine bir şey yaparsın.

09:06Her şeyden evvel kendi el harçlıkları oluyor.

09:09Kimseye muhtaç olmuyorlar.

09:11Çalışıyorlar, satıyorlar, hediyelik yapıyorlar, hepsini yapabiliyorlar.

09:15Üretip ve bunu satışa sunmak, gelir elde etmek çok güzel bir duygu tabii.

09:20Üretmek kendime verdiğim en büyük hediye.

09:28Tüm kadınlara şunu tavsiye ediyorum.

09:31Eğer evde oturup canı sıkılıyorsa, ben ne yapacağım diyorsanız, ev sanatları kurslarına katılabilir.

09:38Bu alanlarda kendilerini geliştirip birlikte kooperatifler kurabilirler.

09:42Kendilerine gelir sağlayabilirler.

09:44Birbirlerine destek olup kendi hayatlarını değiştirebilirler.

09:54Bütün yaptığımız işlerle, bütün kadınlarla gurur duyuyorum.

09:58İnanılmaz keyif alıyorum.

10:00Hep beraber, hep birlikte bu işi daha da ileriye taşıyabileceğimizi düşünüyorum.

Kategori

Döküm

İlk yorumu siz yapın

Önerilen