- 18 saat önce
Perestroyka ve glasnost 40 yaşında
Gorbaçov, Yeltsin ve SSCB'nin yıkılma süreci
ABD ve Avrupa'nın yolları Ukrayna'da ayrıldı
Ermenistan için Karabağ'dan vazgeçen lider: Paşinyan
Hakan Aksay yorumladı.
Gorbaçov, Yeltsin ve SSCB'nin yıkılma süreci
ABD ve Avrupa'nın yolları Ukrayna'da ayrıldı
Ermenistan için Karabağ'dan vazgeçen lider: Paşinyan
Hakan Aksay yorumladı.
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Müzik
00:00Koskoca Sovyetler Birliği nasıl yıkıldı gitti diye hala soranlar var.
00:17Hiç de az değil. Gerçekten de dünyanın ikinci büyük devletiydi.
00:22İki süper devletinden biriydi.
00:24Yani ABD ve Sovyetler Birliği her şeyi kendi aralarında belirliyorlardı ya da sürekli bir mücadele kavga halindeydi bu iki devlet.
00:33Şimdi bazı yıl dönümleri var.
00:35Ben bakıyorum bu yılın içinde özellikle de ikinci yarısında Rus yayınlarında hep böyle Gorbachev ile ilgili yazılar, eleştirel yazılar, Perestroika'nın, Glaston'un 40. yılı falan.
00:48Şimdi hangisinin hangi yıl dönümleri onlara da değineceğiz.
00:51Yani kabaca yıl olarak belki 40 yıl diye alınabilir Gorbachev'un başa gelişi itibariyle 85'te başa gelmişti Gorbachev.
01:00Bazı yıl dönümleri ise gün olarak da tutuyor tam bugünlere ve önümüzde yaşayacağımız bir iki haftaya denk geliyor.
01:06Onlara ayrıntılar da gireceğim.
01:08Evet Sovyetler Birliği'nin son dönemini ele alacağız.
01:11Tabii ki çok zor. Tarihin çok uzun süreler sonra belki daha net yanıt vereceği şeyler.
01:18Eminim beni izleyenlerin de hepinizin de farklı farklı görüşleri var.
01:22Niye yıkıldı diye.
01:23Benim de bazı görüşlerim var.
01:25Sadece bir takım ipuçlarını vermeye çalışacağım.
01:27Şimdi Sovyetler Birliği bayrağının, kızıl bayrağının önündeyim.
01:33Orak Çekiç biliyorsunuz işçilerin, köylülerin sembolü.
01:36O yanında gördüğünüz şey de şu harman dalının üzerinde hepsi tek tek farklı dilde 15 farklı dilde 15 Sovyet Cumhuriyeti vardı.
01:47Onlar da bütün ülkelerin işçileri birleşin ya da bütün ülkelerin proleterleri birleşin diye farklı dillerde yazıyor.
01:53İşte Rusça, Ukraynaca, Azerice, Ermenice vesaire.
01:56Şimdi böyle sembollerden süzüldü geldi.
02:00Ben bunu nerede yakaladım?
02:01Kendi hayatımda 80'li yılların başında ve ortasında yakaladım.
02:05Ondan sonra da küçük bir kesintiyle ondan sonraki aşamaları da yaşama fırsatım oldum.
02:1080'li yıllar Rusça Zastoy diye bir şey vardır.
02:14Durgunluk diye çeviriyoruz biz bunu.
02:17Durgunluk bu özellikle 18 yıl başta kalan Brejnevi döneminde artık ilk yıllarından sonra böyle bir durgunluk dönemi.
02:24En çok da ekonomide bir durgunluk.
02:26Brejnevi 82'de 10 Kasım'da öldü ve ondan sonra garip bir şey oldu.
02:333-4 yıl içinde 4. lideri gördüm ben o zaman Leningrad Üniversitesi'ndeydim.
02:394. lideri gördüm çünkü Brejnevi'den sonra onun 82'de ölümünden sonra başa gelen Andropov ortadaki şahıs.
02:47O da 1,5 yıl falan yani 84'te öldü.
02:50Ondan sonra başa gelen Çernenko ise biraz silik bir figürdü.
02:53O kadar bile yaşamadı yani 1 yılı bile bulmadı.
02:5785'te öldü ve oradan Gorbacov başa geldi.
03:00Gorbacov da yani 20. yüzyılın en büyük lideri çok tartışıldı falan diyorlar.
03:05Topu topu 6 yıl başta kalabildi.
03:08Yani çok kısa bir süre ama çok tartışma yarattı.
03:11Ona biraz geleceğiz.
03:12Ondan sonraki dönem zaten Gelsin'le birlikte yeni Rusya'ya açılıyor.
03:16Sonra da Putin'li dönemler başlıyor.
03:18Evet şimdi Gorbacov başa geldiği zaman ne zaman geldi?
03:23Mart'ta geldi.
03:2485-40 yıl önce Mart'ta geldi diyelim.
03:27Birkaç slogan buldu.
03:29Yani toplumu harekete geçirmek için birkaç slogan buldu.
03:33Şimdi ilginçtir.
03:34İlk kullandığı şey daha önce de daha başa gelmeden bir mitingde bir parti toplantısında kullandığı şeydir.
03:41Hızlandırma dedi.
03:42Neyi kastetti?
03:44Ekonomiyi kastetti.
03:45Herkes biliyordu durgunluk işte zastoy yavaş gidiyor.
03:48Yani ekonomi sıkıntıda hızlandırmamız lazım.
03:51Önce aklına hızlandırma geldi.
03:54Daha sonra yakala ve geç.
03:56Bu ilginçtir.
03:56Batı medeniyetine özellikle de ileri batılı ülkeleri ABD başta olmak üzere.
04:01İşte şu kadar yılda 20 yılda yakalayalım ondan sonra da geçelim.
04:04Kolaydı sanki.
04:05Böyle bir yakala bir geç şeyleri.
04:07Yenilenme dedi bir dönem.
04:08Yani toplum yenileniyor, ekonomi yenileniyor, her şey yenileniyor.
04:12Daha sonra da demokratikleşme dedi.
04:16Bunu tekrar tekrar yeniledi ve özellikle de demokratikleşmenin şeyinde açıklamasında
04:23glassness yani açıklık, şeffaflık ve toplumun, ekonominin her şeyin yeniden yapılandırılması anlamında
04:31perestroika işte o sözler Rusya'da kullanıldığı gibi dünyanın bütün ülkelerine girdi.
04:37Doğru kullanıyorlar, yanlış kullanıyorlar ama perestroika ve glassness dünyaya yayıldı.
04:43Pek çok şeyi Rusya'da, Sovyetler birinde daha o zaman Rusya demeyelim.
04:47Çünkü Rusya 15 Cumhuriyet'ten biriydi.
04:49Değiştirdi, değiştirirken de biraz hızlı değiştirdi.
04:52Arada çatlaklar çıktı vesaire.
04:54Çünkü Gorbaş o sırada partinin muhafazakar, komünist eski kanadıyla da, yaşlı kanadıyla da mücadele ediyordu.
05:02Kendisi daha ellilerinde o zaman bayağı genç.
05:04Özellikle de daha önce başa gelen liderlere göre.
05:07Piyasa ekonomisinin şeyleri tam kavranılmıyor.
05:10Yani herhangi bir şey üretilecek.
05:11Buna parti, komünist partisinin şeyi, merkez komitesi karar veriyor.
05:15Politbüro, şu kadar bilmem ne üretilmeli, bu kadar.
05:18Yani şartları nedir?
05:19Bunun piyasanın ihtiyaçları nedir?
05:21Biz bakıyorum, yani ben hatırlıyorum.
05:23Örneğin bir doğru dürüst bir kazak almak için bir yerlerde ona spekülant derdik biz.
05:28Öyle denirdi.
05:29Bir yerlerde göreceksin.
05:31İşte onlar da nereden almışlar?
05:32Doğu Almanya'dan, Macarista'dan, Polonya'dan.
05:35Yani Sovyetler Birliği dışında daha iyi üretim var vesaire.
05:37Ya da ne bileyim bir araba, bir radyo yapmak, bir teyp yapmak bütün bunlar sıkıntılıydı.
05:43Tek bir ayakkabı markası vardı ya.
05:45Skarakot derlerdi hızlı gidiş anlamında.
05:48Tek bir marka yani ondan alacaksın.
05:49Çünkü Sovyet ekonomisi planlı.
05:51Olmuyor böyle.
05:52İnsanlara seçim hakkı vermek gerekiyor.
05:54Ondan sonra işte Batı propagandasının cazibesine kapılıyorlar.
05:57E tabi filmler falan görüyorlar.
05:59Orada bir sürü şey renkli renkli farklı farklı.
06:01Bunları da düşünmek lazım.
06:02Çünkü insan robot değil.
06:04Sosyalist bir robot hiç değil.
06:06Böyle sıkıntılar tartışıldı yıllar boyu.
06:10Tabi Sovyetler Birliği'nin yıkılmasına giden süreçte Gorbacov'un iyi bir örgütçü olmaması çok önemli.
06:17Kendi kadrosu yok, ekibi yoktu.
06:19Yani çok konuşurdu, iyi konuşurdu.
06:21Biraz aksanı vardı, güney aksanı ama kendine güveneceği insanlar yoktu.
06:25Çoğuyla da kapıştı zaten politikörü.
06:28Bazıları şey diyor, Afganistan onu çökertti.
06:30Evet Afganistan önemli bir şey.
06:32Çünkü 10 yıl orada savaştı Brezhnev zamanında.
06:35Gorbacov daha sonra 89'da çıkardı.
06:38Oradan Sovyetler Birliği'nin ekonomideki sıkıntılar, Batı'nın provokasyonları diyorlar.
06:44Sağlam bir ülkeyi dışarıdan provokasyonla yıkamazsınız.
06:47Ya da Amerikan filmleri, soft power bununla yıkamazsınız.
06:49Etkiler tabi.
06:50Hani diyorlar okuyan toplumdu.
06:54Yani her eve 5 gazete girer.
06:56Bunu ben de defalarca yazdım.
06:57Ya sonra baktım 5 gazeteyi nasıl aldırıyor?
06:59Zorluyorlar yani.
07:00Komünist Partisi üyesi sen Pravda alacaksın.
07:02Bilmem neyi sen İzvesti'yi alacaksın.
07:05Genç birisi varsa evde Komsomolskoye Pravda, Komsomolun şeyi gazetesi.
07:09İşçi varsa ki oluyor genellikle evlerde.
07:12Onlar turut alacak, sendika gazetesi falan filan.
07:14Ama aktif bir toplum yok.
07:16Bakın bunu biraz daha genel söyleyebilirim.
07:18Rus toplumu öyle aktif bir toplum değil.
07:22Liderine ümit bağlayan, liderine çok aşırı bağlı bir toplum.
07:26Eskiden Çarlar'a, daha sonra genel sekreterlere ve de parti yönetimine,
07:29şimdi devlet başkanına, yani şimdi mesela barış görüşmelerini aktarıyoruz.
07:32Zelenski korkuyor ben diyor bir şeyi kabul edersem.
07:35Ukraynalılar ayaklanır, yeni bir maydan olur diyor.
07:38Hareket olur diyor, beni diyor öldürebilirlerdi.
07:41Rusya'da böyle bir şey var mı?
07:42Putin çok rahat, çok rahat yani ben ne dersem olur zaten diyor.
07:45Öyle aktif bir toplum yoktu ve yok.
07:47Evet şimdi bazı aşamalarına değinelim.
07:5091 Ağustos'unda bir darbe oldu.
07:53Yani parti yönetimi, Gorbacov Kırım'da, Faros'ta tatildeyken bakın oradan dönüşünü,
07:59üç gün sonra dönüşünü gösteriyor.
08:01Gorbacov öyle resmi kıyafet falan yok.
08:04Eşinin, Rahisan'ın kıyafetine bakın çocuklar şey falan üzerine yeni almış bir battaniyeyle geliyor falan.
08:10Üç günlük iktidarı ele aldılar.
08:13Bu parti kadroları yok, komünizm elden gidiyor, Sovyetler Birliği elden gidiyor.
08:17Bu Gorbacov'un lefomlarından bıktık diye.
08:20Ve buna karşı bir halk hareketi daha, Gorbacov Faros'tayken, esirken bir halk hareketi çıktı Boskova'da.
08:27Ve orada tankların üzerine kim çıktı?
08:29Yeltsin çıktı.
08:30Bu meşhur tank olduğunu görüyorsunuz.
08:33Meşhur bu sahne Yeltsin'in zaten yüksek olan reytingini tavanlara vurdurdu.
08:39Ve ondan sonra artık Yeltsin ipleri eline aldı.
08:42Zaten Yeltsin öyle bir kişi.
08:44Yani pek çok olumlu yanı da var.
08:46Ama hayatı iktidar kavramı çevresinde şekilleniyor.
08:51Bu iktidar olsun da Sovyetler Birliği olmasa da olur diyen birisi.
08:54Yani Gorbacov zayıflattı ama son darbeyi onu da açıklayacağım.
08:59Çünkü Sovyetler Birliği'nin yıkılması, Gorbacov yıktı, şöyle yaptı, böyle yaptı, batı yıktı vs.
09:06Diyorsunuz ya, hangi tarih diyorsunuz?
09:07Tarihi söylüyorum şimdi.
09:09İki tarih var.
09:10Onlardan bir tanesi bu Belavezka'ya derler.
09:13Rusça, Belarusça çünkü Belarus'ta oldu bu.
09:16Belavezya mutabakatı.
09:18Tam da işte bunun yıl dönümü oldu birkaç gün önce.
09:208 Aralık 91'de bu gördüğünüz liderler.
09:24Bakın benim yanımdaki Belarus'un başkanı, lideri o zamanki Şuşkiyeviç.
09:28Ortadaki tabii ki Yeltsin, Rusya'nın ve Kravçuk'ta Ukrayna'nın lideri.
09:32Bu üçü çıktılar.
09:3415 Cumhuriyet'ten üçü geldiler.
09:35Dediler ki, ya biz zaten Sovyetler Birliği'ni kuran devletlerden, cumhuriyetlerden üçüyüz.
09:40Ana kurucularız biz.
09:41Ve biz bugün 8 Aralık'ta 91'de bu devletin artık yıkıldığını ve uluslararası hukukta yükümlülüğünün olmadığını ilan ediyoruz.
09:51Ve aynı zamanda bağımsız devletler topluluğunu kurduğumuzu ilan ediyoruz dediler.
09:54Yani şöyle anlayın, o zaman işte yıkıldı Sovyetler Birliği.
09:58Gorbacov buna biraz direnmek istedi.
10:00Ne kadar direnebilir?
10:01Zaten Yeltsin her aşamada Gorbacov'u zorladı.
10:04Zorladı bir toplantıda açıkça fırça attı.
10:07Bakın orada konuşma yapmaya çalışıyor.
10:09Hala Sovyetlerin lideri gibi ve Yeltsin kalkıyor tribünden yanına geliyor.
10:13Bak diyor ben bir kararname imza aldım.
10:15Oku, oku diyor, oku.
10:16Çitay, çitay.
10:17Böyle bir şey fırça atıyor açıktan.
10:19Çünkü ipler artık onun elinde.
10:21Zaten bu 8 Aralık'tan sonraki gelişmeler de hızlandı.
10:25Ve artık Gorbacov'a yapacak bir şey kalmamıştı.
10:28Gorbacov da 91'in son günlerinde 25 Aralık'ta, 25 Aralık 91'de o meşhur konuşmasını yaptı.
10:36Çok üzgündü.
10:37Yüz hatlarından belli 25-12-1991.
10:41Artık dedi ben istifa etmekten başka yapacağım bir şey yok.
10:44Çünkü başkanı olduğum devlet tarihe karıştı.
10:49İşte bu da Sovyetlerin sonuydu ve ondan sonra da Kremlin'deki o meşhur ofis,
10:54Kremlin sarayı ve ofisi filan o çıktı ve yerine Yeltsin geldi.
10:59Yeltsin de çok mutluydu.
11:00Sovyetlerin gitmesine o çok üzülmedi.
11:02Daha sonradan gelen Putin üzüldüğünü söylüyor.
11:04Ama böyle bir şey.
11:05Burada birkaç şeyi ekonomiden topluma kadar ve kendi aralarındaki çatışmadan,
11:12Gorbacov'un beceriksizliğine, Yeltsin'in iktidar hırsına kadar birkaç unsuru vurgulamaya çalıştık.
11:18Mutlaka başka boyutları da var ve mutlaka sizin de başka görüşleriniz vardır.
11:22Böylece bir değinmiş olduk.
11:24Sovyetler Birliği'ne ve perestroika sürecine diyelim ve medyaya geçelim.
11:30Medyadan iki önemli örneğimiz var.
11:36Evet birincisi komersant.
11:39Geçen sefer vermiştik ya Amerika'da yeni bir doktrin çıktı.
11:42Hani Trump doktrinde de dense yeridir.
11:44Yeni ulusal güvenlik stratejisi.
11:46Bu öncekilere hiç benzemiyor.
11:48Trump adına birileri yazmış.
11:50İlginçtir.
11:51Trump'ın birinci dönem yardımcılarından biri ya bu Trump okumamıştır bile diyor.
11:56Yani bu 33 sayfa oturup da okumaz bu adam diyor.
11:59Ben de inanırım buna.
12:00İnanmaya meyilliyim en azından.
12:02Burada geçen sefer aktarmıştık.
12:04Her şey Amerika için diyor.
12:06Yani ben diyor dünyayla o kadar uğraşmayacağım.
12:08Avrupa'yı zaten sevmiyorum.
12:10Zaten dağılıyor da eriyor gidiyor.
12:12Uygarlık olarak da eğiliyor.
12:13E Çin tamam bizim baş düşmanımız diyor.
12:15Ama diyor Rusya öyle değil.
12:17Rusya ile iş birliği yapılabilir falan.
12:19Yani bir sarsıntı yarattı.
12:20Ve onun içinde komersant şu başlığı atmış.
12:23Moskova için bir hayaldi.
12:26Trump bunu gerçek haline getirdi.
12:29Yani felaket bir şey.
12:32Rusların hayali gerçekleştirdi.
12:34Bunu yapan da Trump.
12:36Yani tabii bunu %100 Trump'ın her konuda Putin'ci olduğunu söyledi.
12:39Öncelemeye götürmüyorum ben hiçbir zaman.
12:42Pek çok başka yorumculardan farklı olarak.
12:45Ama büyük ölçüde Putin'in işine yapacak şeyler yapıyor.
12:49Yeni ulusal güvenlik stratejisinden bahsetmiş.
12:51Transatlantik ittifakı dağıldı.
12:53ABD ile Avrupa birbirine girdi vesaire diyor.
12:56Giriş bölümünde komersant ve dünya basından bir derleme yapmış.
12:59Oradan da gerçekten iri iri taşlar düşüyor.
13:02Artık ilgilerin başına.
13:04Mesela Alman Tagesspiegel diyor ki şaşırmadık diyor.
13:08Trump bu diyor narsist bir adam zaten ne yapacağı belli değil.
13:11Avrupa'ya tavrını da biliyorduk.
13:12Ve diyor bu göstere göstere geldi.
13:14Daha kaç tane alarm zili çalması lazım.
13:17Bu adam da böyle diyor bir şekilde diyor.
13:18Buna önlem almalıyız diyor.
13:20Politika'nın şeyi var.
13:21Politika Trump ilk döneminden çok farklı diyor.
13:24Adam şimdi önce Amerika diyor işte.
13:26Amerika Great Again falan diyor.
13:28Yani bizi şeyi diğerlerini düşünmüyor.
13:31Avrupa ile işbirliğini batıyı düşünmüyor.
13:33Dolayısıyla da batı ittifakı bölünüyor.
13:35Buna göre bir yeni realite var diyor.
13:37İngiltere'den The Guardian'ın dediği şey.
13:40Batıyı oldukça zor durumda bırakıyor.
13:42Özellikle Avrupa'yı ama biz teslim olmamalıyız diyor.
13:45Herhalde en sık yorumlardan biri de içinden geliyor.
13:48ABD'nin Washington Post diyor ki Avrupa'ya bomba düştü.
13:52Bu yeni strateji ile birlikte Trump bir dönemindeki gibi değil.
13:56Yani ilk dönemindeki gibi değil.
13:58Çin ve Rusya'yı düşman ve karşıt sayıyorduk.
14:03Öyle gidiyorduk.
14:04Şimdi artık Trump Avrupa'yı hedef alıyor ve medeniyet eriyor.
14:08Bilmem göçmenler vesaire bu tür şeyler diyor.
14:11Rusya'ya karşı tavır ise değişiyor diyor.
14:13Rusya'ya karşı yumuşuyor bayağı.
14:15Bu gerçekten geçmişte hayaldir diyor.
14:17Ve bu hayal Rusların da hayaliydi.
14:19Böyle bir de Niza Visma'ya gazeteye bakalım.
14:21Niza Visma'ya gazetede genelde Petrov'un bir yazısı var.
14:25Avrupa ve ABD'nin yolları Ukrayna'da ayrıldı diyor.
14:32Şimdi Trump'ın şeyiyle birlikte hem politikaya verdiği demeç hem yeni stratejisiyle birlikte
14:40hem barış konusunda Ukrayna'daki barış konusunda fikirler çok ayrılıyor.
14:46Hem de özel bir konuda daha nedir o konu?
14:49Zelenski'nin geleceği artık eskiden de böyle imalarla falan söylerdi Trump ama şimdi Zelenski gitsin diyor.
14:56Kardeşim hemen diyor seçim yapın.
14:57Çoktan beri seçim olmadı.
14:59Hani Ukrayna anayasasında şey var olağanüstü durum şartlarında seçim olmaz.
15:02Sonunda Zelenski burada taviz vermek zorunda hissetti kendini ve dedi ki şartları oluşturun bize.
15:08Yani bizim güvenliğimizi alın ABD ve Avrupa olarak.
15:11Ben dedi 2 ay 3 ay içinde seçim yaparım.
15:13Yani 60 gün 90 gün içinde yaparım.
15:16Çok iddialı bir şey.
15:17Zelenski gitsin istiyorlar.
15:19Yani özellikle Amerika'nın şeyi tavrı bu.
15:22Burada yazıda Zelenski'nin Avrupa ile Trump ile ilişkilerinin birbirinden çok farklı olduğunu,
15:27Trump'ın Rusya'yı güçlü gördüğünü ve ona daha yakın olduğunu,
15:30Ukrayna'da da seçim istediğini burada da tekrarlamış.
15:32Burada bir Zelenski'nin bir hamlesine ya da Avrupa'nın bir hamlesine de dikkat çekiyor.
15:37Papa diyor Ukrayna'ya gidebilir.
15:38Bu da önemli.
15:39Amerika'yı da etkiler bu çünkü.
15:40Amerika'da da yani Trump açısından Katolik seçmenlerin tercihi önemli.
15:44Zaten yardımcısı Vence de Katolik.
15:46Onun için hafifçe orada bir frene basabilir diyor ama
15:48AB Avrupa genel olarak koşulsuz destek veriyor.
15:52Zelenski'ye işte Almanya, İngiltere, Fransa'nın şeyi farklı.
15:56ABD'ye göre çok farklı.
15:57Avrupa içinde biraz Melania'nın durumu farklı diyor.
16:00Yani İtalya o Trump'la da ortak dil bulabiliyor.
16:05Ukrayna'yı da destekliyor.
16:06Arada bir kendi yol buluyor diyor.
16:08Trump'ın politikoya demecinden bahsetmiş.
16:11Yeni güvenlik stratejisi, Avrupa'ya tavır, Rusya'nın gücünü vurgulaması vs.
16:16Ve sonuçta geliyor ki de o da Zelenski gitmeli diyor.
16:19Yani hem Trump hem de Putin Zelenski meşru değil diyor.
16:24Avrupa'da meşru diyor.
16:26Bu gerginlik nasıl çizilecek?
16:27Öyle ya da böyle gitmesi gerekiyor.
16:30Zelenski'nin demiş, biz de bunu aktarmış olalım.
16:33Ve son bölümümüze geçelim.
16:35Portre bölümünde Ermeni lider Paşingan'dan bahsedeceğiz.
16:38Eylül ayında programların formatını biraz değiştirdik.
16:48Birden ikiye çıkardık.
16:49Ve o sıralarda bir seyircimiz bize,
16:51ya çok ilginç bu Ermenistan'daki gelişmeler ve Paşingan'ın tavrı,
16:55Paşingan'ın kim olduğunu, nasıl birisi olduğunu anlatır mısınız?
16:59Demişti.
16:59Bunu ben hatırlıyorum.
17:01Biraz geç oldu belki ama çok da geç değil.
17:04Çünkü Paşingan şu an daha da fazla tartışılan bir figür.
17:08Siyasetçi, önemli bir siyasetçi.
17:11Gerçekten çok ilginç.
17:12Çünkü yenildi.
17:14Savaşta yenildi.
17:15Toprakları yani işgal altında tuttuğu Azerbaycan topraklarını,
17:20Bakü tekrar geri aldı.
17:21Yani savaşta kaybeden lideri götürürler.
17:24Ama Ermenistan bir şans daha verdi.
17:26Çünkü Ermenistan artık savaştan bıktı.
17:29Ve eski liderlerde özellikle Koçaryan, Sarkisyen, Karabağ kliği deniyor bunlara.
17:35Onlar durmadan savaş savaş savaş artık biz savaş istemiyoruz.
17:38Yenilse de yine de biz Paşingan'ı destekliyoruz dediler.
17:42Tabii oy oranı azalsa da.
17:43Ama muhalefetin çok ciddi gücü var.
17:46İşte muhalefetten Koçaryan, Sarkisyen bunlardan bahsetmişti.
17:50Kilise ve bahsedeceğiz.
17:51Daşnak Sütium Partisi var milliyetçilerin.
17:55Kilisenin dışında bir de Karapetyan gibi, Vazgen Karapetyan gibi Rusya'dan gelen şeyler var.
18:01İş insanları ve aynı zamanda siyasetçiler var.
18:05Onlar işte Karapetyan yeni parti kuruyor.
18:07Bayağı zor ve burada demeçleriyle özellikle son zamanlarda dikkat çekiyor.
18:12Ve yaptıklarıyla da örneğin sınır girişlerinde damga basıyorlardı.
18:16Ve Ağrı Dağı işte Ararat bizimdir diye onun şeyinde damgada işareti vardı.
18:20Onun görüntüsü vardı.
18:22Onu kaldırdılar.
18:23Küçücük bir adım ama çok önemli.
18:25Anayasa değişebilir.
18:26Zaten Azerbaycan'ın da barış anlaşması için talebi.
18:30Yani işte şurayı alacağım, burayı alacağım.
18:32Türkiye'de bilmem ağrıyı, Türkiye'nin önemli bir bölümünü vesaire.
18:35Dedi Paşinyan.
18:36Ya biz küçücük bir ülkeyiz.
18:37Bırakalım artık hayallerde yaşamayı.
18:39Realitelere bakalım.
18:40Bizim gücümüz ne, ihtiyacımız ne?
18:42En başta ekonomi.
18:43Türkiye ile dost olmak zorundayız.
18:45Azerbaycan'la barış yapmak zorundayız.
18:46Böyle gerçekçi bir lider.
18:48Vatanını sattı diyen var.
18:50Ben öyle düşünmüyorum.
18:52Realitelere göre yeni bir politika izliyor.
18:55O anlamda farklı birisi.
18:57Evet bakalım 50 yaşında.
18:5950 yaşında yani 75'te doğdu.
19:02Doğumundan sonra okul yılları başarılı bir öğrenci diyor.
19:07İcevan'da doğdu.
19:08Onu da söyleyeyim.
19:09Tavuş iline bağlı.
19:10Çok küçük bir yer aslında yani 20 bine yakın nüfus.
19:15Okul yıllarında başarılı deniyor.
19:18Babası beden eğitimi öğretmeni, futbol antrenörü.
19:23Annesini çok erken kaybediyor.
19:2412 yaşında.
19:26Babasının ikinci eşi büyük ölçüde kendisini yetiştiriyor.
19:29Bakıyor.
19:30Gençliğine gelelim.
19:31Gençliğinden ilginç bir şey var.
19:33Artık karakteri çıkıyor ortaya.
19:35Çok ne diyeyim kavgacı demeyeyim ama çok mücadeleci birisi.
19:38Her yerde atak, her yerde öne çıkıyor, mücadele ediyor, boyun eğmiyor ve epeyce de evet kavgacı da diyebiliriz.
19:45Olumlu anlamda da diyebiliriz.
19:46Nasıl isterseniz öyle anlayın.
19:48Yani okulda mesela hep peki notlar falan getirirken, üniversitede diyorum, üniversiteye meslektaşımız aynı zamanda gazeteci kendisi ve gazeteciliğin 5 yıllık gazeteciliğin 4 yılını geçiyor.
19:585. yıldayken okul yönetimini eleştiriyor falan fakülte yönetimini tartışma çıkıyor.
20:03Bunu atıyorlar.
20:04Atıyorlar ama tartışmadan dolayı değil işte devamsızlık falan yaptı diyorlar.
20:08Kendisi kabul etmiyor bunu.
20:09Böyle yani diploması yok ama gazeteci zaten gazetecilikte de çok erken başarıları var.
20:1418 yaşında falan başlıyor gazeteciliğin 23 yaşında genel yayın yönetmeni oluyor.
20:19Ora gir günlük demekmiş o gazetenin.
20:22Başına bir şeyler geliyor.
20:23Mahkeme açıyorlar.
20:23Bir yıl veriyorlar.
20:24Oradan zor kapatıyor.
20:25Birkaç yıl sonra bir meydan dayağı atıyorlar.
20:29Yine gazetede yazdıklarıyla ilgili vesaire.
20:322004'te arabası bombalanıyor patlatılıyor.
20:35Kendisi yokken ölümden dönme bir anlamda.
20:38Ve o sıralarda ilginç bir şey var.
20:40Hatırlıyor musunuz ilk Cumhurbaşkanı'nı Ermenistan'ın Türkiye ile yine ilişkileri savunan bir çizgiydi.
20:463 aşağı 5 şıkları Ter Petrosyan bir süre onunla işbirliği yapıyor.
20:50Hatta iki dönem böyle onun ekibinde yer alıyor çıkıyor işbirliği yapıyor çıkıyor.
20:54Böyle bir şey var.
20:56Ve bir kez daha dava açılıyor ve bir buçuk yıl iki yıldan az bir süre hapiste yatıyor.
21:04Kendisi gazetecilik ve direniş vesaire.
21:072012'de milletvekili seçiliyor.
21:09İlk kez 37 yaşında.
21:10Bir ara 2017'de de belediye başkanlığı başkentin Yervan'ın kazanmak için ciddi bir çaba yürütüyor.
21:18Ve ikinci geliyor.
21:20%21 oyla yine de kaybediyor.
21:22Evet devam edelim.
21:23Mitinglere gelelim.
21:25Mitingler ve 2018 çok güçlü mitingler.
21:27O yıllarda Kadife devrim geliyor.
21:29Ve o devrimin lideri artık gazeteci olmaktan çıkmış.
21:32Bir siyasi lider haline gelmiş.
21:34Bir lider olarak Paşinyan çıkıyor ve o şeylerden hareketler artık bir kendiliğinden demokrasinin bir de üç aşağı beş yukarı eksikleriyle gedikleri de olsa hakim olduğu ülkelerden biri eski Sovyet coğrafyasında daha önce de söylemiştik.
21:51Şöyle böyle de olsa Ukrayna'da Ermenistan'da Gürcistan'da Moldova'da yani ideal olmasa da buralarda demokrasinin unsurları var.
22:02Ve böyle bir kitlesel gösteri sürecinden sonra çok hiç unutmadığım bir şey.
22:08Çok ilginç bir şey oluyor.
22:0922 Nisan 1918'de Sarkisyen'la devlet başkanıyla televizyona çıkıyor.
22:16Sarkisyen çok şaşkın çıkmak zorunda hissediyor.
22:19Geliyor orada hatta bunun videosunu bulursanız izleyebilirsiniz.
22:24Geliyor direnişçilerin lideri olarak sırtında şey böyle kılıksız bir halde yavaş yavaş soyunuyor.
22:29Sarkisyen bakıyor gülmeye çalışıyor falan.
22:32Diyor ki sizi diyor devlet başkanı Sarkisyen o sırada bir uyanıklık yapıp parlamenter rejime geçecek.
22:38İki dönem üst üste yaptı o da Koçeryan gibi.
22:40Bir de başbakan olarak sürdürmeyi istiyor ama kitle hareketleri çok farklı.
22:44Siz de diyor yasalara uymaya davet ediyorum falan derken Petrosyan diyor ki sizin diyor dünyadan haberiniz yok.
22:50Ülkede artık iktidar falan sizin elinizde bir şey kalmadı diyor.
22:53Sert giriyor.
22:55Bir şey diyemeyen Sarkisyen tehdit bari sözlerle orayı terk ediyor ama bir gün sürüyor.
23:01Ertesi gün iktidar değişiyor.
23:02Çok ilginç bir televizyon.
23:04Söyleşisi zaten ortalarda yapıyorlar gazetecilerin ortasında.
23:07Ve meydanlar kazanıyor ve başa geliyor.
23:09Evet seçimler kazanıyor.
23:12Seçimler kazanıyor Sarkisyen Paşinyan.
23:16İlk seçimleri %70 ile alıyor.
23:19Çok ciddi bir destek.
23:21%70 ile alıyor.
23:22Sonra Karabağ yenilgisi var.
23:2421'de tekrar seçim var.
23:26Hani o yenilgiden sonra kaybeder canım.
23:29Yani toprak kaybeden savaşta yenilen alır mı diyorlar ama.
23:33%54 kazanıyor o seçimleri de.
23:35%54 ile ama bugün muhalefetle kendisinin gücü birbirine yakın ve başarısı büyük ölçüde Haziran ayındaki seçimlere kadar.
23:43Şimdi Haziran'da 26'nın seçimleri var.
23:46Özellikle Azerbaycan'la Türkiye ile Batı ile ilişkileri ilerletmesine bağlı ve Batı'nın Türkiye'nin Azerbaycan'ın dolaylı olarak da olsa destekleri gelecek diye tahmin ediyorum.
23:57Evet şimdi muhalifleri çok fazla dedik.
24:00Bu muhalifler arasında Sanvel Karapetyan gibi içeri attı ama içeriden parti kuran iş adamları da var.
24:04Milliyetçiler eski Koçaryan grubu falan da var ama bir de çok güçlü bir muhalefet var.
24:10Kilise.
24:11Ermenistan'da kilise çok güçlü.
24:13İşte şey de gidiyordu.
24:16Paşinyan'da gidiyordu.
24:17Bu arada Paşinyan'ın fotoğraflarının çoğu sakallı.
24:20Böyle kendisi çok kısa bir süre önce sakalları kesme kararı aldı.
24:25Yani kilisede dua ediyordu vesaire ama aralarında bir yerlilik vardı.
24:28Kilisede Rusya yanlısı böyle zaten Azerbaycan'dan farklı olarak Ermenistan'da Rusya yanlısı çok geniş kitleler var.
24:36Ve üstelik Rusya ekonomisinden işte sınır korumaya birlikleriyle falan orada baya bir çöreklenmiş durumda.
24:42Dolayısıyla Ermenistan Rusya'dan uzaklaşması zor ama Batı yanlısı denilen Paşinyan adım adım zar zor bunu yapmaya çalışıyor.
24:50Bu seçimleri kazanırsa daha da fazlasını yapacak kaybederse tekrar süreç geriye dönebilir.
24:57Batı ile ilişkileriyle Batılı liderlerle ilişkileri iyi.
25:00Putin ile ilişkisine gelelim.
25:01Gergin.
25:02Gergin.
25:04Ara sara görüşüyorlar falan ama Putin zaman zaman onu eleştiriyor.
25:09Hem geçmişteki tutumlarıyla hem bugün Batı'ya gitmeye çalışıyor.
25:12Bizle işbirliği yapıyor ama diyor.
25:14İşte biz eski Sovyetlerin kardeşiyiz vesaire vesaire.
25:16Ama Paşinyan Batı'ya doğru yönelmekte ve kırıp dökmeden ve başına bir şey gelmeden ülkenin de kendisinin de Rusya ile bağları daha mesafeli bir hale getirmekte kararlı.
25:29Paşinyan'ın görüşlerinde Karabağ konusunda özellikle ciddi bir evrim yaşandı birkaç yıl içinde.
25:35Karabağ savaşa gitti.
25:37Açıklamalar yaptı.
25:38O demokrat ve reformcu kimliğiyle bile Karabağ bizim bir parçamızdır.
25:42Karabağ olmadan Ermenistan olmaz falan dedi.
25:44Sonra fikir değiştirdi.
25:46Azerbaycan'ın gücü oraları alması adım adım adım.
25:49Ondan sonra dedi ki ya benim bir karar vermem gerekiyor.
25:51Ve çok ciddi tarihsel bir şey vardır.
25:54Sözü vardır.
25:55Eğer Karabağ'dan vazgeçmezsek Ermenistan'ı da kaybederiz.
26:00Yani Karabağ'a vermezse sonuna kadar savaş falan.
26:03Koçaryan'ın dediği gibi Sarkisya'nın dediği gibi bunu yaparsa
26:05Azerbaycan orada durmayabilir.
26:08Arada büyük bir güç farkı var.
26:09Azerbaycan sadece kendi topraklarını Karabağ'a almakla kalmaz.
26:13Ermenistan'a da girebilir ve tümüyle bu Ermenistan'ın sonu ya da bir parçasını kaybetmesi olabilir.
26:18Bu çok tarihi bir karardı.
26:19Çok eleştirildi ama sonuç olarak lider olarak da güçlü kalmasını başarabildi.
26:26Ama bu yolun sonunda ilginç bir takım şeyler oldu.
26:28Türkiye ile görüşmeler, Batı ile görüşmeler ve o kadar yıllık yani 35 yıllık savaşın son aşamasına gelirken
26:34birdenbire olay altın bir tepside Trump'ın önüne sunuverildi.
26:39Bunda Türkiye'nin, Batı'nın katkısı olduğu falan söylenen şeyler de var.
26:43Çok iyi hatırlıyorum.
26:448 Ağustos'ta bu yılın işte Trump oturduğu yerden şu tavrını görüyorsunuz.
26:50Suratı falan şey ikisini de sırtına vuruyor, ellerine vuruyor falan.
26:53Ve onları güya barıştıran o oluyor.
26:55Aslında çok uzun bir süreç bu.
26:57Ve onlar da bir jest yapıyorlar.
27:00Ama ne jest?
27:01Şu Zengezur koridoru var ya meşhur.
27:03Onu Trump yolu haline falan getireceğiz diyorlar.
27:06Hadi 99 yıllığına da bir Amerikan şirketine kiralayalım.
27:09Olmadık şeyler oluyor orada.
27:10Her neyse bunu fazla yorumlamayacağım.
27:12Daha önce konuştuk.
27:13Türkiye ile ilişkileri adım adım iyileşiyor.
27:15Erdoğan ile ilişkileri gayet iyi.
27:17Birbirleriyle ilgili olumlu mesaj veriyor.
27:19Türkiye tabii biraz daha şey çekingen davranıyor.
27:21Çünkü Aliyevi kırmayalım.
27:23Aman bize bozulmasın.
27:24Türkiye-Azerbaycan ilişkilerinde hangisi küçük kardeş belli değil.
27:29Tam tersi olabilir düşündüğünüzden.
27:31Ama genel olarak da Erdoğan ile ilişkileri olumlu gelişiyor denilebilir.
27:35Özel hayatıyla kendisiyle ilgili şeylere de gelelim.
27:37Bisiklete binmesini seviyor.
27:38Hani spordan ne şey yapıyor falan diye baktım.
27:40Bisiklete sık sık biniyor.
27:42Facebook'a çok meraklı.
27:43Ben de izliyorum Facebook'tan.
27:45Bazen işte o Fötr şapkasını takıp yollarda halkla görüşüyor bilmem ne vesaire.
27:50Raporlar veriyor.
27:51Ve son olarak da ailesini görelim.
27:54Ailesi Anna Akopyan çok eskiden tanıştığı eşi ama yasa olarak eşi değil.
27:59Ne resmi reka ne kilisede nikah yapamadık.
28:02Fırsatımız olmadı gibi bir espri yapıyor.
28:04Dört tane de çocuğu var.
28:05Üçü kız biri erkek.
28:06Erkek çocuğu bir ara askere gitmişti.
28:08Şeye Karabağ'a gitmişti.
28:10Onun dışında ne diyebiliriz?
28:12Eğitimli bir gazeteci ve siyasetçi.
28:15Kendi dilinin dışında Rusça'yı iyi biliyor.
28:18İngilizce'yi iyi biliyor.
28:18Fransızca'yı iyi biliyor.
28:20Evet böyle kısa da olsa bir portre çizdik.
28:23Ermenistan'ın lideri Nikol Paşinyan'ın portresiydi bu.
28:28Önümüzdeki yıl her şey yolunda giderse.
28:32Haziran ayında çok ciddi bir sınava girecek.
28:35Kazanırsa Ermenistan'da yeni reformlar olabilir.
28:38Türkiye ile sınırlar açılabilir.
28:40Azerbaycan ile kesin barış olabilir.
28:42Kaybederse ne olabilir?
28:43Oraya girmek bile istemiyorum.
28:44Evet bu haftalık bu kadar.
28:46Tekrar görüşmek üzere.
28:48Hoşçakalın.
İlk yorumu siz yapın