00:00Mga panuntunan ng DOLE para sa mga manggagawa ngayong holiday season
00:05at ang inirereklamong BPO firms matapos ang mga bagyong nagdaan
00:10ating tatalakayin kasama si Bureau of Working Conditions Director Alvin Curada
00:15ng Department of Labor and Employment o DOLE.
00:19Director Alvin, magandang tanghali po.
00:23Good afternoon, Joey, and good afternoon sa mga kasama natin sa PTV
00:27at mga nanonood ng inyong program.
00:31Sir, una po sa lahat, ano po yung panuntunan ng mga DOLE
00:34sa mga employer ngayong December tungkol po sa obligasyon nilang
00:39magbigay ng 13th month pay sa mga manggagawa
00:42bago o mismo yung Pasko o Christmas Eve?
00:47Yes, Joey.
00:49Nagsimula na si Sekretary nung pagpasok pa lang ng November
00:52and even yung last week of October,
00:54nire-remind na ni Sekretary Lagu Pujesma
00:57yung ating mga employers ng kanilang responsibility
01:00sa ating mga rank and file employees
01:03na bigyan sila ng 13th month pay
01:05o ito yung equivalent na 1 over 12
01:09ng kanilang kita sa buong taon?
01:14Basi po, sir, sa panuntunan ng DOLE,
01:19sino-sino po yung dapat makatanggap ng 13th month pay
01:22at sino po yung eligible dito?
01:24At meron po bang mga manggagawa na maaaring hindi makatanggap nito?
01:32Under sa ating presidential decree na nagbibigay ng 13th month pay,
01:37lahat ng ating mga rank and file employees
01:40ay entitled na makatanggap ng 13th month pay.
01:43Ito nga ay dapat ibigay ng hindi lalampas ng December 24.
01:49So on or before December 24,
01:52dapat mabibigyan na ng 13th month pay yung ating mga empleyado.
01:56And doon naman sa mga hindi nakakatanggap,
01:59tayo sa gobyerno, hindi tayo entitled ng 13th month pay,
02:03but may separate tayo na scheme,
02:05and then yung mga working in the personal service of another,
02:09hindi rin sila kasama.
02:11Yung purely commission, task basis,
02:13hindi rin sila kasama,
02:14hindi sila entitled ng 13th month pay.
02:17But yung mga workers natin na combination yung kanilang income
02:21in terms of commission plus wage,
02:24yung wage part nila,
02:26sila ay entitled ng 13th month pay.
02:28Dapat lang compute din natin, Joey,
02:31kung magkano yung natanggap nila na wage sa isang taon,
02:34then 1 over 12 noon,
02:36yun yung kanilang equivalent na 13th month pay.
02:39Meron po ba, Director Alvin,
02:41na minimum months na itrinabaho dapat
02:44para makatanggap ng 13th month pay?
02:49O, importante yun, Joey.
02:50Nakalimutan ko pa lang sabihin na
02:52yung ating 13th month pay nagre-require
02:54na dapat nakapag-render ka ng
02:56one month na within the calendar year.
03:00So, kung ngayon halimbawa ay 2025,
03:03dapat nakarender ka ng one month
03:05or at least November or November 15,
03:09dapat nakapasok ka na sa company
03:12para maging entitled ka ng 13th month pay
03:15bago yung bigaya ng on or before December 24.
03:19Paano naman po, Director Alvin,
03:22sabihin natin na terminate yung empleyado
03:24o nag-resign bago po yung payout
03:28ng 13th month pay?
03:29May makukuha po ba sila?
03:32Oo, hindi dahilan ng pagkatanggal
03:34ng mga empleyado,
03:36hindi rin dahilan ng pagre-resign
03:37ng mga empleyado
03:38na mawalan sila ng entitlement
03:41sa 13th month pay.
03:42Kung ikaw ay nag-resign
03:44ng halimbawa August,
03:48makakatanggap ka ng proportionate
03:50na 13th month pay,
03:51so kukumputen lang yung natanggap po
03:53ng January hanggang
03:54until the date of your retirement
03:56sa August divided by 12,
04:00yan yung equivalent mo na 13th month pay.
04:02Ganun din, Joey,
04:03yung mga naseparate na mga empleyado,
04:06nag-resign na mga empleyado,
04:07or nag-retire na mga empleyado
04:09within the calendar year,
04:11entitled sila ng proportionate amount
04:13ng 13th month pay.
04:15Director, sa ibang usapin naman po,
04:18isang samahan po ng BPO workers
04:20ang nareklamo na pinipilit silang
04:23mag-onsite o pumasok on-site
04:25kahit nagbaba dyan na yung panganib
04:27ng bagyong uwan na tumama sa bansa
04:29kamakailan.
04:29So, anong naging tugunan dole
04:31sa mga sumbong na ito?
04:36Opo, anong natanggap po
04:37ng Department of Labor and Employment,
04:40kaagad po na gumawa ng aksyon
04:43sa Sekretary na Guesma,
04:44nagkaroon po ng meeting
04:46yung ating IBPOP,
04:49industry-based po ito na organization
04:51ng BPO companies,
04:53and then nagkaroon din po
04:54nang hinarap din po namin
04:56yung mga workers group,
04:59ito po yung BN,
05:00para pakinggan po
05:02yung kanilang mga sides,
05:04in terms of po ng mga BPO's,
05:06we are trying to
05:08communicate with them
05:10yung kanilang mga responsibilidad
05:12na nakaayon po sa Labor Code
05:13and sa RA-11058
05:16with an emphasis po
05:17doon sa right of workers
05:19to refuse work
05:20kung meron pong imminent danger.
05:23Pagkatapos po ng meeting natin
05:25ng IBPOP,
05:26nag-meet din po ni Sekretary
05:28yung ating BN,
05:29ito yung mga workers organization
05:31na nagparating po
05:32ng kanilang concerns,
05:34challenges ng mga manggagawa
05:36na encountered
05:37during sa calamity.
05:38Even before yung earthquake sa Cebu,
05:40lahat po yun ay pinag-usapan
05:42at nag-recommend po sila
05:44ng mga actions
05:45para po ma-prevent ito
05:46sa susunod na mga pangyayari
05:48and lahat po ito
05:50ay pinag-aaralan ngayon
05:51ng Department of Labor and Employment.
05:53Meron pong tinilaga
05:54sa Sekretary Laguesma
05:55na working group,
05:57kasama po dyan kami,
05:58Bureau of Working Conditions,
06:00Bureau of Labor Relations,
06:01Bureau of Local Employment
06:03para po tingnan itong lahat
06:05ng mga issues
06:06at kailangan po
06:07ma-document natin ito
06:09para mapag-usapan
06:10sa isang
06:11Industry Tripartite Council.
06:14Sir, ipinag-utos din
06:17ni Sekretary Laguesma
06:18yung pag-inspeksyon
06:20sa mga BPO firm,
06:22I understand,
06:22nasa 90 plus,
06:2498 ito.
06:25So,
06:25nagsimula na po ba
06:27yung imbisigasyon
06:28at ano po yung
06:29datos o dokumentasyon
06:31na hahanapin
06:32sa pag-iinspeksyon na ito?
06:36Yes, tama ka, Joey.
06:39Nagkaroon ng meeting
06:40si Sekretary
06:41with the Regional Directors
06:42at tama ka
06:44na pinag-utos na niya
06:45na i-validate
06:47yung mga complaints
06:48ng ating mga workers.
06:50And itong mga concerns
06:51na ito
06:51ay nakasentro
06:53doon sa
06:53allegations nila
06:56na pinapapasok sila
06:57kahit may bagyo
06:59or ang iba naman,
07:01pinipilit na
07:02gamitin nyo kanilang
07:03leave credits
07:04kung hindi sila makakapasok.
07:07So, yun yung mga issues
07:08na binavalidate
07:09ng ating
07:09labor inspectorates
07:11in all regions
07:12of the country.
07:13So, in validating
07:14yung ating
07:15compliance
07:16ng ating mga
07:17enterprises,
07:19mga BPO's
07:20specifically,
07:21una natin
07:22ginagawa ng mga
07:22labor inspector
07:23na i-identify
07:25sino dyan
07:26ang workers'
07:27representative
07:28and sino dito
07:29yung employers'
07:30representative.
07:31Ang ating
07:31kasing inspection,
07:33yung validation
07:33of compliance
07:34ay tripartite din.
07:36Nandun yung labor,
07:37may representation
07:38din yung workers,
07:39may representation
07:40din yung employers
07:41at nag-i-interview
07:43sila ng mga
07:43manggagawa.
07:45So, lahat
07:45ng mga na-identify
07:46ng mga companies
07:47na binigay sa atin
07:49ng BN
07:50and all other companies
07:51kahit hindi nakasama
07:52sa listahan,
07:54ngayon po
07:54ay ongoing
07:55yung inspection,
07:57validation.
07:58But aside
07:59sa inspection
08:01and validation
08:01ng compliance,
08:03marami din
08:04mga regional
08:04directors natin,
08:07regional offices
08:08ang nagkakonduct
08:09ng dialogue.
08:10So,
08:10ang kanila namang
08:11platform ay
08:11industry tripartite
08:12council
08:13sa business
08:15process outsourcing
08:16at pinag-uusapan
08:17nila yung mga
08:18challenges
08:18para pag
08:21makakuha sila
08:22ng mga
08:22recommendation,
08:23ways forward
08:24and best practices
08:25para maiwasan
08:26na mangyari
08:27ulit
08:27yung mga
08:27allegations
08:28na nakarating
08:29sa Department
08:30of Labor
08:31and Employment.
08:33Nabanggit nyo
08:33kanina,
08:34Director Alvin,
08:35yung paggamit
08:36ng leave credits.
08:37So,
08:37meron mga
08:38manggagawang
08:38ayaw gamitin
08:39yung leave credits
08:40sa panahon
08:41ng bagyo
08:42dahil
08:43maparusahan sila
08:44kasi obviously
08:45force majeure
08:47tapos
08:47magli-leave ka
08:48na intended
08:49dapat for
08:50personal leave
08:51o bakasyon
08:52tapos
08:53ang konteksto
08:54naman
08:54merong
08:55natural calamity.
08:56So,
08:57ano ba yung sinasabi
08:58ng labor code
08:59tungkol dito?
09:02Ang sinasabi
09:04ng labor code
09:05ay nilinaw pa ito
09:06Joey
09:06within the context
09:07ng occupational safety
09:09and health law
09:09natin
09:10yung R.A. 11058
09:12and ang pinaka-importante
09:14yung component
09:15ng labor advisory
09:16ay yung right
09:17of workers
09:18to refuse work
09:19kung merong
09:19imminent danger.
09:21So,
09:21kung bagyo naman
09:22ang sinasabi
09:24na nga nga nga nga
09:25ang sinasabi nga
09:26natin
09:27as a tropical
09:28country
09:29hindi naman
09:29bago yung bagyo
09:30sa atin
09:31talagi na nangyayari
09:32so we expect
09:33yung ating mga
09:34enterprises
09:35na at this time
09:36nagkaroon na sila
09:36ng business
09:37continuity plan
09:38kung sakaling
09:39mangyari yung bagyo
09:40paano
09:41mag-ship yung
09:42work arrangements
09:44paano
09:45ma-accommodate
09:45yung deficiency
09:46ng human resources
09:48o may demand
09:49during those times
09:50na may natural
09:52calamity
09:53and hindi dahilan
09:54yung malaki
09:56yung demand
09:57may client
09:57para piliting
09:59pumasok yung
09:59mga manggagawa
10:00under 11058
10:03na nasabi ko
10:03kanina
10:04yung ating
10:05mga manggagawa
10:06ay merong
10:06karapatan
10:07right to refuse
10:08work
10:08kung sa tingin nila
10:10may imminent danger
10:11yung pagpasok nila
10:12hindi imminent danger
10:14lang sa workplace
10:15but imminent danger
10:16na madisgrasya sila
10:18in going to
10:19and going home
10:20from work nila
10:22so ito yung palaging
10:23paalala ni
10:24Secretary La Guesma
10:25sa ating mga employers
10:26na whenever
10:27there are disruptive
10:28events
10:29ito man ay
10:30natural calamities
10:31or human-induced
10:32disasters
10:33dapat merong
10:34assessment
10:35yung high-rock
10:35na sinasabi
10:36hazard identification
10:37and control
10:39para makita
10:40kung ano
10:41ang dapat
10:41na work arrangement
10:43kailangan bang
10:43ihinto yung
10:44operation
10:45because it will
10:45expose
10:47yung ating
10:48mga manggagawa
10:49sa imminent danger
10:51possibly sila
10:51maaksidente
10:52o mamatay
10:53sinasabi nila
10:54Secretary La Guesma
10:55na pahalagahan natin
10:57yung ating mga manggagawa
10:58sa lahat
10:59ng mga resources
11:00na meron tayo
11:01sa company
11:02yung ating mga manggagawa
11:04ang pinaka-importanting
11:05resources
11:06na meron tayo
11:07kasi without them
11:08yung productivity
11:09yung profitability
11:11na
11:12tiniting na natin
11:13ay hindi natin
11:14makakamit
11:15kung wala
11:15yung ating
11:16mga workers
11:16kaya importante
11:17sinasabi
11:18ng Secretary
11:18na Guesma
11:19pahalagahan natin
11:21yung safety
11:22and health
11:22ng ating mga manggagawa
11:24Director
11:25ang pinag-uusapan na natin
11:27batas
11:28mga regulasyon
11:29galing sa DOLE
11:30pero meron pa rin talagang
11:32mga employer
11:32na hindi nagko-comply
11:34so ano po yung mga hakbang
11:36ng DOLE
11:36para po matiyak
11:38na ipaprioritize po
11:41ng mga employer
11:42yung kanilang mga manggagawa
11:43ayaw naman natin
11:44humakbang sa penalty
11:46sa fine
11:47sa parusa
11:47pero ano po po yung
11:49additional measures
11:50ng DOLE
11:50para mag-comply po talaga
11:53yung mga employer
11:55Tama yan Joey
11:58ang sinasabi
11:59ng Secretary
12:00Laguyesma
12:01last resort natin
12:02yung penalty
12:03but ang kanyang mandate
12:06ay papunta sa
12:07DOLE natin
12:09sa mga personnel
12:10ng DOLE
12:10na i-intensify
12:11yung ating
12:12information dissemination
12:14para malaman
12:15ng mga manggagawa
12:16yung parapata nila
12:17and pinaka-importante
12:19yan yung right
12:20to refuse work
12:21kung merong imminent danger
12:22Ang sunod na
12:24directive ni Secretary
12:25ay isistrentine natin
12:27yung social dialogue
12:28with the employers
12:29and workers organization
12:31para maging
12:32kapartner natin sila
12:34mahikayat
12:35yung kanilang sariling
12:35miyembro
12:36na mag-comply
12:37voluntarily
12:38sa ating mga requirements
12:40sinasabi rin natin
12:42sa ating mga
12:43taga Department
12:44of Labor Employment
12:45to reach out
12:46to other government
12:47agencies
12:48sa NDRRMC
12:49sa local government
12:51units
12:51para comprehensive
12:53unified
12:54yung ating approach
12:55whenever may mga
12:56disruptive events
12:57na mangyayari
12:58sa ating bansa
13:00and at the end of the day
13:01kung hindi pa rin
13:02susunod yung ating
13:03mga employers
13:04may mga challenges
13:05sila in complying
13:06sinasabi natin
13:08na handa
13:08ang DOLE
13:09tumulong
13:09paano sila mag-comply
13:11at kung merong
13:12intentional talaga
13:13na ayaw nila mag-comply
13:14na willful
13:15violation sila
13:17may intent sila
13:18not to comply
13:19doon natin
13:20iniimpose
13:21yung ating
13:22administrative
13:23fine
13:24na
13:24100,000
13:26per day
13:26Ayan
13:27nabanggit nyo
13:28yung pag-uphold
13:29palagi ng
13:30workers' rights
13:32mensahin nyo
13:34na lamang po
13:34Director Alvin
13:35sa ating mga
13:36manggagawang Pilipino
13:37na nakatutok
13:38sa atin
13:38ngayon
13:39Thank you
13:41Joey
13:42on behalf
13:42ni Secretary
13:43Laguesma
13:44pinapaalala
13:45palagi ng
13:46DOLE
13:46na yung
13:47compliance
13:47natin
13:48with labor
13:48laws
13:49ay shared
13:50responsibility
13:51ng ating lahat
13:52yung employers
13:53natin
13:53ay may may
13:54responsibility
13:55na sumunod
13:55sa ating mga
13:56batas
13:56yung DOLE
13:57naman
13:57and other
13:58government
13:59agencies
13:59should ensure
14:00na strengthen
14:01yung ating
14:02labor rights
14:02protection
14:03at yung mga
14:04manggagawa
14:04naman natin
14:05susunod tayo
14:06sa mga
14:06patakara
14:07ng kumpanya
14:08na designed
14:09to protect
14:10yung ating
14:10mga
14:10manggagawa
14:11and then
14:12yung ating
14:13sinasabi palagi
14:13ni Secretary
14:14again
14:15uulitin ko
14:16na
14:16tuloy-tuloy
14:17itong ating
14:18mga
14:19expected
14:20na mga
14:21disruptive
14:21events
14:22arising
14:22from natural
14:23calamities
14:24kasi
14:24kasi some
14:24of these
14:25events
14:25are
14:25driven
14:26by
14:27climate
14:27change
14:28so
14:28we're
14:29expecting
14:30sinasabi
14:30yung ating
14:31weather
14:31bureau
14:32na
14:32strengthen
14:33yung ating
14:33mga
14:34typhons
14:36and other
14:36weather
14:37related
14:37events
14:38mag-umpisa
14:38na po tayo
14:39yung
14:39strengthen
14:40din
14:40yung ating
14:41business
14:41continuity
14:42plan
14:43and
14:44i-profile
14:44po yung
14:45mga
14:45manggagawa
14:45natin
14:46kung kaya
14:46naman po
14:47nila
14:47mag-work
14:48from
14:48home
14:49mag-adapt
14:50ng
14:50telecommuting
14:51alternative
14:51work
14:52arrangement
14:52gawin po
14:53natin
14:54kaysa
14:54i-expose
14:55po natin
14:55yung buhay
14:56ng ating
14:56mga
14:57manggagawa
14:57sa panahon
14:58po
14:58ng bagyo
14:59baha
15:00and other
15:01natural
15:01calamities
15:02alright
15:04maraming salamat
15:05po sa inyong
15:06oras
15:06bureau of
15:07working
15:07conditions
15:08director
15:08alvin
15:09curada
15:09nandole
15:10thank you sir
15:11thank you