Aired (November 16, 2025): DALAMPASIGAN NG BANTAYAN SA CEBU, MAY NAGLUTANGANG MGA GINTONG ALAHAS PAGKATAPOS NG MAGKAKASUNOD NA BAGYO
Makalipas ang bagyo sa Bantayan Island, Cebu, balik dalampasigan ang mga taga-Brgy. Bantigue. Ang kanilang pakay… mga gintong alahas o kung tawagin nila, bulawan.
Saan nanggaling ang mga ginto na inagos sa kanilang dalampasigan? Ano ang ginintuang halaga nito sa ating nakaraan at kasaysayan?
Panoorin ang video. #KMJS
"Kapuso Mo, Jessica Soho" (One at Heart, Jessica Soho) is the Philippines' top-rating news magazine program, hosted by one of the most-awarded broadcast journalists in the country, Jessica Soho. It features human interest stories, food, news personalities, travel, trends and pop culture.'KMJS' airs every Sunday, 8:15 PM on GMA Network. Subscribe to youtube.com/gmapublicaffairs for our full episodes. #KMJS
00:00Doble dagok at bangungot ang dinanas ng mga taga Cebu sa magkasunod na lindol at malakas na bagyo,
00:12pero tila may umano din daw na biyaya sa kanilang dalampasigan.
00:18Sa pananalasan ng Bagyong Tino at Super Typhoon U1, binalaan ng publiko na iwasan ang mga baybayin sa banta ng Storm Surge o Daluyong.
00:35Kabilang na ang mga Tigabantayan Island sa Cebu, pero makalipas ang bagyo,
00:42balik dalampasigan ang mga Tigabarangay Bantigay, kanya-kanyang bit-bit ng mga timbat kulambo.
00:54Pero ang kanilang pakay, hindi mga isda o anumang lamang dagat,
01:03kundi mga gintong alahas na kung tawagin nila, bulawan.
01:09Saan nanggaling ang mga ginto na inagos sa kanilang dalampasigan?
01:20Biyaya nga ba ang gintong ito o sumpa?
01:30Ang unang nakakita ng mga gintong alahas sa tabing dagat ang mangingisdang si Makoy.
01:36Ang napulot ni Makoy, parang buto lang daw ng munggo.
01:47Pero nung kanya raw itong titigang maigi, kuminang pati ang kanyang mga mata.
01:53Gold pa lang. Nakuha ko na 21 tiraso. Marami na yung tao sa likuran ko. Nagukay din sila.
02:02Kabilang sa kanila, ang magkapatid na sina Angel at Tata.
02:06Kung di siya may muskitero, di ba siya makita tungod sa kagamay?
02:10Nakita ko ng 46 tiraso.
02:12At ayon sa mga residente, hindi ito ang unang pagkakataon na nakakuha sila ng ginto sa kanilang dalampasigan.
02:21May bagyo, may lumilito.
02:23Sa katunayan, ang 48 anyos na si Geraldine, makailang beses na raw nakahukay ng ginto sa ilalim ng kanyang kubo.
02:33Buwawan nga na purma siya'y alibang-ibang, nagpurma siya'y mais.
02:36Sa itong mga koruna nga, kung siya'y flower man ba nga daw, nag-heart siya, nag-takop nga buwak, parehas sa gumamila ganing.
02:43Ang mga nakuha nilang ginto, ibinenta nila sa scrap gold seller si Brian.
02:50Nag-chat sila sa akin na meron nakakita dito ng mga gold artifacts.
02:53Pumunta ko dito, tinignan ko, inori ko ang kilatis.
02:57Malalamin natin itong totoong gulawan to or gold, hindi ito mawawala pagbutangan ng aksido.
03:08Tunay po siyang ginto.
03:13Morish ay halin sa ilang bulawan.
03:15Si Brian, agad binili ang mga gintong inalok sa kanya.
03:21Pero ang tanong pa rin, saan ba talaga nang galing ang mga ginto?
03:26Sa pag-iimbestiga ng aming team, nadeskubri nila na ang mga ginto may malaking pagkakahawig sa mga sinaunang alahas noon pang 10th to 13th century.
03:38Pumunta na ako, nabaybayin. Tapos may nakita ako.
03:45Pungo ng tao.
03:48Anong koneksyon o papel ng mga ito sa gininto ang kasaysayan ng Cebu?
03:54Mga pabaon sa mga nangamatay.
03:56Pero ang archaeologist na si Dr. Jobers Bersales tutol sa ginawa ng mga residente.
04:03Raid or trade, ang rason bakit may mga gold dyan. Hindi nyo pagmamayari yan. May mga curse yan.
04:10In Cebuano, it's called tunglo. Before they bury their dead, they put a curse.
04:15Ang isa pang importanteng tanong, legal ba ang pagbenta sa mga ginto?
04:21Kailangan nyo ng mga pwede sa vendor?
04:23Wala ba akong final na decision, ma'am? Pero...
04:27Balikan natin ang kasaysayan at hukayin ang mga kasagutan.
04:32Sa aming pagbabalik!
04:46Matapos ang sunod-sunod na paghagupit ng Bagyong Tino
04:50at Super Typhoon 1
04:53sa Bantayan Island sa Cebu,
04:56ang mga residente rito nakahanap ng ginintoang pag-asa.
05:01Sa kanila kasing dalampasigan, may napulot at nahukay silang mga butil ng ginto
05:08na kung tawagin nila, bulawan.
05:13Ang mga ginintoang butil ng alahas na ito, galing daw sa ating mga ninuno.
05:20Sa mga karaan pangapanahon, ma'am, pabaon sa mga nangamatay.
05:23Ang hypothesis ko dyan, yung river dyan, on one side was the settlement, on the shoreline, yan ang burial.
05:30It's a sign of an active community that defended itself.
05:34Patang kita may mga warriors dyan kasi inilibing na may mga spears.
05:38That's a result of erosion kasi every time may bagyo, lumalabas siya sa Bantayan because of the terrain, no? Bantike.
05:45Katunayan, nung araw na nahukay nila ang mga ginto,
05:49na hanap din daw ni McColl, ang isa sa mga posibling nagmamayari nito.
05:56Bumunta na ako sa baybayin. May nakita ako.
06:00Isang buho. Binalik ko na lang yung katawa ng buho.
06:03Hindi na raw nakapagtataka na may mga ganitong nahuhukay na butil ng ginto sa Cebu.
06:11Bago pa man daw kasi dumating ang mga Kastila sa ating kapuluan,
06:14tradisyon na ng ating mga ninuno na magsuot ng mga gintong alahas,
06:20simbolo ng estado ng mga sinaunang tao sa lipunan.
06:25Bantayan itself has no source of gold. Bakit napunta ang gold dyan?
06:30Ibabartan for whatever products Bantayan had.
06:34Ang balita tungkol sa mga nahukay na ginto sa barangay Bantige
06:39nakarating sa pamunuan ng National Museum of the Philippines
06:43at ang National Commission for Culture and the Arts o NCCA.
06:48Sa RA 10,066 as amended by 11961,
06:52ang dapat gawin ng mga ka-discover ay i-report sa amin and i-surrender.
06:57Pag hindi mo ni-report, violation siya.
06:59Ang penal provisions ay not less than 10 days and or fine of 200,000 pesos
07:06based sa decision ng court.
07:07Nitong biyernes, agad nilang kinordonan ang lugar.
07:12Nagsagawa rin sila ng on-site inspection.
07:16May mga patery. Yun palang yung mga nakikita namin.
07:18Kailangan namin aralin muna sa lab.
07:20Morning J. Halin sa ilang bulawan.
07:22Yung lahat ng mga nag-vlog dyan, dapat humingin kayo ng patawad
07:25kasi you have just violated two laws.
07:28In this na pag-aaralin, hindi na nakaw.
07:31What kind of people are we?
07:33Nawala tayong respeto sa ating nakalipas?
07:36This is really sad.
07:38Ano naman kaya ang balak gawin ng gold seller na si Brian
07:42sa mga nabili niyang ginto?
07:44Gusto ko pa sana ibinta ng mas mahal.
07:46Pero na-expose na po, ikikip ko na lang po.
07:49Pag nag-re-rescue ng mga artifacts,
07:51nagkakonda kami ng orientation sa mga tao.
07:54Yung mga ganyan usually may nagbabalik.
07:56Sunod na lang sa ila, patakaran kay makapakuan, may penalty malat nga dako.
Be the first to comment