00:00After the effect of the U.S. in the Philippines,
00:05there are many residents who have been affected by the U.S. in San Tomas.
00:10This is why many residents have been affected by the U.S. in San Tomas.
00:16To be able to update on the effect of the U.S. in San Tomas,
00:23there are many residents who have been affected by the U.S. in San Tomas.
00:30Mayor Art June Marasigan,
00:31Magandang umaga po sa inyo.
00:33Dayan at Audrey po ito.
00:34Morning!
00:35Magandang umaga sa inyo,
00:36Ma'am Dayan at Sir Audrey,
00:37at sa mga nanonood ngayon sa Rise and Shine Pilipinas.
00:40Magandang umaga po.
00:41Good morning po.
00:42Magkapitbahay lang kami ni Mayor Ajam
00:44kasi doon ako sa Bandang Tanawan.
00:46Kapitbahay na namin ng San Tomas, Batangas.
00:48Kamusta po ba?
00:49Magkatabi lang, magkatabi lang.
00:50Yes, Mayor.
00:51Kamusta po ba ang naging epekto po diyan ng Bagyong Uwan
00:54sa Lungsod po ng Santo Tomas?
00:57In summer, Santo Tomas is concerned.
01:00Hindi naman ganun naging kalaki ang epekto ni Bagyong Uwan.
01:03Although,
01:04meron tayo mga ilang pinsalang tinan mo ng ating mga kababayan
01:07nasira ang kanilang bahay.
01:09Ilang bahay nasira,
01:10bubong,
01:11at sa ating mga farmers,
01:12may mga nasira din silang pananim
01:14gaya na kanilang mga saging
01:15at mga gulay na taninim
01:17pero wala namang malalaking mga punong nabawal dito.
01:19Well, Mayor,
01:20how about doon sa mga infrastructure?
01:21At saka,
01:22ano po yung mga agarang hakbang na gagawin
01:24ng inyo pong lokal na pamahalaan
01:27upang matulungan po yung mga pamilyang
01:30hanggang ngayon e apektado pa rin po?
01:32Unang-una sa mga government infrastructure,
01:35wala namang tayo yung government infrastructure
01:37na malaki,
01:38kundi mga schools natin.
01:39Isang schools natin,
01:40sanusya ang nagkaroon ng pinsala sa gymnasium,
01:42pero ito naman ay kaget natin gagawa ng paraan.
01:45At yung mga bahay naman na nawala ng bubong
01:47ay ating ngayong nililikom ngayon.
01:49Nagkino-consultate natin lahat ng mga bahay
01:51na nawala ng bubong
01:52at ito ay ating bibigyan ng mga bubong
01:53dahil tayo may mga nakareding supply ng yero.
01:56Ito ay just in case nga na may mga ganitong panahon
01:58na pinagyo tayo ng malakas,
02:00mabigyan agad natin ng yero itong mga bahay
02:02na nawala ng bubong.
02:03Nasa ganon,
02:04mabilikan nila at matirahan itong kanilang mga bahay.
02:06Sa mga kumagasaka naman,
02:08tayo po umikot din kahapon
02:10at inalam natin yung mga damages sa kanilang crops
02:12at buti na lang,
02:13ito'y naparegister nila before nila atinanim
02:16kaya insured sila
02:17at ito'y ating tutulungan din
02:18para maibalit nila at maitanim muli
02:20yung kanilang mga pananim at crops
02:21na nasira dahil sa bagyaguan.
02:23So mainly really talaga agriculture sector yung naapektuhan
02:27pero sabi nga natin ng LG ang first responders.
02:30So tell us about the preparations na ginawa po
02:33ng lokal na pamahalaan po
02:35para po hindi nga ganon naging malaki yung epekto po
02:38sa isa pong lugar,
02:39particular po dyan po sa lungsod ng Santo Tomas.
02:42What are the preparations that you did po, Mayor?
02:45Yes, Thursday, Friday, last week,
02:47before dumating si Uwan noong Saturday,
02:49nagpatawagan tayo ng mga emergency and coordinated meetings
02:52una sa ating mga responders,
02:54sa ating mga emergency operations centers,
02:55sa ating mga kapitan.
02:56At ating binigay yung mga kinakailangan nila
02:59katulad ng 30 powers.
03:00So last week, binigay natin sa kanila ito
03:02at nagamit naman nila
03:03sa clearing operations na nangyari
03:05pagkatapos nung pag yunong gabi pala,
03:07matataling araw, umikot ako,
03:08tumulong tayo sa clearing operations
03:10ng mga kalsada,
03:11mga punong nakahumarang sa daan
03:15at meron tayo isang kaso ng landslide
03:17sa May San Luis
03:18at kinabukasan ay
03:20diliplay agad natin yung ating mga backhoe
03:22nang sa ganun mga pangagin possible agad
03:24yung nakikita natin ngayon.
03:25At sa mga barangay naman natin,
03:28binigay natin sila agad ng mga pagkain
03:31nang sa ganun,
03:32mapakain agad natin yung mga evacuaries
03:33na pupunta sa barangay natin.
03:35Diliplay natin yung ating mobile kitchens
03:37sa isang malaking barangay natin,
03:39yung barangay Santa Maria
03:40nang sa ganun,
03:41hindi na kailangan i-deliver pa yung pagkain
03:42at kakainin ng ating mga evacuaries.
03:44Doon natin niluluto
03:45yung pagkain mismo sa lugar
03:47sa evacuation center
03:48kung saan sila laan doon.
03:49Okay.
03:50Meron palang mobile kitchens sila
03:52na halos yun na
03:53Yes.
03:54Meron po tayong mobile kitchens
03:55na doon niluluto mismo
03:56sa isang evacuation center.
03:57Doon na halos yung pinakamarami lagi
03:59sa Santa Maria.
04:00Ito yung lugar
04:01kung saan may pinakamaraming
04:02recorded na evacuaries lagi.
04:03Umabot yan ang mga
04:04more or less 400 na families
04:05ang in-evacuate natin
04:07kaya may nabuti natin
04:08na doon ilagay ang mobile kitchens
04:09at sa ganun,
04:10hindi na kailangan mag-travel
04:12dahil hindi pa doon
04:13yung niluluto yung pagkain
04:14sa ating kitchens
04:15sa City Hall.
04:16Doon na mismo niluluto
04:17ng ating mga responders
04:19ang pagkain
04:21at babilis na na ibibigay
04:22sa ating mga evacuaries
04:23na nasa evacuation centers.
04:25Okay. Mayor,
04:26nakalabas na po.
04:27Two days nang wala dito
04:28si Juan sa ating bansa.
04:29Pero meron pa po bang
04:30mga evacuaries
04:31o mga pamilyang
04:32nasa mga evacuation center pa?
04:34Kamusta po sila?
04:36O, sa ngayon
04:37wala na tayong mga evacuaries.
04:38Ano?
04:39Umuwi ang ating mga evacuaries
04:41Sunday
04:42ng hapon.
04:44So,
04:45from Saturday,
04:46nag-preemptive evacuation
04:47na kaagad tayo
04:48ng Saturday
04:49ng tanghali.
04:50Wala pa si Juan.
04:51Wala pa ang epekto rito.
04:52Preemptive evacuation
04:53na tayo.
04:54Kaya nagpapasalamat po tayo
04:55sa ating mga
04:56manatumasino
04:57na sa danger zones
04:58na denier areas
04:59dahil kusang loob na silang
05:00nag-evacuate.
05:01Wala na tayong forced evacuation
05:02ginawa.
05:03Dito tulad ng araw.
05:04So, ngayon kusang loob na
05:05nag-evacuate ang ating mga evacuaries
05:06at nanatili lamang sila
05:08ng more than 24 hours
05:09sa ating evacuation center
05:11at pag-uwi nila
05:12ng Saturday ng hapon
05:13ay binigyan sila
05:14natin sila
05:15ng grocery pack.
05:16So, sa ganon,
05:17di sila kapag trabaho
05:18ng dalawang araw
05:19at least,
05:20meron silang makain
05:21pag-uwi nila sa kanilang bahay
05:22at nagpigay saan
05:23ng mga kinilata,
05:24bigas at mga noodles
05:25para po
05:26bago nila pag-uwi nila.
05:27Maganda yung bigla
05:28susunod na agada
05:29pag sinabi ng authorities
05:30na lumikas ay lilikas
05:32dapat ganon ang attitude.
05:33May napagiging landslide
05:34kanina.
05:35Dapat ganon tayo.
05:36Mayor Adjun,
05:37isang landslide,
05:38dahil sa ang area po ito
05:39at lahat naman po
05:40ng rolls doon sa area
05:41ay passable na po?
05:43Passable naman siya
05:44actually sa San Luis lang siya.
05:46Ito yung boundary ng Lipa
05:47and Santo Tomas.
05:48So, talaga medyo
05:49malambot lagi yung lupa doon
05:51dahil private property siya.
05:53So, nag-landslide ng bahagya.
05:55So, natakluban yung halos
05:57mahigit kalahati ng daan.
05:58Kaya,
05:59naging passable na siya
06:00sa light vehicles
06:01noong gabi.
06:02Pero,
06:03at the early morning
06:04ng Sunday,
06:05nag-deploy agad tayo
06:06ng ating backhoe
06:07at ngayon,
06:08very possible na naman
06:09wala ng problema
06:10sa lugar na yan.
06:11Yan yung boundary natin
06:12at Santo Tomas at Lipa.
06:14Okay, Mayor,
06:15tinitignan ko yung mga larawan dyan.
06:16Nakita ko nga
06:17nagtumbahan yung mga puno.
06:18Na-apekto po ba
06:19yung mga transmission lines?
06:20Nagkaroon po ba
06:21ng pagkawala
06:23ng supply ng kuryente
06:24sa mga panahon na yan?
06:25O meron pa rin bang
06:26mga lugar o barangay
06:28na wala pa rin
06:29yung supply ng kuryente?
06:30Para kasagsaga ng bagyong uwan
06:33noon Saturday hanggang linggo
06:34na umaga
06:35meron tayo
06:36mga ilang barangay
06:37na nawala ng power.
06:38So, ito naman,
06:39ilikapasalamat tayo
06:40sa Meralco
06:41dahil kahit bagyo,
06:42tumutugon sila
06:43at tumaga lamang
06:44ng Sunday
06:45ng hapon,
06:46alas 3,
06:47ng hapon ng Sunday
06:48hanggang alas 4,
06:49I think,
06:50na fully restored na
06:51100%
06:52ang supply ng kuryente
06:53sa buong Santo Tomas.
06:54Although meron tayo
06:55isang lugar
06:56na nabagsakan ng puno
06:57pero may kuryente
06:59naman siya ngayon
07:00pero ginagawa
07:01tayo ng mga rago
07:02na sa ganon,
07:03siguruhin maligtas
07:04at walang magiging
07:05makuryente
07:06or magiging damage
07:07pa sa tao
07:08lalo sa mga
07:09natakatira
07:10sa malapit doon
07:11at
07:12baayos yung linya
07:13ng kuryente.
07:14May nabanggit kay Mayor Ajem
07:15kanina sa gym,
07:16tama ba
07:17sa isang school ito
07:18and speaking about that,
07:19e balik eskwela na po
07:20ba yung mga mag-aaral
07:21dyan po
07:22sa Santo Tomas?
07:24Oo, balik eskwela na sila
07:25ngayon.
07:26Nagsagawa tayo
07:27ng paglilis sa mga
07:28evacuation centers
07:29kasi ilang
07:30classrooms natin
07:31ang ginamit
07:32ng evacuation center.
07:33Ngayon naman,
07:34nagagamit na lahat
07:35ng classrooms
07:36ng ating
07:37Pamela Lunsod.
07:38Ang isang gym lang
07:39sa inyo lang
07:40medyo na wala ng bubong
07:41pero hindi naman classroom
07:42yung nasira
07:43kaya papasalamat tayo
07:44dahil
07:45kahit bumagi ng malakas,
07:46walang classrooms
07:47na damaged
07:48tuloy po yung klase
07:49ng ating mga
07:50estudyante
07:51sa buong Lunsod
07:52de Santo Tomas.
07:53Mayor,
07:54yung area dyan
07:55may mga maraming
07:56commercial establishments,
07:57hindi naman po binaha.
07:58Kasi may naalala ko
07:59before,
08:00mayroon din tayong bag
08:01yun,
08:02medyo binaha yung area
08:03na yun,
08:04may isang may rotonda
08:05dyan sa may Santo Tomas.
08:06Tama, tama.
08:07Actually, yung bagyong Christine
08:08bumaha sa lugar na yun.
08:09Pero ngayon,
08:10papasalamat tayo
08:11walang anumang bahang
08:12nangyari sa lugar na ito
08:13at sa ibang area
08:15sa Santo Tomas.
08:16Una-una,
08:17dilupload din natin
08:18yung ating vacuum truck
08:19kasi may vacuum truck tayo
08:20at nilinis natin
08:21yung mga kanal
08:22kagad sa mga lugar
08:23na medyo mababa
08:24dahil
08:25parado,
08:26may mga basura.
08:27So, ginawa natin
08:28last week,
08:29dilupload agad natin
08:30yung ating vacuum truck
08:31sa ganon.
08:32Madiklag agad
08:33kung meron mga baradong kanal
08:34tayo.
08:35Hindi bumaha ngayon
08:36doon sa lugar na yun.
08:37Kaya,
08:38sana,
08:39sa mga kapakotumasino,
08:40panitilan din disiplina,
08:41huwag tayo magtapo ng basura
08:42kasi usually,
08:43pag nagbadeklag tayo,
08:44mga basura,
08:45houseways na nakikita natin
08:46kaya ito,
08:47nagiging sanhiden
08:48kadalasan ang pagbaha
08:49sa mga lugar na mabababa.
08:50Well,
08:51Mayor,
08:52wilang panghuli,
08:53kinukonsider nyo ba
08:54na naging matagumpay
08:55yung early preparation
08:56ng local government unit
08:57kaya naging minimal lang
08:59yung effect
09:00itong bagyong uwan
09:01sa inyong lugar?
09:02Yes,
09:03of course,
09:04we considered sa
09:05very successful
09:07PMT evacuation procedure
09:09kasi
09:10lahil na sa utos ng DALG
09:12nung sa Friday,
09:14naglaba sila ng memorandum
09:15at tayo ay kagkita tumugon dito
09:17kaya Saturday morning
09:18umikot ang ating mga responders,
09:20ang ating mga kapitan,
09:21ang ating mga konsilyal ng barangay
09:23at ating pinakiusapan na
09:25mag-evacuate na
09:26ang ating mga evacuators
09:27at still na may tumugon.
09:28So far,
09:29sabi ko nga,
09:30nung kasagsaga ng bagyo siguro
09:31I think dalong pamilya lang
09:32yung nagpa-responde
09:33dahil
09:34nalipad yung bubong nila
09:35hindi nila inasang
09:36wawala ito
09:37kaya ito yung dalong pamilya
09:38yung pinuntahan natin
09:39at nirescue
09:40nung kasagsaga ng bagyo
09:42pero generally
09:43naging matagumpay po
09:45ang ating preemptive evacuation
09:46at siguro sa mga susunod
09:47kung meron man
09:48sana wala na
09:49ng mga tulad ng
09:50katong bagyong uwan
09:51at malalakas sa bagyo
09:52ay sana yung ating mga kababayas
09:53ng mga kababayas ng Tomas
09:54kusang loob na rin
09:55na mag-evacuate
09:56dahil wala naman kayong dapat
09:57ikatakot
09:58sa ating mga evacuation centers
09:59unang-una
10:00pakakainin tayo dyan
10:01may mga doktor tayong naikot
10:02para magbigay ng gamot
10:03mag-check up
10:04sa ating mga seniors
10:05sa ating mga bata
10:06at ikit sa lahat
10:07ay siguruhin
10:08ng kaligtasan nila
10:09at pag uwi nila
10:10kung meron man silang
10:11masira sa kanilang bahay
10:12mga pupong na nalipad
10:14bibigyan po natin
10:15at ikit sa lahat
10:16pag ibigay tayo ng grocery box
10:17sa ganon
10:18makapagsimula sila
10:19at siguruhin na
10:21hindi sila magugutong
10:22pag uwi nila
10:23lalo tigit
10:24sa mga
10:25wage workers natin
10:26na wala naman ang trabaho
10:27at hindi makapagtrabaho
10:28kaagad
10:29dahil sa bagyo
10:30Well, maraming salamat po
10:31sa inyong panahon
10:32dito po sa Rise and Shine, Pilipinas
10:33at gaya nga
10:34sabi ni Mayor Arjun Muro
10:36sana wala ng ganitong
10:37mga malalakas na bagyo
10:38pa noon
10:39dumating sa ating bahay
10:40Thank you po
10:41Mayor Arjun Marasigan
10:42ng Santo Tomaso
10:43Maraming salamat
10:44Sir Audrey
10:45Maraming salamat po
10:46Bye bye
