00:00Samantala update sa sitwasyon sa Southern Leyte mula sa pananalasan ng Bagyong Tino
00:04at yung pag-uusapan kasama si Southern Leyte Governor Damian Mercado.
00:09Governor, magandang tanghali po at welcome sa Bagong Pilipinas ngayon.
00:13Magandang tanghali po, Asik Wing and Asik Joey ng PTB Bagong Pilipinas.
00:21Gov, maaari niyo po ba kami...
00:22Yes, sir.
00:24Pwede niyo po ba kami bigyan ng detalye sa pinakahuling sitwasyon ng Southern Leyte,
00:29particular na po sa mga lalawigan na direktang tinamaan o apektado ng Bagyong Tino.
00:34Kumusta po ang lagay ng panahon ngayon dyan sa inyo, sir?
00:37Ito ang sitwasyon ngayon sa Southern Leyte, nandito ko sa Maafin City.
00:42We are the capital of Southern Leyte.
00:44Dito ngayon, maganda na ang weather, init na masyado, walang hangin.
00:51At saka yung dito sa Maafin City, mayroon ng, ano ang pasabihin natin, kuryente.
00:56Kuryente, video maganda na ang ano dito, kuryente, water, mayroon din.
01:03Ang sa natamaan talaga yung naglandfall doon sa municipality of Silago, between a hinunangan.
01:13Doon, wala pang kuryente, madaanan na, hindi niya madaanan.
01:17Problema doon, yung of course, supply ng ano, pagkain mo na, yung water, ang ano, kailangan doon.
01:26So, ngayon kasi kahapon, hindi pa madaanan yung kasada, medyo mahirap pa, the other day.
01:34So, ngayon, yung mga supply natin, yung food packs, water, stand doon na, sige, ano na,
01:41di-deliver na, together with my juvenile milay,
01:44ang nagdala doon sa mga supply, including water and food packs.
01:51So, yan ang ano ngayon, situation ngayon.
01:54Sa ibang mga towns, wala pang kuryente, too big for Bima.
01:59Ah, yun, yun, asin.
02:03Governor, hello po.
02:05Governor, base po sa validated reports, ilan po ba yung naitalang nasugatan?
02:12Meron po bang namatay?
02:14At kamusta naman po yung mga kababayan ninyo na nasa evacuation centers?
02:19Actually, actually, sa evacuation center natin,
02:24sa Silago na lang ang mayro pang natira.
02:26Pero, yung iba, right after sa typhoon, mga, ano, ilang oras,
02:32pagkakinabukasan, nag-uwi-ana sila sa kanilang bahay.
02:37So, may nag-evacuate pa, nandun sa, ano, sa Silago, municipalis at Silago.
02:44But, yung during the typhoon, yung nag-evacuate na pamilye is 58,766.
02:51At saka, individual, 88,741.
02:57Yung, ano, natin, yung injured natin, casualty, yung injured natin is 6.
03:05Sa buong, ano, na ito na, probinsya, may one missing, at saka, dalawa ang patay, sabihin natin.
03:13O, yun ang, uh, uh, mga casualty natin dito sa Southern Leyte.
03:20Gov, ano po yung pinakamalaking issue o problema ang kinakaharap ng Southern Leyte?
03:25At paano nyo po ito tinutugunan sa inyong lalawigan ngayon?
03:29Actually, yung pudima namin, uh, yung, ano, talaga, supply ng pagkain.
03:34Kasi, alam mo na, yung mga tao, hindi nakatamaho, at saka, yung mga businessmen, medyo nahirapan pa, walang masyadong supply.
03:45Ngayon, ang ginawa namin, may, ano kami, supply kami sa probinsya, nagbili kami, at saka, may binigay ding, uh, food packs, ang, uh, DSWD, yun ang binigay namin.
03:58So, siguro, this coming weekdays, uh, tomorrow, or the following days, mag, uh, makakuha na namin yung, uh, supply galing, binigay namin sa probinsya, eh, ano pa rin namin yun, ipigay.
04:15Yung, ano, assessment namin, nagpunta yung mga engineers natin, provincial engineers office, nagpunta sa mga towns, nag-imaluwit kasi, magbigay din ang provincial government ng mga, sabihin natin, hero, plywood, mga, uh, materials para sa, yung mga, uh, materials para sa, yung mga.
04:35Gov?
04:43Hello, Gov?
04:45Naputol yata si Gov.
04:46Ayan, naputol si Gov.
04:47So, ang pangangailangan nila, kanina nabanggit niya, ay isa sa mga problema talaga, yung kawalan pa rin ng kuryente, at yung, uh, may supply pa naman sila ng pagkain, pero, uh, kailangang ma-augment yan.
04:59So, yung worry nila, walang nakakapasok, walang nakakaproduce, katulad sa, dati, sa Undoy, no, ang unang ginawa dyan ng Marikina, pinabuksan, nung, na-clear na yung mga kawusada, na, andyan na.
05:12Ayan.
05:13Governor, Mercado, nandyan pa po kayo sa linya?
05:18Ayan, naririnig niyo po kami, Gov?
05:21Parang hindi pa rin.
05:22Ayan, habang, uh, inaayos pa natin yung linya, alam mo ba, uh, sekwengang katumbas daw ng, uh, ulan na bumuho sa Southern Leyte, pati sa Cebu, uh, nung 24 hours, nung kasagsagan ng, uh, uh, pag, uh, hagupit ni, uh, Bagyong Tino ay, uh, 30 days, 33 days, uh, ulan.
05:41So, uh, gano'n, nakikita naman natin sa video, uh, kung gaano binaha yung, uh, mga lugar sa Southern Leyte, uh, pati na rin sa ibang, uh, bahagi ng Western at Central, uh, Visayas.
05:56Kasi, uh, sa mahabang panahon, diba, parang dati, ang sinasabi natin, basehan natin ng matinding baha, yung Undoy, noong 2009, nagko-cover pa tayo.
06:06Oo, yung sinasabi ko kanina, o, nandun ka, noong na-clear na yung, yung baha, noong humupa na kagad, ang unang pinabuksan ni Mayor Lourdes, uh, Fernando, yung palengke, kasi wala nang makain yung mga tao.
06:20Ayun, yan ang mahalaga. So, kung nga yan ang pangangailangan, uh, yun nga, eh, uh, maipapaabot na natin ngayon sa mga ahensya, uh, ng National Government, yung mga pangangailangan ng ating mga kababayan sa Southern Leyte.
06:34Oo, kanina doon sa situation briefing ni, uh, ni Pangulo sa NDRRMC, nandun yung DSWD, sinabi naman nila na ready naman yung kanilang mga food packs, at, uh, hindi naman sila magkukulang, lalo na, at ngayon ay may pinaghahandaan pa rin na panibagong bagyo.
06:50Ano yan na ba si Gov?
06:51Ah, habang inaantabayanan natin ang pagbabalik ni Gov, ah, nagsimula na ang ating mga kababayan sa Talisay City sa Cebu na bumangon mula sa dinanas na pagsubok dulot ng bagyong Tino.
07:06Batay sa tala ng mga otoridad, nasa pito na ang nasawi sa Lungsol.
07:13Pagtitiyak naman ang lokal na pamahalaan, walang patid ang kanilang pagtulong sa mga biktima ng bagyo.
07:20Si Jesse Atienza ng PTV Cebu sa Detalye.
07:23Sa pagbuti ng panahon sa Cebu, sinamantala ng mga residente ang pagkakataon sa pagkuhan ng kagamitan na maisasalba pa at mapapakinabangan.
07:41Gamit ang mahabang lubid, iba naman ang diskarte ni Junel para lang makuha ang mga natitirang gamit.
07:47Bakit ganito yung style ng pagkahakot nyo ng gamit, boss? Gamit lubid.
07:52Ano kasi, sir, mahirap yung daanan namin dito, sir, kasi marami pa yung putik, sir.
07:59So mas madali ito na parang pinapasa-pasa na lang?
08:02Oo, sir. Mas madali kasi ito, kaya ito na lang yung binagamit namin.
08:05Kumusta naman yung bakay nyo, boss? May naiwan pa po ba?
08:08Wala na, sir. Wala nang naiwan, sir.
08:13Ano na lang po itong...
08:14Yung naiwan namin, sir, ito na lang po.
08:18Kawali, tsaka mga platots.
08:20Yan na lang po yung naiwan, sir.
08:25Ang ibang mga residente iniimbak ang mga naipong bakal mula sa kabahayan para mapagkakitaan.
08:32Andito ko ngayon sa ilalim ng Mohn Bridge.
08:36Dito yung mga residente na nakatira malapit sa Mananga River.
08:40Yung Mananga River, yun yung ilog dito sa Palisay City kung saan na umapaw.
08:48At umapaw yung level ng tubig nang nanalasa yung bagyong pino.
08:52At ito yung sitwasyon ng mga residente dito.
08:55Kanya-kanyang paglilinis.
08:57Doon sa mga gamit nila sa bahay na nagkaroon ng putik.
09:01Ayan, mga kitchenware, may mga pinggan, may mga baso, pati kutsara, tinidor.
09:06Nagkaroon din ng putik eh.
09:07Saka itong kawali, kita niya naman, puro putik din.
09:11Yung mga ibang gamit nila, balot din sa putik.
09:16Lalong-lalo na yung mga damit.
09:18At ayon sa mga residente, ito daw yung unang pagkakataon.
09:21Na talagang ganoon kataas yung level ng tubig.
09:26Kaya naman, nabigla sila noong umapaw yung tubig mula sa Mananga River.
09:34Pinasok na ng mga heavy equipments ang mga kasuluk-sulukan ng lungsod ng Talisay.
09:39Sa huling tala ng LGU, nasa pitong katao na ang nasawi
09:42at may walong katao ang patuloy na pinaghanap ng mga rescue team.
09:46From my understanding, people did not evacuate there
09:49because it's not usually an area that the river overflows to.
09:56Then it overflowed because of the numerous amount of water.
10:00That's why water came in.
10:01You're not blaming them over here?
10:02No, of course not.
10:03We have to do something about how to help Mayor Sam Sam
10:07and the people of Talisay rebuild immediately.
10:13Nakakaiyak tong nangyari dito ngayon.
10:15Dito sa end of the world.
10:17Hindi pwedeng paulit-ulit ngayon.
10:18Para sa Integrated State Media, Jesse Atienza ng PTV Sabu.
10:24Samantala, balikan na natin si Southern Lighting Governor Damian Mercado.
10:30Governor?
10:31Yes, as it's, uh, Jory.
10:35Yes, sir. Para po sa inyo.
10:37Sir, sapat po ba yung apo?
10:39Sir, sapat po ba yung kapasidad ng Local Disaster Restroduction
10:42and Management Office sa inyong lalawigan para harapin yung ganitong sakuna?
10:46Ano po yung mga karagdagang support ng kinakailangan po ninyo niya sa Southern Lighter?
10:50So, para ngayon, ongoing damage and net assessment natin sa PDRRMO.
11:00Kinaos ka, meeting natin yung mga MDRRMO.
11:06Assessment tayo ngayon sa damage.
11:10Of course, damage namin dito, agricultural, may infra na damage sa atin.
11:17Maraming na damage natin sa mga bahay.
11:20Yung nasira yung mga bahay.
11:23Ang na, ano, sira natin dito.
11:25So, in terms sa, ano, natin, kasualtis, mayroong six nga injured, mayroong missing nga isa, at saka dalawa ang dead.
11:37Yung evacuated natin, yung nag-evacuate natin,
11:41ah, individual, ah, family, 28,766,
11:47tapos individual, 88,741.
11:51Yung ano natin, ah, ah, ah, ano natin, ah, ah, di, ano natin, monitor.
12:00Hello? Hello?
12:02Yes, Governor.
12:04Ah, habang nagpapatuloy po yung assessment nyo po sa damage po, ah, na idinulot po ng bagyo,
12:11ano po yung mga magiging hakbang po ng inyong, ah, ah, lalawigan para po tulungang unti-unting makabangon na po ang inyong mga kababayan.
12:22Sinabi nyo po marami pong, ah, ah, kabuhayan, mga komunidad, mga tirahan po na nasira.
12:28So, ano po yung immediate action po para matulungang makabayon, makabangon ang inyong mga kababayan?
12:34Ah, of course, ah, kailangan natin ng, ano, tulong sa nasyonal.
12:38Ah, in terms sa mga, of course, kailangan natin ito ng mundo, ah, makatulong sa kanila.
12:45Ah, in the past, past sa provincial government, yung ano namin, ah, nagbigay na kami ng mga parang pagkain, water,
12:55at saka mayroon kaming, ah, ah, mga material, for example, sa gyro, targeted, ah, ah, strip, strip, tapos yung mga plywood, marine plywood, sigay natin,
13:09para sa, ano, magkapa, magkabalik agad ng bubong, importante yun, o mga, ano, ayun ang ginawa namin dito.
13:17At saka, naggawa, nagano naman kami, nag, ah, nagpa, ah, round kung ano pa possible na, ah, mga damage para talaga ma, ma, ma, ma, i-todmit namin sa nasyonal.
13:33Sa inyong opinion po, Gov, ano yung pinakamahalagang aral na natutunan ng Southern Leyte mula sa bagyong ito?
13:39At paano po ninyo plano gamitin itong aral na ito para mas mapatibay yung paghahanda ng lalawigan sa ganitong mga sakuna?
13:46Actually, yung ano namin, ah, ah, ah, nadaanan kami ng Typhoon Odette.
13:54Yung nakita namin na yung mga tao na mag-infraction na tayo na mag-evacuate, hindi mag-evacuate.
14:03So ngayon, this time, because ah, experience namin sa Typhoon Odette, talagang forced evacuation yun kami.
14:10Yung mga na-ano natin, casual things, hindi ito parang, parang, ano na sa tao eh.
14:18Basta may infraction na tayo, nadiyan na lang kayo sa evacuation center, maglabas kasi may road-down na limutan sa maha.
14:26So yun ang na-ano natin.
14:27But, yung experience namin sa Typhoon Odette at sa ngayong Typhoon Pino, talagang forced evacuation ang ano namin.
14:36At saka, yung ano talaga, yung sana mapabigyan talaga ng ano, sa pamahalaan, yung ano talagang evacuation center na evacuation center talaga ang design.
14:49Kasi ang ginawa natin dito, pag mag-evacuate, punta lang tayo sa mga school building.
14:56Ang school building, hindi man yung talaga design para pag-evacution center.
15:00Temporary, mayroon kaming mga evacuation center, yung parang covered court lang, gano'n.
15:07Kailangan talaga na maggawa ng evacuation center na evacuation center talaga na sulit ang anong pagkagawa.
15:14Governor, nasa inyo po yung pagkakataon para po umapila po para sa mga pangangailangan po sa ngayon ng inyong lalawigan.
15:26At mensahe na rin po sa inyong mga kababayan para po makatulong sa kanilang pagbangon muli.
15:32Sa ating mga kababayan, of course, hindi man natin naiwasan.
15:36Forst major, so hindi man natin talaga maiwasan pag ganito.
15:41So, ang anong ko lang sa mga kababayan namin na mag-ingat,
15:46at saka during the time, mag-typhoon, may mga instruction.
15:50Kailangan talagang follow the instruction of the municipal disaster reduction officer, provincia.
15:57Kasi every time, pag may typhoon tayo, before ang typhoon magdating, mga kababayan,
16:03may advice na kami sa inyo, kaya we have to follow that.
16:06Yun lang ang anong ko sa mga tao namin nito, na talagang mag-follow sa instruction
16:11para mas-safe tayo, walang mangyari, walang casual thing.
16:15Yun lang. Thank you very much.
16:18Okay, maraming salamat po sa inyong oras, Southern Lady Governor Damian Mercado.
