00:00Sa harap ng patuloy na hamon ng pagbabago ng klima at lumanalang krisis sa pagkain,
00:05mahalaga ang papel ng mga makabagong pamaraan sa agrikultura.
00:09Isa sa mga organisasyong nunguna sa ganitong hakbang ay ang Sibol ng Agham at Teknolohiya o SIVAT.
00:17At ngayon mga ka-RSP, pag-uusapan natin ang mga kongretong hakbang at tagumpay ng SIVAT
00:22sa pagpapalaganap ng agro-ecological practices.
00:25At mga kapanayam natin patungkol dyan ang Executive Director ng SIVAT na si Ms. Estrella Catarata
00:31at ang isa sa board member ng naturang organisasyon na si Ms. Ana Olikino Abasolo.
00:36Magandang umaga po at welcome sa Rise and Shine Pilipinas.
00:38Magandang umaga sa Rise and Shine at sa mga nanonood.
00:43Alright, welcome back ma'am and welcome po dito sa Rise and Shine Pilipinas.
00:47We want to know ano pilayunin itong Sibol ng Agham at Teknolohiya o yung dinatawag natin SIVAT
00:53which is I think more on making sure the development of different agro-ecological practices.
01:00So baka pwede banggitin nyo rin po itong agro-ecological practices,
01:05Hileman's perspective para alam din po na ating mga kababayan.
01:08Lalo na alam natin malaki ang tulong nito sa kalikasan
01:11at maging sa pagpapabuti ng produksyon ng pagkain.
01:14Sell us more ma'am.
01:15Ang SIVAT bilang isang non-government organization
01:19ay tumutulong sa mga magsasaka at mga komunidad ng mga indigenous peoples
01:25para mas mapayabong pa ang kanilang produksyon sa pagsasaka
01:30sa pamamagitan ng pagturo sa kanila ng mga sustainable agriculture technologies
01:37kung saan ito ay makakabawa sa kanilang gastusin
01:40pero ang produksyon ay maging maramihan din,
01:47maging makaprotect sa ating kalikasan.
01:53Sustainable as well.
01:54And can you be more specific po, Ms. Anna,
01:57dun sa agro-ecological practices na ipinatutupad ng inyo organization sa mga komunidad,
02:02ano po yung mga itinuturo nyo sa kanila?
02:04Perhaps my colleague here, the agro-culturist.
02:09So yung mga technologies natin para sa,
02:13kasi tinatawag natin siyang sustainable agriculture.
02:16So dapat ito ay nakakaprotect sa ating lupa,
02:21nakaka-taas ng produksyon sa mga magsasaka.
02:26So unang-una yung mga technologies sa pagpapataba ng lupa
02:29paggamit ng mga natural na compost or mga vermicompost
02:34na ginagawa lang ng ating mga magsasaka sa kanilang farms
02:41or sa kanilang kanina.
02:42So imbisa bumili ng mga fertilizer pangpataba,
02:47sila din gumagawa ng abono?
02:48Oo, yun yung layunin ng sustainable.
02:50Kasi kung halimbawang bibili,
02:54hindi ito makakadagdag ba ito sa gastos.
03:00Pero kung kukunin lang sa kanilang mga taniman,
03:03ay pangmatagalan yung source ng raw materials
03:09na ginagamit for fertilizers.
03:11Okay, galing.
03:12Ano ba nakita ng Sibat?
03:13Why are you guys doing this?
03:15As a non-government organization,
03:18syempre advocacy din namin.
03:20Promoting sustainable agriculture and appropriate technology
03:25para matulungan ang mga magsasaka.
03:28Dahil alam naman natin na hirap na sila sa kanilang buhay.
03:33At alam din natin na masyadong mahirap ang magsaka ngayon.
03:37At mas problema ang kakulangan sa pagkain.
03:41So, kaya sa pamamagitan ng sustainable agriculture practices,
03:46ang pagsasaka ay makikita natin na mas feasible pala ito.
03:52At kinakailangan natin.
03:54Kasi hindi lang nakakatulong sa mga magsasaka,
03:57pati din sa atin na mga konsumidor,
03:59na ang kinakain natin na pagkain,
04:01at least sigurado tayo na safe from toxic chemicals and fertilizers.
04:07Kasi nga ang ginagamit ng fertilizer,
04:10galing din dun sa mga pananim.
04:11Natural.
04:12Okay.
04:13So, paano po nasisiguro na inyong organization na ito ay pang matagalan?
04:17Lalo na sa usapin ng sustainability,
04:20at yung social equity at access sa mga resources.
04:23Sa pamamagitan ng,
04:25syempre mga magsasaka kasi ang mag-implement, no?
04:28Okay.
04:29Or maniniguro niyan.
04:30At sila ang kailangan nilang panghawakan yun,
04:34tinuturuan sila.
04:36Bibigyan sila ng mga trainings para matuto na sila.
04:41So, kahit wala dyan ang sibat,
04:43or kung sino mang NGOs na may ganun din ginagawa sa mga magsasaka,
04:48ay kaya na nilang gawin sa sarili nila.
04:51Okay.
04:52You have different areas na for sure na napatupad na
04:56ay iba't ibang klasing practices on this.
04:58I want to know, anong mga areas ito?
05:01For sure, hindi naman kailangan laging matutukan ito.
05:04Kamusta nung naiwan nyo sa kanila?
05:06Are they still practicing this?
05:08Kasi we want to know,
05:09baka mamaya aware lang sila,
05:11they're knowledgeable about it,
05:13but they don't practice it
05:14unless merong intervention with the LGUs,
05:18or with the barangays,
05:19or with other non-government organizations.
05:22How's your monitoring and evaluation on this?
05:24So, sa implementation ng agro-ecological practices,
05:28or sustainable agriculture,
05:30malawak yung naging saklaw nung Sibat.
05:35Okay.
05:36Nakapag-trained at nakapag-implement
05:39ang mga farmer organizations sa Cebu,
05:43Central Visayas basically.
05:44Okay.
05:44Cebu, Bohol, Negros,
05:47at meron din tayong tinututukang farm ngayon
05:52sa CAPAS, Tarlac,
05:55at marami pang iba.
05:57Pero yung pag-monitor na ginagawa natin sa kanila
06:03ay yung patuloy pa din na pag-bibisita,
06:08or pag-bibigay ng mga follow-up trainings.
06:12Kung baga, kung ito ay nakuha na nila ngayon,
06:16bibigyan pa din natin sila ng kung baga,
06:19ano yung advance na pwede pa nilang matutunan,
06:21o kaya yung mga bagong pamamaraan
06:24bukod sa naituro na sa kanila.
06:25Ano sabi nila, ma'am?
06:26Ano reception?
06:28Siyempre, unang-una,
06:30nung mga tinuturo natin,
06:31tinutuwa natin sila.
06:32Siyempre, hindi lahat maka-integrate doon sa
06:34from traditional, going to the advanced partner.
06:38Mahirap, mahirap.
06:39Hindi siya mabilis na ituruan
06:42or i-implement yung mga programa or teknolohiya.
06:46Pero kaya kailangan nakatutok yung sibat.
06:50Merong mga staff na talagang sa umpisa
06:55ay nakatutok sa kanilang kung paano tuturuan,
06:58kung paano gumawa ng fertilizer.
06:59So naka-adjust naman sila?
07:01Oo, nang...
07:02Yes, yes.
07:03Okay, okay.
07:04How about the remote areas po?
07:05Meron po ba yung target na puntahan?
07:07Kasi, siyempre, may mga agricultural provinces.
07:10Pero meron po mga remote areas.
07:12Ano ang kailangan ng ganito?
07:13Medyo remote talaga
07:14kasi we're talking of farming communities
07:17in Cebu, Bohol,
07:18and Negro Surrental,
07:20and also in Cordillera areas.
07:22Sa simula, mahirap.
07:23Mahirap talaga dahil
07:24nasanay ang mga magsasaka sa
07:27yung chemical farming.
07:29So ngayon,
07:32tuturuan mo sila uli.
07:34Tapos, sa simula,
07:35parang ano sila,
07:37hindi sila basta-basta makumbinse.
07:39Pero later on,
07:41nung makita na nila
07:42na maganda pala ito.
07:43Effective.
07:44Oo.
07:44At bawas gastos din sila.
07:47So,
07:48dahil nung nakumbinse na sila,
07:50hindi na namin
07:50kailangang ano pa.
07:52At pwede silang turuan
07:54para magturo sa kapwa,
07:55magsasaka.
07:56Ano pong banggit
07:57ng Department of Agriculture
07:58about this?
07:59Were you collaborating
08:00with them?
08:02Or did they see
08:02what you guys are doing?
08:04Are they trying to have
08:05an intervention with this
08:06as well with other farmlands
08:07here in the Philippines?
08:08Tell us more.
08:09In the case of Tarlac,
08:11because we have
08:12our demonstration farm
08:14there,
08:14the Department of Agriculture
08:18is like cooperating with us
08:21and we are also
08:22reaching out to them
08:23para magkatulungan,
08:25lalo na sa pag-promote
08:26ng mga sustainable
08:27agriculture products
08:29na mga,
08:31ano, no,
08:31na may bintaha talaga ito
08:34na ito ang konsumuhin natin
08:36kaysa yung mga produkto
08:38ng conventional farming.
08:41To encourage more farmers
08:43to really shift back
08:45into sustainable
08:46agriculture practices.
08:48So,
08:48depende din sa lugar,
08:50no,
08:50depende sa kung saan.
08:53Like,
08:55konkreto nga sa Kapastarlac,
08:57ang Department of Agriculture
08:58is very much promoting also
09:00of sustainable agriculture practices.
09:02Sa Visayas,
09:03hindi masyad.
09:04Sa Visayas,
09:05depende sa LGU.
09:06Ah, LGU naman.
09:07May mga LGUs.
09:08Kasi maagriculture,
09:09local.
09:10Yes,
09:10o,
09:10kasi localized,
09:11decentralized naman.
09:13So,
09:13we have to reach out to them.
09:15We always reach out to them.
09:17And there are,
09:18of course,
09:19na mga officials
09:20ng Department of Agriculture
09:22who is also very supportive
09:24of the advocacy.
09:26Mama,
09:27tanong ko lang po.
09:28So,
09:29kung ikukumpara siya
09:30sa mga traditional fertilizers,
09:32would you say
09:33na mas effective
09:34itong raw materials
09:36na ginagawang abono?
09:38Oo,
09:38mas effective ito.
09:39In terms of number of
09:40or quantity of production?
09:42Sa umpisa,
09:43hindi ito makikita.
09:44Kasi ang ano nito,
09:45ang dahilan ay
09:47matagal na kasing nabugbog
09:48yung lupa natin
09:50ng mga chemical na abono.
09:52So,
09:53kung mag-uumpisa tayo
09:54na gumamit
09:55ng mga
09:56local na materials,
09:59materiales
09:59para sa paggawa ng abono,
10:01dahan-dahan
10:02itong mag-accumulate
10:03hanggang
10:04in the long term
10:05ay hindi mo na kailangan
10:06gumamit ng chemical.
10:08Napataba na din yung lupa.
10:09Hanggang mag-adapt na yung lupa.
10:10Hanggang mag-adapt yung lupa.
10:12Maraming salamat po,
10:13ma'am,
10:13sa pagbabagi sa amin.
10:14Marga informasyon
10:15patungkol sa usapin na itong
10:17Mrs. Sheila Catarat
10:18at Ms. Anna Olequino Abbasolio.
10:20Thank you so much, ma'am.
10:21Maraming salamat.
10:22Maraming salamat.
10:22Rise and shine.
