Biri dijital dünyanın sinsi tuzağı, diğeri doğanın acımasız bir gerçeği... Gençleri hızla esir alan sanal kumar bağımlılığı ve doğal afetlerin ruhlarda bıraktığı derin enkaz, toplum sağlığını tehdit eden iki büyük kriz olarak öne çıkıyor. Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Onur Yılmaz, Dünya Ruh Sağlığı Günü’nde bu iki görünmez tehlikenin psikolojik boyutunu ve başa çıkma yollarını anlattı.
02:35Hem ani açığa çıkan durumun kendi getirdiği fiziksel zorlanmalar, çevresel şartların değişmesi, sosyal şartların değişmesi, kişilerin kayıpları ve bunlara verdikleri yas reaksiyonları, bedensel hasarların, hastalıkların açığa çıkması, hem ekonomik kayıplar hem de o akan hayatın tüm ritminin bozulması, örneğin çocuğu olan ailelerde çocuklarının bakımını nasıl vereceğiyle ilgili endişeler.
03:00Sağlık sorunu yaşayan kişilerde sağlık hizmetlerine nasıl ulaşacağıyla ilgili endişeler bu süreçleri daha da zorlaştırıyor.
03:07Hem kişisel nedenler hem sosyal nedenler hem de gerçekten mevcut durumun getirdiği ek yükler düşünüldüğünde ruhsal yapımızın etkilenmesi kaçınılmaz gibi görünüyor.
03:17Bu nedenle öncelikli olarak hedefte de doğal afetin ortaya çıkardığı bu durumları mümkün olduğunca ortadan kaldırmada yardımcı olmak ve kişilerin hizmet alacakları, yardım alacakları yönünde güveni sağlamak, bunu tesis etmek oldukça önemli.
03:32İlk yapılacak şey belki de doğal afet hiç aşağı çıkmadan önce alınacak tedbirler.
03:38İlk başta bir koordinasyon sağlanması, olası doğal afet durumunda psikolojik ilk yardımın nasıl sunacağıyla ilgili koordinasyonun sağlanması, bununla ilgili birimlerin oluşturulması, insanların ve sağlıklı çalışanlarının bu konuda bilinçlendirilmesi, psikolojik desteği verecek kişilerin özellikle bunu nasıl yapacağı konusunda önden bir hazırlığının olması şart.
04:00Tıpkı depreme fiziksel olarak hazırlanır gibi bir tatbikat yapar gibi ruhsal olarak bir hazırlıktan bahsediyorum.
04:07Bununla ilgili önlemler alınmalı.
04:08İstenmeyen o acil durum açığa çıktığında insanlara yardım etmek konusundaysa ilk yapılması gereken belki de onların güvende olduklarının yeniden hissettirilmesi, güvenlik tedbirlerinin alınması, sağlıklı ve doğru bilgiye ulaşmalarının sağlanması.
04:23Çünkü o anda tehdit altında hisseden insan o çaresizlik ve umutsuzluğun içinde nasıl kurtulacağıyla bu durumla nasıl baş edeceğiyle ilgili en az donanıma sahip olduğu dönem.
04:34Ve bununla ilgili becerilerini arttırmak adına ruh sağlık profesyonelinin ya da destek verecek yakının da dahil ona sağlıklı, güvenilir, net bilgiler vermesi, şu an için gerçekçi riskleri ve alınan önlemleri doğru bir şekilde anlatması, mümkün mertebe olumlu mesajlar vermesi ama gerçekçilikten kopmaması bizim ilk önerdiğimiz şeylerden.
04:58Daha sonrası için kişi özelinde burada yapılacak yardım herkes için farklıdır.
05:04Özellikle duyarlı kişilerde bunun tespit edilmesi ve önlemler alınması daha öncelikle geçmişte psikiyatrik öyküsü olanlarda, depresyon, travma geçmişi olanlarda, yaşlılarda, kadın cinsiyette, risk altındaki gruplarda yardım daha da önem kazanıyor.
05:21Ruh sağlığımızı en çok etkileyen, en çok olumlu yönde etkileyecek faktörler belki de ulaşabileceğimiz birinin olduğunu bilmek, şu an için güvende olduğumuzu bilmek, ters giden şeyler için çözüm ararken de yanımıza uzanacak bir el olduğunu, sosyal bir destek alabileceğimizi bilmek olacak gibi görünüyor.
05:38Sanal kumar bağımlılığı günümüzde kolay ulaşılabilir olması, hızlı haz veren bir döngüsünün olması, zamandan ve mekandan bağımsız olarak insanların kolaylıkla sanal ortamdan ulaşabiliyor olması nedeniyle yaygınlığı artan bir problem.
05:55Toplumun geneline yansımaya başlayan ve özellikle gençlerde giderek kullanımı artan bir bozuluk.
06:00Sanal kumar bağımlılığının ortaya çıkış nedeni öncelikle hızlı haz veriyor olması.
06:05Tıpkı diğer bağımlılıklarda olduğu gibi sanal kumar bağımlılığı da bir davranışsal bağımlılıktır ve diğer bağımlılıklarda olduğu gibi haz veren, hızlıca beynin kimyasal döngülerinde keyif verici etkisi nedeniyle yeniden oynamaya teşvik eden bir döngü.
06:21Hem hızlı kazanç sağlama umudu, hızlı sonuç elde etme, hızlı haz alma umudu hem de bir yandan dürtü denetiminin bir yerden sonra ortadan kalkması nedeniyle artık risk algısı azalıyor.
06:33Yapılan şey o kadar riskli görünmüyor ve kişi kendi davranışlar üzerindeki kontrolünü kaybederek tekrarlayan şekilde bu döngünün içine giriyor.
06:41Böylelikle de yavaş yavaş çoğunlukla da sinsi bir şekilde ilerleyen bir süreç ve bu kısır döngünün içine girilmiş oluyor.
06:49Sonrasında ise artık kişi bazen telafi amaçlı kaybını geri kazanmak, bazen de onun yarattığı sıkıntının, huzursuzluğun, depresif ruh halinin ya da kaygıların azalması amaçlı kumara daha çok başvurabiliyor.
07:04Haz veren kısma pozitif pekiştireç, sıkıntıdan kurtulmak için yapılan kısma da negatif pekiştireç diyoruz bağımlılık terminolojisinde.
07:10Her iki koldan da kişiyi bir kıskaca alıyor ve yavaş yavaş ciddi ekonomik kayıplar, ailevi, sosyal, akademik anlamda yaşanan zorluklara rağmen, iş gücü kaybına rağmen, finansal zorluklara, para kaybına, borç almalarına rağmen kişiler bu döngüden kurtulamıyorlar.
07:30Kurtulamıyorlar ve en son sanal kumar bağımlılığının içinde kendini buluyorlar.
07:34Kişide sanal kumar bağımlılığının olduğunun anlaşılması için bir takım belirtiler var.
07:39Öncelikle planlamandan daha fazla oynamak, kişiye engel olamadığı şekilde tekrar tekrar bırakmayı denemesine rağmen kendini bu sanal kumar oyunlarının başında buluyor ise,
07:50diğer taraftan diğer haz aldığı aktiviteler azaldı ve tüm yatırımını bu alanda yapmaya başladı ise,
07:56iş gücü kaybı, ailede statü kaybı, sosyal ortamlardan izole olmaya başlama gibi günlük hayat kalitesini bozan belirtilere rağmen oynamaya devam ediyor ise,
08:07tekrarlayan kayıp, risklere rağmen bundan kurtulamıyorsa ve artık depresyon, ansiyeti, uyku bozuklukları gibi fiziksel etkilerine rağmen, ruhsal zorlanmalara rağmen bu dönemin içindeyse,
08:19kişi kuvvetle muhtemel kumar bağımlısı oldu demektir.
08:23Bu sanal kumar oynamanın miktarı veya süresi yok tanı kriterleri arasında.
08:29Burada en önemli olan vurgu, tekrarlayan şekilde engel olunamayan bir biçimde yineleyici olarak bu dönemleri yaşaması kişinin.
08:37Peki kumar bağımlılığından kurtulmak için neler yapabiliriz?
08:41Bu noktada hem profesyonel destek almak, hem kişinin hayat tarzıyla ilgili değişiklikler yapması,
08:47hem de sosyal ve ailevi desteğin alınması önemli.
08:50Üçü bir araya geldiğinde başarılı sonuçlar alınması daha muhtemel.
08:54Tedavi kısmında bizim sıklıkla uyguladığımız yöntemler psikoterapiler.
09:05baş etme becerilerinin arttırılması, hayatın diğer alanlarına yatırım yaparak
09:09o alanlardan verim alacağı bir ortam sunulmasını sağlanması terapide ilk hedefler oluyor.
09:15İlaç tedavileri çoğunlukla şart değil ama kimi durumlarda o kaygı ve depresif ruh halini bastırmada
09:21ya da kimi özel kişilerde tekrarlayıcı, o dürtüsel oynama devam ediyorsa
09:27o dürtü denetimini sağlamada yardımına başvurduğumuz kimyasal ajanlarda var.
09:32İlaç tedavilerini bu nedenle kullanabiliyoruz.
09:34Kişinin yapacakları öncelikle bu döngünün farkına varmak.
09:39Farkına vardıktan sonra da önemli bir alışkanlık değişikliğine gitmesi gerekiyor.
09:44Ulaşımın engellenmesi ilk aşamada yapılacak şeyler olabilir.
09:48Sosyal ağlara ulaşabileceği internet imkanlarının kısıtlanması gibi.
09:52Onun için hatırlatıcı olan arkadaş ortamları veya çevresel diğer faktörlerin tamamından uzak kalmak bir yöntem olabilir.
10:01İkincisi ailenin ve çevrenin desteğinin bu konuda sağlanması önemli.
10:08Aileler genellikle bu dönemde ciddi bir hayal kırıklığı içinde suçlayıcı olabiliyorlar.
10:14Destek olmaktan öte süreci zorlaştıran ve baltalayan bir unsur haline gelebiliyor.
10:18Burada kişinin yaptıklarının değil ancak kendisinin kabul göreceğini ve bu süreçte birlikte ilerleyeceğini bilinmesi önemli.
10:30Sosyal desteğin sağlandığı, kişinin tedbirlerini aldığı ve profesyonel desteğin sağlandığı bu ortamda da eninde sonunda bu durumla baş etmek mümkün.
10:38Diğer bağımlılıklarda olduğu gibi sanal bağımlılıklardan da kurtulabiliyoruz.
İlk yorumu siz yapın