- 2 gün önce
Kategori
🛠️
Yaşam tarzıDöküm
00:00Efendim merhabalar. Beyaz TV geçmişe yürüyen adam programına hoş geldiniz.
00:07Bugün sizlerle birlikte aslında geçtiğimiz günlerde iki bölüm olarak vermiş olduğumuz Üsküdar programının 3 ve 4. bölümü olacak.
00:18Bu hafta ve haftaya size anlatacaklarımız.
00:22Fakat vermiş olduğumuz Üsküdar sahil tarafıydı.
00:27Mihrimaz Sultan Camii'ydi. Mihrimaz Sultan'ın önündeki 3. Ahmet döneminde yapılan o meşhur meydan çeşmesiydi.
00:35Biz size oraları anlattık. Şimdi Üsküdar'ın içine doğru, Ahmediye Caddesi'ne doğru, yeni camiye doğru giriş yapacağız.
00:43Yani hiç sahil görmeyeceğiz bugün. Tamamen yukarılara ve içlere doğru gideceğiz.
00:50Üsküdar muhteşem bir şehir. Şehir mi? Ağzımdan mı kaçtı? Hayır.
00:57İstanbul'un yani Konstantinopol'ün karşısında bulunan farklı bir şehir ve adı da Skodro Pol.
01:06Yani Skodro askerlerinin kurmuş olduğu garnizon.
01:12Skutari. Skutari kelimesi, Skodro kelimesi.
01:17Aslında Roma İmparatorluğu zamanında bir askeri garnizonun adı.
01:25Bugün hala Üsküdar'la isim adaşı olan yerler var.
01:29Örnek mi? İşkodra. İşkodra kenti, Arnavutluk'ta bulunan İşkodra kenti Üsküdar'la aynı ismi taşımaktadır.
01:41Üsküdar, İşkodra. Bu yüzden burası Skodro Pol ya da Skutari İstanbul'un dışında.
01:49İstanbullular, Osmanlı Devleti döneminde başkentte yaşayan payitahtlılar yani dersadetliler yani sonuç itibariyle İstanbullular bu bölgeye, Üsküdar'a çok büyük bir hürmet ve özen gösteriyorlar.
02:06Zira burası Mekke'ye ve Medine'ye giden karanın başlamış olduğu bir yerdir.
02:13Yani buradan hiçbir şekilde bir gemiye binmeksizin yürüye yürüye Mekke'ye ve Medine'ye gidebilirsiniz.
02:22Zira biz şu an Anadolu yakasındayız.
02:25Zira biz şu an İstanbul'un Avrupa kıtası tarafında olan bölgesinin karşısındayız.
02:32Avrupa Eminönü Sirkeci. Burası Asya.
02:36Dolayısıyla Asya kıtasının başlangıç yeri olan Üsküdar, Mekke ve Medine'ye komşu olduğu için klasik Osmanlı mantığına göre Mekke'ye giden yol, Mekke'nin başlangıcı Üsküdar'dan başlamaktadır.
02:53Bu yüzden Üsküdar'da oturanlara Mekke'de, Medine'de oturuyorlarmış gibi hürmet gösteriyormuş.
03:00Osmanlı Devleti'nin klasik dönemleri.
03:04Bugün sizlerle Selman Ağa Camii'ni, bugün sizlerle Yeni Camii'yi Rabia Emetullah Gündüz Sultan diye bir sultanımız, babaannemiz var ki müthiş bir insan.
03:18Bugün sizlerle bu bölgeleri konuşacağız.
03:22Efendim Beyaz TV, Geçmişe Yürüyen Adam programı Üsküdar 3. bölümüyle başladı.
03:30Kalbimi acıtan, beni mutsuz eden yıllardayız.
03:46Takvimler 1919, Limni Adası'nın Mondoros Limanı'nda imzalanan ve ülkenin her metresini santim santim işgali açan Mondoros Ateşkes Antlaşması'ndan aylar sonra Üsküdar Meydanı'ndayız.
04:03Üsküdar sahile çıkan o hakimiyet-i milliye caddesinin sonlarına doğru bulunmaktayız.
04:11Bugün 2025 yılında Selman Ağa Camii böyle görülüyor.
04:15Fakat 1919 tarihinde yani işgalin başladığı gayri resmi biçimde başladığı ama resmi olarak henüz başlamadığı dönemlerde 1919 tarihinde hangi ay olduğu bilinmiyor.
04:31İlkbahar olsa gibi sanki kıyafetlerini anladığımız kadarıyla 1919'un Mustafa Kemal Paşa henüz bandırmayla Samsun'a çıkmış mıdır bilinmez.
04:42Bu diz muallak bir ifade var burada zira 1919 diyor o kadar başka bir şey yok.
04:49Sadece donelerden yola çıkarak ne olduğunu öğrenmeye çalışıyoruz.
04:53Selman Ağa Camii harap ve çok kötü durumda yanında bir bina var.
04:59Bu bina yıkılmış caddenin Harem Beylerbeyi Beykoz Altunizade Çamlıca yazan tabelaları var ya o tabelaların olduğu caddede başka bir bina.
05:11Ama şuralarda şu ağaçların olduğu yerlerde durun ben oraya geçeyim ve size orada anlatayım.
05:19Şurada yani binalar ve binaların saçakları çatıların görüntüleri görülmekte 106 sene önce bugün insanların önümden sağımdan solumdan geçtiği herkesin bir işi var ve herkes bir yerlere gidiyor.
05:38Tam 106 sene önce tıpkı bugün insanların gittiği gibi sağımdan solumdan insanlar geçiyor tek bir farkla insanların kıyafetleri tamamen değişti.
05:51Yani 106 sene önce fesk yiyen insanlar sarık takan insanlar bugün fesk takmıyorlar sarık takmıyorlar.
06:01Selman Ağa Camii 106 sene önce harabe görülüyor.
06:06Minaresi bile yıkılmış.
06:09Muhtemelen benim tahminim üzerinde bir çalışma yok.
06:14Net bir şey söyleyemem.
06:15Fakat benim tahminim 1894 yılında İstanbul'u çok ciddi anlamda yıkan Abdülhamit Han dönemi depreminde muhtemelen yıkıldı ve üzerinden 23-24 sene geçmesine rağmen hala minare yapılamadı.
06:33Çok mümkündür.
06:34İstanbul'un muhtelif yerlerinde biz bu tür şeyleri çok fazla görüyoruz.
06:3920 yıldır harap olan bir minare mi olur elbette olur 100 yıl harap kalmış yapılar gördük biz fotoğraflarda ve resimlerde.
06:49Depremde yıkıldığını tahmin ettiğimiz minare çok şükür ki bugün vakıfların yapmış olduğu çalışmalarla düzelmiş durumda.
06:58Selman Ağa Camii bir meydan cami olarak kalıyor.
07:02Arkada iki minaresiyle birlikte Mihrumaz Sultan Camii var.
07:06Mihrumaz Sultan Camii Kanuni Sultan Süleyman Han'ın kızı Rüstem Paşa'nın hanımı ve 5 tane çocuğu hatta 7 tane çocuğu olan Kanuni Sultan Süleyman Han'ın iki kızından birisidir.
07:21Bir dakika filmlerde hikayelerde konuşmalarda biz Kanuni'nin sadece bir tane kızı olduğunu onunla Mihrumaz Sultan olduğunu biliyoruz değil mi?
07:32Hayır. Kanuni Sultan Süleyman Han'ın Hürrem Sultan'dan olma bir çocuğu bir kızı var.
07:40Beş çocuğu var içinden bir kız.
07:44Bir de Mahidevran Sultan'dan olma iki tane çocuğu var.
07:48Biri Şehzade Mustafa diğeri ise Raziye.
07:52Tasasız Raziye ismiyle bilinir.
07:54Saraydan elin eteğini çekmiştir ve amcası Beşiktaşlı Yahya Efendi'nin dergahına kapılanmıştır.
08:02Bugün Yahya Efendi ile yan yana yatmaktadır.
08:05Bugün giderseniz eğer Yıldızlar Yahya Efendi'nin türbesine orada amcasıyla yan yana yatan Kanuni'nin kızını Raziye'yi görürsünüz.
08:15Niye anlattın bunu?
08:16İşte arkamda 1548 tarihinde Mimar Sinan tarafından yapılan Mihrumaz Sultan Camii'ni görüyoruz.
08:25İstanbul'a iki taraftan girilir ya da çıkılır.
08:29Üsküdar'dan girersen Edirnekapı'dan çıkarsın.
08:33Edirnekapı'dan girersen Üsküdar'dan çıkarsın.
08:37Hem girişinde hem çıkışında nereden bakarsan bak.
08:41Mihrumaz Sultan'la İstanbul'a girersin.
08:44Zira İstanbul'un bir girişi olan Edirnekapı'da Mihrumaz Sultan Camii var.
08:50İstanbul'un diğer girişi olan Üsküdar'da diğer Mihrumaz Sultan Camii var.
08:56Muhteşem bir anekdot.
08:58İstanbul'a Mihrumaz Sultan'la girilir.
09:00İşte 1919 tarihinde tam olarak kameraman kardeşlerim Oğuzhan ve Murat'ın bulunmuş olduğu yerde bulunan fotoğraf ustası
09:10bir fotoğraf çekmiş yarım minareli Selman Ağa Camii.
09:15Şu an çocukların koştuğu, martıların bulunduğu, güvercinlerin bulunduğu, bir hanımefendinin yürüdüğü o boşlukta ise başka bir bina bulunmakta.
09:25Burada bir bina var.
09:26Buralarda da binalar var.
09:28Tam olarak trafik tabelalarının olduğu yerde yolu kesen bir bina var.
09:34Zaten biz biliyoruz.
09:36Burada büyük bir cadde var.
09:39Zaten siz şu an detay olarak bu caddeyi şu an görüyorsunuz.
09:44Bu caddenin bulunduğu yerde aslında sokaklar vardı, evler vardı, mahalleler vardı.
09:501950-60 sürecinde İstanbul'un yeniden dizayn olduğu ve restorasyondan geçirildiği 1950-60 sürecinde buradaki sokaklar, mahalleler yıkıldı ve bomboş bir yol açıldı.
10:07Gidiş gidi sağlansın diye.
10:09O tarihlerde çok fazla yol açıldı.
10:12Geniş açıldı.
10:14İsraf mı?
10:15Zinhar değil.
10:16Bugün bu yol sığmıyor bile.
10:19Siz zaten şu an detaylarda görüyorsunuz.
10:22Binalar yıkıldı.
10:24Sokaklar yıkıldı.
10:25Caddeler açıldı.
10:27Selman Ağa caminin olmayan yapısı, harap olan yapısı tamir edildi.
10:35Yani Üsküdar 1919'dan bugüne bambaşka bir hal aldı.
10:40Ha bu arada Selman Ağa kim?
10:43Cevap.
10:44Selman Ağa Sultan Beyazıt devrinde Topkapı Sarayı'nın Bab-ı Humayun, Bab-ı Sa'de, Bab-ı Selam kapılarından birinin ağasıydı.
10:54Bir rüşvete karıştı adı ve idam edildi.
10:57İdam edilen Selman Ağa'nın yaptırmış olduğu camiyi görüyoruz.
11:01Şimdi bir dakika.
11:03Arkamızda bir cami var.
11:05Yanımızda bir cami var.
11:06Şimdi ben yer değiştireceğim, o tarafa doğru geçeceğim ve kameraman kardeşim de o tarafa doğru gösterecek.
11:15Orada da bir cami var.
11:17Şimdi ben o tarafa doğru geçiyorum.
11:19Haydi siz de gelin.
11:21Burada da Rabia Emetulnak Gündüz Sultan tarafından yaptırılan Üsküdar Yeni Camii var.
11:28Yeni Valide Sultan Camii var.
11:30Validelerin eskisi yenisi mi olur?
11:32Tabii ki olur.
11:33Nurbanu Sultan Valide-i Atik'tir.
11:35Eski Validedir.
11:37Top taşında.
11:39Rabia Emetulnak Gündüz Sultan da yeni Validedir.
11:43Genç olan Validedir.
11:44Yeni Validedir.
11:45Şimdi bakın burada bir tane cami var.
11:48Şimdi dönüyorum bu tarafa ve resmin aslına geliyorum.
11:52Burada bir tane cami var.
11:55Arkamızda bir tane cami var.
11:56Bu kadar cami israf değil mi?
12:00Cevap veriyorum.
12:01Tek başına ve yalnızca cami olarak mevzuyu görürseniz evet israf.
12:07Ancak bu camilerin yanında medreseler var.
12:11Sıbyan mektepleri var.
12:13Darüşşifalar var.
12:15Tabhaneler var.
12:16Hanlar var.
12:17Hamamlar var.
12:18Kervansaraylar var.
12:20Dolayısıyla siz buna üç cami olarak bakmayın.
12:23Siz buna yan yana ve Üsküdar'ı tamamen süsleyen üç tane külli olarak bakın.
12:29Üç tane hastane, iki tane medrese, iki tane sıbyan mektebi, iki tane hamam, bir tane aşevi, iki tane mutfak olarak düşünürseniz bu bölgeye hizmet veren bir yapılar kompleksi olduğunu görürsünüz.
12:48Yapandan da yaptırandan da Allah milyon kere razı olsun.
12:53Şimdi gelelim mi fotoğrafın orijinaline çocuk mutluluğuyla çocuk şakırdamalarıyla bir program sunuyoruz.
13:02Ne kadar güzel.
13:03Efendim takvimler 1919'u göstermekte.
13:07İşgal yılları gayri resmi başladı ama fiilen başlamadı.
13:11İşgal gemileri boğazda demir attılar.
13:14Yani sizin şu an fotoğrafta gördüğünüz 1910'un 1906 yıl önce fotoğrafta gördüğünüz şuralardaki insanlar
13:23biraz daha yürüseler 100 metre ileride düşman gemilerini görecekler.
13:32İşgal kuvvetlerinin gemilerini görecekler.
13:35Allah bir daha bu millete, Allah bir daha bu topraklara, Allah bir daha bu devlete boğazlarında düşman gemileri göstermesin.
13:44106 sene önce fotoğraflarda mazi ve acı bir hatıra olarak kalmaya devam etsinler.
13:52Buralarda insanlar gidiyor.
13:54Yıkık ve harabe bir cami, yarım kalmış bir minare.
13:58Arkasında iki minareyle yeni valide cami efendim.
14:021919-2025 fotoğrafta sessizlik.
14:08Bugün kornalar.
14:10İkisinin arasında bir sürü şey değişti.
14:12106 yıl arayla aynı açıdan iki fotoğraf şu an karşınızda.
14:181919'un o kötü karanlık insanı üzen insanın kalbini böyle avucuna alıp
14:47sıkan sıkan bırakan acı fotoğrafları bıraktık.
14:51Ya ben sevmiyorum o 1919'ları, 1920'leri, 18'leri, o işgal yıllarını, düşman askerlerinin gösterilmesini falan.
15:00Bunlar gerçekten insanı mutlu eden görüntüler.
15:02Hadi gelin.
15:03106 yıl aradan sonra 75 yıl araya geçelim.
15:08Yani bir önceki fotoğraftan yaklaşık 30 yıl sonraya gelelim.
15:13İşte bu ya tam olarak anlatmaya çalıştığımız ve programlar boyunca sürekli söylediğimiz şey bu.
15:20Zaman makinesi efendim.
15:21Şu an siz beyaz TV ekranlarında geçmişe yürüyen adam programıyla bir zaman makinesine bindiniz.
15:29Dakikalar önce, saniyeler önce, 106 yıl öncesindeyken 75 yıl öncesine geçtik.
15:38Şimdi saniyeler sonra.
15:41Budur sanırım zaman makinesi.
15:43Eğer bu olmasa zaman makinesi ne?
15:45Onu da konuşalım.
15:46Efendim, 75 yıl öncesine gidiyoruz.
15:50Takvimler 1950.
15:52Eğer 14 Mayıs'tan öncesi ise tek partili CHP'nin yönettiği Türkiye.
15:58Yani İsmet İnönü'nün ülkesini göreceğiz.
16:02Eğer 14 Mayıs 1950'den sonra ise şu an gördüğünüz fotoğraf, o zaman da Adnan Menderes'in yönettiği Demokrat Partili Türkiye'yi göreceğiz.
16:14Fotoğrafların altlarında ve arkalarında tarih yazıyor.
16:20Ama ay ve gün yazmıyor.
16:21O yüzden biz bir yılın tamamını baz alarak konuşmamız gerekiyor.
16:26O yüzden bu da 1950.
16:29Arkamda bugün hala var olan Üsküdar Balıkçılar Çarşısı.
16:34Bugün burası hala Balıkçılar Çarşısı.
16:38Bugün hala misyonunu ve galiba vizyonunu değiştirmedi.
16:43Aynen duruyor.
16:44Efendim, 1950 yılında iki tane asker, 75 sene önce iki tane asker şu an abilerin yürüdüğü yolda ama ters istikamette çarşıya doğru geliyorlar.
16:58Yani sahilden, yani Mihirma Sultan Camii'nden, yani Selman Ağa Camii'nden, o meydandan demin konuştuk ya, o meydandan yürüdüler.
17:08Ve buradan durarak şu an kardeşimin yürüdüğü yoldan yürüyerek Balıkçılar Çarşısı'na doğru giriş yapıyor.
17:17İki asker görevliler mi, çarşı izinleri mi var bilmiyoruz.
17:22Eğer bu askerler çarşı izindeyse o halde bu fotoğrafın çekildiği gün pazar günü olmalı.
17:30Çünkü askerlerin dinlenme ve gezme günleri pazar.
17:34Şuralarda insanlar var ve bu insanlar alışveriş yapıyorlar ya da bugün olduğu gibi geziyorlar, bir yere gidiyorlar.
17:431950-75 yıl önce Balıkçılar Çarşısı'na giren yol aynı gibi fakat binalarda değişiklikler var.
17:54Yıkılan harabe kısımlar var, düzeltilenler var vs.
17:59O gün mü daha güzelmiş, bugün mü daha güzelmiş bilmiyorum ki.
18:04Belki de fotoğrafın renkli olmasından dolayı sanki bugünü daha güzel görüyor gibiyiz.
18:11Tamamen bilmiyorum, tahminlerde bulunuyorum.
18:16Fakat şuradaki askerler, ha bir şey söyleyeyim, tam o tarihlerde, bu fotoğrafın çekildiği tarihlerde Kore Savaşı var.
18:27Acaba bu askerler Kore Savaşı'na gittiler mi, gidecekler mi?
18:32Kore Savaşı hakkında düşünceler neler?
18:34Bakın bir fotoğraf bizi aldığı götürdüğü Kore'ye ve Kore Savaşı'na.
18:41Askerlerin yanı sıra insanlar yürüyorlar, balıkçılar pazarına, balıkçılar çarşısına giriş yapanlar, çıkış yapanlar.
18:5175 yıl sonra, 2025 yılında hiçbir şey değişmedi.
18:58Sadece insanların kıyafetleri değişti ama yine çarşıya insanlar giriyor, insanlar çıkıyor.
19:06Efendim 75 yıl ara ile 1950-2025, 75 yıl ara ile aynı açıdan çekilen iki farklı fotoğraf şu an karşınızda.
19:21Kanuni Sultan Süleyman Han'ın eşi Hürrem Sultan, oğlu 2. Selim'e, yani Hürrem Sultan, kendi evladı Selim'e.
19:51Osmanlı hareminden güzel bir cariye buldu, eğitti, yetiştirdi.
19:57Bildiği, öğrendiği tüm bilgileri ona verdi.
20:00Bu arada Hürrem ne biliyor ki?
20:03Sakın demeyin.
20:04Hürrem Arapça ve Farsça divan yazabilecek kadar edebiyata, Latince tercüme yapabilecek kadar da ve Rusça tercüme yapacak kadar da Avrupa dillerine hakim.
20:16Görgülü ve zarif bir hanımefendi bildiği her şeyi gelinim diyeceği, sonraki yıllarda oğlu ile evlendireceği Nurbanu Sultan'a öğretti.
20:28Nurbanu Sultan 1566-74 yılları arasında hüküm süren 2. Selim'in eşidir.
20:36Ardından tahta çıkan 3. Murat'ın da annesidir ve etkili bir hanımefendidir.
20:41Hürrem Sultan kadar olmasa da Osmanlı Sarayı'nda adı geçen namı olan hanım sultanlardan biridir.
20:50Nurbanu Sultan, ardından Handan Sultan, sonra Safiye Sultan, sonra Mahbeyker Kösem Sultan, sonra Hatice Turhan Sultan, sonra Rabia Emetulnak Gündüz Sultan vs.
21:03hanım sultanlar öyle gidecekler ileride.
21:081574 tarihinde Mimar Sinan tarafından Üsküdar Meydanı'na yeni camiyi, yeni valide camiini ya da Mihrumat Sultan Camii'ni geçtikten sonra
21:21artık Hakimiyeti Milliyet Caddesi'nin ortalarına doğru geldiğimizde ve o günkü Üsküdar Meydanı, Üsküdar'ın merkezine bir hamam yaptırdığı
21:30yüzyıllar boyunca bu hamama Üsküdar Büyük Hamamı ya da Valide-i Atik Hamamı dendi.
21:39Çünkü validedir Nurbanu Sultan, Murat'ın annesidir.
21:44Fakat bir yüzyıl sonra başka bir valide buraya başka bir eser yapacaktır.
21:50ve bu eseri yapan hanım da iki padişahın Üçüncü Ahmet'le İkinci Mustafa'nın annesi olduğu için
21:59ikinci bir valide sultan.
22:03Nerede? Göstereyim.
22:04Hemen şurada.
22:06Bakın ben şimdi oraya doğru gidiyorum.
22:09Bu da Yeni Valide Sultan Camii ve Külliyesi.
22:13Şimdi eski valide, yeni valide.
22:18Aralarında yüz küsur yıl var.
22:20Nasıl ayıracağız?
22:21Çok kolay.
22:22Şu an arkamda bulunan hamama ve hamamın külliyesine eski valide diyeceğiz.
22:29Yani Valide-i Atik diyeceğiz.
22:31Ona ise yeni valide diyeceğiz.
22:34Bu kadar basit.
22:35Yani Valide-i Cedid Camii diyeceğiz.
22:37Bu hamam büyük hamam olarak yüzyıllar boyunca halka hizmet verdi.
22:45Fakat 18. yüzyıldan sonra önünden geçen Çavuş Deresi suyu azalınca su, hamamda su malum, elzemdir olmazsa olmaz.
22:57Bölgedeki su azalınca tıpkı Cağaloğlu hamamının yasaklanması gibi 1770'li yıllarda hamam yasaklandı ve gelir getirmiyor diye vakıf olma özelliğini kaybetti.
23:15Artık özel insanlara, özel mülkiyetlere hakimdi.
23:191800'lerden 1917'ye kadar muhtelif kişilerin arasında el değiştirdi, boş kaldı, depo oldu, pek çok şeyin deposu oldu.
23:331917 yılından sonra bir yangın geçirdi.
23:36Sonra yine restorasyon.
23:381959 yılında, bakın şurada bir cadde var.
23:42Bu cadde geçirilirken size zaten birazdan göstereceğim.
23:49Giyinme kısmı, yani hamamın bir sıcaklık kısmı vardır.
23:53Bir de soğukluk kısmı vardır ya.
23:55Heh, birazdan göreceksiniz.
23:58Soğukluk kısmı yıkıldı.
24:01Cadde büyütülmesi için hamamın yarısına yakınlığı kesildi.
24:06Bir sonraki fotoğrafı anlatırken size bugün kesik olan kısımları da göstereceğim.
24:12O zaman daha anlaşılır olacak.
24:14Yani bu hamam aslında şu görüntüden bir çeyrek daha büyük.
24:20O çeyreği kesmişler, üzerinden cadde geçirmişler.
24:24O cadde şu an bu.
24:26Aslında yapıldığında, 1548'li yılında şu siyah kamyonetin ve arabaların geçtiği yerde hamam vardı.
24:37Hamamı kesince cadde oldu.
24:40Hamam bu kadar kaldı.
24:411960'lı yıllardan sonra tekrar el değiştirdi.
24:47Restorasyon yapıldı ve gelinlik çeyiz malzemelerinin satıldığı dükkanlar oldu.
24:53Daha dün, daha dün denecek kadar yakın bir zaman içerisinde burası aslında çeyiz malzemeleriydi.
25:02Bugün sanat galerisi restora edildi ve bu hale getirildi.
25:06Sevgili dostlar, Üsküdar'a yolunu düştüğünde mutlak suretle buraya gelin, içeriği gezin.
25:14İçeride çeşitli alanlarda, çeşitli dönemlerde değişmek üzere fotoğraf ve sanat galerileri halka açık, ücretsiz.
25:24Lütfen gelin ve içeriği görün.
25:27Şimdi bizimle birlikte bir fotoğrafa daha gideceksiniz.
25:31Bu fotoğraf günümüzden çok önce yıkılmak üzere olduğu günler.
25:38Dedim ya 1959'da yol geçirildi ve yıkıldı.
25:42Hadi gelin o yıkıntı halini 1960'a, günümüzden 65 sene önceye gidelim.
25:50Ve o harap olan kısımları hep beraber görelim.
25:54Buyurun lütfen.
25:57Şu an bu hamamın yani Valide Atik yani Nurbanu Sultan yani az evvel gördüğümüz hamamın cadde kısmındayız.
26:19Dedim ya cadde için kestiler.
26:23Aslında şu an abiler hamamın içinde yürüyorlar.
26:26Ben zaten hamamın içindeyim.
26:29Bu cadde şu an görmüş olduğunuz bu yol hamam.
26:33İnsanlar hamamda yürüyorlar.
26:351959 tarihinde bu caddeyi büyütmek için, burası iki şerit, iki şerit, dört, bir de ortada beş şeritli bir yol.
26:46Bu yolu büyütmek ve genişletmek için soğukluk kısmını yıktılar dedim ya bakın yukarıya doğru burada bir alan vardı, bir bina vardı.
26:58Bu bina hamamın hamamın soğukluk kısmının içinde yani insanların giyindiği, kıyafetlerini bıraktığı ve içerideki teri, sildikleri yer.
27:09Bir de bu tarafa doğru gelirsek bu arada kameraman kardeşim Murat omzunda kamerayı taşıyor.
27:15Hamamın içinde yürüyoruz şu an.
27:18Herkes şu an hamamın içinde.
27:20Bakın madem yıktın bari tıraş et, bari düzenle bunu sakla.
27:27Saklamamışlar bile böyle kalmış.
27:30Burada da böyle bir anlaşılan o ki.
27:33Şimdi buradan bakıldığında, burada bir alan vardı ve bu alan odalar vardı.
27:41Mesela buradan şuraya doğru bakıldığında nasıl bir yıkıntı olduğunu, hamamın ne kadarını yıktıklarını,
27:501959 harabiyetinin ne derecede olduğunu çıplak gözle görebiliyoruz.
27:56Burası yıkılmış, orası yıkılmış.
27:59Demek ki şurası kapalı bir mekan ve kapalı mekanda insanlar giyiniyorlar.
28:07Az evvel işte bunu anlatmaya çalışmıştım.
28:09Şimdi elimizde bir fotoğraf var.
28:121959'da yıkılan bu hamamın 1960'daki halini göreceksiniz.
28:19Bunun için ben yine bu civarda olacağım.
28:22Ama kameraman kardeşim nerede olacak bilmiyorum.
28:25Zira onu göndereceğim yer caddenin ta ortası olacak.
28:31Orada nerede duracak ve nereden bana bakacak bilmiyorum.
28:35Allah yardım etsin Murat sana.
28:37Orada bir yer bulman lazım.
28:38Efendim şimdi sizi yepyeni bir fotoğrafla baş başa bırakacağım ama o baş başa da ben de varım.
28:46Beraber konuşalım.
28:47Haydi geçelim fotoğrafa.
28:48Evet 1960'a geldik.
29:03Yani hamamın yolu bozduğu gerekçesiyle cümlemi bir daha söyleyeyim mi?
29:11500 sene önce yapılan hamamın 1959'da yapılmıp planlanan yolu bozması gerekçesiyle hamam yıkıldı.
29:24Hamamın bir kısmı tıraş edildi.
29:27Az evvel tıraşlanmış kısımları gördük.
29:30İki tane kesilmiş tıraşlanmış yer vardı.
29:321959'daki bu yol 1960'daki fotoğraf görüldüğünde neler yapmış burada nelere sebebiyet vermiş görmekteyiz.
29:441960 yılı çekilen bir fotoğraf açısı bu değil.
29:49Yani üzgünüm bu değil.
29:51Öyle bir yerdeyim ki ben şu an caddeye çıktım.
29:55Peki bana arabaların çarpma ihtimali var mı?
29:58Yok.
29:58Neden?
29:59Çünkü iki şeritli bu yol yarım şerit olmuş.
30:04Abartmıyorum.
30:05Yarım şerit olmuş.
30:07İki tane araç park etmiş.
30:10Otobüs geçemiyor.
30:12İnanılmaz bir yer.
30:14Resmen otopark haline dönmüş.
30:16Bu yüzden size bu açıyı doğru düzgün bir biçimde veremem.
30:22Hatta açı da bazen bozuluyor.
30:24Vallahi böyle gelip görmeniz lazım.
30:28Çıplak gözle bu fotoğrafa bakmanız lazım.
30:31Aksi halde böyle bizim size anlatmamızla yarım yamalak olur.
30:36Her yerimizde önümüzde arkamızda sağımızda solumuzda arabalar bulunmakta.
30:42Açı o yüzden tutturulamıyor.
30:44Açının fotoğrafın çekildiği yerde bugün arabalar park etmiş.
30:48Önünden arabalar geçiyor ve reklam panoları var.
30:51Fakat ben size bir şey söyleyeceğim.
30:54Bakın şimdi 1960 yılındaki fotoğrafta iki tane kesik var.
30:59Çok net değil mi?
31:00Belli oluyor.
31:01İki tane kesik.
31:02Bakın iki tane kesik.
31:04Birisi şurada.
31:06Birisi hemen ağacın yanında.
31:08Hala bulunmakta.
31:10Bu kesiğin yan tarafında bir tane daha var.
31:131960'daki fotoğraflarda kubbeler var.
31:18İki tane kubbe.
31:20Bugün otobüs geçtiğinde göreceksiniz ki kubbeler yok.
31:26Kubbeler kimi rahatsız etti?
31:28Kubbeler neyi rahatsız etti de kubbeleri yıktılar bilmiyorum.
31:32Ama 1960'da günümüzden 65 sene önceki fotoğrafta kubbeler varken bugün kubbeler yok.
31:43Enteresan.
31:45İki tane hamam.
31:46Çifte hamamlar deniyor buna.
31:48Bir tanesinde erkekler, bir tanesinde hanımlar yıkanıyor.
31:53Arasında büyük bir duvar.
31:55Bırakınız birbirini görmeyi.
31:58Birbirlerinin seslerini dahi duymuyorlar.
32:01Çifte hamamlar Osmanlı Devleti'nde kadını evden çıkartmak, kadını topluma karıştırmak,
32:09kadını sosyalleştirmek için toplantı yapsınlar, sohbet etsinler, şarkılar, türküler eğlensinler diye
32:17Adile Naşitli, Şener Şenli, Ayşen Gurudalı eski Osmanlı filmlerine bakarsak
32:24Eski Osmanlı hamamları biraz farklı ve kadını önceliyor, kadını anlatıyor.
32:32Peki bir dakika.
32:33Ben dakikalardır size kadın dedim, hamam dedim.
32:37E ne var bunda bu kadar avartacak?
32:40En nihayetinde hamam yapmış işte ne olur ki?
32:44Ne olur demeyin.
32:45Osmanlı'nın kadınlara hamam yaptığı bu dönemlerde Avrupa'da örneğin Milano konsülünde,
32:57İtalya Milano'da büyük büyük papazlar, rahipler, kardinaller, patrikler, papalar, büyük din adamları
33:06Toplanır, konsüller yaparlardı.
33:09Mesela 1500'lü yıllarda İtalya Milano'da yapılan Hristiyan konsülünde,
33:17Yani bu kadınlar hamamının yapıldığı dönemde, İtalya Milano'da yapılan konsülde tek bir gündem maddesi vardı.
33:27Ve o tek bir gündem maddesi bir hafta sürdü.
33:30Büyük büyük papazlar, rahipler, kardinaller, papalar, patrikler oturdular.
33:36Tek bir gündem maddesini konuştular.
33:39O gündem maddesi, kadının ruhu var mıdır?
33:44Kadının ruhunun olup olmadığı bir hafta boyunca, erkeklerin gündeminde olduğu günlerde,
33:52Osmanlı kadına hamam yapmış.
33:54Aradaki farkı, dedelerimin, başkalarının dedeleriyle arasındaki farkı anlatabiliyor muyum?
34:04Ne oldu peki sonra konsül?
34:06Ne çıkmıştır merak ediyor musunuz?
34:08Hemen söyleyeyim.
34:09Kadının ruhu var mıdır?
34:11Konuşulduğu konsülde şöyle bir karar çıktı.
34:15Tavuk nasıl kanatlı ama kuş değil, kadın da insana benziyor ama insan değil.
34:25Kadının insan olup olmadığının konuşulduğu günlerde sizin atanız, bizim atamız kadınları hamam yapmış.
34:34Arasındaki en temel fark bu.
34:36Efendim 1960'a geri dönelim, bırakalım 1500'lü yılların karanlık Avrupa orta çağını.
34:431960'lara gelelim, yol açılmış.
34:46Şu an araçların park ettiği yerde büyük insanların geçtiği yeşillikli yayalar, yıkıntı, harabe,
34:56iki tane bugün olmayan kubbe, efendim üzerinden geçen 65 yıl,
35:01aynı açıya benzeyen farklı bir açı, iki fotoğraf şu an karşınızda.
35:08Fatih Sultan Mehmet Han, yaşadığı dönemde belki de dünyanın en iyi eğitimini
35:35ve belki de dünyanın en iyi hocalarından alan insanlığı.
35:40Molla İshaklar, Molla Ayaslar, Molla Lütfiler, Akşemsettinler, Molla Feneriler, Molla Güraniler biliriz.
35:49Hızır Bey'i de biliriz değil mi?
35:51Matematik ve fıkıh hocası.
35:53Fıkıh yani hukuk hocası.
35:56Hepsini biliriz.
35:58Bir isim vereceğim, onu bilir miyiz?
36:00İtalyalı, Vatikan kütüphanelerinde memurken 2. Murat tarafından,
36:05Fatih Sultan Mehmet Han'ın hocası Murat tarafından özel bir davet ve rica ile
36:10Osmanlı topraklarına davet edilen Anconalı Kriyako'yu biliyor muyuz?
36:16Ancona, İtalya'nın kuzey doğusunda bulunan Ceneviz bölgesine yakın bir sahil kasabasıdır.
36:23Anconalı Kriyako'dan İtalyanca ve Latince dersleri gördü.
36:287 dil bildiğini söylüyor.
36:30O günün tarihçisi olan Krutovilos.
36:33Andronikos'ta birçok Avrupa dili bilir der.
36:37Roma tarihi kitaplarında bunu söylerler.
36:40Fatih Sultan Mehmet Han'ın Hızır Bey isminde fıkıh ve matematik hocası var demiştim.
36:46Ayasofya Camii'nin 5 derecelik Mekke'den Kudüs'e doğru olan dönük kıblesini 5 derecelik bir sağa meylettirerek mihrap koyması
36:58ve Ayasofya Camii Şerifi'nin kıble yönünü değiştirmesiyle meşhurdur Hızır Bey.
37:06Çok sevdiği bu halk Hızır Bey'i.
37:08Bu yüzden Hızır Bey olan adını Hızır Aleyhisselam koydular.
37:12Ve Ayasofya'nın kıblesini Hızır Aleyhisselam çevirdi dediler.
37:18Halbuki bir Hızır çevirdi de Aleyhisselam olan Hızır değil, bey olan öğretmen Hızır, matematik hocası.
37:27İstanbul'un fethinden sonra Üsküdar bölgesinin adaletini, Üsküdar ilinin adaletini ve her şeyini Hızır Bey'e emanet etti.
37:36Ve arkamda görmüş olduğunuz mahkeme binası yapıldı.
37:40Eski mahkeme sokağı da tam olarak buradadır.
37:43Fatih Sultan Mehmet Han, hocası Hızır Bey'e Üsküdar'ı emanet etti.
37:49O günlerde Üsküdar kadılığı demek, Üsküdar valiliği demektir.
37:53Nereden baktığınıza bağlı kaymakamlığı demektir, Üsküdar emniyet müdürlüğü demektir.
37:58Bir il gibi düşünün ama ilçe gibi düşünmeyin.
38:00Üsküdar valiliği, Üsküdar il emniyet müdürlüğü, Üsküdar il belediye başkanlığı, Üsküdar il defterdarlığı, her şeyi ve herkes Hızır Bey'e bağlı.
38:12Buraların en büyüğü ve bir gün bir cami mimarı, Hristiyan bir inşaat mimarı Fatih Sultan Mehmet Han'dan davacı olur.
38:23Kolu kesilmiştir.
38:25Sultan Mehmet sonradan kendini de kabul ettiği bir biçimde öfkelenmiş.
38:30Öfkesine yenik düşmüş ve bir Hristiyan ustanın, mimarın elini kesmiştir.
38:36Bu durum Roma İmparatorluğunda, Fransa'da, Almanya'da, Macaristan'da, İspanya'da başka bir Avrupa ülkesinde olsa Avrupalı kral herhangi birinin kolunu kesse gıkını çıkartamaz.
38:51Gıkını çıkartıp hakkını arayamaz.
38:53A dediğinde sülalesi ortadan kalkar.
38:57Sülalesinin bulunduğu köyü kazır kral.
39:00İmparator, sen kimsin ve kime şikayet ediyorsun?
39:04Ama eğer söz konusu Osmanlıysa, adaletin, mülkün temeli olan Osmanlı ise Hızır Bey'e gelirler.
39:14Şikayet eder, kolumu kesti der.
39:16Hızır Bey, Fatih Sultan Mehmet Han'ın bulunduğu saraya bir celp gönderir.
39:23Mahkemeye çağrı kağıdı.
39:25Fatih Sultan Mehmet Han yazmaz.
39:28Sultan yazmaz.
39:31Hükümdar yazmaz.
39:33Padişah yazmaz.
39:35Kimdir o celbin muhatabı?
39:38Murat'ın oğlu Mehmet'tir.
39:40Derler ki gel bakalım mahkemede seninle konuşmamız lazım.
39:45Mahkemeye gelir.
39:47Arkamda gördüğünüz mahkemeye gelir.
39:49Burada önce o Hristiyan mimar dinlenir.
39:53Hemen yanında ayakta oturarak ifade vermek ister Fatih.
39:59Hızır Bey der ki Murat'ın oğlu Mehmet ayakta dur.
40:02Ayakta dur ve Hristiyan'ın yanında dur.
40:07Yanında durur.
40:09Elini de böyle yapar.
40:11Çünkü orada mahkemenin önünde Sultan Mehmet değildir.
40:15Murat'ın oğlu Mehmet'tir.
40:18Mimar anlatır.
40:19Sultan Mehmet anlatır.
40:21Hızır Bey karar verir.
40:23Kısasta hayır vardır.
40:25Adamın kolunu kestin.
40:27Şeriata göre senin de kolunu kesilmesi gerekiyor.
40:30Cellatlar baltayı hazırlarken, cilalarlarken ve Sultan Mehmet Han kendi memuru azlettim seni kadılıktan dese
40:39kovulacak olan kendi memuru Hızır Bey'in vermiş olduğu karara garip bakar.
40:45Yapacak bir şey yoktur.
40:46Zira şeriatın kestiği parmak artık kesilecektir.
40:51Fakat araya Zanus Mehmet Paşa girer.
40:53Mimara bir takım telkinlerde bulunur.
40:56Ona aklında geçemeyeceği kadar bol sıfırlı paralar teklif eder.
41:02Senin der kolun kesildi.
41:04Ama gel senin çoluğunu çocuğunu, hanımını, evini, barkını mamur edelim.
41:09Bir mülk bırakalım yedi torunun, yedi kök torunun rahat etsin der.
41:15Adam koluna bakar, zaten kesilmiştir.
41:18Vaade bakar ama vazgeçersem davamdan çocuklarım kurtulacak, çok zengin olacağız der.
41:24Ve davasından vazgeçer.
41:26Ve gerçekten de çok zengin bir biçimde aile, çocukları, hepsi beraber hayatlarının sonuna kadar mutlu yaşarlar.
41:35Adalet mülkün temelidir değil mi?
41:38Fatih Sultan Mehmet Han, üç tane çocuğu vardır.
41:41Sultan Beyazıt, Mustafa ve Cem Sultan.
41:43Mustafa Cem Sultan ve Beyazıt'ı yanına çağırır ve der ki,
41:48Tursun Bey vardır Fatih'in arkadaşı ve tarihçesi.
41:53Tarihi Ebu'l Feth de şöyle söyler.
41:56Tarihi Ebu'l Feth de bir kitaptır.
41:58Şöyle söyler.
41:59Cihan hükümdarı Fatih, oğulları yanına çağırdı ve dedi ki, evlatlarım, ülkeler ve topraklar kılıçla fethedilir.
42:09Ama unutmayın, kılıçla fethedilen topraklar adaletle yönetilir.
42:14Adil olmayan hükümdarın karşısında gariban, mazlum halk değil, Allah vardır.
42:22Allah'ı karşınıza almayın.
42:24Allah'ı kendinize düşman etmeyin.
42:27Allah'la düşman olan bertaraf olur, parçalanır.
42:31Adaletsiz yönetimin karşısında Allah vardır ve siz adalet mülkün temelidir diyen hükümdarlar olun der Sultan Mehmet.
42:41Arkamda görmüş olduğunuz yapı bize Osmanlı adaletini, arkamda görmüş olduğunuz yapı bize altı yüz küsur yıl bir devlet nasıl ayakta dururun izahını vermektedir.
42:54Efendim gelin, buralara gelin ve buraları mahalle aralarında, otoparkların aralarında, kahvehanelerin aralarında kalmış olan tarihe siz şahitlik yapın.
43:06Efendim gelin bir pazar gününüzü burada geçirmiş olduğunuz, yani burada gezeceksiniz ya, durun gezmeyin bir dakika.
43:17Saat 12'de Beyaz TV'de yayınlanan Geçmişe Yürüyen Adam programını izleyin.
43:26Saat 1'de yola çıkın ve buralara gelin, buraları gezin.
43:31Bizim anlattığımız bilgiler doğrultusunda tarihte yolculuk yapın.
43:37Sevgili dostlar, bir programın daha sonuna geldik.
43:40Bugün eskiden geçmişte yaptığımız Üsküdar Sahil programının yanına üçüncüsünü ekledik.
43:49Allah fırsat ve ruhsat verirse haftaya nasıl ki İstanbul'da bayrak diktiği iddia edilen bir Ulubatlı Hasan var.
43:58Ulubatlı Hasan diye biri var mı, yok mu, bilmiyoruz.
44:01Yani biliyoruz da bu programda onu anlatmayacağız.
44:05Bir sonraki programda Ulubatlı Hasan var mı ve Bağdat'ın Ulubatlı Hasan'ı, Bağdat'ın Irak, Bağdat'ın Alemdar'ı, Sancak diken adamı Ahmet Ağa'nın huzuruna gideceğiz.
44:21Ve orada size 4. Murat'ı, Evliya Çelebi'yi, Lagari Hasan Çelebi'yi ve Alemdar Ahmet Ağa'yı konuşacağız.
44:29Allah fırsat ve ruhsat versin.
44:32Haftaya Üsküdar 4 ile buluşalım.
44:35Allah'a emanet olun.
Önerilen
44:54
|
Sıradaki
46:39
41:11
46:22
40:39
39:28
43:33
40:57
44:10
37:13
43:56
41:57
44:57
42:33
45:39
37:30
46:11
41:03
44:40
35:19
42:43
38:34
37:36
34:32
33:47
İlk yorumu siz yapın