00:00Pag-audit sa mga farm-to-market road projects,
00:03ating tatalakayin kasama si Assistant Secretary Arnel de Mesa,
00:07ang tagapagsalita ng Department of Agriculture.
00:10Asik Arnel, magandang tanghali po at welcome sa Bagong Pilipinas ngayon.
00:15Hi, magandang tanghali po. Magandang tanghali po sa lahat ng taga-survival.
00:20Asik Arnel, ayan po.
00:22Yes po, magandang tanghali po sa lahat ng taga-survival.
00:31Hi po, si Arnel.
00:32Sir, una po sa lahat, ano po ba yung dahilan ng malawakang audit na ipinag-utos ng DA
00:36sa lahat ng farm-to-market road projects mula 2021 hanggang 2025?
00:43Bonsod na rin po ito, USEC, ng mga utos ng ating Pangulo ng investigasyon
00:49sa mga infrastructure projects dito po sa flood control,
00:54ay minabuti na rin po ng ating kalihim na simulan na rin po yung audit
00:58ng mga existing infrastructure projects ng DA
01:01at inuna nga po rito sa farm-to-market roads
01:05magmula po nung itinayon ng 2021 hanggang 2025.
01:12Asik, nasimula na po ba ito at kailan po ang target ng pagkompleto sa buong proseso?
01:20Asik, Joey, nag-start na yung ating audit, ongoing na ito ngayon,
01:24at ay nasahang matapos ito bago matapos din ang taong kasalukuyan.
01:31Asik, sa inyong pagsusuri, may mga nakikita o natukoy na ba kayong anomalya
01:35o irregularidad sa mga farm-to-market road projects na na-implement na mula 2021?
01:40Sa mga ongoing audits, kagaya na rin ang nabalita ni Secretary Kiko
01:47dun sa mga paunan niyang interview,
01:50meron ng mga natutukoy na posibleng may problema
01:53kaya pinakilos na rin niya yung ating Bureau of Agriculture and Fisherage Engineering
01:58na talagang magkaroon ng mabusising inventaryo at audit
02:05nitong mga farm-to-market roads.
02:07Asik, maaari niya po bang ipaliwanag kung paano po isinasagawa yung audit
02:12kung ang proyekto ay kinokomisyon at ipinapatupad ng DPWH
02:16at DA naman po ang nag-a-identify at nag-validate po ng mga FMR projects?
02:22Tama po yun. Sa ngayon kasi sa sistema ng implementasyon
02:28ng farm-to-market roads, ang responsibilidad po ng kagawaran ng VA
02:33ay kami po ang nag-a-identify at nag-va-validate
02:37ng mga farm-to-market roads.
02:39Pero yung actual po na implementasyon
02:42magmula po sa bidding, commissioning at saka sa implementation nga po
02:47nitong mga proyekto na ito ay sa Department of Public Works and Highways.
02:51So, kaya po talagang minabuti ni Secretary Kiko
02:55na i-audit itong mga proyekto na ito.
02:58Bagamat ang responsibilidad ng DA
03:02ay identification at validation lamang,
03:06ito po ay pumapasok pa rin sa pondo ng Department of Agriculture
03:10sa general appropriation sa ato.
03:13Asik, sakali pong may matuklasan na maanumalyang proyekto
03:18pagkatapos po ng audit ninyo,
03:20ano po yung magiging hakbang ng DA,
03:23ibibigay ba ang findings sa ICI halimbawa?
03:28Possible yun, Asik Joey, na ibigay sa ICI
03:31at of course, Office of the President,
03:34at i-report ito kung meron mang makita talaga
03:37na mga findings, whether good or negative dito sa audit,
03:41the whole report shall be submitted
03:43to the Office of the President
03:45and is necessary sa ICI then.
03:47Asik, sa ulat po, target ng pamahalaan
03:51ng 131 km na farm-to-market roads
03:54pero 70,000 km pa lang ang natatapos.
03:57Paano po ninyo haharapin kung yung mga ganito kalaking kakulangan?
04:01Asik, talagang ano to, problema ito ng budget,
04:08kagaya ngayong taon nga,
04:10ang proposal namin sa NEP for 2026 ay 25 billion,
04:16pero yung naisama lamang ay 16 billion.
04:19Alam natin na 15 million yung cost per unit kilometer,
04:23kaya kailangan talaga natin ng additional resources
04:26at napaka-importante ng connectivity.
04:30Itong mga farm-to-market roads,
04:31normally na sa mga far-flung areas,
04:34at kinakailangan talaga.
04:36Isa ito yung sa mga priority projects natin sa ngayon.
04:39Asik Arnel, ano po ba ang mekanismo
04:41o pamantayan ng DA sa pagpili kung saan itatayo ang mga FMR
04:45para masiguro na tunay na makikinabang ang ating mga magsasaka?
04:51Meron po tayong tinatawag na mga criteria
04:54para masigurado na yung mga FMR
04:56ay priority natin for implementation.
05:00Una-una, dapat ito ay nasa mga production areas natin,
05:04whether yan ay sa rice, sa corn, or sa high value.
05:07Pangalawa, dapat po ito ay pumukonekta
05:10dun sa mga existing roads.
05:12So, hindi dapat na yung FMR ay nakalutang lamang
05:16at hindi ko konekta sa mga existing,
05:18whether yan ay national, provincial, or municipal roads.
05:22At pangatlo, dapat ito po ay kasama dun sa tinatawag natin
05:26na FMR network plan na naaprubahan na
05:30at ito ay nasa ating database system.
05:34Asik, nabanggit nyo na 16 million lamang po yung budget for 2026
05:40for farm-to-market roads, 16 billion.
05:43So, ano po yung magiging strategy ng DA
05:46para ma-maximize po yung budget na ito
05:48given na bumaba siya sa unang hiniling ninyo?
05:53Asik, Joey, importante na ito,
05:55makipag-coordinate tayo sa Kongreso at sa Senado
05:58para mag-check na alimbang lugar talaga yung mas nangangailangan ng FMR
06:03at mas malaki yung contribution doon sa productivity
06:06and connectivity ng ating production areas,
06:11lalo na sa mga kanayunan.
06:13Asik, mula po sa DA,
06:15ano po ang rekomendasyon nyo sa Kongreso
06:17tungkol sa pagkakaroon ng batas
06:18na magtatakda ng priority list para sa FMR projects
06:22tsaka paano makatutulong ito sa mas maayos
06:24at sistematikong pagpapatayo ng mga daan?
06:27Dahil nga nagkakaroon tayo pagminsan
06:30ng problema na nawawala yung budget yearly sa FMR
06:35tapos nagkakaroon din ng insertion
06:37pagminsan may mga FMR na hindi na ba-validate
06:40at biglang pumapasok.
06:42Ang minumungkahin ni Secretary
06:44maging scientifico talaga
06:46yung paraan ng pagpili, pag-validate at pag-prioritize.
06:50Meron na kasi tayong naisagawa na FMR network plan nga
06:53at ito ay nai-report na sa ating Pangulo
06:56and hopefully through this scientific FMR network plan
07:01ang maging basis at maisabatas itong proseso na ito
07:04para masigurado natin na yung backlog na more than 60,000 kilometers
07:10ay maisaayos sa lalong madaling panahon
07:13at makinabangan ng ating mga magsasaka at maanginus.
07:17Sa tiyak na babantayan ng ating mga kababayan
07:21ng resulta ng audit na yan.
07:24Maraming salamat po sa inyong oras,
07:26Assistant Secretary Arnel De Mesa,
07:28ang tagapagsalita ng Department of Agriculture.
07:31Thank you, sir.
07:31Maraming salamat din po.
