_ روزشمار ایرانی معنادار _ رخدادهای مهم ایران و جهان _
سیزدهم خردادماه در ایران بیشتر به خاطر کسانی که در این روز درگذشته‌اند اهمیت دارد. در تاریخ معاصرمان مهدعلیا، مادر ناصرالدین‌شاه (۱۲۵۲)، امیر اکرم خویشاوند مادری رضاشاه که چهارراهی در تهران به نام اوست (۱۳۱۰) و افسر ارتش و مشاور معتمد رضا شاه بود و امام خمینی (۱۳۶۸) در این روز درگذشته‌اند. گذشته از این درگذشت‌ها، رخداد سرنوشت‌ساز و مهمی در این روز در ایران‌زمین رخ نداده است. در سطح جهانی اما این روز با درگیری‌ها و جنگ‌های فراوان همراه بوده که بخش عمده‌ی آن‌ها هم استعمارگرانه و زورگویانه بوده است. قدیمی‌ترینشان در سیزدهم خرداد ۳۵۰ میلادی رخ داد و آن زمانی بود که نِپوتیانوس ، که یکی از اعضای خاندان کنستانتین بود، ادعای تاج و تخت کرد و در رأس سپاهی از گلادیاتورها وارد رم شد و قدرت را برای مدتی کوتاه به دست گرفت. در ۱۲۶۴ واپسین نشانه‌های مقاومت سرخپوستانی که با مهاجمان سپیدپوست می‌جنگیدند در شمالی‌ترین نقاط این قاره فرو خفت. در سیزدهم خرداد این سال خرس بزرگ، رئیس قبیله‌ی کری، پس از شکست از پلیس دولتی کانادا ناگزیر به فرار شد. این واپسین درگیری نظامی در خاک کانادا بود. کمی بعدتر آمریکایی‌ها هم کشتار و پاکسازی جمعیت‌های سرخپوست را به پایان رساندند و بخشی از آن به خاطر قانون دفاع ملی بود که در همین روز در ۱۲۹۵ تصویب شد و ارتش این کشور را به ۴۵۰ هزار نفر افزایش داد. حدود یک قرن بعد که از بومیان جز شماری معدود باقی نمانده بود، وجدان جمعی فرزندان همین کشتارگران برانگیخته شد و در این راستا بود که در همین روز به سال ۱۳۷۱ دولت استرالیا حق بومیان این کشور بر زمین‌هایشان را به رسمیت شمرد، که البته دیگر در این مقطع شمار چندانی نداشتند. در ۱۳۹۱ هم حسنی مبارک که در جریان بهار عربی از قدرت افتاده بود، به حبس ابد محکوم شد. سیزدهم خرداد با جنگ‌ها و کشمکش‌های سیاسی نیز مصادف بوده است. در ۱۳۱۹ نیروی هوایی آلمان (لوفت‌وافه ) پاریس را بمباران کرد و نبرد دونکرک با پیروزی آلمان پایان یافت. موازی با این رخدادها، فرانتس رادِه‌ماخر در همین روز در ادامه‌ی ایده‌ی تئودور هرتسل پیشنهاد کرد ماداگاسکار به سرزمینی یهودی‌نشین تبدیل شود. در دوران ما هم در سال ۱۳۸۴ مونته‌نگرو اعلام استقلال کرد و پس از جنگ داخلی مهیبی بالاخره از صربستان جدا شد. گذشته از کشمکش‌های سیاسی، این روز با رخدادهای دینی و خشونت‌های تعصب‌آمیز قومی هم پیوند دارد. در سال ۵۱۹ خورشیدی پیتر آبِلار دانشمند فرانسوی به جرم بدعت دینی محاکمه و محکوم شد، در ۱۰۷۱ اولین متهم جادوگری در شهر سالم در آمریکا، که زنی بود به نام بریجت بیشاپ ، به خاطر ارتباط غیرشرعی با شیطان به مرگ محکوم شد و هشت روز بعد به دار آویخته شد، در ۱۲۱۸ لین تسو هسو ۲/۱ میلیون کیلو تریاک را که از بازرگانان انگلیسی مصادره شده بود سوزاند. دولت انگلستان به خاطر مقاومت چینیان در برابر معتاد نشدن به این سرزمین لشکرکشی کرد و جنگ تریاک آغاز شد.
پژوهش و نگارش: دکتر شروین وکیلی ویرایش و پردازش: بهنوش عافیت‌طلب خوانش و تدوین: فرهاد آقابابایی
Be the first to comment