_ روزشمار ایرانی معنادار _ رخدادهای مهم ایران و جهان _
در نهم خردادماه چند رخداد همگرا و انبوهی از روندهای واگرا تجربه شده‌اند. یک همگرایی جالب به تدوین متون دینی شیعه مربوط می‌شود. در روز شنبه نهم خرداد سال ۳۸۰ خورشیدی حسین پسر احمد حجاج شاعر معروف شیعی در جایی بین بغداد و کوفه درگذشت. او معروف به ابن حجّاج بود، ادیبی فاضل و ماهر از معاصران سید مرتضی و سید رضی بود. مهم‌ترین اثر او دیوان اشعارش است که به ده جلد بالغ می‌شود و بخش مهمی از اشعار و مراثی مربوط به اهل بیت در سنت شیعه در آن آمده است. درست دویست و پنجاه سال پس از درگذشت او در همین روز به سال ۶۳۰ ابن ابی الحدید شروع به نوشتن شرح نهج‌البلاغه کرد که باز متنی مهم در منظومه‌ی ادبیات شیعی محسوب می‌شود. در تاریخ معاصر ایران‌زمین نهم خرداد بیشتر با درگیری‌ها و کشمکش‌های سیاسی درآمیخته است. در ۱۲۵۵ سلطان عبدالعزیز عثمانی خلع شد و مراد پنجم به جایش نشست. در روزهای شنبه و یکشنبه هشتم و نهم خرداد ۱۲۸۸ پنج هزار تن از قوای روس از کشمکش‌های میان مشروطه‌خواهان و استبدادیون سود جستند و تبریز را اشغال نظامی کردند. از آن سو هم عثمانی‌ها پیشروی کردند و با پشتیبانی عشایر کرد سنی به مشروطه‌خواهان یاری رساندند. ورود غیرقانونی قوای نظامی این دو امپراتوری وسیع به ایران در حالی رخ داد که ظرف کمتر از ده سال هر دوی این کشورها فرو می‌پاشیدند و به کشورهایی به کلی متفاوت دگردیسی می‌یافتند. این روند اندکی بعد از قضایا آغاز شد، چون باز در سوم خرداد (۱۲۹۱) بود که فرمانفرما و اردوی دولتی ایران به کرمانشاه رفت و این منطقه را از اشرار و قوای بیگانه پاکسازی کرد. نُه سال بعد در همین روز (۱۳۰۰) قوام‌السلطنه به صدارت رسید و همراه با فرمانفرما و سردار سپه و عین‌الدوله در قصر فرح‌آباد با شاه دیدار کردند. در تاریخ سال‌های اخیر هم این روز با زلزله‌ی سال ۱۳۷۷ منطقه‌ی تخار در افغانستان مصادف است که بیش از چهار هزار کشته به جا گذاشت. در اروپا نهم خرداد با شورش‌های مردمی و سرکوب‌های خونین مصادف بوده است. در ۶۱۰ ژاندارک به دست کارگزاران دولت انگلیس بر تیرکی در روئن زنده زنده سوزانده شد. در ۱۲۱۳ وزیر دادگستری پرتغال -یوآخیم آنتونیو دِ آگویار - دستور داد تا همه‌ی املاک کلیسای کاتولیک مصادره شود و در ۱۲۹۲ به دنبال شورش مردم «ایرونی» طی معاهده‌ی لندن این قوم از عثمانی استقلال یافتند و کشور امروزین آلبانی را تشکیل دادند. در ۱۳۱۴ هم زلزله‌ی کوتا در پاکستان به مرگ ۴۰ هزار نفر انجامید. این روز در ضمن با خشونت‌هایی هم قرین بوده است. در ۱۲۰۵ اندرو جکسون ، که بعدتر رئیس‌جمهور آمریکا می‌شد، در دوئل مردی به اسم چارلز دیکینسون را به قتل رساند. در ۱۳۲۱ هزار بمب‌‌افکن انگلیسی کولونی در آلمان را بمباران کردند و کل شهر را با خاک یکسان کردند. در سال‌های اخیر در همین روز کودتا در برمه را داشته‌ایم. در ۱۳۸۲ بیش از هفتاد نفر از اعضای لیگ ملی دموکراسی در برمه به دست ارتشی‌ها کشته شدند، و رهبرشان آنگ سان سوچی گریخت اما دستگیر شد.
پژوهش و نگارش: دکتر شروین وکیلی ویرایش و پردازش: بهنوش عافیت‌طلب خوانش و تدوین: فرهاد آقابابایی
Be the first to comment