- 23 saat önce
02-Anayasal Kavramlar ve Anayasal Tarih 08
Kategori
📚
ÖğrenmeDöküm
00:00Evet, geldiniz mi?
00:11Şimdi milletvekili adayı olmadan önce bazı kişiler görevden çekilmek zorunda, istifa etmek zorunda.
00:36Bunlar kim? Milletvekili olmadan önce görevinden istifa etmesi gerekenler kim?
00:45Yüksek yargı organı mensupları, yüksek mahkeme üyeleri, hakimler, savcılar, TSK mensupları.
01:00Bakın, yani şöyle diyebilir miyim? Bir, yargı mensupları. İki, TSK mensupları.
01:09Şimdi bak, şurası da ne biliyor musunuz? Şöyle baktığınız zaman, kamu görevleri, işçi niteliği taşımayan memurlar.
01:16Tamam mı? Ve sözleşmeli personel.
01:21Şimdi bunlar milletvekili olmadan önce, adaylığını koymadan önce daha doğrusu görevden istifa etmesi lazım.
01:33İşçilerin istifa etmesine gerek yok yalnız bakın.
01:35İşçi niteliği taşımayan kamu görevleri dediği aslında sözleşmeli personel.
01:40Tam öyledir.
01:41Şimdi istifa ettiler, adaylıklarını koydular.
01:45Dedim ki, hakim koydu, savcı koydu, işte TSK mensubu koydu.
01:50Memurlar koydu, adaylıklarını koydular ama istifa olarak koydular.
01:54Hiçbirisi seçilemedi.
01:56Göreve sadece dönen memurlardır.
01:59Bir tek memurlar göreve döner.
02:02Tamam mı? Şu notlarda yazıyor zaten.
02:04Göreve döner.
02:05Yargı ve TSK mensup üyeleri göreve dönemiyorlar.
02:10Şimdi neden böyle bir şey söylemiş?
02:12Neden şimdi aslında bu TSK mensubu, yargı falan bunlar aslında hepsi birer kamu görevlisi.
02:19Devlette çalışıyor bu adamların hepsi.
02:21Neden peki böyle bir şey söylemiş?
02:23Niye demiş milletvekili olmadan önce istifa edeceksin?
02:27Çünkü anayasanın şöyle bir düşüncesi var baktığınız zaman.
02:31Diyor ki, bana gelmeden önce yani yasama organı üyesi milletvekili olmadan önce devletten elini ayağını çekeceksin diyor.
02:40Tamam mı? Bana öyle gel.
02:41Bak şimdi devam edecek.
02:43Bende çalışırken de yani milletvekiliyken de aynen Gülçin milletvekiliyken de devletin hiçbir yerinde seni çalıştırmayacağım diyor.
02:53Şimdi zaten milletvekiliyken de amaç kesinlikle tarafsızlığı sağlamak.
03:00Yani bakın milletvekili olmadan önce devletten kamudan elini ayağını çekeceksin.
03:06Milletvekiliyken de devletin hiçbir kurumunda seni çalıştırmayacağım diyor.
03:11Amaç tarafsızlığı sağlamakta.
03:13Şimdi bununla ilgili söyleyeceğim zaten.
03:16Şimdi hatta doğrudan o kısmı geçtim geri dönerim.
03:21Bakın şimdi milletvekiliyle bağdaşmayan işlemler var.
03:25Yani bir milletvekili vekili olduktan sonra bağdaşmayan bazı görevler var.
03:30Nedir bunlar?
03:31Devletle çalışamayacak.
03:33Devletin hiçbir kurumunda seni çalıştırmayacağım diyor.
03:37Bakın bir milletvekili ticaret yapar mı?
03:40Evet bugün baktığınız zaman hepsinin zaten şirketleri var.
03:44Tamam.
03:45Bakan da ticaret yapar.
03:47Hepsinin şirketleri var baktığınız zaman.
03:50Ama nerede çalışamazsın?
03:52Sermayesinin yarısından fazlası devlete ait olan kuruluşlarda,
03:56kamuya yararlı derneklerde,
03:58vergiden muaf vakıflarda,
04:00mesela Mehmetçik Vakfı vergiden muaf vakıftır.
04:03Çünkü devlet kontrolünde olan bir vakıftır.
04:06Kamuya yararlı dernek dediğimiz Kızılay Derneği,
04:09Yeşilay Derneği çünkü devlet kontrolündedir.
04:12Sendikalarda ya da diyor ki bakın sendikalarda bir devlet kontrolünde olan bir nevi kuruluşlardır.
04:19Bunların üst kuruluşlarında,
04:20bunların katıldıkları teşebbüs veya ortaklıkların yöneticisi, deneticisi olamazsın diyor.
04:25Bir milletvekili herhangi bir taahhüt işini doğrudan ya da dolaylı olarak kabul edemez,
04:31temsilcilik, hakemlik yapamaz diyor.
04:34Tamam öyle söyleyeyim.
04:35Mesela özel gelirli kaynaklı, özel imkanları kanunla sağlanmış,
04:41kamu yararına çalışan dernekler dediğim biraz önce buydu mesela.
04:45Tamam.
04:45Ya da sermayesinin yarısından fazlası devlete ait olan kuruluşlarda görev alamazsın.
04:52Bakın ticaret yapabiliyor mu yapıyor?
04:55Yani şöyle baktığınız zaman milletvekili bağdaşmayan işlem dediğimiz devletle çalışamazsın.
04:59Yani bugün bir milletvekili.
05:02Avukat bir milletvekili mi düşünelim.
05:03Avukatlık kimliğini tabii ki kullanır.
05:06Tamam.
05:06Peki o avukat olan milletvekili, milletvekiliyken senin benim davamı alıp davayı görebilir mi mahkemede?
05:16Asla yapamazsın diyor bunu.
05:18Tamam mı?
05:18Yasaklı.
05:20Hocam özel şirketle çalışır mı?
05:22Çalışır tabii özel işletmene çalışır ama çalışırken tabii ki vekilliği aksatmayacak,
05:27devamsızlık yapmayacak şekilde hani çalışabilirsin diye bak şirketlere bağırladım zaten.
05:32Mesela en güzel örnek şudur, her zaman aynı örneği vereyim, akılda da kalıcı bir örnek oluyor.
05:38Bir zamanlar Hakan Şükür milletvekiliydi hatırlıyor musunuz bilmiyorum eski bir zaman gerçi.
05:45Mesela Hakan Şükür'e o dönem meclis başkanı ki milletvekillerinin amiri meclis başkanı,
05:50yani bir neri disiplin amiri gibi düşünebilirsiniz.
05:52Meclis başkanı Hakan Şükür'le uyarıda bulundu.
05:56Dedi ki spor yorumculuğu yapıyorsunuz bebe.
05:59Yani bu milletvekili bağdaşmayan bir iş dedi.
06:03Şimdi orada da Hakan Şükür şöyle bir açıklama yaptı.
06:06Dedi ki şimdi spor yorumculuğu bakın yasaktır.
06:09Yani şimdi milletvekiliyle bağdaşmayan görevleri arasında yazıyor mu?
06:13Şurada yazıyor mu spor yorumculuğu yapmak yasaktır?
06:16Yazmıyor.
06:17E şimdi o yüzden tabii ki spor yorumculuğu yaparım dedi ama dediler ki TRT'de yapıyorsun.
06:23Evet TRT'de yapıyordu.
06:24TRT bir kamu kanalıdır, devlet kanalıdır.
06:26Ha dedi herhalde sonrasında sonra da kendisi TRT'ye geçti.
06:31Spor yorumculuğu mesela oradan devam etti.
06:34Yani baktığınız zaman ha evet özel olduğu için.
06:38Baktığınız zaman hocam peki bak meclis başkanı uyarmış hala devam etseydi.
06:45Şimdi bu ısrar durumudur, bu kötü niyettir.
06:47vekilliği oylamayla mecliste diğer vekil arkadaşlarının oylaması düşürülebilirdi.
06:55Yani milletvekiliyle bağdaşmayan işlerde bulunan bir vekil eğer hala o görevi sürdürmekte ısrar ediyorsa uyarılara rağmen vekilliği tabii ki düşürülebiliyor.
07:06Bunu daha sonra göreceğiz, vekilliği düşürmedi zaten tekrar geçecek orada.
07:10Ne olduğunu söyledim.
07:13Amaç bu, hani tarafsızlığı sağlamak.
07:15Çünkü devletle ilgili bütün kararları milletvekilleri alıyor arkadaşlar.
07:19Ha sanki farklı bir şey oluyor mu, o da ayrı bir kursa baktığınız zaman ya da tarafsızlığı sağlanıyor.
07:25Milletvekili ne zaman göreve başlıyordu?
07:30Milletvekilinin hukuk istatüsü ne zaman başlıyordu?
07:32İl seçim kurulundan mazbatalarını aldığı an, değil mi bakın milletvekili sıfatı ne zaman başlıyor?
07:39İl seçim kurulundan mazbatayı aldığı an, yasama dokunulmazlığı, yasama sorumsuzluğu başlıyor.
07:44Peki göreve başlama anı yemin ettiği an, meclise yemin ettiği andır.
07:49Milletvekilleri sadece seçildiği ile değil tüm ülkeyi temsil eder.
07:55O yüzden şöyle bir kural vardır bakın, milletvekili seçilebilme şartlarında ikamet şartı yoktur.
08:01Yani ben bugün hayatımda hiç Diyarbakır'a gitmedim.
08:03Bugün seçim olsa Diyarbakır'dan milletvekili adayı olabilir miyim?
08:06Tabii ki seçilebilirim de.
08:08Çünkü sadece seçildiğim ile değil, çok pardon, seçildiğim ile değil tüm ülkeyi temsil ediyorum.
08:13Şimdi bazen şey diyorsunuz, hocam ama ikamet şartı bir yerde var, yerel seçimlerde, muhtarlık seçimlerinde var ikamet şartı.
08:21Hani ihtiyar heyeti üyesi, azam falan muhtar olabilmek için orada şey var diyemedim.
08:27Hani orada da olsun ikamet şartı ama burada milletvekilinde yok.
08:31Tamam.
08:34Şimdi başka.
08:35Şimdi geldik meclisin doğrudan yetten görev ve yetkilerine.
08:40Şimdi bakın anayasamız diyor ki meclis Türkiye Büklet Meclisi görev ve yetkilerini iki şekilde icra eder.
08:45Bunlardan bir tanesi kanuna yaptığı görevler var yani burada işi yasalaştırıyor, yasa çıkartıyor tamam kanuna yaptığı görevler var.
08:53Bir de şöyle bu kanun özellikleri bir de parlamento kararıyla aldığı görevler var.
09:00Yani meclis kararıyla aldığı görevler var.
09:03Şimdi ister parlamento kararı olsun ister kanun olsun her ikisinde de bu adamlar oylamayla karar alıyorlar.
09:09Her kararlarını oylamayla yapıyorlar zaten.
09:12Yani aradaki fark ne?
09:14Şimdi aradaki fark şu.
09:16Şimdi şuradaki işlemleri yapabilmesi için yasa çıkartmaları lazım.
09:21Şimdi bir kanun çıktığı an o kanun cumhurbaşkanına gider.
09:26Cumhurbaşkanı o kanunu meclise iade edebilir, resmi gazetede yayınlanabilir.
09:30Yani kanunlar cumhurbaşkanına gidecek mi?
09:33Evet gidecek.
09:34Tamam mı?
09:35Böyle bir özelliği var.
09:36Şimdi parlamento kararlarını, parlamento kararlarını da şimdi işi yasa çıkmasına gerek yok.
09:43Kanunlaştırmayacak.
09:44Oylama yapılacak.
09:46Evet çıktığı an bitti.
09:47Resmi gazetede yayınlanır o karar.
09:49Meclis'in o kararı.
09:50Ve cumhurbaşkanının öyle onayına uygun bulmasına falan filan gitmiyor.
09:55Öyle söyleyeyim size zaten.
09:57Cumhurbaşkanına sunulmuyor.
09:59Şimdi şöyle bir örnek vereyim.
10:00Şimdi erken seçim kararını gördük.
10:03Bakın seçimlerde gördük.
10:04Erken seçim kararını meclis alabiliyordu.
10:06Meclisin bir görevi.
10:08360 evet dediği an erken seçim.
10:10Peki bugün meclis erken seçim için kanun mu çıkartıyor?
10:14Yok.
10:15Meclis başkanı soruyor.
10:16Erken seçime gidelim mi gitmeyelim mi?
10:18360 evet dediği an erken seçim kabul edilmiştir ve resmi gazetede yayınlanır.
10:22Parlamento karardır.
10:24Tamam.
10:24Başka bir örnek vereyim.
10:26Ya da ara seçim kararı.
10:27Bak anlatırken sizce ara seçim için bugün meclis bir kanun çıkarmaz ki.
10:32Ya da savaş ilan kararı verme yetkisi mecliste mesela.
10:36Sadece şunu soruyor meclis başkanı.
10:38Savaş ilan edelim mi etmeyelim mi?
10:40Evet diye karar çıktı bitti.
10:42Resmi gazete yayınlanıp yürürlüğe giriyor.
10:45Yalnız bugün bütçenin kabul edilebilmesi için meclis başkanı şunu soruyor.
10:52Bütçe kanununu kabul ediyor musun etmiyor musun?
10:55Yani bütçeyi kabul etmeyin için diyor anayasa kanun çıkartman lazım diyor.
11:00Bütçe kanunu.
11:01Bugün milletler arası anlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak.
11:06Bak milletler arası anlaşmaları uygun bulmak için meclis demek ki ne çıkartıyormuş?
11:12Uygun bulma kanunu çıkartıyor.
11:14Şimdi biz hemen hemen her devlette uluslararası anlaşma yapıyoruz.
11:19Ekonomi konusunda olabiliyor, ticari konuda, eğitim konusunda.
11:22Bu pandemide mesela çok yapıldı uluslararası anlaşma.
11:26Uygun bulma yetkisi mecliste.
11:28Yalnız uygun bulmak için yasa çıkartıyor.
11:31Ya da biraz önce bir ders önce anlattım.
11:34Meclisin görevi genel ve özel af ilan etmek ve afların hepsi kanununa çıkar.
11:38Vergi de dahil.
11:40Tamam afların hepsi kanununa çıkıyor.
11:41Genel af kanunu, özel af kanunu şeklinde.
11:45Bugün para basımına karar verme yetkisi mecliste ve para basımı hakkında meclisine çıkartacak bir kanun.
11:53Kağıt paranın üstüne bir bakın görürsünüz zaten.
11:561211 sayılı kanuna göre çıkmıştır der.
12:00Para basımına karar verecek olan mecliste bunu kanunla yapıyor ama parayı basan merkez bankası.
12:05Bir de anayasa değişikliği yapmak.
12:09Anayasa da bir norm olduğu için anayasa değişikliği hakkında kanun yapmak.
12:15Şimdi şöyle bir şey var bu kadar da değil.
12:19Bir de meclisin dilediği konuyu da kanun yapabiliyor mu?
12:23Evet bakın kanun yapabiliyor.
12:26İstediği konuyu kanun maddesi olarak düzenleyebiliyor.
12:29Bir, iki kanun maddelerindeki değişikliği de yine kanunla yapıyor.
12:34Yani bugün mesela Türk Medeni Kanunu'nda değişiklik yapılacak.
12:39Bunu yapacak olan ki meclis ne çıkarması lazım yine?
12:42Kanun çıkarması lazım.
12:43Değil mi?
12:43Bu şekilde dedi.
12:46Ama bence kanunla yaptığı görevleri bilin.
12:50Çünkü burası daha kısa.
12:52Geri kalan bakın bunların dışında.
12:53Tamam baktığınız zaman bir, iki, üç, dört, beş tane.
12:57Bir de dilediği konuyu kanun yapabiliyor.
12:59Kanun maddelerindeki değişiklik kanunu yapabiliyor.
13:02Bunun dışındaki bütün görevler parlamento kararı.
13:05Parlamento kararları daha fazla.
13:07İç tüzük yapmak, erken seçim kararı almak, meclis başkanı seçimi, meclisin tatile girmesi.
13:15Bakın dikkat, bu adamlar tatile girebilmek için de oylama yapıyorlar.
13:21Komisyonları, üye seçimi, yasama, milletvekillerinin dokunulmazlığı var.
13:25Dokunulmazlığın kaldırılma kararları, vekilliğin düşürülme kararları.
13:30Cumhurbaşkanı, Cumhurbaşkanı yardımcılarının ve bakanları yüce divana sevk edecek.
13:35Soruşturma başlatıp yüce divana sevk edecek.
13:38Savaş ilan kararı, dikkat.
13:39O hal, ilan kararlarını onaylama yetkisi meclisin.
13:45TSK'nın kullanım kararını vermek, yani bugün askerin yurtdışı operasyonuna gönderen,
13:52bugün Türkiye Büyük Millet Meclisi'dir.
13:55Tezkere kararları, öyle söyleyeyim.
13:58Sayıştaya başkan ve üye seçecek, kamu başlenetçiyi seçecek,
14:01anayasa mahkemesine üç üye seçecek,
14:04HSK'ya, hakimler, savcılar kuruluna yedi üye seçecek,
14:08kalkınma planlarını onaylayacak,
14:10RÜTÜK üyelerini seçecek olan meclis.
14:14Şimdi bakın, meclis nereye, bunların hepsi parlamento kararı, daha kalabalık.
14:18Şimdi şunları bilmek durumundasınız arkadaşlar.
14:20Meclis nerelere üye seçiyor?
14:22Bir, Sayıştay'ın başkan üyesini seçiyor.
14:25Anayasa mahkemesine üye seçiyor.
14:27Üç tane üye seçiyor.
14:28HSK'ya yedi üye seçiyor.
14:30RÜTÜK'ün, radyo televizyon üst kurulunun bütün üyelerini seçiyor.
14:34Kamu başlenetçiyi seçiyor.
14:36Bir de meclis başkanı, kendi meclis başkanı ve divanını seçiyor.
14:40Öyle söyleyeyim.
14:41Bunların hepsi parlamento kararı.
14:42Bütün seçim kararları, ara seçim, seçimlerin ertelenmesi, erken seçim,
14:48meclisin tatile girmesi, cumhurbaşkanını falan, yüce divanını sevk ediyor bakın.
14:53Kendi iç tüzüğünü yapıyor.
14:55Parlamento kararıdır.
14:57Bunların hepsi bir parlamento kararı.
14:59Tamam, sadece meclis oylamayla karar alır.
15:01Beresbi gazetede bunu yayımlar.
15:03Şimdi burada mesela dikkat edeceğiniz şey, bir şunu sorabilir,
15:07aşağıdakilerin hangisi meclisin görevi yetkilerinden biri değildir der.
15:11Şimdi parlamento kararları ve kanunla yaptığı bütün görevler meclisin görevi.
15:17Şimdi böyle bir soru da şıklara neyi koyuyor biliyor musunuz?
15:21Cumhurbaşkanı'nın görevini koyuyor.
15:23Şimdi mesela bilmiyorsunuz, daha Cumhurbaşkanı'na anlatmadım size.
15:26Aşağıdakilerin hangisi meclisin görevi değildir?
15:29Bütçe kanunu yapmak, meclisin görevi kanunu yapıyor.
15:33Genel ve özel af ilan etmek, meclisin görevi.
15:37Tamam, baktığınız zaman kanunu yapıyor.
15:40Meclis iç tüzüğü yapmak, parlamento kararı meclisin görevi.
15:43Savaş ilan kararı vermek.
15:45Rütük üyelerini seçmek, olağanüstü hal ilan kararı vermek diyor.
15:52Bak şimdi dikkat edin.
15:53O hal, olağanüstü hal, ilan kararını verecek olan Cumhurbaşkanı'dır.
16:01Meclisin görevi ne burada?
16:03Bu kararı onaylama yetkisi meclisindir.
16:06Tamam mı?
16:07Ya da diyor ki yine meclisin görevlerinden biri değildir diyor.
16:11Tamam mı?
16:11İşte anayasa değişikliği yapmak, genel özel af ilan etmek, bütçeyi kabul etmek,
16:18milletler arası anlaşmaları onaylamak diyor.
16:25Bak şimdi milletler arası anlaşmaları onaylama yetkisi meclisin değil,
16:29onay yetkisi Cumhurbaşkanı meclisin görevi onaylanmasını uygun bulmaktır.
16:36Tamam mı?
16:36Meclisin görevi.
16:37Yani çok ince detaylarda o şeyi koyuyor, Cumhurbaşkanı'nın görevini koyuyor.
16:42Geçen senenin sorusudur.
16:43Aşağıdakilerin hangisi?
16:46Cumhurbaşkanı'nın görevlerinden biri değildir.
16:48Bak şimdi Cumhurbaşkanı'nın görevlerinden biri değildir deyince de kimin görevini koyuyor araya?
16:53Meclisin görevini.
16:55Milletler arası anlaşmaları onaylamak.
16:57Cumhurbaşkanı'nın görevi.
16:59O hal, ilan kararı vermek.
17:00Cumhurbaşkanı'nın görevi genel ve özel af ilan etmek.
17:04Genel ve özel af ilan etmek meclisin görevi.
17:08Cumhurbaşkanı'nın af ilandaki görevi neydi?
17:11Hastalık, yaşlılık, kocama gibi sebeplerden dolayı bazı kişilere affetme etkisi derse evet o Cumhurbaşkanı'nın görevidir.
17:19Anlaştık mı?
17:20Şimdi ya bu şekilde soruyor ya da şunu da sorabilir.
17:22Aşağıdakilerin hangisi meclisin kanunla yaptığı görevlerden biri değildir der.
17:29Yani parlamento kararlarıyla kanunu karşılaştırabilir.
17:33Bütçenin kabulü kanunla, genel özel af ilanı kanunla, para basımına karar vermek kanunla, milletler arası anlaşmaları uygun bulmak kanunla,
17:44dokunulmazlığı kaldırmak, bir vekilin dokunulmazlığını kaldıran meclis ama onu parlamento kararıyla alıyor.
17:51Savaş ilanı, parlamento kararı tamam mı?
17:55Bu şekilde de sorabiliyor yani ikisini de karşılaştırabiliyor öyle söyledim size.
18:00Şimdi bir de bunların biraz detayları var kısa kısa çok detaya inmeden böyle kısa kısa anlatacağım ama
18:11şimdi meclis kanun çıkardı.
18:19Meclisin yaptığı bu kanunları bir mahkeme denetleyecek.
18:25Hatta denetlediği gibi iptal edebilecek.
18:33Hangi mahkemedir?
18:35Kanunları denetleyen.
18:37Kanunları iptal eden mahkeme anayasa mahkemesidir.
18:41Şimdi unutmayın anayasa mahkemesinin denetleyemediği bir tane kanun var.
18:48Tamam bak bir tane kanun.
18:49Şunlar söyle bir dursun.
18:51Şunlar ikisi kanun değil.
18:52Anayasa mahkemesinin denetine tabi olmayan kanunlar demeyelim şuraya.
18:57Normlar diyelim.
19:01Normlar.
19:01Çünkü o hal yani bunlar da bir kanun niteliğinde ama normlar dersek daha doğru olur.
19:07Siz şunu bilin anayasa mahkemesinin denetleyemediği tek kanun inkılap kanundur.
19:14Hani o tevhidi tedrisat hatırlıyorsunuz daha önce biraz konuşmuştuk falan şapka kanunu.
19:21Bugün anayasa mahkemesi bu inkılap kanunlarını iptal edemez.
19:24Daha sonra şunu da söyleyeceğim.
19:26Milletler Asanlaşmalar ve o hal Cumhurbaşkanlığı kararnamesi de şu üçü norm aslında ama bunların ne özelliği var?
19:35Anayasa mahkemesi bunları ne yapamıyor?
19:37Denetleyemiyor.
19:38Hocam kim denetleyecek?
19:39Kimse denetleyemeyecek.
19:41Yargı yolu kapalı bunlarda.
19:43Yargı yolu kapalı.
19:44Hangilerinde kapalıymış?
19:46Sonra söyleyeceğim ama şimdiden bilirim.
19:48Milletler Asanlaşmalar olağanüstü halde çıkan o hal Cumhurbaşkanlığı kararnameleri ve inkılap kanunları.
19:55Yargı yoluna kapalıdır.
19:56Bunun dışındaki normların, kuralların ve kanunların hepsini anayasa mahkemesi denetler ve hepsini de iptal edebilir.
20:03Tamam.
20:05Şimdi parlamento kararlarına geçtim.
20:07Şimdi parlamento kararlarını da denetleyen anayasa mahkemesi.
20:10Yani meclisin tepesinde anayasa mahkemesi var.
20:14E denetliyorsa bunları da iptal edebilir mi?
20:16Evet edebilir.
20:17Ama şöyle bir şey var burada da.
20:19Demiş ki anayasamız.
20:21Üç tane parlamento kararı var.
20:23Meclis iç tüzüğü, dokunulmazlığın kaldırılması ve vekilliğin düşürülmesi.
20:30Tamam bak bunları göreceğiz.
20:31İç tüzüğü kısa kısa bunlar hep.
20:32Vekilliğin düşürülme kararları ve dokunulmazlığın kaldırılma kararları.
20:37Şimdi bunlar anayasa mahkemesi tarafından denetlenir.
20:43Yani şöyle diyeceğim hatta size denetler.
20:45Bugün meclis tarafından dokunulmazlığı kaldırılan bir milletvekili anayasa mahkemesi itiraza gidecek.
20:53Ya da vekilliği düşürülen milletvekili, meclis kararlı oylamayla vekilliği düşürülen bir vekil anayasa mahkemesi itiraza gidecek.
21:02Bugün Türkiye Büyük Millet Meclisi kendi iç mevzuatında iç tüzük dediğimiz meclisin iç çalışma bir nevi milletvekillerinin yönetmeliği gibi düşünebilirsiniz.
21:12Dilediği şekilde değişiklik yapabiliyor ama anayasa mahkemesi denetliyor.
21:19Şimdi bakın üçünü denetliyor.
21:21Bu üçü dışındaki, bak üçü dışındaki, böyle yazayım size, üçü dışındaki diğer parlamento kararlarına karşı yargı yolu kapalıdır.
21:33Diğer parlamento kararları, PK'de yazdım.
21:36Karşı yargı yolu kapalıdır.
21:46Yani o zaman, şimdi soruyorum, erken seçim kararı aldı meclis, yargı yolu kapalı.
21:52Anayasa mahkemesi iptal edemez.
21:54Ara seçim kararı aldı, yargı yolu kapalı.
21:57Ya da kamu baş yönetçiyi seçti, yargı yolu kapalı.
22:02Bu şekildedir.
22:03Meclis tatile gitti, tatil kararı verdi.
22:05On beş gün çalışmalarına ara verdi.
22:09Oylamayla, ara tatil kararı verdi, yargı yolu kapalı.
22:11Savaş ilanı, OHAL ilan kararlarının onayı falan.
22:15Hepsinde yargı yolu kapalı.
22:16Tamam mı?
22:17Şimdi toparlıyorum.
22:19Şimdi bir, inkılap kanunları, milletler esenlaşmalar ve OHAL kararnamesi.
22:25Bak üçü, ne özelliği var?
22:28Şimdi bunlarda anayasa mahkemesinin denetimi yok.
22:31Bunlarda yargı yolu kapalı, bunlar norm ama.
22:34Tamam mı? Norm, kural.
22:35Bir de kural norm değil ama bir parlamento kararı olan iç tüzük.
22:42Milletvekilinin düşülmesi, dokunulmazlığın kaldırılması da anayasa mahkemesinden etliyor.
22:46Bunları diğer parlamento kararlarına karşı yargı yolu kapalıdır.
22:50Anlaştık mı?
22:57Bak şöyle tam bir şey var.
22:59Neden uygun bunlar?
23:00Böyle.
23:02Bak işte şurasıymış zaten ya, yapmışım.
23:05Şurada anayasa mahkemesi denetliyor.
23:07Şunların hepsini anayasa mahkemesi denetliyorum.
23:10Evet, AYM burada.
23:12Denetler.
23:14Denetleyemediği kanunlar nelerdi?
23:16Anayasa mahkemesinin, inkılap kanunları.
23:19Normlar daha doğrusu, milletveyesi anlaşmalar.
23:22Ve o hal, CBK'lar, yargı yolu kapalı burada.
23:27Arkadaşlar, cumartesi günü ders yapacağım.
23:53Bir sıkıntı, bir aksilik.
23:54Kaçta?
23:55Üçte mi?
23:55Üçte bir aksilik olmazsa, şimdi benim cumartesi günü, herhalde sabahtan.
24:04Birek dersim var da.
24:06İnşallah bugün akma geldi o.
24:08Hatta bugün ne şu an akma geldi?
24:09Acaba iki altı mı onların ya?
24:12Dokuz bir mi iki altı mı?
24:13Sınıfa sormamışım.
24:15Sınıfa bir sorayım bakayım.
24:17Dokuz bir olması, sabah dersleri olması lazım.
24:19Yani dokuz bir ders yapacağım, direkt dersim var.
24:23Yalnız yüz yüze yapacağım onu.
24:25Oradan çıkıp gelmem.
24:28Üç olur.
24:29Belki üç buçuk olabilir.
24:30Hani bir yarım saat olabilir.
24:33Şu an akma geldi.
24:39Üç hemen sorayım, gurur bakım artesi.
24:43Sabah boşsunuz, değil mi diyeyim.
24:52Üç olur.
24:54Belki üç buçuk olabilir.
24:55Üç buçuk olursa mutlaka haber vereyim.
24:57Hani oradan çıkıp gelmem falan yüz yüze dersem.
25:00Hemen mesaj gelmiş.
25:08O gün şöyle bir yer üçte başlarsak.
25:11Şöyle bir üç buçuk dört saate yakın falan bir ders yaparız.
25:15Yasamada bayağı ilerleriz.
25:18Böyle söyleyeyim.
25:19Şimdi kanunların bakın yapım süreci burada.
25:22Yani anayasa değişiklikler burada böyle çok böyle anlatılmıştır.
25:26Ben size bunları biraz daha kısaltacağım.
25:29Biraz detaylı bunlar.
25:30Yalnız bunları anlatmadan önce şimdi cumartesiye bırakacağım.
25:37Kanun yapımı şeyini.
25:39Yani şöyle başlıyoruz diyemedim.
25:41Kanunlar nasıl yapılacak?
25:43Bütçe kanunu ne?
25:44Genel özel af ilan ne?
25:46Kısa kısa hemen.
25:47İşte o hal ilan kararını nasıl onaylayacak meclis?
25:51İşte başka burada mesela erken seçim ara seçim falan anlattık.
25:55Mesela onları geçeceğim.
25:57Dokunulmazlığı nasıl kaldıracak?
25:59Ben biraz yasama biraz uzun arkadaşlar.
26:01Yine bir beş saatimizi falan alıyor yasama.
26:04Yani cumartesi günü bitiremeyebilirim yasamayı.
26:08Böyle bir bayramdan sonra bir saatte kalabilir.
26:12Yasama biraz uzun çünkü.
26:13Şimdi konu anlamında burada kalsın ama ben size şunu anlatacağım.
26:20Tamam mı?
26:22Şimdi Türkiye Büyük Millet Meclisi şimdi karar alıyor.
26:29Kararlarına nasıl alacak?
26:32Şimdi kararlarını oylamayla alıyor.
26:34Bu kanun için bir oylama olabilir ya da parlamento kararı için oylama olabilir değil mi?
26:41Yani sonuçta oylamayla karar alıyor.
26:43Her ikisinde de.
26:45Yalnız anayasamız Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne şunu söylemiş.
26:48Demiş ki kararlarını oylama türü olarak iki şekilde alırsın.
26:52Bir demiş ya da basit oylama ile karar alacaksın demiş.
26:56Bak basit oylama ile aldığı kararlar var.
27:00Bir de nitelikli oylama ile aldığı kararlar var.
27:09Tamam mı?
27:10Şimdi kafasına göre meclis bugün oylama yapamaz.
27:13Anayasa hangi görevlerinde basit, hangi görevlerinde nitelikli olduğunu tek tek zaten söylemiş.
27:20Yani meclis kafasına göre hareket etmesin diye.
27:23Şimdi basit oylamanın tanımı şu ilk önce size bunu yazayım.
27:26Şimdi basit oylamanın tanımı toplantıya katılan vekillerin salt çoğunluğu ile kararın alınmasıdır demiş.
27:41Salt çoğunluğu ile kararın alınmasıdır.
27:52Şimdi salt çoğunluk ne demek?
27:54Bir sayının yarısının bir fazlası.
27:57Tamam mı?
27:57Şimdi devam ediyor.
27:58Örnek yapacağım.
27:59Ancak bu karar sayısı 151 milletvekilinden az olamaz diyerek basit oylemada karar yeter sayısını 151 yapmıştır.
28:20Şimdi yalnız şöyle bir şey söyleyeyim size.
28:24Bugün meclisiye tam sayımız 600.
28:26Evet.
28:28Ha tamam şu anda 581 milletvekilimiz var ama bugün mecliste toplantıyı kim açacak?
28:34Meclis başkanı açacak.
28:35Amir olduğu için.
28:36Peki bugün mecliste şimdi toplantı açacak meclis başkanı 600 vekilinin 600'ün de orada olmasına gerek var mı?
28:45Toplantının açılabilmesi için.
28:48Gerek yoktur değil mi?
28:48Orada yani toplantı yeter sayısı diye bir şey vardır bakın toplantı yeter sayısı.
28:55Anayasa belirtmiş.
28:56Demiş ki meclise.
28:58Bugün demiş meclis başkanının toplantıyı açabilmesi için en az 200 milletvekilinin orada olması lazım demiş.
29:06Bakın 200.
29:07200'e nasıl geçer?
29:09Meclisiye tam sayısının 600'ün kaçta kaçıdır?
29:133'te 1'dir.
29:14Şimdi bak böyle sorularınız gelebiliyor.
29:15Örsevme son yıllarda çok seviyor böyle soruları.
29:18Zaten yasamada da en çok sıkıntıya sokan yerlerden biri burası.
29:23Soru şu.
29:24Aşağıdakilerden hangisi?
29:26Mecliste toplantı yeter sayısı diyor.
29:28Bak doğrudan bunu soruyor.
29:30Şıklarda şöyle görebilirsiniz.
29:32200, 300, 400, 500 gibi görebilirsiniz.
29:35Ya da meclis üye tam sayısının 3'te 1'i.
29:38Üye tam sayısının 3'te 2'si.
29:39Üye tam sayısının 5'te 3'ü.
29:42Şeklinde de görebilirsiniz.
29:43Hangisini tercih ederse takdir.
29:45Örsevme'nin burada.
29:47Tamam.
29:48Yani bugün mecliste meclis başkanının toplantıya açabilmesi için en az 200 milletvekili varsa orada toplantıya açıyor.
29:54Peki şimdi bakın basit oylama.
29:57Şimdi şuraya yapayım örneği.
29:59Basit oylamadaki örneği yapacağım.
30:02Tamam mı?
30:02Şimdi anayasamız diyor ki Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne kanun için meclisin oylamayla kanunu kabul etmesi lazım değil mi?
30:14Şimdi kanun için yapacağın oylama türü diyor basit oynamadır diyor.
30:18Ha kanunlar o zaman mecliste nasıl oynamayla kabul edilecek?
30:22Basit oynamayla.
30:24Şimdi basit oynamayı bir uyarlayalım.
30:26Şimdi toplantıya katılan vekillerin diyor.
30:30Şimdi o sırada kanun için yapılan oylamada toplantıda kaç kişi var?
30:35Şimdi bilmiyorum ki kaç kişi var.
30:37Şimdi 500 de olabilir değil mi?
30:38400 kişi de olabilir.
30:40Ama en az rakamı biliyorum.
30:41En az kaç kişi olmak zorunda?
30:43En az 200 milletvekili olmak zorunda.
30:45Şimdi diyelim ki en az 200 milletvekili de meclis toplandı.
30:49Türk Ceza Kanunu'nda maddelerde değişiklik yapıyorlar.
30:5320 maddede değişiklik yapacaklar.
30:56Tamam.
30:56200 milletvekilin olduğu bir toplantıda.
30:59Şimdi diyor ki toplantıya katılanların salt çoğunluğunu al.
31:03200'ün salt çoğunluğunu alın.
31:05Kaç yaptı?
31:05101.
31:06Şimdi 101 milletvekili ister bu kanun için evet desin.
31:10İsterse 101 milletvekili hayır diye el kaldırsın.
31:15Hayır da bir karardır çünkü.
31:17Tamam.
31:17Böyle bir durumda meclisten karar çıkmaz.
31:21Şimdi bak şu değildir.
31:23Kanun kabul edilmedi.
31:24Hayır kabul edilmedi de bir karardır.
31:27Karar çıkmayacak çünkü karar yeter sayısı yok orada.
31:30Şimdi o zaman şöyle dersem.
31:32Bugün 200 milletvekili olduğu bir toplantıda meclis 20 maddelik bir kanun değişikliği yapıyor.
31:3830 maddelik olur, 50 maddelik olur bakın tamam.
31:42Bir kanun değişikliği yapıyor.
31:44200 milletvekili ne oldu?
31:45Bir toplantıda.
31:47151 milletvekili kabul diye el kaldırdı.
31:50Geri kalan 49 milletvekili red diye el kaldırdı.
31:54Şimdi kanun geçer mi?
31:56O 20 maddelik, 60 maddelik, 100 maddelik.
31:59O kanun mecliste kabul edilir mi?
32:02Evet edilir.
32:03Bakın bu kadar basittir.
32:05Kabul edildi.
32:06Bu kadar basit.
32:07Şimdi o zaman şöyle bir yorum yaparım.
32:11Bugün kanun yapmakta ne var arkadaşlar?
32:14Bir şey var mı?
32:15En az 200 vekil bugün varsa 151'i evet dedi mi?
32:19Dilediği konuda kanun yapıyor bu adamlar.
32:22Çünkü 600 vekilin olduğunu düşünün.
32:25151 evet diyecek.
32:26Yani baktığınız zaman 600 vekil üzerine hesap ediyorum tabii ki.
32:30Basit.
32:31Karar sayısı düşük mü?
32:33Düşük.
32:33O yüzden bak şöyle bir yorum yaparsınız.
32:35Ha demek ki bugün Türkiye Büyük Millet Meclisi'nden bir baktınız.
32:40Meclis bir konuyu görüşüyor.
32:41Zart diye kararlar çıkıyorsa aynı gün içinde, ertesi gün böyle bir an bir bakıyorsunuz kabul edilmiştir, edilmiştir.
32:49Bir anda kararlar çıkıyorsa hızlı ve acil bir işlemse, bakın hızlı ve acil yapılması gereken bir işlemse aynen basit oynamadır.
32:59Tamam mı? Bakın basit oynamayla ve unutmayın genellikle Türkiye Büyük Millet Meclisi, kalemimi düşürdüm.
33:06Genellikle, bakın genellikle öyle yazılmazsa, genellikle görevlerini, çoğunlukla hatta görevlerini basit oynamayla yapar.
33:20Yani şöyle söyleyeyim size, yüzde net, yüzde doksan görevini basit oynamayla yapıyor.
33:34Yüzde onluk görevini nitelikli oynamayla yapar.
33:37O yüzden bence tam ters mantıktan neyi bileceksiniz nitelikli oynamayla yapılan yerleri bilin, geri kalan her şey basit oynamadır.
33:47Basit oynamada tamam mısınız?
33:51Şimdi ben size anlatırken, arkadaşlar ben size anlatırken mutlaka belirteceğim.
33:55Mesela diyeceğim ki işte kanun işte yapıyoruz mesela diyelim ki anlatıyorum.
33:59Bak burası basit oylama diyeceğim.
34:01Burası nitelikli oylama.
34:02Rakamları da vereceğim size zaten.
34:05Şimdi burayı aldınız mı bilmiyorum sileceğim çünkü şu nitelikli oynamaya bakalım.
34:09Şimdi bak nitelikli oynamanın da şöyle bir mantığı var.
34:11Bir baktın meclisten bir karar çıkmıyor bir türlü.
34:17Çünkü çok önemli bir görev olabilir.
34:20Hocam hepsi önemli, hepsi önemli ama bazı görevleri çok çok daha önemli.
34:24Sıkıntılı bir görev.
34:26Yani öyle zart diye meclisten geçmesin diye düşünülmüşse nitelikli oynamadır.
34:31Ve buradaki karar sayısı takdir edersiniz ki 151'den fazladır.
34:35Daha yüksek.
34:36Tamam mı?
34:36Daha yüksek karar sayısı.
34:38Şöyle sileceğim şurayı.
34:41Hazmışsınızdır diye düşünüyorum.
34:47Şimdi bak size şöyle diyecek.
35:02Kısaltarak yazıyorum.
35:04Meclis üye tam sayısının salt çoğunluğu ile kararın alınmasıdır.
35:17Meclis üye tam sayısının 5'te 3'ü ile kararın alınmasıdır.
35:23Meclis üye tam sayısının 3'te 2'si ile kararın alınmasıdır.
35:28Şimdi şu ikisi arasında fark var mı?
35:32Toplantıya katılanların salt çoğunluğuyla üye tam sayısının salt çoğunluğu arasında fark var.
35:39Orada basit oylemada toplantıya katılanların kaç kişi katıldığını bilmiyorsunuz ki orada.
35:45Ama ona göre hesap ediyorsun.
35:46Ama burada belli.
35:47Meclis üye tam sayısı 600'lerin hesap ediyorsun.
35:50600'ün yarısının bir fazlası 301.
35:53Bak burada rakamlar net.
35:55En az 301.
35:55600'ün 5'te 3'ü en az rakamlar bir de bunlar.
36:00360 milletvekili.
36:02Üye tam sayısının 3'te 2'si çok yüksek bir rakam.
36:06400 milletvekili.
36:07En az rakamlar bir de bunlar.
36:09Şimdi bakın anayasamız tek tek düzenlemiş.
36:12Bugün meclisin erken seçim ama erken seçim.
36:16Bak erken seçim kararı alabilmesi için en az kaçtı?
36:23360 milletvekili'nin evet demesi lazım.
36:25Çünkü çok yüksek bir rakam.
36:27Şimdi toplantıda kaç kişi olduğu beni ilgilendirmez orada.
36:31Tamam mı bak?
36:31Amayasaya da ilgilendirme.
36:33Toplantıda kaç kişi var beni ilgilendirmez.
36:35En az 360 evet diyecek diyor.
36:37Ha 358 milletvekili evet dedi.
36:40Erken seçim kararı çıkmaz.
36:41Şimdi yüksek bir rakam aslına baktığım zaman.
36:44Bugün Cumhurbaşkanı'nı Yüce Divan'ı sevk eden Türkiye Büyük Millet Meclisi'dir.
36:51Yani şöyle söyleyeyim.
36:53Türkiye Büyük Millet Meclisi bir devlet başkanını suçluyor ve diyor ki biz seni suçlu gördük.
36:58Gitsin Anayasa Mahkemesi yargılasın seni.
37:01Şimdi Yüce Divan'ı sevk için oylama yapılacaktır.
37:05Sizce basit oynamalıdır mı bu?
37:06Cumhurbaşkanı'nı suçluyor Türkiye Büyük Millet Meclisi.
37:09nitelikli oy anayasamız diyor ki mesela en az 400 milletvekili evet diyecek diyor.
37:14Bak yüksek rakamlar bunlar.
37:16Tamam mı?
37:17Ya da bugün genel ve özel af ilanı çıkacak.
37:20Hele ki genel af.
37:21Daha özel af döneminde ama hele ki genel af.
37:24Hem suçu siliyor hem cezayı siliyor baktığınız zaman.
37:28Bir tanesi de cezayı siliyor.
37:30E takdir edersiniz ki basit oylama olmasın değil mi?
37:32151 ile af kanunu çıkmasın.
37:34Tabii ki nitelikli oylama.
37:36Mesela o 360 milletvekili evet diyecek.
37:38Şimdi 360'ı yakalamak, 400 milletvekili yakalamak kolay bir şey mi arkadaşlar?
37:43Değil.
37:44Tabii baktığınız zaman.
37:46Yani basit oynamada karar sayısı 151 evet dedi mi karar çıkıyor.
37:50Ama nitelikli oynamada 301, 360, 400 istiyor.
37:55Şimdi hangi görevlerinde 301 isteyecek?
37:57Hangi görevlerinde 360?
37:59Onları tek tek zaten söyleyeceğim.
38:01Mesela erken seçim kararını öğrendiniz artık.
38:04Erken seçim kararı notlarda var onu söyleyeyim.
38:08Hangi şeylerinde nitelikli oylamaları falan diye tablo yaptım ben mesela.
38:14Erken seçim 360.
38:16Ve size şunu da söyleyeyim.
38:17Nitelikli oylamalarda genellikle 360'ı kullanıyor zaten.
38:21Hani 400 nerede var?
38:23Cumhurbaşkanı, Yüce Divan'a sevk de var mesela.
38:26Tamamen Yüce Divan'a sevk ederken Cumhurbaşkanı, Bakanı, Cumhurbaşkanı, Yardımcısı, Yüce Divan'a sevk kararı 400'dür mesela.
38:33Genellikle bir 360'ı kullanır.
38:35Anlaşma ben size tek tek söyleyeceğim.
38:36Bak burası basit oydur, burası nitelikli oydur.
38:40Peki sorum şu.
38:41Şimdi size soruyorum.
38:42Bugün kanun yapma nasıl oylama?
38:46Basit oylama.
38:47Basit oylama ile kabul ediliyor.
38:48Şöyle desem.
38:50Bugün meclis anayasa değişikliği yapacak.
38:53Anayasadaki maddeleri değiştirecek.
38:56Anayasamız çabuk böyle hemen her zaman, her sene falan değişiyor mu öyle?
39:01Bir anayasa değişikliği yapılıyor.
39:04Yer yerinden oynuyor değil mi?
39:06Yani.
39:07Peki o zaman anayasa değişikliği sizce basit oylama mıdır?
39:10Nitelikli midir?
39:10Kesinlikle nitelikli.
39:11360 isteyecekler mesela.
39:13Aynen.
39:14Peki başka bir sorum.
39:16Bugün savaş ilan yetkisi mecliste.
39:19Bugün savaş ilanına karar verecek.
39:21Sizce basit mi de nitelikli midir?
39:24Savaş ilan kararı basit oylama mı da nitelikli midir?
39:27Nitelikli gibi düşünüyoruz.
39:33Ne çıktı ya bir şey çıktı.
39:35Nitelikli gibi düşünüyoruz.
39:36Neden?
39:37Önemli bir karar.
39:39Ama Gülçin ya şöyle bir şey olursa.
39:40Ya ülke ani bir silahlı saldırıya maruz kalırsa.
39:44Hızlı ve acil olması gerekir.
39:47O zaman bak hızlı ve acil bir an önce çıkması lazım basit.
39:51O zaman o hal ilan kararını onaylama yetkisi mecliste nasıl oylemayla kabul edecek?
39:58Basit.
40:00Yurt dışına asker gönderecek.
40:02TSK, tezkere kararı, TSK'nın kullanım kararı basit.
40:05Tamam anlaştık mı?
40:06Böyle bir mantık var aslında.
40:09Anlaştık mı?
40:10Ama ben size söyleyeceğim zaten hangi görevlerinde şu.
40:13Dediğim gibi yüzde doksan basit oylemayla kabul ediyor görevlerini.
40:16Yüzde onluk bir kısım nitelikli oylamadır.
40:19O yüzden nitelikli oylamaların yapıldığı yerler önemli.
40:24Burayı bilin.
40:26Gerisi basit oylema olacak.
40:28Diyorum bana bir sorununuz yoksa burada kalsın.
40:32Meclisin o diğer görev ve yetkilerin iç kısımlarına cumartesi günü 3 ya da 3 buçuk.
40:38Büyük ihtimalle 3'e yetişirim diye düşünüyorum.
40:40Durun bakayım.
40:41Şeyden, sınıftan.
40:44Tamam sabahmış güzel.
40:47Tamam sabah derseymiş o zaman soru veririm.
40:53Olur.
40:54Evet.
40:56Olur.
40:56Biz onu bir Özkan Bey'le konuşalım.
41:00Sistem yöneticimizle konuşalım.
41:02Nasıl göndereceğimize dair, soruları atacağımıza dair o size gönder.
41:07Tamam mı?
41:08Veririm.
41:10O zaman görüşmek üzere cumartesiye arkadaşlar.
41:12Öpüyorum sizi.
41:13Kendinize dikkat edin.
41:14İyi geceler.
41:15İyi akşamlar.
İlk yorumu siz yapın