- 17 saat önce
2018'ten bu yana CHP ve DEM ilişkisi
Öcalan'la görüşme krizi aşılabilir mi?
Kurucu parti CHP'nin süreçte olması neden önemli?
Akademisyen Vahap Coşkun, Candan Yıldız'a yorumladı.
Öcalan'la görüşme krizi aşılabilir mi?
Kurucu parti CHP'nin süreçte olması neden önemli?
Akademisyen Vahap Coşkun, Candan Yıldız'a yorumladı.
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Tm4'ten bir kez daha merhaba. Cuma yayınlarımıza devam ediyoruz.
00:04Biraz sıcak gündemin, hafta boyunca gelişen sıcak gündemin tozu dumanı biraz dağılsın ve biz meselelere daha sakin bakalım diye Cuma yayınlarının böyle de bir anlamı olsun istiyoruz.
00:16Evet CHP'nin İmralı'ya, Abdullah Öcalan'la görüşen komisyona üye vermemesinin yankıları devam ediyor.
00:24Çünkü bu sonraki siyasi mimarinin nasıl kurulacağına dair de önemli emareler taşıyor.
00:33Önemli imkanlar, imkansızlıklar barındırıyor o kendi içinde.
00:37Bütün bunları konuşacağız, kiminle konuşacağız?
00:40Dicle Üniversitesi'nden akademisyen, doçent doktor Vahap Coşkun'la Vahap Hoca'ma hoş geldiniz.
00:46Merhabalar, hoş bulduk. Çok teşekkürler canlı hanım.
00:48Şimdi bugün CHP'nin kurultayı başladı. Biliyorsunuz CHP hem yargı kıskacıyla hem işte bir tür 38. kongresinin dava konusu edilmesiyle ki mutlak mutlan davası düştü ama ceza davası devam ediyor.
01:05Biri taraftan da işte adayının cezaevinde olması, iddianameler ve ardından tutuklu belediye başkanlarıyla uğraşan bir CHP profili var.
01:15Ve bu kurultaydı bu anlamıyla hem önemli hem de CHP'nin kendi yeni programını anlatması açısından da önemli.
01:24Yeni programını hatırlayacağınız üzere heyet acaba gidecek mi İmralı, Öcalan'la görüşecek mi, görüşmeyecek mi tartışıldığı cuma gününe denk gelmişti ve çok konuşulamamıştı.
01:38Sıcağı sıcağına şunu sormak istiyorum.
01:40Özgür Özel bugün bir gün gazetesine bir demeç verdi ve aslında kurultay öncesi verilen bir demeçti.
01:46Dedi ki eğer dedi Kürtliler duygusal olarak kırılmışsa biz onu tamir ederiz çünkü önümüzde zaman var.
01:54Yani CHP'nin Kürt seçmenle kurduğu bağı önemsemesiyle barış süreci arasındaki bağı nasıl yorumlarsınız?
02:02Yani CHP'nin tabii Kürt seçmenler arasındaki bağı önemsemesi gerekiyor.
02:092018'den bugüne kadar CHP ile Kürt seçmenler arasında 3 düzeyde önemli bir bağ doğdu.
02:17Bunlardan bir tanesi yerel seçimlerdi.
02:20Özellikle Türkiye'nin batısındaki yerel seçimlerde AK Parti ile CHP'nin birbirine rakip olduğu yerlerde Kürt seçmenlerin CHP'ye yönelik tercihte bulunmaları CHP'nin seçim başarılarında önemli faktörlerden biriydi.
02:33İkincisi Cumhurbaşkanlığı seçimleri. Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde de Kürt seçmenler özellikle dem partili seçmenler çok ağırlıklı olarak CHP adayından yana oy kullandılar.
02:44Yani CHP'nin klasik olarak güçlü olduğu yerlerden oy oranı bakımından çok daha yüksek oranda oy oranları Kürt illerinden CHP adayına çıktı.
02:54Kılıçdaroğlu'na en yüksek oylar çıktı aynen.
02:56Kılıçdaroğlu'na en yüksek oylar çıkan illere baktığınızda burada Kürt illeri ilk sıralarda görüyorsunuz.
03:03Bu hiç kuşkusuz Kürt seçmenlerle CHP arasındaki önemli noktalardan bir tanesi.
03:08Üçüncüsü de yine 2018'den bugüne dem parti ile CHP arasındaki ilişkilerin iyi bir seyir izlemesi CHP'nin bölgede siyaset yapmasının zeminini güçlendirdi.
03:20Yani 2002'den bu yana baktığınızda aslında CHP bölgeden sadece tabelası olan ama fiili olarak siyaset yapmayan bir partiydi.
03:29Ama dem parti ile ilişkilerini geliştirmesi, dem partinin daha ziyade AK Parti'ye yönelmesi ve AK Parti'yi hedef alması CHP'nin burada iki parti arasında sıkışmak istemeyenler, istemeyen seçmenler açısından bir adres olmasını sağladı.
03:44Ve CHP çok uzun aradan sonra örneğin Diyarbakır'dan milletvekili çıkardı, Van'dan milletvekili çıkaracak seviyeye geldi, bölgede bir siyasal ağırlık merkezi oluşturmaya başladı.
03:54Dolayısıyla bu bütün boyutlar CHP'nin Kürt seçmenleri dikkate almasını gerektiriyor.
04:02Yine daha genel siyaset açısından baktığınızda hani Kürt seçmenler ile arasına bariyer ören bir siyasal partinin Türkiye'de iktidar olması daha son derece güç.
04:12Dolayısıyla önümüzdeki dönemde de eğer CHP iktidar olma şansını korumak istiyorsa bu Kürt seçmenlerle olan bağını koruması lazım.
04:21Bu adaya gitme meselesi.
04:23Ama bu arada CHP şöyle de düşünülüyor olabilir mi?
04:26Yani aslında sürece tepki duyan toplumsal kesimler ki bunlar da var zaten.
04:35Herhalde bunun olmasında en büyük ne derler aktarı olanlar da iktidar kanadı.
04:43Çünkü iktidar kanadı doğru dürüst bu süreci çok anlatmıyor kendi tabanına.
04:47MHP anlatıyor, DEM'de halk buluşmaları yapıyor vesaire.
04:51O nedenle hani CHP'nin bu konudaki farkındalığı yüksek mi sizce?
04:56Yani ben CHP'nin bu İmralı'da Öcalan'la görüşmeye gitmemesinin en önemli sebebinin kendi tabanında buna yönelik bir tepkinin olmasına bağlıyorum.
05:08Yani kendi tabanı bu görüşmenin olmasını istemiyoruz.
05:11Sadece kendi tabanı değil.
05:12Aynı zamanda CHP yakın medyada, CHP yakın akademide, CHP diye yakın kanaat önderlerinde de bu görüşmeye yönelik çok pozitif bir hava yoktu.
05:22Dolayısıyla CHP burada bu daha geniş bir bloğu düşünerek bir karar verdi ama bence bu kararı doğru bir karar değildi.
05:34Böyle durumlarda siyaset biraz risk almayı gerektirir.
05:37Benim kanaatim şuydu, CHP İmralı'ya gitse bile İmralı'ya gitmekten hoşnut olmayan CHP seçmenleri yine CHP'den vazgeçmeyeceklerdi.
05:46Yine CHP'ye oy vereceklerdi.
05:47Bu onların CHP ile arasında bir kırılmaya sebebiyet vermeyecekti.
05:52Ama İmralı'ya gitmemek CHP açısından Kürt seçmenler arasında bir kırılmaya sebebiyet verebilir.
05:57Yani CHP'nin kritik noktalarda Kürt meselesinin tam da çözülmesinin beklendiği anlarda geri çekilmesinin bir güvensizlik olarak okuyabilir.
06:09Elbette bugünden iki sene sonra veya bir buçuk sene sonra yapılacak seçimlere dair seçmenin davranışının nasıl olacağını öngörmek mümkün değil.
06:18Çünkü o gün geldiğinde çok farklı parametreleri konuşmuş olacağız.
06:21Ama bugünkü tavrın Kürt seçmenlerinde özellikle Den Parti seçmenlerde bir kırılmaya yol açtığını görüyoruz.
06:31CHP'nin tavrından da bunu görüyoruz Candan Hanım.
06:33Bir taraftan gitmemenin gerekçelerini sürekli olarak açıklamaya çalışıyorlar.
06:38Yani eğer kararlarında bu kadar emin olsalardı bu kadar izahat yapmak durumunda kalmazlardı.
06:43İkincisi de bugün sizin ifade ettiğiniz gibi Sayın Özel'in açıklaması.
06:48Kürt seçmenlerde bir kırılığa yol açmışsak bunu telafi etmeye çalışacağız diyorlar.
06:53O nedenle bu kararın ben CHP açısından yanlış başından itibaren yanlış bir karar olduğu kanaatini taşıyorum.
06:59Ama sadece Kürt seçmenlerle ilgili boyutuyla düşünmemek lazım bence.
07:04Daha genel siyaset açısından da düşünmek lazım.
07:07CHP'nin bugüne kadar en önemli handikaplarından bir tanesi kriz yönetme becerisinin olmadığı
07:14veya ülkeyi yönetme noktasında bir takım zaafları olduğu yönünde iktidardan kendilerine yöneltilen eleştirilerdi.
07:20Şimdi bu eleştirileri bertaraf etmenin en iyi yolu kriz anlarında güçlü bir liderlik sergilemek ve bu krizleri de yönetebileceğinizi gösterebilmek.
07:30Burada CHP'nin geri çekilmiş olması bu iddiasını da yararladı bence.
07:36Yani hem yönetme hem Kürt meselesini çözme noktasındaki iradesinin güçlülüğü konusunda çok ciddi soru işaretleri oluşturdu diye düşünüyorum.
07:48Peki hocam orada ama insanlar doğal olarak şu soruyu sorar gibi geliyor bana.
07:53Yani sonuçta Özgür Özel'in en azından biz gazetecilerdik.
07:58Bendeki bilgi de o yönde.
08:00Özgür Özel'in lider olarak ki işte 4-5 Kasım 2023'ten bu yana sergilediği bir genel başkanlık performansı var.
08:11O genel başkanlık performansı da hani Türkiye'nin demokratikleşmesi konusunda böyle irade sahibi bir genel başkan profili çiziyor.
08:22Özgür Özel'in böyle bir profili çizdiğini yine şey yaparak bir kenara koyarak.
08:28Tabii ki CHP'lilerin çoğu şöyle de bakıyor ki bu yönde çok güçlü bir kanaat de var kamuoyunda.
08:35Hani bu kadar üstüne gelinmişken, bu kadar işte yargısal bir dizaynla karşı karşıyayken, iktidarın çizdiği, belirlediği bir alana hapsolmak.
08:51Özellikle bu süreçten bahsediyorum.
08:53Bahçeli ile başlayan bir süreçten.
08:55Buraya hapsolmak gibi bir kaygı duyması ve Özgür Özel'in tam da hem anket yaptırdık hem de kendi seçmenlerimizi dinledik derken ki kararının nereden kaynaklandığını atıf yapması.
09:08Ve oradan bir demokratik lider, demokratik genel başkan profili çizmesi.
09:14Bu da anlaşılır değil mi CHP açısından?
09:16Yani ben Özgür Özel'in iyi bir genel başkanlık performansı çizdiği konusunda sizin de hemfikirim.
09:21Toplum da aslında böyle düşünüyor.
09:23Yani CHP'nin çok daha düşük profilli bir siyaset üreteceği tahmin ediliyordu Özgür Özel'in genel başkanlığında ama o günden bugüne kadar hem kendi teşkilatını toparlayabildi.
09:33Bu yargı kıskançına rağmen CHP içerisinde bir bölünmeye sebebiyet vermedi.
09:37Hem de kendi oy havuzunu koruyabildi.
09:41Hatta seçmenlerini bazı araştırmalara göre artırdı.
09:43Dolayısıyla Özgür Özel'in performansının başarısını takdir etmek ve teslim etmek lazım.
09:50Burada herhangi bir problem yok.
09:51Ama liderlik bazen de böyle durumlarda da ortaya çıkıyor.
09:54Böyle kritik anlarda da ortaya çıkıyor.
09:57Burada sizin kendi kitlenizi nereye evreteceğiniz de önemli.
10:01Yani eğer bu görüşmenin CHP meselesinde çözme bir katkı yapacağını düşünüyorsanız,
10:07süreci daha da imelendireceğine yönelik bir kanartınız varsa,
10:12o zaman biraz da risk alarak buna katılmanız gerekirdi.
10:15Sadece mesela seçmenin tercihlerine bakılacak olsaydı eğer,
10:22örneğin MHP'nin böyle bir süreci başlatması asla ve kata düşünülemezdi.
10:26Yani MHP seçmeninin Bahçeli'nin kullandıkları ifadelere veya bu süreç içerisindeki lokomotif rolüne
10:34başından itibaren çok büyük bir gönüllülükle yattığını söylemek mümkün değil.
10:40Ama orada bir dönüşümü yaratmak için Bahçeli bunu göze alıyor.
10:45Bence burada da sürecin başında da bu itirazlar vardı.
10:51CHP tabanında sürece katılma konusunda da itirazlar vardı.
10:54Komisyona katılma konusunda da itirazlar vardı.
10:57AK Parti CHP'nin üzerine bu kadar gelirken AK Parti'ye yarama ihtimali olan bir sürece CHP neden katılıyor diye
11:03son derece sert eleştiriler CHP'ye çeşitli kesimlerden yönetildi.
11:08Ama buna rağmen o zaman hem İmamoğlu hem Özel bunun hem Türkiye açısından doğru olduğunu
11:14hem de kendi partileri açısından doğru olduğunu düşünerek bu seslere karşı süreci desteklediler
11:21ve komisyonun içerisinde yer aldılar.
11:24O büyük adımı attıktan sonra bence süreç içerisinde zaten yapılması gereken bir işlemde geri çekilmek
11:33CHP'nin yaratmış olduğu algıyı kötü bir şekilde etkiledi.
11:39Ama Özel'in söylediği bir husus var.
11:42Bu telafi edilemez bir durum değil.
11:45Evet oraya geleceğiz.
11:46DEM ve CHP toparlar mı kısmına geleceğiz.
11:49Tam da sizin bıraktığınız yerden soracağım.
11:51Yani tamamen Bahçeli'nin başlattığı süreç ama çözüm mü barış mı adını tam koyamadığımız süreç.
11:59Çünkü sürece dair müpemlikler devam ediyor.
12:03Bahçeli'nin başlattığı süreç bağlamında soruyorum.
12:06Siyasetin devlet tarafından belirlenmesi mi yoksa devletin siyaseti belirlemesi ikileminde kaldığımızda sizce CHP'nin buradaki tutumunu analiz eder misiniz?
12:25Çünkü Özgür Özel yine bugünkü röportajında demiş ki biz işte siyasetin aslında devleti yönetmesi gerektiğini söylüyoruz.
12:34Genel bağlamda doğru gibi duruyor bu cümle ama bir de gerçekten hani zamanlar üstü 200 yıllık bir geçmişi olan Türkiye'ye ciddi anlamda her anlamda acı yaşatan bir Kürt meselesi var.
12:48Yani o meselenin çözülememesini yarattığı bir acı var daha doğrusu.
12:53Onun çıktısı acı gerçekten ve maliyeti özellikle insan hayatı bağlamındaki maliyeti çok çok yüksek ve bunun daha ne kadar süreceğine dair kaç kuş ağırı rehin alacağına dair ciddi anlamda kaygılanması gereken bir meseleden söz ediyoruz.
13:10Bu bağlamda CHP'nin tutumunu nasıl değerlendiriyorsunuz?
13:13Ya da Özgür Özel'e?
13:14Evet ben aslında siyasetin devlet politikası belirlediğini düşünüyorum.
13:19Yani Bahçeli bir siyasal aktör.
13:21Evet hem devlet zihniyetinde hem devlet kadrolarında son derece etkili bir aktör ama nihayetinde bir siyasal aktör ve onun inisiyatifiyle bu süreç başladı.
13:30Hiç kuşkusuz her şey 1 Ekim 2024 günü başlamadı.
13:33Bunun birer kapılarını var.
13:35Açık kaynaklardan da daha önce devlet...
13:37Evet evet önceden başlamış görüşme.
13:39Evet görüşmeden yapıldığına dair kaynaklar var.
13:41Muhtemelen belirli bir olgunlaşma seviyesine geldikten sonra bu kamuoyun adikleri edildi ama nihayetinde siyasal bir aktör orada bir pozisyon aldı.
13:52Bu bir devlet projesidir demenin bence en önemli gerekçelerinden bir tanesini bunu topluma anlatmanın daha rahat olması.
13:58Türkiye'de toplumun önemli bir kısmı devletin çıkarı, devletin menfaati söz konusu olduğunda burada biraz daha geri plana çekilip devletin burada inisiyatif almasına ön ayak olabilir.
14:13Ki Bahçeli de bunu söyledi artık bu devlet projesine dönüşmüş.
14:16Devlet projesi dedi.
14:172013-2015 çözüm sürecine yönetilen en önemli eleştirilerden bir tanesini hatırlarsınız Candan Hanım.
14:23Bu AK Parti ile HDP'nin projesidir.
14:25Diğerleri bunun içerisinde yoktur.
14:27Hatta devletin içerisinde de buna son derece ciddi bir direnç söz konusuydu.
14:33Bürokrasinin içerisinde hem askeri bürokrasi hem yargı bürokrasinin içerisinde buna bir takım direnç olduğunu ifade ediliyordum.
14:40Şu anda ise hem siyasal anlamda ciddi bir mutabakat var hem bürokratik anlamda ciddi bir mutabakat var.
14:49Bu anlamda devletin ilgili organlarının bu süreci yürütme konusunda bir iradelerinin olduğu söylenebilir.
14:57Ama nihayetinde de bu politikayı topluma anlatacak ve kabul ettiklik olanlar niye siyasal aktörlerdir?
15:02Erdoğan niçin eleştiriliyor bugün?
15:04Süreci yeterince kendi toplumsal tabanı anlatmadığı için eleştiriliyor.
15:12CHP'ye gelince yani CHP'nin bence bu süreç içerisindeki rolünü hem tarihsel hem konjüktürel olarak düşünmek lazım.
15:21Tarihsel olarak bakıldığında CHP bu Türk meselesinin ortaya çıkmasının en önemli amirlerinden bir tanesi.
15:27En önemli aktörlerinden bir tanesi.
15:29Yani Türkiye'de bir bahçenin ifadesiyle bir buçuk asra varan bir sorun varsa bu sorunun Cumhuriyet'ten sonraki kısmının büyümesinde hem doğmasında hem büyümesinde hem dal budak salmasındaki en önemli etkenlerden bir tanesi.
15:44O dönem CHP'nin izlenmiş olduğu siyasetti.
15:46Yine askeri vesayet döneminde CHP her ne kadar ihtidar olmasa bile o zihniyet olarak devlet ihtidarını elinde tuttuğu için yine de bu sürecin bu sorunun çözülmesinde maalesef müsbet bir rol oynamadı.
16:02O nedenle Cumhuriyet'in birinci yüzyılında bir sebebi olduğu bir sorunun çözülmesi için Cumhuriyet'in ikinci yüzyılında sorumlu kalması CHP'den beklenen bir durum.
16:13Yani bu sorunun çözülmeyecekse eğer kendisinin de işin içerisinde yer alması lazım.
16:17Bugün açısından şöyle bir tablo var orada da CHP 2024 yerel seçimlerine göre Türkiye'nin birinci partisi.
16:25Ve yine 2023...
16:29Ve bugün de zaten iktidara yürüyoruz başlıklı kongreye yapıyor.
16:362023 seçimleri sonuçlarına göre parlamentodaki en büyük ikinci gruba sahip.
16:43Ve aynı zamanda yarın ertesi gün bir seçim yapıldığında iktidar olma iddiası taşıyan bir parti iktidarın en büyük adayı.
16:52Şimdi böyle bir partinin Kürt meselesinde bir çok güçlü bir siyaseti olması gerekiyor.
17:00Ve bu siyasetini de topluma kendi toplumsal tabanına da aktarması gerekiyor.
17:05Nasıl çözeceksiniz?
17:07Bunu net bir şekilde ortaya koymanız gerekiyor.
17:11Bunu elbette parti programında anlatabilirsiniz.
17:14Yani veya işte belgelerde bunu net bir şekilde ortaya koyabilirsiniz ama benim kanaatim toplum o parti programlarında yazılanlardan ziyade kritik anlarda sizin ne yaptığınızla ilgilenir.
17:26Yani kritik anlarda hangi kararları aldığınızla ilgilenir.
17:30Siz parti programınızda Kürt meselesi vardır ve Kürtler bizim meselemiz vardır diyene kadar bu meselenin varlığını kabul etmek ve çözmek gerekir diye yazabilirsiniz.
17:40Bu çok önemli ve değerlidir bir zemin oluşturur tartışma açısından.
17:45Ama insanlar burada yazılanlardan ziyade sizin kritik noktalarda önemli bu süreçte hangi tavrı aldığınızla gelintilidir.
17:53O nedenle ben CHP'nin bu İmralı sürecinden geri çekilmesini kendi iddiasını da altını oyan ona da zarar veren bir yaklaşım olarak değerlendirdim.
18:05Bu anlamda da yanlış buldum.
18:06Peki hocam bence kamuoyunun şöyle bir değerlendirmeye en azından mevzuyu farklı vehçeleriyle tartışmaya ve onu dinlemeye ihtiyacı olduğunu düşünüyorum.
18:19O da şu.
18:20Şimdi bildiğim kadarıyla yanlış hatırlamıyorsam Abdullah Öcalan siyasi parti liderlerine işte Erdoğan'a, Cumhurbaşkanı Erdoğan'a, MHP liderine ve Özgür Özel'e de mektup yazdı diye hatırlıyorum.
18:34Ve bu süreçte sürekli olarak şu cümleler özellikle İmralı heyetinden gelen açıklamalar sonrasında yapılan röportajlardan hep kullanılıyordu.
18:45CHP bu süreçte mutlaka olmalı meselesi.
18:48Gülistan Koç Yiğit işte İmralı'ya giden komisyon üyelerinden bir tanesiydi ve o Mezopotamya Ajansı'na röportaj vermiş.
18:57Ve Abdullah Öcalan'ın CHP konusundaki cümlesinin keşke CHP'de gelseydi olduğunu söylemiş röportajda.
19:07Şimdi bu CHP'nin bu süreçte varlığı.
19:10Siz az önce dediniz ki kurucu partiye işte bu meselenin çıkmasında ve büyümesinde aktör olan bir partinin bu meselenin çözümünde de aktör olmasının önemli olduğunu söylediniz.
19:22Sadece bununla sınırlamak mümkün mü ki ben sadece bununla sınırlamak mümkün olmadığını düşünüyorum.
19:29Nereden düşünüyorum?
19:31Dem partinin de masada ya da bütün süreçlerde bütün karar süreçlerinde CHP'nin olması konusundaki bir ısrarı özellikle bir ısrarı olduğunu görüyoruz, duyuyoruz, okuyoruz.
19:44Çünkü bu aynı zamanda dem partinin bu mesele demokratikleşmenin önünü açacak, demokratikleşme olmadan toplumsal barış olmaz, barışın toplumsallaşması olmaz tezleri.
19:57Aslında masada CHP varsa, süreçlerde CHP varsa mümkün ve dem parti bence orada yalnız da kalmak istemiyor.
20:05Ne diyeceksiniz?
20:06Evet doğru. Yani hani CHP'nin önemli tarihsel bağlamda bir yere oturttuk ama aynı zamanda bugün açısından da konuştuk.
20:14Çünkü şu anda CHP dediğimiz gibi iktidar adayı olan bir parti, iktidarın en büyük namzidi.
20:21Onun sürecin içerisinde yer alması ve süreci destekleyen bir pozisyonda yer alması iki açıdan önemli.
20:27Hem yarın ertesi gün mecliste yapılacak olan bir takım yasal düzenlemelerin rahat bir şekilde yapılması, bir siyasal mutabakatı yansıtır bir şekilde yapılması açısından önemli.
20:39Yani AK Parti'nin, MHP'nin, CHP'nin, M Parti'nin uzlaşmış olduğu metinler hem mecliste çok rahatlıkla kabul edilir hem de aynı zamanda diğer taraftan topluma da çok rahatlanmak olur.
20:50O nedenle CHP'nin sürecinin içerisinde olması önemli. Böyle bir toplumsal sorunlarda yani tarihsel arka planı olan toplumun çok rahatlıkla kesimlerini etkileyen sorunlarda,
21:02iktidar ve muhalefet partilerinin bir asgari mutabakat üzerinde anlaşmaları ve birlikte hareket etmeleri o süreci kolaylaştıran en önemli unsur.
21:11Peki CHP'liler derse biz bu süreçten ne kazanacağız? Bu kadar dayak yiyoruz derse?
21:17Yani burada şu var elbette, CHP'lilerin aklındaki en önemli hususlardan bir tanesinin bu olduğunu biliyorum.
21:28Yani bu sürece bir destek verirken diğer taraftan hem fiili hem hukuki olarak bir kıskaç altında kalıyoruz.
21:36O nedenle bu sürece neden destek verelim diye.
21:39Ama ben daha geniş bir perspektiften bakılması kanaatini taşıyorum.
21:43O da şu, Türkiye'de Kürt meselesi ve Kürt meselesinin şiddete bulanması, şiddet sarmanının içerisine girmesi Türkiye'de rejimin karakterini belirleyen bir husus.
21:54Bugün CHP'lilerin maruz kaldıkları gayri hukuki ve gayri demokratik birçok davanın temelli de yine Kürt meselesi yatıyor.
22:04Dolayısıyla biz bu şiddeti bir şekilde arındırırsak Türkiye'de hem demokrasiyi daha sağlam temellerin üzerine kurma,
22:12hem hukuk devletini daha da güçlendirme yönünde önemli bir avantajı elde edebiliriz.
22:16Bu sadece AK Partililer ve MHP'lilerin değil, bütün partilerin, bütün parti seçmenlerinin faydasına olabilecek bir şey ve CHP'ler de bundan istifade edecek.
22:26Bu bir. İkincisi yine CHP'nin süreç içerisinde yer alması, 2018'den itibaren kurmuş olduğu siyasal hattın devamını sağlayacak önemli unsurlardan bir tanesi.
22:36Eğer sürecin karşısında konumlanırsa o zaman CHP'nin Kürt seçmenlerle kurmuş olduğu bağı koruyabilmesinin zor olduğunu düşünüyorum.
22:45Burada ciddi bir şekilde yarılma söz konusu olabilir.
22:48O nedenle kazanca daha geniş perspektifli bir şekilde bakmak lazım.
22:52Hem Türkiye'nin demokratikleşme hukuk devletinin bir imkanının aktörü olmak bağlamında,
22:57hem de Kürt seçmenlerle var olan bağı daha da korumak ve tahkim etmek bağlamında yaklaşması lazım diye düşünüyorum CHP'nin.
23:05Bütün bunlar bir imkan ve olasılık değil mi hocam?
23:07Yani siyaseten CHP'nin bunu değerlendirmesi gerektiğini söylüyorsunuz.
23:14Ben öyle anlıyorum.
23:15Elbette bu bir imkan, bir olasılık.
23:17Yani şöyle bir durum var, bugün süreç olmasaydı, bu süreç olmadığı takdirde,
23:27yani Türkiye'de demokratikleşme tartışmaları veya demokratikleşme hukuk devletine yönelik tartışmalar daha iyi bir noktada mı olacaktı?
23:35Ben öyle düşünmüyorum.
23:36Ben bu sürecin kendisinin hem demokratikleşme tartışmalarının derinleşmesine, hem hukuk devletinin tartışmasının derinleşmesine katkı sağladığını düşünüyorum.
23:45Ve eğer bir çözüme ulaşabilirsek de daha iyi bir imkan, hukuk devleti açısından, demokrasi açısından daha iyi bir imkanla karşı karşıya kalabileceğimizi düşünüyorum.
23:55Bu bir imkan, bir fırsat.
23:56Ne kadar kullanılacağı, nasıl kullanılacağı, siyasal aktörlerin maharetine, toplumsal talebin yüksekliğine bağlı olarak değişecek.
24:03Ama bu imkanı şimdiden bertaraf etmek, şimdiden elini tersiyle itmenin siyasal açıdan doğru bir tarafı yok.
24:11Peki hocam, doğal olarak şu soru herkesin sorusu ve benim arkadaşlarım da soruyor ve buradan da dile getirmiş olayım.
24:19O da şu, şimdi bir devlet politikası olarak yürütülen sürecin kendisi, Kürt meselesinde şu ana kadar geldiğimiz o bir 14 aylık süreç.
24:30Bütün bunları daha mümkün kılacak yani hem devlet hem siyaset hem bürokrasinin mutabık olduğu bir yerde bunu topluma daha iyi anlatmak daha mümkünken o açıdan CHP'yi bu kadar kriminalize etmeye çalışmak biraz sürecin ruhuyla çelişkili ya.
24:54Yani normalde herkes şöyle düşünüyor, bir tane temel bir mesele var bu toplumun, bu devletin, bu ülkenin en önemli meselesi fay hatlı.
25:05Bunu çözmek bir devlet politikası ve burada herkes olmalı diyen bir akıl var.
25:11O akıl diyor ki CHP de burada olmalı ama beri taraftan da o akıl ya da o akılın başka bir aklı diyor ki CHP'yi biz bu arada da biraz hırpalayalım.
25:23Bir çelişki değil mi yani bu tamamen AK Parti'nin kendi siyasi bekası, siyasi çıkarlarına sıkıştırılabilecek bir akıl mı?
25:33Yani AK Parti tabii bu süreci yürütürken hem bu sürecin başarıya ulaşmasını istiyor hem de iktidarını korumak istiyor.
25:39İktidarını korumaya yönelik faaliyetlerinden bir tanesi ise CHP'yi sıkıştırmak.
25:44Bu sıkıştırma hem hukuki hem fiili bir şekilde sıkıştırmaya çalışıyor.
25:48Bu elbette yani süreci olumsuz bir şekilde etkiliyor.
25:52Mesela CHP'nin farklı katmanlarının sürece karşı değişen tonlarda, değişen dozaçlarda eleştiren bakmalarının altındaki en önemli sebeplerinden bir tanesi bu.
26:05Hiç kuşkusuz CHP yönelik bir bu davalar olmasaydı, Ekrem İmamoğlu tutuklu bulunmasaydı, işte CHP mahkeme kapılarında süründürülmeseydi eğer,
26:16o zaman bu süreci topluma daha farklı anlatmak, daha yoğun bir şekilde anlatmak imkanı elimizde olurdu.
26:26Burada CHP'nin ne yapacağı önemli.
26:31Şimdi hani bunları gerekçe göstererek sürecin dışında kalmak veya sürece karşı bir pozisyon yaklaşmak CHP'ye kazandırır mı, kaybettirir mi?
26:39Bunun üzerinden düşünmek lazım.
26:41Ben siyaseten CHP'ye bunu herhangi bir şekilde kazandıracağını düşünmüyorum.
26:45Bu zorluklar karşımızda ama bu zorlukların içerisinden de süreci destek vermek ve süreci bir aktörü olmak mümkün.
26:56DEM Parti'yi alın, Candan Hanım, 2015'te çözüm sürecinin sona ermesinden bugüne kadar maruz kalmadığı baskı olmadı.
27:06Yani eş genel başkanları yakalandı, partiye kapatma davası açıldı, belediyelerine kayyum atandı, diğer taraftan teşkilatları çok...
27:15Eş başkanlar dediğiniz gibi 9 yıldır, 10 yıldır içeride mi?
27:18İşlemez hale getirildi vesaire.
27:21Şimdi peki bütün bunları gerekçe göstererek bir fırsat doğmuş, Kürt meselesini şiddetten arındırmanın önünde bir fırsat doğmuş.
27:28Ama bütün bunları gerekçe göstererek DEM Parti bunun dışında kalmadı.
27:31Bunların eleştirdiği, bunlar hakkındaki taleplerini her gün dile getiriyor ama diğer taraftan çözüm sürecinin içerisinde de yer alıyor.
27:40CHP de aynısını yapabilir.
27:41Yani bütün bunları eleştirebilir, buna karşı sert bir siyaset yürütebilir, sert bir muhalefet yürütebilir ki Özgür Özer bunu yapıyor.
27:50Ama diğer taraftan sürecin içerisinde de yer alabilir.
27:54Sürecin dışında yer almak bana göre iktidarın isteyeceği, en fazla isteyeceği hususlardan bir tanesi.
28:01Bu CHP'nin hem Kürt seçmenlerle olan irtibatının kesilmesi noktasında iktidara bir avantaj sağlar.
28:08Diğer taraftan da Türkiye'nin en önemli meselesinde CHP'nin elini taşın altına sokmadığını, sorumluluk almadığını,
28:16bu konuyu çözmek için herhangi bir şekilde siyaset üretmediğini belirtmek bunun üzerinden bir hat inşa etmek için de eline önemli bir fırsat sunar.
28:25O nedenle evet CHP'nin karşı karşıya kaldığı güçlükleri, zorlukları, hukuki ve fiili zorlukları biliyoruz.
28:31Ama buna rağmen zaten siyasetin başarısı, buna rağmen hem bunların karşısında durmak, bunları eleştirmek, bunlara karşı siyasetleri ötmek,
28:41ama diğer taraftan da sürecin içerisinde yer almak ve sürecin bir aktörü olabilmek.
28:45Peki hocam şunu en son daha sonra yayınımızın başta olan konuya gelmem gerekirse,
28:55şimdi biliyorsunuz o CHP'nin işte İmralı'ya gitmeme kararından sonra İmralı heyetinden ki önceki çözüm sürecinin de önemli aktörlerinden,
29:07Pervin Bul'dan bir tweet attı, işte bu ülkenin ana muhalefet partisi DEM'dir nokta diye bir tweet attı ve sonrasında sildi.
29:17Ardından böyle karşılıklı özellikle DEM tarafından böyle sert eleştiriler de geldi.
29:24Ama biraz bunun dozu düşürüldü yani belli ki belki de orada bir siyasi bir hat işliyor diye de düşünmüyor değilim.
29:32Şimdi DEM ve CHP toparlar mı? Toparlamazsa bu Türkiye demokrasisi açısından ne anlama gelir?
29:39Bir de onu yorumlamanızı isteyeceğim.
29:41Evet yani bu seç içerisinde daha birçok aşama var, daha birçok istasyon var ve oralara hep birlikte tekrardan uğrayacağız.
29:51O nedenle bir noktada ayrıştığınızda, bir noktada farklı tavırlar ortaya koyduğunuzda çok fevri davranmamak lazım.
29:58Yani hemen köprüleri atacak eylem ve söylemlerde bulunmamak lazım.
30:04Bunu hem DEM partililer açısından hem CHP'liler açısından söylüyorum.
30:08Sizin söylediğiniz doğru.
30:10DEM parti, DEM CHP'ye yönelik sert eleştiriler geldi.
30:14Örneğin Tuncel Bakırhan biz bunu not ettik dedi.
30:17Pervin Buldan artık birinci parti, muhalefetin birinci partisi biziz dedi.
30:20Vesaire ifadeler kullandı.
30:22Ama diğer taraftan mesela CHP medyasına veya CHP'ye yakın kanat önderlerine baktığınızda orada da DEM'e yönelik inanılmaz derecede sert bir üslup var.
30:31Yani demin artık iktidarın bir parçası haline geldiğinden tutun, işte CHP'yi ve muhalefeti sattığına dair bir sürü tevatür ortada dolaşıyor.
30:40Bunların yanlış olduğunu düşünüyorum.
30:42Yani bu süreç dediğim gibi son derece kritik bir süreç, farklı toplumsal kesimleri ilgilendiren ve hassasiyetleri kaşıyan bir süreç.
30:49O nedenle partiler bazı duraklarda birbirinden ayrışabilir ama çok fevri bir şekilde davranmamak lazım.
30:56Önümüzde çok önemli kritik noktalar var.
30:59Mesela geçiş döneminin hukuku hazırlanacak.
31:01Hukuku meselesi.
31:02Evet, yani şimdi PKK'lilerin silah bırakmaları, ülkeye geri dönmeleri, toplumsal hayata entegre edilmeleriyle ilgili son derece kritik bir süreç bizi bekleyecek.
31:16Bu sürecin içerisinde elbette ki CHP'nin yer alması süreci son derece kolaylaştıracak unsurlardan bir tanesi olacak.
31:22Bu bir toparlanma vesilesi olabilir.
31:24Diğer taraftan yine komisyonun çalışmalarına baktığınızda Candan Hanım sadece PKK'nin silah bırakmasıyla ilgili öneriler yok orada.
31:32Orada aynı zamanda Türkiye'nin acil çözüm bekleyen demokrasi sorunlarına yönelik talepler ve öneriler de var.
31:38Dolayısıyla meclis komisyonu Türkiye'nin önüne bir demokratikleşme perspektifi de koymak durumunda.
31:43Evet, siz devam edin.
31:44Bir de şu önemli herhalde, kamuoyu bence bu soruyu merak ediyor.
31:49Gerçekten dem ve CHP arasındaki köprüler atılırsa bu herhalde sadece ne demin ne de sadece CHP'nin sorunu.
31:58Yani ben tabii bu köprüler atılmanın çok aşırı bir tepki olacağım.
32:03Bence de yani oralara gideceğini ben de çok düşünmüyorum ama.
32:06Evet, bu noktaya gideceğini düşünmüyorum.
32:09Yani zaten siz de belirttiniz her iki tarafta bir iki gün sonra biraz daha makul bir evreye geçtiler.
32:17Biraz frene bastılar, tepkilerin dozu da, söylemlerin dozu da daha da düştü.
32:24Bu süreç içerisinde yani CHP'nin yer almasını dem de çok istiyor.
32:31Öcalan da çok istiyor.
32:32İşte en son İmral'ın görüşmesinde burada CHP'nin olmasının önemini belirtiyor Öcalan'da.
32:39Dolayısıyla ben Dem Parti'nin CHP'yi tekrar süreç içerisinde aktif bir pozisyonuna sürüklemek için bir takım teşvik edici hareketlerde bulunacağını düşünüyorum önümüzdeki günlerde.
32:52Dem Parti'nin.
32:53Evet evet, taraflar görüşebilirler.
32:56Bu aradaki kırkınlıkları giderebilecek yeni bir dil üretebilirler.
33:01Diğer taraftan bu süreç içerisinde kanımca Dem Parti sadece MHP ve AK Parti ile birlikte kalmak istemez.
33:10Aynı zamanda Dem CHP'nin de yeni yol grubunun da masada olmasını ve sürekli bir şekilde sürecin aktörlerinden birisini olmasını ister.
33:18Bu demin de hareket alanını genişleten, pazarlık şansını artıran unsurlardan biri haline gelir.
33:24O nedenle önümüzde daha uzun bir yol var.
33:28Dolayısıyla bu telafi edilebilecek bir yol hatası.
33:34Bağab Çoşkun çok teşekkürler.
33:37Çok sağ olun yorumlarınız ve değerlendirmeleriniz için.
33:41Dediğiniz gibi çok istasyonu var bu sürecin.
33:46O istasyonlara uğranıldığında hep bir kriz olma ihtimali de hep olacak gibi görünüyor.
33:53Bütün bu krizlerin ne anlama geldiğini, krizler sonrası atılan adımların ne anlama geldiğini sizlerle yorumlamaya devam edeceğiz.
34:03Çok teşekkürler.
34:05Son bir şey söyleyeyim Canan Hanım.
34:06Tabii ki buyurun.
34:06Müsahede ederseniz.
34:08Yani bunlar zor süreçler ve zor kararlar alınmasını gerektiren durumlar.
34:13Burada bütün partilerin, bütün aktörlerin, siyasal liderlerin belki kendi siyasal ezberlerini bozma yönünde bir adım atmaları gerekebilir önümüzdeki dönemlerde.
34:27Bu CHP için de geçerli.
34:30O nedenle bu zor kararların altında imzanız olmadığının müddetçe herhangi bir şekilde ülkeyi yönetme noktasında bir iddianız da söz konusu olamaz.
34:40Kürt meselesi bu ülkenin en önemli meselesi.
34:43Dolayısıyla bu meseleyi çözmek noktasında belki bazen kendi mahallenizi de karşınıza almanız gerekebilir.
34:49Bunu göstermek, bu siyasal cesareti göstermek gerekiyor.
34:53En önemli sınavlardan bir tanesi de bu olacak.
34:55Çok teşekkürler.
34:56Peki çok sağ olun.
34:57Evet, TM4 takipçileri bugün CHP ve DEM arasında esen o biraz karşılıklı eleştirel, karşılıklı sert açıklamaların hem anlamını ve bundan sonrasında ne olabileceğini.
35:13DEM ve CHP'nin, Cumhuriyet Halk Partisi'nin 2018'den beri var ola gelen özellikle tabandaki o bağların, iletişimin, ilişkinin toparlanıp toparlanmayacağını konuştuk.
35:29Çünkü dediğim gibi DEM Parti ve CHP arasındaki ilişki sadece iki partiyi ilgilendiren bir mesele değil.
35:37Türkiye demokrasi açısından bunun ne anlama geldiğini, Vahap Coşkun'la, Kürt meselesini yakından takip eden bir akademisyenle konuştuk, tartıştık, yorumladık.
35:48Başka bir yayında görüşmek üzere.
35:50Hoş kalın, hoşça kalın.
35:52YouTube kanalımızda kalın.
35:54Abone olun, beğenin, paylaşın.
35:56Bağımsız bir gazeteciliğin savunucusu olan TM4'ü destekleyin.
İlk yorumu siz yapın