Memura seyyanen ek zam, Meclis'e bugün sunulan yasa tasarısında yer alırken, emeklilerle ilgili bir madde yer almadı. Peki, emekliler enflasyon farkı yanında ek bir zam alacak mı? Çalışma ekonomisi uzmanı Tarkan Zengin'den flaş bir iddia ortaya atıldı. https://haberglobal.com/gundem/emeklilere-ek-zam-refah-payi-verilecek-mi-yasa-tasarisinda-yok-ama-uzmandan-flas-bir-aciklama-geldi-261602
00:03Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Öğretim Görevlisi ve Akşam Gazetesi yazarı Tarkan Zengin karşımızda ve aynı zamanda çalışma ekonomisi uzmanı.
00:11Tarkan Bey merhabalar, hoş geldiniz yayına.
00:14Merhaba, iyi yayınlar Mine Hanım.
00:17Çok teşekkürler, hepimize iyi yayınlar diyelim.
00:20En düşük memur maaşı 8077 liralık seyyanen zamlı, %86'lık zamla.
00:2522.017 lira olarak sunuldu.
00:28Ortalama memur maaşı bu, %74 zamla 25.015 lira olacak.
00:32Memur maaşlarındaki bu artışı nasıl değerlendiriyorsunuz?
00:36Önce bununla başlayalım, sonra biraz daha karşılaştırmalı detayla gideriz.
00:41Memur ve memur emeklerinin maaş artışları şu anda yürürlükte olan 6. dönem Topsuz Sözleşme'ye göre yapılıyordu.
00:50Ancak Sayın Cumhurbaşkanımızın 9 Mayıs'ta kamu işçilerinin Topsuz Sözleşmeleri imzalandı.
00:5711 Mayıs'ta ise en düşük devlet memuru maaşının 22.000 liraya çıkarılacağı vaadini ifade etmişti.
01:07Dolayısıyla bu vaat ifade edildikten sonra özellikle toplu sözleşmenin son zam diliminin çok üzerinde bir zam olacağı için
01:19biz enflasyondan ziyade diğer taban maaşın üzerinde alan memurların ne kadar alacağını tahmin etmeye çalışıyorduk, merak ediyorduk.
01:30Zira en düşük devlet memuru maaşı yaklaşık 11.800 lira alıyordu.
01:35Bunun 22.000 liraya çıkması demek devlet memuru maaşının en düşük %85 artması anlamına geliyordu.
01:43Ve dediğim gibi taban maaşın üzerinde alan yani örneğin 13.000 lira, 14.000 lira, 18.000 lira, 20.000 lira, 25.000 lira alan
01:53kamu görevlilerin, memurların maaşlarının ne kadar artacağını bekliyorduk.
01:59Bugün Haziran ayı tüfesi açıklandı.
02:02Ve böylelikle toplu sözleşmeye göre normalde yapılması gereken zam enflasyon farkıyla birlikte %17.55 oldu.
02:13Ve seyyanen zamla birlikte Sayın Cumhurbaşkanı'nın vaat ettiği en düşük devlet memuru maaşının 22.000 liraya çıkması için de
02:23bu oransal artışa ilaveten 8.077 liralık bir seyyanen artış öngörüldü.
02:31Böylelikle en düşük devlet memuru maaşı yaklaşık 22.000 17 liraya yükselmiş oldu.
02:39Ve her bir kamu görevlisi Mina Hanım kendi maaşını önce oransal olarak %17.55 artış yapılacak her kamu görevlisine.
02:50Üzerine de 8.077 liralık bir seyyanen ilave artış yapılacak.
02:56Bu kapsamda değerlendirdiğimizde ben tabii kadro ünvanlarına göre değil ama aldıkları maaşlara göre şöyle bir hesaplama yaptım.
03:05Örneğin 13.000 lira alan bir kamu görevlisinin maaşı bu oransal ve seyyanen zamla birlikte 23.358 liraya çıkacak.
03:15Ve buradaki artış yaklaşık %71-72 oranında yine 14.000 lira alan bir kamu görevlisinin maaşı 24.534 liraya çıkacak.
03:27Yine artış burada %68-69 civarında 15.000 lira alan bir kamu görevlisinin 25.709 liraya çıkacak.
03:4120.000 lira alan bir kamu görevlisinin maaşı ise 31.587 liraya çıkacak.
03:47Yani bizi izleyen her kamu görevlisi mevcut maaşını %17.55 oransal artırdıktan sonra üzerine 8.077 lirayı eklediğinde yeni maaşının ne olduğunu kendisi de görebilecek.
04:04Peki şimdi bu artış oranlarını enflasyondaki düşüş eğilimiyle birlikte değerlendirdiğimizde nasıl bir tablo siz görüyorsunuz?
04:13Yani ücret artışlarının enflasyona herhangi bir etki yani enflasyon etkisi nasıl olur ya da enflasyona etkisi nasıl olur?
04:21Hani biraz daha böyle yaşam ve refah olarak baktığımızda hane içi olarak baktığımızda nasıl değerlendirirsiniz?
04:28Şöyle Mina Hanım, Sayın Cumhurbaşkanımız hükümet politikaları gereği dar ve sabit gelirli olarak nitelendirdiğimiz işçileri, asgari ücretlileri, memurları, emeklileri
04:44enflasyonun taribatına karşı korumak gibi temel bir anlayışı 21 yıldır sürdürüyor ve bunu her vesileyle ifade ediyor.
04:54Dolayısıyla çalışanlara yapılacak artışlar onların satın alma güçlerini koruma hedefini güdüyor.
05:03Yani hayat pahalılığına karşı, enflasyonist ortama karşı geniş kesimleri, dar ve sabit gelirlileri korumak adına yapılıyor.
05:14Ancak fiili bir duruma baktığımızda Mina Hanım, yani çalışanların mesela şöyle temel bir talebi var.
05:20Keşke hayat pahalı olmasa, ürünlere zam gelmese, bize de bu kadar zam verilmese gibi bir yaklaşımları var.
05:28Yani satın alma güçlerini koruyacak bir ücret düzeyinin olması taraftarları.
05:37Yani bunu düşünüyorlar.
05:39Ama maalesef piyasalara baktığımızda asgari ücrete daha zam gelmeden ürün fiyatlarını artıranlar oluyor.
05:48Mal ve hizmet fiyatlarını artıranlar oluyor.
05:50Kira fiyatlarını artıranlar oluyor.
05:52Dolayısıyla sanki bu memura, emekliye, işçiye yapılan artışlar onların ilave zam yapmaları için verilen bir artışmış gibi algılayıp maalesef çalışanları bu enflasyonun tahribatına karşı koruma amacıyla yapılan artışlar kişilerin hayatlarında olumlu bir etki yapmıyor.
06:16Dolayısıyla biraz önce sizin bahsettiğiniz yani mal ürün fiyatlarını hiçbir maliyet gerekçesi olmadan artırmak aynı zamanda bir kısır döngüye neden oluyor.
06:29Bir taraftan ücretleri artırıyorsunuz diğer taraftan ürün fiyatları artıyor.
06:33Ve bu sanki o mal ürün üreten, hizmet üreten insanlar para kazanmış gibi kendilerini düşünseler de bu kısır döngü nedeniyle karlılıkları da artmıyor aslında.
06:46Yani enflasyon onların karlarını da alıp götürüyor.
06:49Çalışanların ücret artışlarının onların hayatlarını kolaylaştıracak etkisi de ortadan kalkmış oluyor.
06:56Dolayısıyla burada yani bu ücret artışlarını özellikle enflasyon üzerinde verilen refah payı artışları da dahil olmak üzere çalışanların zor bir dönemden geçerken hayatlarını kolaylaştırmak için yapıldığını tekrar ifade edelim.
07:14Hiçbir gerekçe göstermeden yapılan artışların da haksız bir kazanç olduğunu tekrar ifade edelim Mina Hanım.
07:23Ben örneğin Kurban Bayramı'nda şöyle bir şey yaşamıştım.
07:28Biliyorsunuz 28 Haziran'da Kurban Bayramı asgari ücret açıklanması yapıldı.
07:34Bir gün önce sorduğum kurban fiyatı %20-30 oranında artmıştı ve nedenini sordum Mina Hanım.
07:43Dedi ki asgari ücret arttı ya dedi.
07:45Yani şimdi asgari ücretin bir kurban pazarındaki ürün fiyatını %20-30 artıracak nasıl bir etkisi olabilir?
07:55Çünkü asgari ücret daha 1 Temmuz'da yürümeye girecek ve ilk asgari ücret 30 Temmuz'da alınacak.
08:01Dolayısıyla şu anda özellikle piyasalarda memur maaşları işte şu kadar arttı diye hemen etiket fiyatlarını değiştirmek,
08:10hemen kira fiyatlarını değiştirmek gerçekten de sadece yasal bir düzenlemeyle değil ahlaki bir soruna da işaret ediyor.
08:18Vatandaşlarımızı bu zor dönemlerinde onların hayatlarını kolaylaştırmak için yapılan bu düzenlemeleri onların hayatlarını zorlaştıracak bir düzenlemeye dönüştürmemeleri noktasında da bir çağrı yapmış olalım.
08:34Çok teşekkürler gerçekten çok önemli bir konuya değindiniz.
08:37Yani ne yazık ki dediğiniz gibi yasal düzenlemeden öte artık böyle ahlaki bir probleme doğru gitti ve bunun önüne de kolay bir şekilde geçilmiyor.
08:48Yani bunu hiç söylemek istemezdim ama böyle oldu.
08:51Şimdi biraz asgari ücretle karşılaştıracak olursak ne oldu işte 11.402 liraya çıkarıldı %34'lük bir artışla ardından da bu zamlar geldi.
09:02Asgari ücretin ortalama yani asgari ücreti düşündüğümüzde bu artışları nasıl kıyaslarsınız memur zamanı ve asgari ücret artışı arasındaki farkı nasıl değerlendirirsiniz daha doğrusu?
09:15Şöyle Mina Hanım asgari ücrette biliyorsunuz bütün asgari ücretlere tek artış yapılıyor.
09:23Yılbaşında %54.6'lık bir artış yapılmıştı.
09:27Ve geçtiğimiz günlerde işte 1 Temmuz'dan geçerli olmak üzere %30 artış yapılmıştı.
09:36Ve bu kümülatif anlamda yıl içinde asgari ücretin yaklaşık olarak %107 anlamında bir artışa tekabül ediyor.
09:45Şimdi memur maaşları Ocak ayında %30 artmıştı.
09:48Ama biraz önce bahsettik bu artışlar 8077 lirası seyyanen verildiği için her maaşı aynı oranda etkilemiyor.
10:00Yani maaş yükseldikçe onun maaşına etkisi azalıyor.
10:05Düşükte daha fazla örneğin en düşükte %85'lik bir artış.
10:09Dolayısıyla biz bunu bir sayısal veri olarak en kolay ortalama memur maaşı üzerinden değerlendirebiliriz Mina Hanım.
10:19En düşük devlet memuru maaşı 14.417 liraydı.
10:2425.015 liraya çıktı ve %74'lük bir artış.
10:29Şimdi Ocak ayında %30 ortalama memur maaşları Temmuz ayında %74 arttığında bu yaklaşık olarak şu anlama geliyor.
10:44%126 artması anlamına geliyor.
10:48Yani memur maaşlarının asgari ücretin bir miktar üzerinde arttığı anlamına geliyor.
10:54Burada tabii kamu işçileri de var onların da bu anlamda beklentileri söz konusu oluyor.
11:01Dolayısıyla emekliler var emeklilerin beklentileri de var.
11:05Çünkü burada Mina Hanım özellikle SSK ve Bağkur emeklilerinin son 6 aylık tüfeğe göre alacakları maaşlarındaki artış %19.77 oldu.
11:17Ve kanun metninde bir refah payı beklentisi vardı bu görülmüyor.
11:23Dolayısıyla orada da bir beklenti var.
11:26Yani SSK ve Bağkur emeklilerinin kendilerine bu normal artışın üzerine bir refah payı verilmesi beklentisi var.
11:36Bunu da belki önümüzdeki günlerde çünkü kanun teklifi meclis aşamasında hem komisyonda hem genel kurulda görüşülecek.
11:44Belki de Sayın Cumhurbaşkanımız bu konuda geçtiğimiz dönemlerde olduğu gibi yine bir müjde de verebilir.
11:52Dolayısıyla bu beklentinin olduğunu da ifade edelim.
11:55Sizin öngörünüz nedir?
11:56Ancak hem memur bu konuda emeklilere ne düzeyde bir artış öngörüyorsunuz?
12:02Yani şöyle tabii ben birkaç günden beridir yani %25 ile %30 arasında bir refah payıyla birlikte artış verilebileceğini tahmin ediyordum.
12:13Bugün bu tahminim gerçekleşmedi ama önümüzdeki günlerde bence bunun dikkate alınma ihtimali olacağını düşünüyorum.
12:21Çünkü emeklilerden bu konuda yoğun bir beklenti söz konusu.
12:27Dolayısıyla birkaç gün içinde belki bu da netleşmiş olacaktır.
12:31Peki bütçe dengeleri açısından memur zamları nasıl bir etki yaratır?
12:36Son olarak bunu da sorayım toparlayalım.
12:39Evet şimdi özellikle ortalama memur maaşlarının %74 artması demek sadece Temmuz ayında personel giderlerinin memurlar anlamında.
12:54Çünkü yaklaşık 4 milyon memurdan bahsediyoruz.
12:57Artışı söz konusu bu konuda da ilave bir bütçe yapılır mı yapılmaz mı?
13:03Geçen yıl yapılmıştı.
13:05Biliyorsunuz geçen yıl da yine benzer şekilde işte hem kamu görevlileri hem emekli maaşları artmıştı ve ilave bir bütçe ihtimali doğmuştu.
13:18Dolayısıyla bu personel artışlarından sonra belki de yapılan hesaplamalarla ilave bir bütçe gündeme gelebilir.
13:30Zira EYT'den dolayı da emekli olanlar söz konusu.
13:35Yani her yıl ortalama yaklaşık 350-400 bin kişi emekli olurken işte Mart ayında işlemleri başlayan ve şimdiye kadar işlemleri devam eden 1 milyon 600 bin'ü bulduğu işlemleri tamamlanıp emekli olan yaklaşık 250-300 bininin de devam ettiği ifade ediliyor.
13:56Dolayısıyla bunları da dikkate aldığımızda sosyal güvenlik ve personel harcaması...
İlk yorumu siz yapın