- 21 dakika önce
Sosyal Medya Hesaplarımız...
Facebook : https://www.facebook.com/AkitTVOfficial
Twitter : https://twitter.com/akittv
Instagram : https://www.instagram.com/akittv
Google+ : https://plus.google.com/+akittv
Web Site : http://www.akittv.com.tr
Facebook : https://www.facebook.com/AkitTVOfficial
Twitter : https://twitter.com/akittv
Instagram : https://www.instagram.com/akittv
Google+ : https://plus.google.com/+akittv
Web Site : http://www.akittv.com.tr
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Şimdi Türkiye'nin şu anda gündemine oturan ve bizleri yasa boğan uçak kazası ile ilgili soru işaretlerini, bölgenin neden tehlikeli ve önemli olduğunu, saldırı riski olup olmadığını,
00:12Kocaeli Üniversitesi Öğretim Üyesi Uluslararası İlişkiler Uzmanı Prof. Dr. İrfan Kaya Ülger ile konuşacağız.
00:19Sayın Ülger, hoş geldiniz yayınımıza.
00:25Evet, iyi yayınlar diliyorum sizlere kıymetli hocam.
00:30Merhabalar, iyi yayınlar dilerim.
00:31Merhaba, teşekkür ediyorum.
00:33Bu noktada Türkiye'yi ülkemiz yasa boğan C-130 tipi askeri nakliye uçağımız dün Gürcistan, Azerbaycan sınırında ne yazık ki kaza kırma uğradı ve 20 askeri personelimiz şehit oldu.
00:48Bununla ilgili uçağın kara kutusuna ulaşıldığını bildirdi Cumhurbaşkanı Erdoğan ve bu kara kutuyu inceleme çalışmaları başladı.
00:55Diğer taraftan 20 şehidimizden 19'unun naaşına ulaşıldı.
01:00Birinin naaşını arama çalışmaları da devam ediyor.
01:03Bu kazaya, kaza kırım olayına baktığınız zaman, akademik tecrübelerinizi göz önünde bulundurduğunuz zaman,
01:10olmaması gereken olumsuz veya bu kazaya neden olabilecek durumlar olarak bölgeye baktığınız zaman bölgesel olarak da neleri görüyorsunuz kıymetli hocam?
01:19Evet, öncelikle milletimizin başı sağ olsun, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin başı sağ olsun hakikaten üzücü bir kaza.
01:28Şimdi dışarıdan baktığımızda tabii bir düzünüye yakın bu kazada rol oynayan faktörü peş peşe sıralayabiliriz.
01:37Şimdi en başta tabii acaba bir işte pilotaj hatası mı vardı, hava muhalefeti nedeniyle mi böyle bir kaza yaşandı gibi seçenekler devre dışı kalıyor.
01:48Çünkü uçmaya uygun bir zemin var, uçak herhangi bir dağ falan çarpmış değil.
01:56Geriye yani teknik arıza ihtimali güçlü olarak kalıyor.
02:04Bir de acaba uçağa yönelik bir sabotaj yapıldı mı, bir kundaklama söz konusu mu?
02:11Yoksa bu netice olarak C-130 uçağı, nakliye uçağı içerideki teçhizatın patlamasından kaynaklanan bir kaza mıydı?
02:23Tabii ki bu teknik boyutlarını inceleme neticesinde yetkililer açıklayacaklar.
02:31Ama biz dışarıdan baktığımızda en güçlü ihtimal olarak iki seçeneği öne çıkarma ihtiyacı duyuyoruz.
02:39Birincisi teknik arıza nedeniyle böyle bir kaza cereyan etmiş olabilir.
02:46İkincisi ise bir kundaklama, bir dışarıdan müdahale.
02:51Yani bunu tabii ispat etmenin zorlukları var.
02:55Fakat bu seçenek de tamamen devre dışı kaldığı denilemez.
03:01Çünkü az sonra belki açacağız.
03:04Yani Türkiye izlediği dış politika ile pek çok ülkenin ayağına basmış durumda.
03:11Şimdi teknik boyutuna bakacak olursak, teknik arıza olup olmadığı hususuna bakacak olursak,
03:17bir kez ben bu konuda yetkin birisi değilim.
03:19Tabii ki yani pilotların işte hava konusunda, havacılık konusunda teknik personelin bu konuda daha net açıklamaları olacak.
03:34Fakat şunu biliyoruz, bir metal yorgunluğu diye bir şey var.
03:38Şimdi bu uçak işte biraz bir süre önce açıklandı.
03:421957 yılında imal edilmiş.
03:47Türkiye'ye de bir süre sonra, 78 sene sonra Türkiye'nin...
03:521964 yılında.
03:53Evet, Türkiye'nin sistemine dahil olmuş.
03:57Şimdi yani neredeyse böyle 68 yıldır, 50 yıldan fazla kullanılan bir nakliye uçağı.
04:07Bu kategori uçaklar, evet Amerika'da da var, bakımı, onarımı yapıldığı müddetçe sorun çıkmaz şeklinde konunun teknik uzmanları bilgi veriyorlar.
04:17Fakat öte taraftan metal yorgunluğunu dikkate almamız gerekiyor.
04:22Ben çok uçakları bilmiyorum ama motosiklet üzerinde benim 450 bin kilometre bir rekonum var.
04:30Yani bu kadar belli bir süre sonra, belli bir periyod sonra yani arabadan farklı olarak özellikle kilometresi fazla olan araçlarda bu yorgunluğu hissediyorsunuz.
04:43Acaba havacılık sektöründe, nakliye uçaklarında, yolcu uçaklarında buna benzer bir durum var mı?
04:50Teknik olarak bilmiyorum.
04:51Bakımlar yapılmış olmasına rağmen metal yorgunluğu, bir takım sıkıntılara yol açar mı?
04:59Bunu yetkililer açıklayacaklardır.
05:02Şu an itibariyle en güçlü seçenek metal yorgunluğundan kaynaklanan teknik arıza gibi gözüküyor.
05:10Ama öteki seçeneği de yani bir sabotaj, bir dışarıdan müdahale kundaklama seçeneğini de teorik olarak kabul etmemiz lazım.
05:23Rusya'dan uçağı biz düşürmedik diye bir açıklama geldiği söyleniyor.
05:27Azerbaycan'la bir meslektaşımızla yaptığımız bağlantında Rusya'nın böyle bir açıklama yaptığı söyleniyor.
05:32Yani bu açıklama geldiyse eğer Rusya neden böyle bir açıklama yapma gereği duymuştur sizce?
05:37Olağan şüpheli konumunda Rusya.
05:42Çünkü bu coğrafyada Rusya'nın hareket kabiliyeti Transkafkasya'da belli ölçüde sınırlandırıldı.
05:50Şimdi Sovyetler Birliği dağıldığı zaman Rusya özellikle Ermenistan'da güçlüydü.
05:56Halen Ermenistan'da askeri danışmanları ve gümrüde üstleri var.
06:00Azerbaycan'da Rusya'nın konuşulanması işte tam 5 sene önce 10 Kasım 2020'de ateşkes anlaşmasıyla Dağlık Karabağ'da barış gücü şeklinde gerçekleşmişti.
06:142000 civarı orada barışı koruma gücünün 5 yasalıyla görev yapması öngörülüyordu.
06:19Fakat 2023 yılında buradaki ayrılıkçılara karşı Azerbaycan hükümeti Dağlık Karabağ'ın merkezini de kontrol altına aldıktan sonra Rusya'nın bir anlamda Azerbaycan topraklarında hareket kabiliyeti kalmadı.
06:32Barış gücü askerleri geri çekilmek durumunda kaldılar.
06:35Yani şu an itibariyle Azerbaycan'da Rus gücü danışman ve askeri falan bunlar yok ama Ermenistan'ın gümrü kentinde Rusya'nın üstü var.
06:48Gürcistan'a baktığımızda ise Gürcistan'ın iki bölgesini, iki özel bölgesini, Abhasya ve Güney Osetya'yı Rusya 2000'li yılların başında bunları tahrik etti, teşvik etti.
07:03Demek ki hükümeti karşı buraları kontrol altında tutuyor.
07:06Yani bu devlet, bu özel bölgeler bağımsızlık ilan etti ve sadece Rusya tanıdı.
07:12Şu an itibariyle Gürcistan içerisinde Abhasya ile Gürcistan arasındaki o eyalet sınırları sanki uluslararası sınırlar gibi oraları Rus askerleri koruyor.
07:23Güçlü biçimde şu an Abhasya'da ve Güney Osetya'da Rusya'nın askerleri, birlikleri var.
07:29Yani Rusya'nın tabii pek çok yerde ayağına basıyoruz.
07:34Aslında Rusya ile biz çatışıyoruz.
07:362015'te bir Suriye rejimine destek verdikleri, güçlü destek verdikleri dönemde bizim havasağımızı ilerleyen bir uçak düşürülmüştü.
07:47Yani bu mesele daha sonra tırmanmadan bir şekilde çözümeye kavuşmuş olsa da Rusya'nın bunu bir yere yazması ve günü geldiğinde buna mukabil bir tepki ortaya koyma seçeneğini de dışlamamak lazım.
08:02Rusya ile Trans Kafkasya'da çatışıyoruz, Orta Asya'da çatışıyoruz, Suriye'de çatışıyoruz, Libya'da çatışıyoruz.
08:10Ukrayna meselesinde farklı taraflardayız.
08:13Her ne kadar biz yaptırımlara katılmamış olsak da Rusya'ya yönelik yaptırımlara Türkiye katılmadı Avrupa ülkelerinin yaptırımlarına.
08:21Fakat güçlü biçimde en başından itibaren Ukrayna'ya destek veriyoruz.
08:28Kırım Türklerinin, Kırım Tatarlarının davasının Yılmaz savunucusuyuz.
08:35Balkanlar'da özellikle Kosova ve Bosna-Yasak meselesinde Ruslar Sırpları destekliyor.
08:45Biz ise orada huzur ve istikrar için çaba gayret gösteriyoruz.
08:51Balkanlar'da da çatışıyoruz.
08:53Fakat buna rağmen Astana-Soçi süreçleriyle liderler diplomasisi çerçevesinde mesafe alındı.
08:59Aslında tarihi arka planla birlikte değerlendirdiğimizde şu an itibariyle Rusya ile çatışma hali varlığını koruyor.
09:10Bunun yansıması olarak acaba bir Rus saldırısı olabilir mi?
09:14Yani tespit edilemeyecek şekilde bir Rusya saldırısı bir kundaklama organize edilebilir mi?
09:22Bunu yani kesin böyledir demiyorum ama teorik olarak bunu da düşünmemiz lazım.
09:27İkinci bir ihtimal Azerbaycan'daki İlam Aliyev yönetimi İsrail ile çok yakın ilişki içerisinde,
09:38işte çok yakın bir süre önce, galiba önümüzdeki dönemde yapılacak,
09:44hahamaları falan Bakü'de bir ulus saldırısı kongrede bir araya getirme, ev sahipliği yapma kararı aldılar.
09:52Öte tarafta Gazze savaşının değişik aşamalarında, ulusal toplumun tavrının tutumunun tersine,
10:01Azerbaycan yönetimi bu meselede Filistin tarafı değil de daha çok böyle İsrail'i önceleyen açıklamalar yaptı.
10:11Bunlar skandal olarak da çeşitli şekillerde yayın organlarına düştü.
10:16Tabi Azerbaycan halkı böyle düşünmüyor ama yönetim burada biraz daha İsrail ile yakın ilişkiler koruma taraftarı gözüküyor.
10:25İşte İran'ı bir başka açıdan böyle çember içine alma, kıskaca alma hareketinin bir yansaması olarak da bunu okumak lazım.
10:36Acaba yani Gazze savaşında ve Orta Doğu'daki tüm meselelerde,
10:40İsrail'e karşı dik duruşu ortaya koyan Türkiye'ye karşı bir tepki mi?
10:45Acaba bu işin içerisinde İsrail var mı?
10:51Yani ne derece var?
10:52Bunu da yani ihtimal olarak düşünmemiz lazım.
10:55Üçüncü bir burada seçenek.
10:58Batılı istihbarat kuruluşları yani bu coğrafyada Türkiye ile Rusya'nın mukadder kaçınılmaz bir gerilime doğru sürüklenmesini isteyen aktörler olabilir mi?
11:15Bunların hareket kabiliyeti fazla mıdır?
11:18Yani ne derece uçağa müdahale edecek teçhizatı bir başka ülke içerisinde kullanabilirler mi?
11:24Bunları net olarak teknik boyutlar olduğu için bilmiyoruz.
11:27Fakat seçenek olarak İsrail ve Rusya dışında bir başka ülkenin de bir kundaklama hareketi eğer varsa
11:39onun da yani olağan şüpheli olarak göz önünde bulundurulması gerekir.
11:47Kesin ifadeler kullanmanın burada zorlukları var.
11:50Ben sadece seçenekleri ihtimal sıralıyorum.
11:54Peki bu noktada uçağın kaza kırma uğradığı nokta bölge yani engebeli bir bölgeden bahsediliyor.
12:01Şu anda arama kurtarma çalışmaları devam ediyor.
12:04O da zorlaştırıyor aslında bu çalışmaları.
12:07Diğer yandan bir de bu uçak düştüğü takdirde düştüğü yerde kaza kırma uğradığı zaman
12:15üç parçaya ayrıldığı söylenmişti bize ilk başta.
12:18Görüntülerde de zaten kanadın yuvarlanarak kendi etrafında dönerek düştüğü görüntüler vardı aslında.
12:25Ama sonrasında Gürcü Bakan açıklamasında bu noktada uçağın üç parçadan daha fazla parçaya ayrıldığını
12:34böyle düştüğünü söyledi ve çok geniş bir alanda olduğunu arama çalışmalarının birçok ekiple kişiyle devam ettiğini söyledi.
12:41Zaten anlaşmalı şekilde Türk ve Gürcü tarafları şu anda bir arama kurtarma çalışmasını sürdürüyor.
12:48Bölgeyi nasıl görüyorsunuz uçağın düştüğü noktayı arama çalışmalarının selametini?
12:55Evet Gürcistan işbirliği yapıyor.
12:58Netice olarak burada yani iki seçenek öne çıkıyor.
13:02Birincisi işte teknik arıza veya uçağın içindeki bir cephanenin böyle infilakı suretiyle olabilir.
13:10İkinci olarak da dışarıdan bir müdahale neticesinde bu patlama uçağın parçalara ayrılması söz konusu olabilir.
13:19Ama bunların hangisinin olduğunu bizim dışarıdan bilmemizin zorlukları var.
13:23Belki de işte uçak düştüğü zaman bile varlığını koruyan seslerin kaydedildiği kara kutunun bu noktada çözümlenmesi biraz daha fotoğrafı netleştirecektir.
13:36Yani gerçek ne ise mutlaka açıklanacak ama devletler bazen siyasi sebeplerle biraz daha net açıklama yerine farklı ifadeleri de tercih edebilirler.
13:51Mesela muallakta kalan bir kazaya bu noktada dikkat çekmek istiyorum.
13:56Tam olarak 19 Mayıs 2024'te idi İran'ın dini lideri Azerbaycan'daki bir toplantıdan dönerken helikopter kazası sonucu hayatını kaybetti.
14:09Helikopterin yerine bile İran teknik imkanları yetensiz olduğu için tespit edemedi.
14:15İşte Türkiye'den yardım istedi ve daha sonra bulundu.
14:19Şimdi oradaki helikopterde de aslında bir metal yorgunluğu olabileceği şeklinde görüşler ileri sürüldü.
14:30Ama öte taraftan acaba işte helikopterin uçuş sistemine dışarıdan müdahale yapılabiliyor mu?
14:40Mesela bunlar belirsiz kaldı.
14:42Müpen vaziyette kaldı.
14:43Diyelim ki işte yazılım suretiyle dışarıdan bu eski teknoloji ürünü uçaklara, helikopterlere dışarıdan müdahale yapılabiliyor mu?
14:55Mesela bunu öğrenemedik.
14:58Üzerinden bir buçuk yıla yakın zaman geçti.
15:01Ama bu C-130 kazasının inceleme neticesinde daha net olarak bir açıklama yapılmasını bekliyoruz.
15:15Türkiye bu konuda hassasiyetini en yüksek perdeden dile getiren bir ülke.
15:21Az önce il başkanları toplantısında Erdoğan da bunu ifade etti.
15:28Yani resmi açıklamayı beklememiz gerekiyor.
15:31Ben sadece işte seçenekler içerisinde hangileri öne çıkıyor?
15:37Bir numara teknik arıza, iki numara uçağın içerisindeki işte bir cephanenin patlaması ve üç numara da dışarıdan müdahale bir şekilde kundaklama yahut da işte müfüze falan da olabilir mi?
15:52Bilmiyorum seçenek olarak karşımızda bunlar duruyor.
15:56Peki bu noktada sizin tabii ki de resmi kaynaklardan gelecek bilgileri beklemeliyiz.
16:05Bu noktada şu ana kadar ki tecrübelerinizden kaynaklanan bir sonuca varırsak eğer bundan sonraki çok sıcak ve kritik dönemlerden geçiyoruz dış politikada.
16:15Dış politikadaki hamlelerimizi, yaklaşımlarımızı diğer ülkelerle aramızdaki olan bağları etkileyecek bir süreç bizleri bekliyor olabilir mi bu kaza sonrasında?
16:25Bir kez önce resmi açıklamayı bakmamız lazım ama yani açıklama her şeyi olanca gerçekliğiyle ortaya koyacak mı?
16:36Koymasana ümit ediyoruz bazen biraz daha siyaseten meselenin belli boyutlarının geliştirdiğinde bırakılması tercih edilebilir.
16:49Ama gerçek neyse bunu araştırmayı yapan ekip ve devlet net olarak bilecek.
16:56Tabii ki Türkiye son dönemde 100 yılın başından beri izlediği dış politika ile bu coğrafyada bölgesel ve global pek çok ülkenin ayağına basıyor.
17:06Türkiye'nin imkanlarının, hareket kabiliyetinin, savunma sanayi kapasitesinin artmasından, bölgesel bir güç haline gelmesinden rahatsız olan aktörler var.
17:18Bölgedeki güçlerle bir çatışma içerisine Türkiye'nin sürüklenmesini kurgulayanların planları pek çok kez.
17:27Biz akamete uğratıp baş rahatsız olduğumuz mesela Elmenistan'ın 2018'de görev üstlenen başbakanı yani son dönemde yaptığı açıklamalarla uzlaşır mesajları veriyor.
17:41Mesela bu tip hesaplar içinde peşinde olanların beklentileri boşa çıktı.
17:46Yeni çatışma noktalarına, Türkiye'nin angaşmanını, Türkiye'nin buralarda meşgul edilmesini kurgulayanlar olabilir.
17:57İşte bu çerçevede İran'a yönelik bir önümüzdeki zaman diliminde bir İsrail saldırısı, öteki Amerika ile birlikte, Trump'a düşerle birlikte.
18:09Yani bu tip kurguların içerisinde Türkiye'nin meşgul edilmesi projesi olabilir.
18:16Ama Rusya dahil Türkiye'nin yeni koşullarda, konjonktürde bulunduğu coğrafyada bölgesel güç olarak hareket kabiliyetinin artmasını, güçlenmesini
18:29aslında etrafımızdaki ülkeler ve global güçler pek de istemiyorlar, pek de haz etmiyorlar.
18:37Ve bugüne kadar Türkiye için onlarca Türkiye'yi geciktirici, engelleyici tuzak kuruldu.
18:45Bunların hepsini Türkiye geniş tecrübesiyle, hareket imkanlarıyla, siyasi irade ve kararlılığıyla aşmasını bildi.
18:56Bu genel kontekst içerisine baktığımızda bu meseleyi Türkiye, yani en optimal şekilde çözüme kavuşturacaktır diye düşünüyorum.
19:09Peki.
19:09Peki. Son olarak şunu da sormak istiyorum.
19:13Şimdi dileriz ki öyle bir durum yoktur.
19:15Ama kara kutu araştırıldığında veya gelen açıklamalarda bir ülkenin bizim uçağımızı düşürdüğü tespit edildi ve açıklandı.
19:24Türkiye buna nasıl karşılık verecektir?
19:27Bir savaş sebebi midir?
19:28Eğer savaş sebebi ise mesela Rusya'nın da uçağını biz 2015 dediğiniz gibi düşürmüştük.
19:32Sonrasında böyle bir durum olmadı.
19:35Nasıl bir siyaset dış politika Türkiye'yi bekliyor olur?
19:39Şimdi 2015'teki Rusya uçağına karşı Türkiye'nin müdahalesi hukuki bakımından bizim güçlü bir haklı olduğumuz argümana dayanıyor.
19:49Çünkü bizim hava sahamız ihlal edildi.
19:52Kaç dakika ihlal edildi?
19:53Bunun fazla emniyeti yok.
19:55Aslında kararlılık ortaya koymazsanız ihlal süresinin arttığını görürsünüz.
20:00Sonra olay işte bir şekilde diplomasiyle vozuha kavuştu, çözümeye kavuştu.
20:08Şimdi burada ise yani bir nakliye uçağı ve nihai destinasyonu işte Türkiye, Gürcistan üzerinden Ermenistan hava sahası kapalı Türk uçaklarına biliyorsunuz.
20:20Çünkü Ermenistan ile benim bilebiliğim kadarıyla şu an senkronize bir şekilde ilişkilerin normalleştirilmesi, görüşmeleri devam ediyor.
20:32Yani Azerbaycan-Ermenistan barışına paralel olarak Türkiye'de Ermenistan'la ilişkilerini normalleştirme adımları atıyor.
20:40Fakat diplomatik olarak karşılıklı bir ülkeye ataması ve sınır kapılarının iki tane sınır kapısı var.
20:47Bunların açılması henüz mümkün olmadı.
20:49Benim bilebiliğim kadarıyla Ermenistan hava sahası da bu siyasi ilişkilerdeki gelişmeye paralel olarak açılacak.
20:58Şu an itibariyle Gürcistan üzerinden Azerbaycan'dan Türkiye'ye gelecek uçak.
21:05Gürcistan üzerinden yani yolu biraz uzatarak Türkiye'ye ulaştı.
21:10Bu çerçeve içerisinde meseleye baktığımızda yani kim yaptı diye bir yabancı güce baktığımızda işte en başta söyledim.
21:22Olağan iki tane burada şüpheli Rusya ve İsrail.
21:27İsrail'in çünkü yabancı ülkelerde hareket kabiliyeti tahminlerin çok ötesinde.
21:34Böyle bir şeyi ekip tespit ettiği takdirde resmi açıklamada acaba yani bu boyutuna vurgu yapılacak mı o konuda çok emin değilim.
21:47Çünkü daha çok yani bir krizli bir problemi siyasi olarak yönetmek emniyet taşıyor.
21:56Yoksa skandal bir açıklama yapıldığı takdirde bunun işte yansımaları buna karşı gelecek tepkilerin boyutları çok farklı noktalara bizi götürebilir.
22:07Onun için yani eğer böyle bir durum varsa biraz daha müpem kalacaktır.
22:13tıpkı reisinin 19 Mayıs 2024'teki helikopter kazasının sebebinin belirsiz kalması gibi böyle müpem kalması gibi yani gerçekliğin ortaya çıkması halinde bu takdirde işte bunun açıklanması ve bunun işte yansımaları dikkate alınacaktır.
22:41Benim kanaatım yani yine teknik arıza burada metafor yorgunluğu ve bir cephane infilak ihtimalinin öne çıktığını gösteriyor.
22:53Peki teşekkür ediyorum kıymetli yorumlarınız için iyi çalışmalar diliyorum.
22:57Profesör doktor İrfan Kaya Ülger bizlerleydi.
23:00Kaza kırıma uğrayan C-130 askeri kargo uçağımızın kaza nedenini konuştuk kendisiyle.
23:06Şimdilik noktalıyoruz saat başında tekrar görüşmek dileğiyle.
Önerilen
5:02
|
Sıradaki
1:01:32
20:15
26:36
27:20
41:40
7:14
16:59
25:26
34:25
1:15
0:48
7:28
40:53
35:36
0:57
İlk yorumu siz yapın