Jungle Giants and the Cave Kingdom | Born To Be Wild (Full Episode) - video Dailymotion

GMA Public Affairs

Aired (November 9, 2025): Witness a dramatic encounter between a jaguar and an anaconda in Pantanal, Brazil, personally documented by Doc Nielsen Donato. Meanwhile, Doc Ferds Recio explores a mysterious cave in Trinidad, Bohol, home to fascinating creatures and a rumored guardian species. Watch the full episode for both thrilling adventures!

Transcript

00:00This is the river in the Pantalao.

00:05Hindi ko inaasahan na makikita ko ang isang maksyong eksena sa wild.

00:13At itong nahuli ang anaconda.

00:21Kakagat niyang itong inalis sa tubig at binitbit pa uwi.

00:30Ang jaguar kumain ng anaconda.

00:39Pagpasok sa kuweba, sinalubong na agad kami ng mga residente dito.

00:45Ang mga bats na dito pero parang mababaw palang yung ceiling natin.

00:51Mula sa itas, maririnig ang ingay ng mga paniki.

00:56Sa ganitong oras, karamihan sa kanila ay nagpapahinga.

01:01Nag-iipo na lakas para sa paghahanap ng pagkain mamayang gabi.

01:05Habang binabaybay namin ang kaba ng kuweba,

01:11narating namin ang bahagi nito na may tubig.

01:15Ditero naninirahan ang diwata na takapangalaga ng kuweba.

01:19Sa hihilig ko sa mga hayop,

01:31kahit saan ako magpunta,

01:35tulad noong nagbakasyon kami, hindi ko ito pinalampas.

01:39Isa ito sa aking bucket list, ang wildlife watching sa Pantanal, Brazil.

01:52Looks like they're looking for food.

01:55Hi!

01:56Hey!

01:57Ay, bulag oh!

01:58Malo ko, hindi si the arm putol.

02:03Pero hindi ko inaasahan na makikita ko ang isang maaksyong eksena sa wild.

02:09Ang largest cat species sa Amerika na jaguar,

02:15tila napalaban sa isang uli ng ahas sa mundo,

02:19Yellow Anaconda.

02:29Kilala bilang world's largest tropical wetland ang lugar ng Pantanal sa Brazil.

02:35Isa rin ito sa critical stopover o pahingahan ng iba't ibang migratory birds.

02:47Ang dami na namin nakita mga ibon,

02:50mga jabiru, mga pink spoonbill, mga whistling docks,

02:56redhead vulture, feed on the dead cow.

02:59That's the most important role of the vulture.

03:02They're scavengers. They help prevent diseases.

03:08Maya-maya pa,

03:10narating namin ang isang lawa na paboritong tambayan at inuman daw na mga Cayman o mga buhaya.

03:17Drinking in a pond that has Cayman.

03:19Itinturing na largest single crocodile population sa mundo ang Jacare Cayman ang Brazilian Pantanal.

03:28Dahil nga sa ginawang ingay ng mga kabayo na alerto yung mga Cayman.

03:36This is our jump of point.

03:39This is the river in the Pantanal.

03:42Yan ang habitat ng mga Jaguars.

03:43So, try ng jacket for safety.

03:53Sa pamamagitan ng Jaguar tourism o watching,

04:07Unti-unting naipakilala ng pantaneros ang kahalagan ng Jaguar sa mundo.

04:14Solitary o sanay mag-isa ang mga Jaguar.

04:18Relax na relax na nagpapahinga ang una naming Jaguar sighting.

04:24Mula sa aming pwesto, makikita kung gaano ito kalaki.

04:29At kung gaano kaganda ang Jaguar's rosette o ang print sa mga balat nito.

04:34May unique na rosette ang mga Jaguar sa kanilang noo na nagiging basihan ng pangalan at pagkakakilanlan ng mga ito.

04:44Oops! Tila nagising namin ang natutulog na Jaguar.

04:49Jaguar mukhang sanay sa photo op kahit inaantok pa.

04:54Pero pinagbigyan lang pala niya kami at bumalik agad sa pagtulog.

04:59Sleep again.

05:01Natutulog ang mga Jaguars ng halos 10 oras.

05:06Crepuscular o nocturnal ang mga Jaguar.

05:09Ibig sabihin, aktibo ito sa takip silim at bukang liwayway at naghahanap din na mga kain tuwing gabi.

05:18Tinatayang aabot daw ng 4,000 hanggang 7,000 Jaguars ang naniniraan sa pantanal ayon sa Jaguar ID Project.

05:27Ang Jaguar na ito, dumakad pa baba sa aming harapan.

05:34Habang umiinom, may panakanaka itong nalilisik na tingin.

05:42Hanggang sa naging komportable na ito.

05:45Sa libu-libong populasyon ng Jaguar sa pantanal, isa lang ang sigurado na may sapat na pagkain dito.

06:03Ang ambush predator na Jaguar, malakas ang pakiramdam sa pagkain.

06:13Maya-maya pa, tila may sinisilip ito sa tubig.

06:17Dahang-dahan itong naglalakad.

06:21At tumubog sa tubig na parabang may hinahanap.

06:29Largest cat species sa Amerika na Jaguar,

06:33tila na palaban sa isang uli ng pinakmalaking asang mundo,

06:38Yellow Anaconda.

06:43Sa bilis ng Jaguar,

06:47agad nitong nahuli ang Anaconda.

06:55Napakagat niyang itong inalis sa tubig at binitbit pa uwi.

06:59Ang Jaguar kumain ng Anaconda.

07:00Usually, okay man ang kinakain nila, pero this time,

07:05Sukuri o yung yellow anaconda ang kinain niya.

07:06This is super rare ha?

07:07Eating a Sukuri.

07:08Sukuri.

07:09Sukuri.

07:10Sa aming pag-uwi, isang green iguana ang naabutan kong nakaipit sa butas ng kalsada.

07:11Meron yung iguana sa daan.

07:12Meron yung iguana sa daan.

07:13Oh, it's from the hole.

07:14Oh, it's from the hole.

07:15Okay.

07:16Oh, there's a rock.

07:17Oh, there's a rock.

07:18Oh, there's a rock.

07:19Oh, there's a rock.

07:20Okay.

07:21Okay.

07:22Okay.

07:23Sa sobrang payat nito, mukhang dehydrated.

07:24O yung yellow anaconda ang kinain niya.

07:25Oh, this is super rare ha?

07:27Eating a Sukuri.

07:28Sukuri.

07:29Ayan.

07:30Sa aming pag-uwi, isang green iguana ang naabutan kong nakaipit sa butas ng kalsada.

07:36Meron yung iguana sa daan.

07:38Oh, it's from the hole.

07:41Okay.

07:42Oh, there's a rock.

07:44Okay.

07:45Sa sobrang payat nito, mukhang dehydrated.

07:52Mukhang dehydrated ang iguana.

07:55Give it water.

07:56Ito, nakita namin na na-stuck doon sa butas.

08:01Nanihina na.

08:02Maybe it's been dehydrated for a few days ha?

08:05Pero dahil hindi ko dala ang aking gamit sa panggagamot,

08:09drop it.

08:10Sapat na mapainom ko ito ng tubig bago ko pakawalan.

08:19There!

08:20Oh!

08:21Pagsapit ng gabi, mas maraming hayo pa ang aming nakaslubong.

08:32Alimoy, pag-aari ng mga kapibara ang lugar na ito.

08:37Mistulang may isang pagpupulong sa kanilang grupo.

08:41At nang mamalayan na may gumagalaw sa pagigid.

08:53Kilala bilang world's largest rodent ang kapibara.

08:57At hindi ito sanay mag-isa.

08:59Kada grupo, aabot ng sampu hanggang tatlumpong kapibara ang magkakasamang namumuhay.

09:08At tuwing dry season sa Brazil, maali pa raw silang umabot ng sangdaang miyembro.

09:13Halos malapit lang sa grupo ng kapibara naninirahan ang caiman o buhaya.

09:20Oh my gosh! Look at those lines!

09:24Ang caiman na ito, parang gusto pang makihalubilo sa mga kapibara.

09:31Pero tila sanay na sila sa isa't isa.

09:33Kaya ang caiman, bumalik na lang sa lawa.

09:44Ang caiman at kapibara, ilan lang sa 85 uri ng hayop na paboritong umanong kainin ng mga jaguar sa pantanal.

09:53Ang ilan sa pinakmalaking uri ng hayop sa mundo, tila nagtitipon-tipon sa lugar na ito.

10:01Isang patunay na kung wasto ang turismo, maaari natin maibalik ang dami ng kalang populasyon sa mundo.

10:19Ang puting diwata ng tubig, tila nagaantay sa aming pagpunta.

10:25Para makita ito, kailangan namin mag-imaingat.

10:31Lalo na't ang kanilang mundo, ang kuweba na hindi umano na sisilayan ng araw.

10:39So yung mga bata po, nagnakipaglalaro po, hindi po nila ginagalaw kasi sabi po nila, mga diwata daw po yun.

10:48Pagpasok sa kuweba, sinalubong na agad kami ng mga residente nito.

10:54Pagpasok sa kuweba, sinalubong na agad kami ng mga residente nito.

11:08May mga bats na dito pero parang mababaw pa lang yung ceiling natin, ano?

11:20Mula sa itas, maririnig ang ingay ng mga paniki.

11:23Sa ganitong oras, karamihan sa kanila ay nagpapahinga.

11:31Nag-iipo na lakas para sa paghahanap ng pagkain mamayang gabi.

11:37Habang ang iba naman, naglimis ng kanilang sarili.

11:40Malawak pa ang espasyo, pero ang tatlong black-bearded tomb bat na ito, nagsisiksikan.

11:55Gumagamit ng echolocation o sun waves sa mga paniki na katira dito.

12:00Para malaman ang kanilang lokasyon, ginagamit din ito ng paniki sa paghahanap ng pagkain sa dilim.

12:07At para malaman kung ano ang nasa kanilang paligid.

12:15Samantala, hindi lang mga paniki ang nakabitin dito.

12:19Dahil sa tabi nila, namumugad ang mga swiflet o balinsasayaw.

12:25Ayan yung makikita natin yan.

12:27Ayan yung mga pinakakabita ng mga bats.

12:30Yung mga parilang nilang mga bats along with some swiflets, no?

12:32Sa isang pugad, makikita ang dalawang mag-asawang balinsasayaw.

12:39Monogamuso, stick to one partner lang ang mga ibong ito.

12:42Salitan lang sila ng mga paniki.

12:48Kung ang mga paniki sa gabi umaalis, ang mga ibong ito sa umaga naman.

12:54Pero sa ngayon, kailangan muna nilang limliman ang kanilang itlog.

12:58Isang buhay na laboratorio ang kuweba para sa mga eksperto.

13:09Dahil sa mga hayop na piniling manirahan sa dilim,

13:13pinag-aaralan ito ng grupo ni Dr. Rizal Jose

13:17ng Bohol Island State University, BLR Campus.

13:21May mga bats na dito pero parang mababaw pa lang yung ceiling natin, ano?

13:27Ang lahi ng mga paniki na nanilirahan dito, nadagdagan daw ayon kay Dr. Rizal.

13:33Ang dating tatlong species ng insect bat, nadagdagan ng isa pa.

13:38However, today, meron na naman sa literatures na identified species inside.

13:47We just wanna find out if they are still there.

13:50And right now, sabi ni Ma'am, nadagdagan ng isa.

14:03So, ito na yung kalahati ng cave, no?

14:05Habang binabaybay namin ang kahabaan ng kuweba,

14:10narating namin ang bahagi nito na may tubig.

14:18Dito raw nakatiraan sa kapagbangkay ng kuweba,

14:22ang puting diwata na catfish o hito.

14:25So, yung mga bata po, nagnatipaglalaro po, hindi po nila ginagalaw kasi sabi po nila, mga diwata daw po yun.

14:35Magkita namin sa ilalim yung stream, medyo hindi siya moving eh.

14:49Di ka tulad ng ibang part doon.

14:51Ang daming, ano, yung catfish sa ilalim.

14:54Sa ilalim, small parang breeding ground nila ito eh.

14:58But I think they're very sensitive to the light that we're giving.

15:04Siguro ito yung breeding ground nila.

15:06Kanina nakakita ko isa-dalawa pagdating dito, nandito sila lahat eh.

15:09Kanyang kalalaki eh.

15:11And they're light colored.

15:13The eyes are kinda covered.

15:14Yan o.

15:18Halos puti na ang kulay ng catfish.

15:22Kadalasan itong makikita sa fresh water pool sa loob ng kuweba.

15:27Ang mga catfish na ito,

15:29nakadepende rin sa iba pang species ng hayop na nakatera rin sa kuweba,

15:33gaya ng paniki.

15:35Dahil limitado ang pagkain sa loob ng kuweba,

15:38itinuturing din ito na scavenger.

15:41Isa sa kanilang kinakain ay ang guano o dumi ng paniki.

15:48Sa kanilang tirahan, mayroon pa kaming napansin.

15:52Usually, sabi nila ang dami daw dito eh,

15:56na bats.

15:57Pero pagdating namin sa loob, halos wala na kaming inabutan.

16:00May mga roosting sites.

16:02Yan, makikita natin yan.

16:04Yan yung mga pinakarapitan ng mga bats eh.

16:06May mga pangilang nilang mga bats.

16:07Isa ito, siguro sa indication na na-disturb itong area, no?

16:14Dahil kasi nga inauntin for tourism and all.

16:17Madaming pumupunta ng mga turista up to up to this point.

16:21Even ang doob na sa loob eh.

16:23So, maybe it's an indication na

16:26we should limit the number of people coming up at the state.

16:31Sa kisamin ng kuweba, may mga nakaukit.

16:35As you can see, on the ceiling,

16:38may mga bell caves.

16:39Meron siyang mga, ano,

16:41oh sorry,

16:43medyo ano lang, may heavy ceiling staining siya.

16:46So, yung mga naman dito, oh.

16:49May mga spandolism.

16:51Kaya, ano,

16:53wala sinanda ng mga uling.

16:57So, ginamit na lang yung mga kawayan

17:00or mga panulat

17:02to protect their names.

17:04Mga manong findings habits?

17:07Sa na-observe natin ngayon,

17:09medyo kumunti talaga yung population ng bats.

17:12Based dun sa, as compared dun sa...

17:15Last time?

17:16Last time na nandito kami.

17:18But that was 10 years ago.

17:19More than 10 years ago.

17:21Gusto ko lang i-emphasize dito

17:23na yung caves are critical habitats

17:28for bats and other organisms.

17:30And these bats, they produce guano.

17:36And considered din sila yung mga bats

17:38na nasa loob,

17:39considered as keystone species.

17:42Dahil yung guano nila supports diverse wildlife.

17:48O ano yung nakikita natin ngayon?

17:51Ano yung condition or situation ng cave na to?

17:54Threatened yung mga bats

17:56due to human disturbances.

17:57Wala namang problema ang tourism.

18:01I mean, as long as it's strictly regulated.

18:05Ayon sa Municipal Tourism Officer na si Fernie Villamor,

18:09kontrolado o may limit daw sa lima hanggang sampung turista

18:14ang maaaring pumasok sa cueva kada batch.

18:16Di naman po ganoon karami yung bumibisita sa Batungay Tourism Complex po namin

18:23kasi nasa proseso pa lang po kami sa pag-develop ng cave namin

18:28para maging isang eco-tourism site.

18:30Meron naman po kaming mga regular po na bisita doon

18:34kagaya po ng mga estudyante, mga researchers at mga nature enthusiasts po talaga.

18:40Kasama rin ang kanilang paalala na huwag magtapo ng basura at huwag magingay

18:46para hindi mabulabog ang mga hayop sa cueva.

18:49Magtatakda po kami ng conservation zones kung saan

18:53hindi po pwedeng pumasok ang mga bisita doon

18:56kasi yun po ang lugar or part ng cave kung saan nagpaparami po ang ating mga panitip.

19:03Tourism can co-exist with healthy bat colonies.

19:09To achieve that, kailangan regulate natin yung number of visitors coming in.

19:14Yes.

19:16Magsagawa ng campaign.

19:18Yes.

19:19Educate also the tour guides.

19:21The tour guides.

19:22The importance of preserving the caves.

19:24And the bats.

19:25And the bats.

19:27Ang mga cueva, hindi lang isang tourism site,

19:31kundi tirahan at kaharian ng mga buhay ilang.

19:36Kaya mahalaga na ituring ito na sagrado

19:39para higit na maproteksyonan ang kanilang tahimik na pamumuhay dito.

19:45Maraming salamat sa panonood ng Born to be Wild.

19:48Para sa iba pang kwento tungkol sa ating kalikasan,

19:51mag-subscribe na sa GMA Public Affairs YouTube channel.

Jungle Giants and the Cave Kingdom | Born To Be Wild (Full Episode)

Category

Transcript

Be the first to comment

Recommended