Gıda zammında FETÖ izi mi?

CNN TÜRK

Döviz kuru sabit kaldı, asgari ücrete ek bir artış yapılmadı, yeni bir vergi düzenlemesi de gelmedi. Ancak Eylül ayı yine zamlarla geçti. Marketten manava, restorandan hizmet sektörüne kadar birçok alanda fiyatlar yükseldi. Esnaf, fahiş zamlarla gündeme geldi. Peki, esnaf neye göre fiyat belirliyor? Fiyatlar gerçekten maliyetlere göre mi artıyor, yoksa kendi kazançlarına göre mi şekilleniyor? CNN Türk ekibinden Kübra Aydın bu soruları mercek altına aldı.

Transcript

00:00İNTRO

00:00Burada bir trend haline geldi.

00:13Yani herkes arttırıyor, ben de arttırıyorum.

00:15Piyasada sanki otomatiğe bağlanmış veya mutlaka yapılması gerekiyormuş gibi zam yapan bir kesim var.

00:25Ne dövizde oynama var, ne de asgari ücrete bir zam.

00:27Eylül ayında tablo yine aynı.

00:29Üreticiyle market arasındaki fark açıldıkça açıldı.

00:32Esnaf ürünlere yaptığı zamlarla gündeme geldi.

00:35Üretimle alakalı bu.

00:36Mesela bu sene kaysa olmadı.

00:38Kaysa olmayınca fiyatlar otomatikman yükseliyor.

00:42Biz de bunu toplantıdan alıyoruz.

00:44Toplancı buna yansıttığı zaman biz de yansıtmak durumunda kalıyoruz.

00:47Bir esnaf eğer rekabet koşullarına aykırı bir şekilde sigorta prim ödemiyorsa, vergi ödemiyorsa, faturasız mal alıyorsa

00:55aynı iş yapan diğer esnaf da maalesef onu ayak uydurmak için burada fiyatlarını yükseltmek zorunda kalabiliyor.

01:01Çünkü rekabet edemez.

01:06Esnaf işlerin durgunluğundan söz ediyor.

01:09Ama bir yandan da işte bu ürüne gelecek ay şu kadar zam gelecek şeklinde ifadede bulunuyor.

01:17Dolayısıyla arz ve talebe bağlı olmayan bir fiyat artışı söz konusu.

01:23Esnaf kendi giderini fiyatlara yansıttı.

01:25Cebine göre hesap yaptı.

01:26Elektriği var, kirası var.

01:28Yani bunun doğalgazı var, personeli var.

01:31Yani hepsi var yok değil ki.

01:33Bunlar tezgahta ürünün fiyatına yansıyor.

01:35Tabii otomatikman yansıyor yani.

01:37Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre

01:39Eylül eflasyonu aylık %3,23, yıllık %33,29 oldu.

01:44Türkiye Ziraat Odaları Birliği verilerine göre ise

01:47Eylül ayında market sepetindeki 36 üründen 29'unda fiyat artışı yaşandı.

01:52Bunu halden 10 liraya alıyorsak bu bize 15 liraya, 17 liraya mı alıyor?

01:55Bu da tezgah mı?

01:56Tabii tezgahı.

01:57Ben de üstüne 5 lira koyacağım, satacağım.

02:00Antalya'da bir ürünün 10 lira olup

02:02İstanbul'da 100 liraya kadar geldiğini düşünüyoruz.

02:05Burada o ürün hale indiğinde

02:07haldeki ağlar maalesef buraya bir zam yapıyor.

02:11Ve bizim sofralarımız da zamlı bir şekilde giriyor.

02:13Üretim maliyetlerindeki artışa bağlı olmayan bir spekülatif artış

02:19ve piyasada görünmez bir el sanki fiyatların aşağıya çekilmesini engelliyor.

02:25En çok artış marulda görüldü.

02:27Bir ayda %65 pahalandı.

02:29Sivri biber %74, kabak %38,8, patates %37,7, yeşil soğansa 20,1 artışta takip etti.

02:38Kendi giderlerimizde tabii içeriye koyuyoruz.

02:41Daha önce kiramıza, yani 15 gün oldu.

02:45%45 zam yaptık.

02:47Bu sizin etiketlerinize yansıdın.

02:49Daha yansıma da yansıyacak.

02:52Yapacaksınız, zam yapacaksınız.

02:53Yani evet.

02:54Esnaf diyor ki ya benim aylık şu kadarlık bir hayat standartına ilişkin bir gelirim var.

03:01Bu kadarlık bir işte aylık masrafım var.

03:03Ben bunu ne olursa olsun bu parayı kazanmam lazım.

03:07Eğitim, sağlık, işte sosyal harcamalar.

03:11Dolayısıyla ne olursa olsun umurumda değil.

03:13O kendi kazanacağı, hayat standartına erişeceği parayı ne olursa olsun kazanmak zorunda.

03:19Vatandaşın en çok hissettiği artışlardan biri de patates.

03:22Patates, örneğin üreticide 4 lira 38 kuruş olan patates, markette 19 lira 8 kuruşa satıldı.

03:28Fiyatlar illere göre değişiklik gösterdi.

03:31Üreticiyle market arasındaki fark %335'i aştı.

03:34Bir esnaf kişisel ihtiyaçları arttı diye almış olduğu mal 10 liraysa bunu 20 liraya arttıramaz.

03:40Yani burada bir ekonominin ve piyasada bir dengesi var.

03:44O piyasa ve ekonominin dengesi bozulmaması gerekiyor.

03:46Asgari ücret değişmedi.

03:48Döviz kurları ise Eylül ayının başından beri hemen hemen sabit.

03:52Ancak markette pazarda esnafın ay başında koyduğu etiketle ay sonundaki etiket arasında büyük fark var.

03:59Zamlı fiyatlar vatandaşı şaşırtıyor.

04:01Peki esnaf bu parayı nereye harcıyor?

04:04Komisyoncuya geliyor. Komisyoncadan biz buraya gidiyoruz nakliye parası.

04:07Getiriyoruz buraya eleman parası, kira parası, elektrikli, suydu, muhasebeydi, vergiydi, postan kesintiydi.

04:16Çoklu perakenden mağazasına gidiyorsunuz.

04:19Diyor ki bu bizim ürettiğimiz ürün.

04:21Şu fiyata.

04:22Ama bir bakıyorsunuz bir markalı ürün onun 3 katı fiyatı.

04:26Yani eğer o ürün kalitesiz standartlara uygun bir üründeyse onu niye satıyorsunuz?

04:32Veyahut da diğer ürün niye onun 3 katı fiyatına?

04:35Bu sene içerisinde asgari ve de herhangi bir zam olmamasına rağmen hala fiyattan artış olduğunu görüyoruz.

04:41Burada maalesef bazı işte kötü niyetli, aşırı kar hırsı güdenler ve burada asıl mesleği esnaflık olmayan kişilerle karşılaşıyoruz.

04:50Ve bu bütün maalesef sektörde etkiliyor.

04:52Esnafa göre gerekçe artan giderler.

04:55Çünkü artışın arkasında döviz yok, yeni vergi yok, asgari ücret değişikliği yok.

04:59Vatandaş aynı maaşla geçiniyor.

05:01Fakat ürünlerin fiyatı artıyor.

05:03Cezalar yüksek olmuş olsa bile acaba bu cezaları ödemek için bu esnaf fiyatları tekrar arttıracak mı?

05:09Olgusu önümüze geliyor.

05:10O yüzden bizim burada cezaların caydırıcılığında hapiz cezası ticaretten men ve diğerlerinin hızlı bir şekilde alınması gerekiyor.

05:18Hal ve perakendiyasının mutlak bir şekilde çıkması gerekiyor.

05:21Çünkü vatandaş maalesef bile ve isteye bu gıda törerine alet oluyor.

05:26O yüzden devletimiz işte faizler hızlı bir şekilde indikçe, bunların da önü alındıkça bu fiyat artışları son bulacak.

05:33Günümüzde her ürünü çok sayıda işletme satıyor.

05:38Veya alternatif marka ve çeşitli çok değişik ürünler var.

05:42Tüketicilerimiz lütfen iyi piyasa araştırması yapsınlar.

05:45Birden fazla işletmeden fiyat alsınlar, mukayese etsinler.

05:50Ve en iyi ürünü, en ucuz fiyatı hangi işletme satıyor ise oradan alışveriş satsınlar.

05:57Ve fahiş fiyatla ürün satan işletmeleri de Ticaret Bakanlığı, Ticaret İl Müdürlüğü'ne şikayet yoluyla bildirsinler.

Kategori

Döküm

İlk yorumu siz yapın

Önerilen