00:07Nayanig ang mga Cebuano na tumama sa Bogo City, Cebu,
00:10ang 6.9 magnitude earthquake nitong Martes ng gabi,
00:13sa loob ng halos isang minuto.
00:15Mark! Mark! Mark! Mark! Mark! Mark!
00:18Mark! Jesus! Jesus! Oh my God!
00:22May mga motorist na tumumbang sa daan.
00:24Mark! Mark! Jesus!
00:25Mark! Please!
00:26May mga gumuhong simbahan at gusali.
00:30Pero bago raw mangyari ang naturang lindol,
00:41may ilan daw na naramdaman agad ito.
00:46Para bang may superpowers daw na nadetect ang paparating na sakuna?
00:51Mula kay Bantay.
00:53Grabe si Buddy kasi mas una siya nag-react before sa amin.
00:57Hanggang kinamingming.
01:00I decided to check on them.
01:02Tapos pagbukas ko ng binto, hindi na nagsimula yung lindol.
01:07May kakayahan nga bang mag-detect ng trahedya ang ating minamahal na mga alaga?
01:11Dito sa Simu City, nakuna ng videos ng mga super pet.
01:27Sa isang CCTV video,
01:31Maririnig ang sunod-sunod na pagtahol na kaso na si Buddy.
01:39Nang biglang...
01:41Tatlong taong taong na raw parte ng pamilya si Buddy.
02:03Si Buddy po ay napakakulit at at the same time, alam po namin lahat na napaka matakotin talaga ni Buddy kasi maliit na ingay na tatakot na talaga siya.
02:14Before yung lumakas po, narinig ko na tumahol si Buddy.
02:21Kaya dun ko na napaisip na meron talaga silang ano, kumbaga may sense of awareness sila sa kaligid.
02:27Toto nga bang may kakayahan mag-detect ng mga aso nung paparating na sakuna?
02:36Kamanghamang ha at kahanga-hanga.
02:38Pinusuan si Lair at community sa interest ng online universe, pero bakit nga ba nag-viral na mga video nito?
02:43Saman nyo akong himayin at alamin ng mga kwento sa likod ng mga viral video at trending topic dito lang sa...
02:49You know so many things, Koya.
02:51Darapin mo nga alam, Kuya Kim.
02:53At dapat kayo rin.
02:54Ito bang video na paulit-ulit yung pinapanood nung nakaraang linggo.
02:58Nakatikin ba ba kayo ng hubo o yung itlog ng pulang langgam?
03:02Ano kaya lasa? Sweet kaya?
03:06Bakit kaya na intriga ang marami sa viral video nito?
03:11Ingat-ingat sa paggamit ng negas na kalan.
03:14Na hindi patulad sa isang vlogger na muntik na raw masulugan.
03:17Noong Martens, isang lindulog yung malik sa simula.
03:27Pero bago pa maganap ang lindulog, may ilang nao na naramdaman agad ito.
03:33Balik!
03:34Kami yung malik!
03:35Totoo nga bang may kakayang mag-detect na mga aso nung paparating na sakuna?
03:40Kami yung malik!
03:41I would say na yes, kaya nila.
03:46Kasi heightened yung mga senses ng mga dogs.
03:50Nadidetect nila yung preliminary pressure wave ng atmosphere.
03:56Nadidetect nila yun eh. Mahinang-mahina yun, subtle yun eh.
04:00Tapos usually nangyayari yan bago yung pinaka-shear wave.
04:05Yung pagdating nung pag-uga.
04:07Isang pangang nadidetect nila is yung subtle sounds doon sa ground movement.
04:14Yung rubbing ng mga batoy, yung mga batong sa ilalim na lupa, nadidetect nila.
04:20Pero hindi lang ang mga aso ang may superpowers.
04:23Pati rin ang iba pang mga hayop.
04:25Katulad na lang na dalawang pusang sina Mnellys at Felix.
04:29Ilang segundo lang bago magsimula ang lindul.
04:31Nakunan sila sa CCTV na patalon-talon.
04:34At parang hindi mapakali.
04:35At that time, I was working po.
04:38Medyo nagulak nga po ako na kasi medyo aligaga yung mga pusa ko doon sa loob.
04:43Yung isa palakad-lakad, yung isa naman patalon-talon.
04:46I decided to check on them.
04:48Tapos pagbukas ko ng binto, doon na nagsimula yung lindul.
04:54Sineseryoso nung ni Serge, ang kilos ng kanyang mga alaga.
04:57May nabasa na kasi ako dati that animals, no?
05:00In general, parang mas malakas yung sense nila kaysa sa mga tao.
05:05Ano nga ba ang karaniwang behavior ng mga hayop kapag nadidetect nila na may paparating na sakuna?
05:10Mapapansin natin na medyo alert sila.
05:14Hindi sila mapakali doon sa kanyang kapaligiran.
05:16Maring ikot ng ikot siya, naghahanap ng lugar.
05:19Usually kasi itong mga hayop, naghahanap yan madalas ng escape route, lalong-lalo na pagka merong sakuna.
05:26Hindi lang kumpanyons at stress relievers ang ating mga alaga.
05:30Dahil talaga namang super ang kanilang heightened senses.
05:33Itong mga kapangyarihan ng hayop, heightened senses nila, ay hindi lang na-limita sa dogs.
05:41Pwede niya sa pusa.
05:42Sa mga farm animals yan, makikita mo rin.
05:45Isda? Yes.
05:46Nararandaman din nila yun.
05:47Kaya sa susunod na may kakaibang kilos ang ating mga minamahal na alaga, maging alerto mga kapuso.
05:55Huwag nating baliwalayin.
05:58Kasi sometimes meron silang nakikita, nararandaman na maaaring nagnibigay ng babala para rin sa atin.
06:15Dami mong alam, Kuya Kim.
06:17Sa unang tingin, aakalain niyong pumapaklang ng kanin ang lalaking ito sa video.
06:23Pero paano kung malaman niyo na ang nilalantakam pala niya ay mga itlog ng langgam?
06:29Titikim din ba kayo?
06:30Noong una po namin natikman yung itlog po ng aguos, ay medyo po siya asim-asiman kunti yung kanyang lasa.
06:40Kaano kaya ito ka-safe mukbangin?
06:41Sa pagdolang internet, isang pindot lang po.
06:48Viral.
06:49Ang kakaiba, kahangahanga at minsan nakakabaliw na pangyayari.
06:53Tulad ng isang ito.
06:54Dito sa butolan, Sambales, may exotic food na namubukod tangi.
07:06Hindi po ito bigas na kapag niluto ay magiging kanin.
07:09Ang mga puting butin na ito ay itlog daw ng langgam.
07:12Sa video, makikita si Robert, mahiling daw sa itlog ng hubok kung tawagin sa kanila.
07:20Pagkakuha niya nito, wala sa lungga ng mga langgam.
07:22Nilagyan niya ng suka at ilampang mga sahog.
07:25And vula!
07:27Kinilaw na itlog ng hubok na nilantakanan niya.
07:31Noong una po namin natikman yung itlog po ng aguos, medyo po siya asim-asiman kunti yung kanyang lasa.
07:38Ang itlog ng hubo o hantik ay tinatawag na abuos sa Ilocos region.
07:43At kinakain daw ito doon.
07:44Bilang isang katutubo, namanan na namin sa aming mga minuno yung pagkain ng abuos.
07:51Dahil nung bata pa kami, nakikita na namin na kumukuha po sila nitong itlog ng abuos.
07:56Pero anong uri nga kaya ng langgam ang pinanggalingan ng mga itlog na ito?
08:01Ang mga itlog na ito ng langgam ay mula daw sa ant species na kong tawagin ay weaver ants o hantik.
08:07Tinatawag itong weaver ant dahil sa kakayahan itong humabi ng pugad gamit ng mga dahon.
08:12Ginagamit mga hantik ang laway ng kanilang larva bilang pandikit para pagsamasamahin ang mga dahon ng puno at makabuo ng pugad.
08:19Makikita mga pugad ng hantik sa mangga, santol at ibang malalaking puno sa kagubatan.
08:25Pero nakakain nga kaya ito?
08:29Ngayong araw, sinalage namin si Robert na maghanda ng ilang putahe gamit ang itlog ng hubok.
08:33Bagong lahat, kukuha raw muna siya ng sapat na abuos para'y pang luto.
08:38Hindi piro ang pag-ani ng mga itlog ng hubok dahil ang langgam na ito.
08:41Kahit maliit, sabay-sabay kung umatake.
08:43Mahira po na kunting galaw mo lang ng bahay nila, maaalar mo na po sila yan.
08:49Ngayon, ikaw yung kumukuha na tao, agad siyang dadapo sa balat mo at kakagating at kakagating ka nila.
08:57Pagkakuha ay niready agad ni Robert ang abuos.
08:59Kailangan himayin mo rin dahil may mga sumama din na nabubuhay na abuos.
09:05Tapos yung itlog niya, hugasan mo rin maigi para sip mo rin siyang kainin.
09:09Pahulaan niyo kaya kung anong lulutuhin ni Robert?
09:11Ready na bang lahat para sa tort ng itlog ng hubok?
09:27Okay lang siya. Sobrang sarap.
09:29Sa Tayland, ang abuos ay tinatawag namang kaimot daig.
09:32Hinahanda rin sa samaw pati sa salad.
09:35Ang sumunod namang glutong ni Robert ay sarsyadong itlog ng hubok.
09:39Hinanda niya muna mga itlog ng langgam,
09:41pati ng ibang mga sangkap.
09:42And now, it's Tikiman time!
10:06Okay lang, masarap. Malinam nam.
10:08Paano nga ba nangyari ang bagay na ito?
10:11Alamin natin sa isang eksperto.
10:13Ang itlog ng hantik ay karaniwang kinakain sa parte ng ilokos at abra.
10:18Ito ay parte ng kanilang delicacy or exotic food sa kanilang lugar.
10:24Ang itlog ng hantik ay mayaman sa protina.
10:27Ito rin ay nagtataglay ng iron, ng calcium, ng phosphorus at ng zinc na nagpapaganda ng ating kalusugan.
10:35May babala rin siya sa pagkain ito sapagkat kailangan itong maging malinis bago natin kainin.
10:43At ang dapat alamin ng mga kumakain ito ay ang pinagmulan kasi meron tayong mga galing nga sa puno at meron din tayong galing sa lupa.
10:52Tamang preparasyon, tamang paglilinis at tamang pagluluto ang dapat natin gawin para makasigurado tayo na ito ay ligtas at malinis.
11:02Sa pagkahanap ng makakain, ang mga Pinoy hindi lang sa dagat tumitingin.
11:07Dahil kung tutuusin sa ating mga kabundukan, marami rin pwedeng lantakan.
11:12At isa na dyan ang itlog ng hubok.
11:15Masta ang paalala, alamin muna ito at pag-aralan.
11:20Sabi mong alam, kuya kong.
11:27Kung biglang magliyab ang kalanyo sa bahay.
11:32Anong dapat unahin?
11:34Paghingi ng tulong?
11:38Paglikas?
11:42O pag-apuna ng apoy?
11:45Alam niyo ba ang gagawin kung may ganitong klase ng sakuna?
11:58Kamakailan, kabi-kabi ng sunog ang naitala sa bansa?
12:00Ang mga pag-siklab na ito, nagmula sa ilang residential area na maraming pamilya ang naninirahan.
12:06Kahit patag-ulan, nagkaroon tayo ng sunog, lalong-lalong na nga po.
12:11Dahil pag-tag-ulan nga, lalo na sa mga electrical appliances natin, yung mga electrical system natin ay na-expose po sa ulan.
12:20Nakakagun po siya ng tinatawag natin yung salayman storm na nagra-grounding.
12:24Ayon sa Bureau of Fire Protection o BFP, ang tatlo sa pinakamalaking sanhin ng sunog sa bansa ay electrical issues, open flame mula sa naiwang kandila, at sunog sa pagluluto.
12:35Noong 2024, nagtala ang BFP ng 18,217 fire incidents, kung saan 852 dito ay konektado sa open flame kasama na ang gas range incidents.
12:48Tulad na lang sa bahay na ito sa General Trias, Cavite.
12:55Nakuna ng CCTV ang isang lalaking nagluluto ng biglang lumiyab ang kalan.
13:01Galing po kami ng church, and naisipan ko na ano magluto ng pagkain kasi naglutom kami.
13:06Yung pala e, parang may butas. Sumingaw na yung gas.
13:09Glash ang sumabog.
13:12Pabuti na lang daw at may exhaust fan na humigop sa apoy.
13:15Mangtik na yung buong mukha ko kasi talagang pagano'n sa mukha ko e, bago palang lumapit yung apoy, hinihigop sa bigla ng exhaust fan.
13:25Nagtatakbo palabas ng kusina si Kiefer.
13:27Sabi ko sunog, sunog, madaling araw na, utog na yung mga taon.
13:31Nang marinig siya ng kanyang kapatid sa kwarto, naliit-nali itong lumabas para tignan ang sunog.
13:37Samantala, dumiretso naman si Kiefer sa kamilang kwarto ng kanyang mag-iina.
13:41Ang naisip ko na lang po talaga nun is ilabas ko po yung mga anak ko yung pinakauna talagang priority namin.
13:52Sinubukan ang kapatid niya na apulahin ang apoy gamit ang tubig mula sa banyo.
13:56Pero wala itong epekto.
13:57Ang liquefied petroleum gas o LPG na ginagamit sa pagluluto ay isang uri ng fuel na gawa sa propane at butane.
14:08Iniimbak sa matitibay na tangke bilang likido para makapagproduce ng apoy.
14:14Ang kadalasang salinang sunog mula sa LPG ay gas leak kapag may butas mula sa daluyan ng tangke at kalan.
14:21Na naiignite naman ang open flames mula sa kalan.
14:24Ang ganitong kaso, trauma na ro talaga ng pamilya ni Kiefer.
14:36Ano kaya ang nangyari sa nagliyab na kalan?
14:47Ang kapatid ni Kiefer.
14:51Mula nung namatayan daw sila ng kamag-anak dahil sa LPG, nagsimula na ro mag-research ng mga dapat gawin.
14:57Dito niya naisip na patayin o isa na ang source ng gas mula sa tangke.
15:02At dito na nawala ang apoy.
15:07Nabubuhay ang apoy kapag kumpleto ang fire triangle, heat, fuel, at oxygen.
15:12Kapag nagkulang ng isa, sa kaso ni Kiefer ay ang fuel, dun mamamatay ang apoy.
15:19Pero sa ganitong pangyayari, ano nga bang dapat naunahin?
15:22Unang-unang po, huwag po muna tayo mag-panic at tandaan po natin, ang tinuturo ng Bureau of Fire Protection, remember, our path to safety.
15:31Acronymes po ito, S means sound the alarm, sumigaw ng sunog, magkakaroon po ng sunog.
15:36Then, advise the fire department, mga fire station, nearest fire station sa ating location, type the fire.
15:42So, sa ating mga pamamahay, kung meron po tayong fire extinguisher na pagka hindi po natin napatay, automatic po, huwag natin kalimutan yung letter E.
15:52We have to evacuate the establishment.
15:54T, we have to tell others.
15:56The last, letter Y, you have to get yourself clear.
16:00You get clear. I-clear mo yung satay mo.
16:02Hindi rin daw dapat buhusan ng tubig ang ganitong klase ng apoy.
16:05Pagka-liquified petroleum gas po yung involved sa isang fire incident, mahalaga po na i-cut natin yung source of leakages.
16:15Yung tanke po mismo yung nasusunog, yung pinaka-regulator, yung pinaka-ano niya po.
16:21Mahalaga po na mapatay kaagad natin yung source by way of tatakpan po natin siya ng damp cloth, yung makapal, yung mismong nagliliyag na parte.
16:31Okay, tapos saka natin papatayin po yung LPG regulator valve.
16:37Pwede po natin gamitin yung fire extinguisher niya.
16:40Matapos ang insidente, dali-dali na rin bumili ng induction stove si Kiefer.
16:45O yung kalan na sinasaksak na lang sa kuryente at hindi na ginagamitan ng LPG.
16:49Medyo may kamaalan lang pero bihaya ng Diyos eh. Nakabili naman po kami and mas safe na po siya.
16:56Sa mga insidente na sunog,
16:58Hindi may iwasang sumiklab sa ating pagkataranta.
17:03Pero sa halip na tupukin tayo ng takot,
17:05mas mabuti kung maging handa at maalam,
17:08parang pinsala, maagapan, at hindi na lumalam.
17:11Dami mong alam, Kuya Kim.
17:17May mga kwento rin ba kayong viral worthy?
17:20Just follow our Facebook page,
17:21Dami mong alam, Kuya Kim,
17:23at ishare nyo doon ang inyong video.
17:24Anong malay nyo?
17:25Next week, kayo naman ang isasalan at pag-usapat.
17:28Hanggang sa muli,
17:29sama-sama nating alamin ng mga kwento at aral
Be the first to comment