13 Şubat 2024'te 9 kişinin hayatını kaybettiği Erzincan İliç'teki Çöpler Altın Madeni 19 aydır kapalı. Bu süreçte madende çalışan bir çok kişi işsiz kaldı. İşsizlik İliç sokaklarına da yansıdı. Madeni işleten firma yeniden üretime geçmek için hazır halde ama bu kez 'yığın liç' sistemi olmayacak. Peki, maden hangi sistemle üretime başlayacak? Detaylar CNN TÜRK ekibinden Emrah Çakmak ve Fatih Durmuş'un Vizör haberinde...
00:08Nereden baksanız 5000 kişi rahat gitmiştir yani.
00:12Şu an çarşının halini zaten siz görüyorsunuz.
00:17Evin ekmek götüremiyor.
00:21Günde en az 50 kişi İliş Belediyesi'ne iş konusunda talepte bulunuyor.
00:26Belediyemizin kapasitesi ve gücü de belli.
00:28İliş'te hayat nasıl devam ediyor?
00:30İliş'te hayat madenden sonra bayağı sıkıntılı.
00:32Yani 2000 kişi işten çıktı, göç etti insanlar.
00:35Türkiye'nin en büyük altın madenlerinden biri.
00:38Erzincan'ın İliş'teki çöpler altın madeni.
00:41Maden'de 13 Şubat 2024'te kaza meydana geldi.
00:44Toprak kayması sonrası 9 işçi hayatını kaybetti, 2 işçi yaralandı.
00:49Kazanın üzerinden 19 ay geçti.
00:51Acı hala hafızalarda ama Erzincan ve ilçesi İliş'te derin bir sessizlikte hakim.
00:56Nedeni ise ilçenin en önemli ekonomik geçim kaynağı olan madenin kapalı olması.
01:01Gencimiz işsiz, ortada, iş bekliyor.
01:04Herkesin aile yapısını bozmaya başladı.
01:06Yani şiddetli geçimsizlikler, aile içi huzursuzluklar.
01:11Yani bunu çok tetikledi.
01:12İliş'te ve Erzincan merkezdeki ekonomik olarak büyük bir sıkıntı içerisinde özellikle 3 bin civarında çalışan ve onların aileleri muazzam derecede bir işsizlik yaşandığını ve bu noktada ekonomik olarak zorluklar içerisinde olduklarını bizlere devamlı iletiyorlar.
01:30Ekonomi olarak Erzincan'a çok büyük bir durgunluk getirdi.
01:34Yüzde 5 ile 10 arasında bir ekonomik destek sağlıyordu.
01:37O şu anda yok oldu.
01:39Hesaplamalara göre madenin 19 ayı aşkın süreleri kapalı olmasından dolayı ekonomiye kazandırılamayan ve üretilemeyen altının miktarı 700 milyon dolar civarında.
01:48Kapanma nedeniyle Erzincan'da ticari hareketlilik %60 azaldı.
01:53Esnafın ciroları %70 düştü.
01:55Birçok dükkan kepenk kapattı.
01:57Göç hızlandı.
01:58İlçede çay ocakları ve kahvehaneler işsiz kalanlarla dolu.
02:02Halk madenin açılmasını dört gözle bekliyor.
02:04Kimden nasıl siftahsız kapattığınız gün oluyor mu?
02:07Tabii sen mutlak oluyor. Şu an çarşı görüyorsunuz işte.
02:09Buradaki benim komşum, arkadaşım işimden olmuş, aşımdan olmuş, evin etmek götüremiyor.
02:15Bunları da tabii göz önünde bulundurmak lazım.
02:17Bundan dolayı da ben madenin açılmasından yanayım.
02:20Böyle iddialar vardı.
02:21Yani tarım yapılamıyor, meyve sebze yetiştirilemiyor, hiçbir şey olmuyor deniyordu.
02:26Böyle bir şey var mı?
02:27Yok.
02:28Yani ben de bu dükkanları duyuyorum ama ben buna inanmıyorum.
02:31Bu sene mesela hiç meyve yetişmedi ama bunun nedeni maden değil.
02:37Don vurdu. Bütün bölge gitti.
02:38Türkiye'nin hatta dörtte üçü gitti.
02:40Kamyonlarım şu anda boşta yatıyor.
02:43Vergi ödüyoruz. Bunları ödeyemiyoruz.
02:44Satamıyoruz. Para da etmiyor kamyonlar.
02:46Elimizde patladı.
02:47Sabırlı köy ve çöplak köyü bilhassa.
02:49Biz maden açılmasından yanayız.
02:51Maden kapanmasın yani.
02:52İşsizlik hat safhada ekonomi çöktü.
02:56İliç'te arkadaşlarımız işsiz.
02:59Şu anda işsiz kalma durumundan göç etme durumu oldu.
03:03İliç'teki altın üretimine baktığımız zaman da yıllara sahri 8-10-12 ton.
03:07Yani aslında ülkemizde üretilen altının yaklaşık dörtte birlik kısmı İliç'ten üretiliyor.
03:12Bu da haliyle ülkemizdeki ekonomiyi de direkt etkileyen bir faktör durumunda.
03:18Sadece aslında İliç'te de sınırlı değil.
03:19Erzincan genelinde de bölgesel olarak oraya çok ciddi katkılar sunan bir maden.
03:24Burada da bu kazayı geride bırakarak bundan sonraki süreçte kazadan çıkarılacak dersleri dikkate alarak
03:29önümüze bakarak bir yönetim planlaması, çevreye saygılı, iş sağlığı güvenliği öne alan bir yönetim anlayışıyla
03:37aslında madenin açılmasının önünde hiçbir engelli yok.
03:39Erzincan İliç'te bulunan çöpler altın madenindeyiz.
03:43Maden sahası 13 Şubat 2024 tarihinde gerçekleşen maden kazasından sonra yaklaşık 19 aydır üretimde değil.
03:51Yeniden üretime geçirmek isteniyor.
03:53Peki bundan sonra altın madeni nasıl işletilecek?
03:58İliç'teki çöpler altın madeni Türkiye'nin altın üretiminin %25'ini karşılıyor.
04:03Tesiste iki yöntemli altın üretimi yapılıyor.
04:06Süfürlü tank içi ve yığın içi.
04:08Bu arkamızdaki sistem şu anda Türkiye'de daha demin de bahsettiğim gibi
04:12sülfürlü cevherden altın üretimini sağlayan ilk otoklav tesisi.
04:20Yeniden üretime geçildiğinde madende sadece sülfit tesisinde üretim yapılacak.
04:25Kapalı sistemde yürütülen bu üretim sayesinde iş sağlığı ve güvenliği en üst düzeyde tutulacak.
04:30Çevre zararı riski de büyük ölçüde ortadan kaldırılmış olacak.
04:33Bu sistem dünyada sayılı madende bulunuyor.
04:36Türkiye'de ise sadece çöpler altın madeninde yer alıyor.
04:40Yatırımlarımız tamamen oksitli cevheri üretim üzerine olacak olan çöpler genişleme projesi adı altında yeni bir tank içi yöntemiyle ilerleyeceğiz.
04:52Kazanın meydana geldiği madende yığın iç yani toprak yığımı artık olmayacak.
04:57Türkiye'de ilk kez uygulanacak olan sülfitli cevher zenginleştirme tesisiyle üretimini sürdürmeyi planlıyor.
05:03Sülfürlü tip cevheri oksitli forma döndürdüğümüz basınçli tanklar.
05:09Burada basınç, sıcaklık ve saf oksijenle beraber cevherin yapısını sülfürden, sülfürlü cevher tipinden oksitli cevhere döndürdüğümüz alan burası.
05:21Madende kullanılacak yeni nesil sistemin hem çalışan güvenliği hem de çevre için çok daha kontrollü ve güvenli bir üretimi mümkün kıldığı belirtiliyor.
05:29Yatırım maliyeti de güncel fiyatlarla yaklaşık 3 milyar doları buluyor.
05:34Tüm önlemleri aldıktan sonra çöpler altın madeninde yığın içi olmadan sadece güvenlik önlemleri arttırılmış olan kapalı tank içi yöntemi dediğimiz bu tesislerle devam edeceğiz üretimimize.
05:51Çöpler madeni sülfürt tesisi tamamen teknolojik imkanlarla donatılmış durumda.
05:56Yeni yöntemle risk en düşük seviyede tutuluyor.
05:58İşte arkamda bulunan bu yerde tesisin tek bir merkezden yönetildiği yer.
06:05İçeride belirli sistemler var.
06:08Peki bu sistem nasıl kontrol ediliyor?
06:11Dilerseniz ona bakalım.
06:13Tesis 3 bölgeden oluşuyor.
06:14Üst takım, ana akım ve alt takım olarak adlandırılıyor.
06:17Üst takım, ana akım ve alt takımın 3 bölgenin ayrı ayrı otomasyon olarak yönetildiği bölgedeyiz aslında.
06:25Burası bir önceki üretim tesisine nazaran çok daha mühendislik önlemlerinin üst düzeyde alındığı otomasyonlar sistemlerin kullanıldığı bir tesis.
06:38Tamamen bütün saha buradan yönetilmekte.
06:41Hem bilgisayar sistemiyle hem kamera sistemleriyle.
06:43Türkiye dünyada altın talebi en fazla olan 3 ülkeden biri.
06:48Cari açığın enerjiyle birlikte en büyük kalemini altın oluşturuyor.
06:52Maden sadece il iç ve bölgesi için değil, Türkiye ekonomisi için de önemli.
06:56Altın üretiminin yaklaşık dörtte birini çökler madeni sağlamıştı.
07:00Şirket ise güvenlik ve çevre önlemleriyle yeniden üretime 6 aydır hazır olduğunu söylüyor.
07:05Gözler şimdi madenin tekrar açılıp açılmayacağına çevrilmiş durumda.
07:09Kazadan gerekli dersleri çıkararak, önümüze bakarak, gerekli bütün iş sağlığı güvenliği emniyet tedbirlerini alarak,
07:15çevreye saygılı bir madencilik anlaşıyla il içteki madenin açılması pekala mümkün olabilir.
07:22Madenimizin açılmasını istiyoruz.
07:25Açılmasına karşı değiliz.
07:28Nereden baksanız 5 bin kişi rahat gitmiştir yani.
07:33Şu an çarşının halini zaten siz görüyorsunuz.
07:35En çok madenin açılmasını isteyen benim.
07:39Buradaki benim komşum, arkadaşım işimden olmuş, aşımdan olmuş, evine ekmek götüremiyor.
07:45Bundan dolayı da ben madenin açılmasından yana.
İlk yorumu siz yapın