The Songbird Siloy and the Conservation of the Visayan Spotted Deer | Born to Be Wild (Full Episode) - video Dailymotion

GMA Public Affairs

Aired (September 27, 2025): In this episode, journey deep into the forest with Doc Nielsen Donato to enocounter the siloy, an elusive songbird known for its melodic calls. Meanwhile, Doc Ferds Recio visits a conservation site dedicated to protecting and increasing the population of the endangered Visayan spotted deer in the Philippines.   ‘Born to be Wild’ is GMA Network’s groundbreaking environmental and wildlife show hosted by resident veterinarians Doc Nielsen Donato and Doc Ferds Recio. #BornToBeWild #GMAPublicAffairs #GMANetwork   Watch it every Sunday, 9 AM on GMA  Network. Subscribe to youtube.com/gmapublicaffairs for our full episodes.

Transcript

00:00Ito rao ang tunog na inaawit ng Black Shama o Siloy.

00:14Nahigit sa isang dekadang halos hindi naririnig sa Alkoy.

00:18The Shama is one of the most beautiful birds that can sing in the forest.

00:25Mapakinggan pa kaya namin ang pagkanta ng Siloy?

00:30Ang tahimik na umaga ng mga lagsaw mukhang mabubulabog.

00:41Pero bakit sa halip na magtago, sinalubong pa nila ang papalapit na tao?

00:50Napakaamo ni Baby Kimigela.

00:52Pero nang napitan ko ito...

00:54Oh, look at that! Meron bisukat dito sa din-dib si Baby e.

01:00Nalusta ko na, oops!

01:01See?

01:02Biruin mo kung wala yung fence na yan o.

01:04May pinagkalagyan na tayo.

01:06Sigurado yan.

01:07Whoop!

01:16Sa kagubata ng Nugas sa bayan ng Alkoy sa Cebu,

01:19May humuhuni.

01:21May humuhuni.

01:26Maya-maya pa, ang kasama kong si Pedro, ginagaya na rin ito.

01:31Kaya pati ako, napahuni na rin.

01:44Ito raw ang tunog na inaawit ng Black Shama o Siloy,

01:48na higit sa isang dekadang halos hindi naririnig sa Alkoy.

01:52Grabe!

01:53Ang lapit lang o.

01:55Wow!

01:56Kaya-kaya akong kuha na ng video.

01:59And photo.

02:01Wow!

02:03Kitang-kita yung pagka...

02:05Itim niya tapos medyo blue dito sa leeg.

02:09Kaya nang masilain ito sa Alkoy.

02:14Ayun o.

02:15Ang kanilang bayan, idinaan sa selebrasyon ang muling pagbabalik nito.

02:38Ang natitirang gubad sa Nugas, Cebu, nasa 1.6 hektarya na lang.

02:43Sa pagliit nito, isa sa mga nanganib ng mawala ang ibon na siloy.

02:51Taong 2008 nang mapasama ito sa listahan ng mga endangered na hayop

02:56dahil ang bilang nito haabot na lang ng 3,300 sa wild.

03:01Gusto natin makita ng actual itong siloy or itong Cebu Black Shama.

03:06So, akit tayo ngayon kasi ito daw yung active na time na nagpapakita itong siloy.

03:14Between 3 to 4 o'clock.

03:15Pero ang kalaban natin baka umulan.

03:17So, tara na. Akit na tayo.

03:20Pag umulan, ang mga ibon nagtatago sa masukal na gubat.

03:26Kaya, bago pa bumuhos ang ulan,

03:28sasamahan tayo ng forest warden na si Pedro para subukang masilayan ang siloy.

03:33Parang hindi ko maalala na ganito kalayo yung pupuntahan.

03:39Nung tinanong ko si Kuya Pedro, sabi niya,

03:41gano'ng kalayo, hindi malapit.

03:47According to Kuya Pedro, we've reached the territory of the siloy or the Black Shama.

03:52Kuya Pedro, itong lugar na ito, paano nyo nalaman na ito yung territory ng Black Shama?

03:58So, may asisment kami.

04:00Kasama sa taga-DNR, every quarter, may lagi buhat dito.

04:07Ang dating hunter na si Pedro,

04:10pangalaga na sa kagubatan at mga hayop sa wild ang pinagkakaambalahan.

04:16Para makilala at mapag-aralan ang mga ibon na makikita sa kanilang lugar,

04:22inaral niya ang tunog ng mga ito.

04:24At si Pedro, kaya raw gayahin ang huni ng Black Shama o siloy.

04:38Matapos ang ilang huni,

04:40kila may sumisilip sa amin.

04:42O, nandunan!

04:43Bakit?

04:44Ayan, nandyan!

04:45Wow!

04:46Nandyan!

04:47Sige, tawagin mo!

04:48Ay!

04:49Ay!

04:50Ito!

04:51Kita mo, Dok?

04:52Yun, yung malaking puno.

04:54Yun, sa kabila.

04:55Yun, sa likod.

04:56Ginagayan niya lang yung sipon ng Black Shama.

04:58Wow!

04:59We still have this very little chance of luck.

05:02Akala ng siloy, kapwa ibon ang humuhuni.

05:05Ayun!

05:06Ayun!

05:07Ayun!

05:08Nasama pa!

05:10Yes!

05:11We have the Black Shama in action!

05:14Ayun!

05:15Wow!

05:16We only have this small window of trying to see it kasi itong panahon na ito, pag umulan, kinakaba na si Pedro na hindi natin makita.

05:29Pero nagpakita pa rin itong Black Shama.

05:32Hindi pa siya makanta pero pinapalibutan niya tayo.

05:36Ang ganda! Grabe!

05:56Kung ganitong panahon eh, nagpapakitang gila siya. Mas maganda kung may araw na.

06:01Ang ulan, pabagsak na.

06:03Bubuhos na yung ulan, kaya kailangan natin bumaba.

06:06Ah!

06:07Dumadating ng fog.

06:09Maliit ang itsura ng mga siloy.

06:15Pero higit itong nakilala dahil sa pagtantan nito.

06:21Muli naming susubukan na makita at maidokumento ito.

06:28Si Pedro muling humuni para tawagin ang siloy.

06:32Maya-maya pa, tila may sumagot sa hunin ni Pedro.

06:41Ang ganda ng hunin niya.

06:42The Shama is one of the most beautiful birds that can sing in the forest.

06:52Ang balahibo ng ibon, kapag nasinaga ng araw, lumalabas ang asul na kulay nito.

06:55Grabe!

06:56Ang lapit lang oh!

06:57Wow!

06:58Kaya kaya kaya kong kuha na ng video and photo.

06:59Wow!

07:00Kitang kita yung pagka itim niya tapos medyo blue dito sa leeg.

07:01Unlike yesterday, medyo madilim na yung ilaw.

07:32Naabutan namin naglilinis ng kanyang katawan ang siloy.

07:42Tapos yung tuka niya, napakaliit lang.

07:44This indicates that it feeds on insects.

07:48Unlike mga fruit eaters, medyo mahaba ang tuka niyan.

07:51At medyo mas malalaki ang tuka.

07:54Pero ito, it's designed to eat insects.

07:57Tila, nagpakitang gilas pa ito sa kanyang paglipad.

08:02At yung lipad niya, very smooth yung lipad niya.

08:08Pag ganon-ganon.

08:09Alam niya na protected na siya, kaya ganyan na ang behavior ng ibon na ito.

08:15Kinikilala bilang last forest patch ng Cebuang Alcoy.

08:20Maliban sa tulong ng DNR at mga pribadong sektor,

08:23ang pangalaga ng mga lokal ang siyang naging daan para mas lumago ang kagubatan.

08:30Matapos ang halos labing pitong taon,

08:34ibinaba na ng International Union for Conservation of Nature o IUCN ngayong taon

08:41ang estado ng siloy bilang least concern mula sa pagiging endangered nito.

08:46Ibig sabihin, muli itong dumami sa natitirang gubat ng Cebu.

08:51Dati, walang nagprotectar sa kanila.

08:55Hinahunt sila.

08:56Almost 20 years na ang mga lokal dito sa Alcoy is nagprotect na sa kanila.

09:02Dumadami na sila.

09:04Ang kanilang komunidad, nagtutulong-tulong din para mapangalagaan ang siloy.

09:09Naghanap kami ng mga tao para i-train namin sa Wildlife ID.

09:16Mag-lecture kami. May doon sa ngayon, youth volunteers pa kami noon.

09:20Nagising ang mga tao dito sa nuga sa Alcoy.

09:23Yun doon nang nalaman namin ang mga kamalian na ginagawa namin noon.

09:30Sa pagbabalik ng siloy, sinimulan din ang taonang pagdiriwang nito sa bahay ng Alcoy.

09:37Paraan nila ito para higit na makilala at maprotectahan ang natatangin ibon sa kanilang lugar.

09:48This is to celebrate our very own siloy or black shama bird.

09:52So ngayon, may mga forest wardens kami na nagbabantay.

09:55Sila yung nagpro-protecta at nag-e-educate ng aming mga tourists at mga Alcoyanos po about sa siloy dito sa aming lugar.

10:04Mahalaga yun. Itong mga klase, dito lang yung makita.

10:07Kailangan natin paramihin dito para ma-preserve natin sa mahaba ng panahon.

10:15Makikita pa sa mga bago lang na isinilang ngayon.

10:20Gubat ang pundasyon ng kanilang populasyon.

10:24Sa pagliit nito, maaaring hindi lang ibon ang posibleng maubos sa mundo.

10:30Kaya sa simpleng paraan, proteksyonan ang gubat at magtanim ng puno.

10:37Di piro ang kanilang pagkatago.

10:47Sa talas ng pagiramdam, isang kaluskus lang.

10:53Hindi mo na ito makikita.

10:56Ito ang mailap na bisayang sabagod niya olat sa umin.

11:01Ang tahimik na umaga ng mga lagsaw mukhang mabubunabo.

11:13Pero bakit sa kalip na magtago, sinalubong pa nila ang papalapit na tao?

11:22Hello, bae?

11:23Iyan sa saging, bae? Iyan sa saging?

11:24Iyan sa saging?

11:25Iyan sa saging?

11:26Aba!

11:27Friends pala sila!

11:28Iyan, baby!

11:29Biglang nabuhayan ang lagsaw na makita ang caretaker na si Miguel.

11:32Oras na ng kanilang almusan.

11:33Ang pagkain ng saging nasawa.

11:34Ang lagsaw na ito, nagpapasuupak kay Miguel na parang bata.

11:38Ang usang si baby, itinuturing daw niya na parang anak.

11:39Ang usang si baby, itinuturing daw niya na parang anak.

11:41Abang hihihima na at ng при tenho up na makipapBN

11:42Finan kami niya na makikin lang sa saging Peace你们.

11:43Ang bagfusul

12:05Sabi niya, ko bae?

12:09Mas, napapikit na si Baby.

12:13Aba, sarap buhay.

12:17Siyempre, meron din silang playtime.

12:21Paboritong laruan daw ni Baby ang lagay ng tubig.

12:25Gamit ang kanyang sumay, papagulungin niya ito.

12:30At ibabalik kay Miguelan.

12:36Si Baby hindi nag-iisa.

12:38He is the same as Jenny and I.

12:43This deer is one of the rarest.

12:46Baby is one of the female deer here.

12:49There are two female deer.

12:52And she is one of the female deer.

12:54They came from Silliman University.

12:56They took it and transferred it here.

12:59So they have an official permit for this kind of enclosure

13:05and for them to keep them here.

13:07Dinalaraw dito sa Loebo Hall

13:09ang mga laksaw para subukang paramihin.

13:15Itong si Baby was born in captivity.

13:18So hindi na siya pwedeng release back into the world.

13:20But they're here because gusto na magparami.

13:23Maparami sila ng mga usa.

13:25So when yung parents ni Baby namatay,

13:28umiram ulit sila ng loan ng dalawang female deer

13:32sa Silliman University.

13:33With their approval, they were given two

13:36para mabunti so they're waiting for them to get pregnant.

13:40Napaka-amo ni Baby kay Miguel.

13:42Pero nang napitan ko ito,

13:44hindi basta-bastang hayop ang piniling alagaan ni Miguel.

13:48Dahil ang Visayan spotted deer o laksaw,

13:54endangered o nanganganib ng maubo sa wild.

13:58Ayun yung distinct na karakteristik na itong mga laksaw na ito.

14:01Tignan mo yung spots dun sa katawa nila.

14:04May makikita ka mga spot-spot na ganyan.

14:06Sabi nila ng mga experts,

14:08they use that to blend in in their environment.

14:12Para makapagtago sila.

14:14Endemic sa Pilipinas ang laksaw.

14:16Matatagpuan ito sa Visayas tulad ng Negros at Panay Islands.

14:20Bakit kayo nahilig sa mga usa?

14:24At first time, pumunta kami ng Dumageti.

14:28Nag-research kami.

14:30Nakita namin yung laksaw sa Saliman.

14:34Doon nagsimula, nakita nyo lang.

14:36What about it that captured your interest?

14:39Iba talaga siya sa ibang usa, di ba?

14:41Iba malaki, sobrang laki.

14:43Iba yung tindig.

14:44At saka yung kulay.

14:47Gano'ng katagal ang nangyari bago nyo talaga naka-acquire at nai-uwi sila dito?

14:53Two years or three years before na-approve yung permit ko.

14:56So gano'ng katagal ang hinitay niyo?

14:57Yes, gano'ng katagal.

14:58Gusto niyo talaga?

14:59Gusto talaga.

15:01Una nilang nakuha ang magulang ni Baby sa isang tag-aalaga ng Usasa Dumageti.

15:06You have an agreement sa Sileman University?

15:08Yes, we have a papers agreement.

15:12Layunin ang Center for Tropical Conservation Studies ng Sileman University na

15:16paramihin ang lagsaw sa pamamagitan ng conservation breeding.

15:20Hirap talaga.

15:21Yung requirements pa lang ng DNR, sobrang hirap na.

15:24Hmm.

15:25Kasi ano, first requirements is kailangan.

15:27You have a capacity.

15:28Hmm.

15:29Of course.

15:30And you have a facility.

15:31Yes.

15:32And then next, you have a own vet.

15:36Taong 2019, namatay ang magulang ni Baby dahil sa katandaan at stress.

15:42Anim na taon na si Baby sa kanyang pangalaga.

15:45Lalaki kusa lang ang tinutubuan ng antler.

15:50Kada taon, napuputol ito kapag tapos na ang mating season.

15:56Pero makalipas ang tatlo hanggang limang buwan, muli itong tumutubuo.

16:01You would notice itong si Baby.

16:03Lalapit dito.

16:04You would say hi, would investigate, and would try to observe us.

16:09But every time na parang manunuwag, no?

16:11Kito mo yung horns na yan, they can actually hurt us.

16:14Kung sakaling mag-attempt tayo pumasok sa loob.

16:18Whoop!

16:19Biruin mo kung wala yung fence na yan, no?

16:21May pinagkalagyan na tayo.

16:23Sugurado yan.

16:24Tinatayang nasa pitong daang individual na lang ang natitirang lagsaw sa wild.

16:29Itong lagsaw is one of the rarest species of deer in the whole world.

16:34Kasi kakaunti na lang sila sa ang population nila sa wild, no?

16:40Because of habitat loss and extreme poaching.

16:44Kaya isa sa mga project ng Silliman University ay paramihin yung kanilang lahi.

16:49So that we can repopulate the forest back again with this deer.

16:55Ang lagsaw na si Shai mukhang butis na raw.

16:58Pero dahil kasama niya si baby sa enclosure, hindi ko masuri ang babaeng lagsaw.

17:07Kailangan munang antayin kasi na matanggal ang sungay ni baby para makapasok sa enclosure.

17:14Ang lagsaw naman na si Jenny, hiniwalay muna.

17:17Posible kasing mag-away ang dalawang babaeng lagsaw kapag nasa isang enclosure lang.

17:22Pero si baby, kahit may bakod, tuloy pa rin ang pandiligaw kay Jenny.

17:41Ang centrop ang may pinakamaraming captive population ng Visayan spotted deer sa Pilipinas.

17:46Mula sa 7 individual, na parami nila hanggat mahigit na 40 lagsaw ang nasa kanilang pasilidad sa loob lamang ng tatlong dekada.

17:57Napansin ko na may sugat sa tibdib si baby.

18:01May nakita akong sugat dito kay baby doon sa leig niya.

18:06Mampapansin niyo dito, parang may mapulat, tapos it's round.

18:10Yung nilalangaw.

18:12Karaniwan yan, siguro nakuha niya sugat dito sa enclosure o kaya kagat ng mga insekto.

18:18Or sa viral infection na usually results on its own.

18:22But since it's a wound, treat na rin natin kasi yun yung sayang yun.

18:29Try lang natin na humingi ng tulong dito kay ma'am.

18:33Kasi kay ma'am lang siya lumalapit eh.

18:35Kakawa ka lang yung sungay.

18:37And then, dilinisin lang natin, bibigyan natin ang gamot.

18:44Okay.

18:45Okay na.

18:46Okay na!

18:47Okay na!

18:48Okay na be!

18:49Okay na be!

18:50Nakita ko ang dedikasyon at pasensya ni Miguel para sa mga lagsaw.

18:55If you want to really take care of wildlife, you have to go through the right process.

19:00May permits, meron kayong infrastructure, meron kayong capability.

19:06Hindi yung kukuha lang tayo sa wild, lalagay mo siya sa kulungan, tapos bahala na.

19:11Diba? Ganun na nangyayari doon sa iyo na eh.

19:14But this is how you do it properly.

19:15You go through the right venues, you secure the right permits, and you make sure that you have the capability to provide for them.

19:24In goal kasi, endangered na talaga.

19:26Okay.

19:27I think kung marami na hindi nakakasya sa facility, why not?

19:31Need to return it in Negros.

19:33Return it in Negros.

19:34So ibabalik sa siliman?

19:36O, o, o.

19:37Kasi ano, sila may protected area talaga sila sa mga breeding nila na doon nila i-release a one.

19:44Yes, yes.

19:45Mahirapan, pero handa si Miguel at ang ilang nating eksperto na tulungang makapagparami ang mga leksaw.

19:54Magsisilbi itong pag-asa para sa paubos na lahi ng ating mga buhay ilang.

19:59Maraming salamat sa panonood ng Born to be Wild.

20:05Para sa iba pang kwento tungkol sa ating kalikasan, mag-subscribe na sa GMA Public Affairs YouTube channel.

The Songbird Siloy and the Conservation of the Visayan Spotted Deer | Born to Be Wild (Full Episode)

Category

Transcript

Be the first to comment

Recommended